پرهام زمان پور، مدیر عامل یک شرکت دانش بنیان فعال در حوزه آزمایش‌های بالادستی صنعت نفت و گاز، در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، با اشاره به تشکیل انجمن توسط دانش بنیانی های نفتی، بیان کرد: یکی از مشکلاتی که شرکت های دانش بنیان را تحت تاثیر قرار می دهد این است که، نگاه کافی به فعالیت آن ها نشده و بیشتر در حرف و شعار از آن ها نام برده می شود.
او افزود: از جمله این مسائل می‌توان به رویکرد وزارت نفت اشاره کرد که ابتدای سال ۹۸ وزیر نفت درباره ایجاد یک زیست بوم فناوری در حوزه نفت و گاز، تمایل نشان داد و اعلام حمایت کرد؛ قرار بود طبق برنامه‌ای که دارند از شرکت‌های دانش بنیان و استارت آپ‌ها حمایت کنند و تسهیلاتی را به آن‌ها اعطا کنند که این باعث شد تا نور امیدی در این زمینه در دل این شرکت‌ها روشن شود.
قول و قرار وزارت نفت با ۱۰۲ شرکت دانش بنیان چه بود؟
زمان پور ادامه داد: موضوع بعدی که اتفاق افتاد این بود که اواخر سال گذشته در بهمن ماه، یک همایش سه روزه با حضور وزیر نفت، آقای ستاری، معاون علمی ریاست جمهوری و سایر مدیران مرتبط، برگزار شد و شرکت‌های مختلف را در حوزه نفت و گاز دعوت کردند.
او بیان کرد: در این همایش مقرر شد که پارک فناوری نفت و گاز، موسوم به پارک فناوری ری و صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت راه اندازی شوند و همچنین نیاز‌های فناورانه‌ای که در این حوزه‌ها وجود دارد، با همکاری شرکت‌های دانش بنیان مرتفع شود.
بیشتر بخوانید
این نخبه نفتی درباره نتیجه دیگر این همایش اظهار کرد: اتفاق دیگری که افتاد این بود که شرکت‌های دانش بنیان غربالگری شدند، به این شکل که بر اساس جدول زمان بندی که در آن سه روز وجود داشت، شرکت‌ها توانمندی‌های خود را ارائه کردند و مورد داوری قرار گرفتند؛ در نهایت، ۱۰۲ شرکت برتر در سه دسته طلایی، نقره‌ای و برنزی دسته بندی شدند. شرکت خود ما نیز، موفق شد که رتبه ۱۵ را کسب کند و در دسته شرکت‌های طلایی قرار بگیرد.
دانش بنیان‌های نفت، پس از یک سال در انتظار اجرای قول و قرار‌ها هستند
او گفت: انتظار می‌رفت طبق صحبت‌هایی که انجام شد و همه آن‌ها به صورت مکتوب و ضبط شده وجود دارد، این تسهیلاتی که قولشان را دادند، یعنی راه اندازی پارک نفت و صندوق پژوهش و فناوری و همچنین انعقاد و تعدیل قرارداد‌ها با شرکت‌های دانش بنیان که قرار بود نگاه ویژه‌ای به آن‌ها شود، با سرعت بالایی اجرایی شود.
زمان پور تصریح کرد: بلافاصله بعد از پایان همایش در همان سال ۹۸، پیگیر اجرای این وعده‌ها و صحبت‌ها شدیم؛ با وجود این که بیش از ۱۰ بار با مسئولانی که در همایش آن صحبت‌ها را کرده بودند، مکاتبه کردیم، اما تاکنون که حدود یک سال از آن همایش گذشته، اتفاق عملیاتی خاصی رخ نداده است.
او افزود: تاکنون از پارک ری خبری نشده است؛ صندوق فناوری نیز به تازگی تاسیس شده، ولی هنوز به صورت جدی شروع به فعالیت نکرده و درباره موانعی که قرار بود تسهیل شوند، نه تنها تسهیل نشدند، بلکه یکسری موانع را که قبلا نداشتیم نیز اضافه کردند!
قانونی که پس از ۱۱ سال ابلاغ شد!
مدیر این شرکت دانش بنیان که در حوزه آزمایش‌های بالادستی صنعت نفت و گاز فعالیت دارد، ادامه داد: در این زمینه همراه با چند شرکت دانش بنیان، پیگیر حق و وضعیت کسب و کارمان شدیم، چون دستورالعمل جدیدی که در حوزه خدمات آزمایشگاهی تصویب شده و به صورت آیین نامه در آمده، عملاً کسب و کار شرکت‌های فعال در این حوزه که اکثر آن‌ها دانش بنیان هستند را از بین برده است.
بیشتر بخوانید
او اظهار کرد: پس از پیگیری‌های زیادی که انجام دادیم، گفتند که این قانون از سال ۸۸ بوده و اکنون فقط اجرا می‌شود؛ این کار مانند این است که شما از کسی بخواهید، جهشی که طی چند سال امکان پذیر است را در کمتر از چندماه انجام دهد!
زمان پور تشریح کرد: چیزی که از ما خواسته اند، دریافت رتبه یک مشاوره است در حالی که پیش از این در هیچ یک از مناقصات وزارت نفت یا شرکت ملی نفت، چنین شرطی وجود نداشت.
او افزود: احصاء چنین شرطی، وابسته به زمان است و باید سال‌ها برای آن زحمت کشید؛ یعنی شرکت‌ها باید عمر زیادی داشته باشند تا بتوانند، شرایط مورد نظر سازمان برنامه و بودجه را برای اخذ این رتبه مشاوره کسب کنند در حالی که شرکت ما شرکت جوانی است.
این نخبه نفتی اظهار کرد: عمر شرکتمان ۷ سال است، خود ما نیز جوان هستیم در واقع یک شرکت دانش بنیان با یکسری جوان نخبه هستیم که در حال حاضر با این دستور جدید، از مناقصات کنار گذاشته شده ایم و این مسئله، منجر به این می‌شود مجموعه ما یا سایر مجموعه‌های مشابه که به صورت گروهی پیگیر این مشکل هستیم، از بین بروند.
بیشتر بخوانید
تشکیل انجمن صنفی برای پیگیری نامه‌های بی پاسخ!
او ضمن اشاره به نامه نگاری‌های انجام شده با مسئولان وزارت نفت که هیچ گاه پاسخی نداشته اند، گفت: به این نتیجه رسیدیم که ظاهراً وزارت نفت خیلی درباره وعده‌هایی که در آن همایش داده شده، خیلی پاسخگو نیست؛ به همین دلیل با همه آن ۱۰۲ شرکت ارتباط برقرار کردیم و در حال تاسیس یک انجمن هستیم تا بتوانیم خواسته‌های صنفی خود را پیگیری کنیم و صرفا این صحبت‌ها در حد شعار و حرف باقی نماند.
زمان پور بیان کرد: شرکت‌های دانش بنیان در این شرایط بد اقتصادی، به سختی و با مشکلات بسیار زیادی از پس هزینه‌های خود بر می‌آیند؛ اگر قرار باشد که نه تنها کمکی به آن‌ها صورت نگیرد، بلکه موانع و سنگ اندازی‌هایی نیز مواجه شوند، هسته‌های تشکیل دهنده آن‌ها از بین می‌روند.
او بیان کرد: این هسته‌ها انسان‌هایی هستند که فرصت‌های دیگری را نیز دارند و اگر از بین بروند، ما نمی‌توانیم به خواسته طولانی مدتمان برسیم و در آینده نیز شرکت‌هایی از این جنس کمتر ایجاد می‌شوند.
بیشتر بخوانید
پیشنهادات سه گانه نخبه‌ها و دانش بنیان‌ها به وزارت نفت
این مدیر دانش بنیان ادامه داد: گاهی صحبت‌هایی مطرح می‌شود مانند این که، آماده کردن پارک زمان می‌برد و هزینه دارد؛ ما یکسری پیشنهاداتی را نیز به وزارت نفت داده ایم که بدون هیچ هزینه‌ای و صرفا بر اساس روال‌های موجود، مشکلات ما را کم کنند که متاسفانه این پیشنهادات نیز انجام نشد در حالی که ما خواستار این نبودیم که کار عجیبی اتفاق بیفتد.
او با ذکر یک مثال توضیح داد: بسیاری از شرکت‌های دانش بنیان دچار این مشکل هستند که مطالباتشان با تاخیر‌های چندماهه مثلا تا ۶ ماه تاخیر، پرداخت می‌شود و این بازه حیاتشان مختل می‌شود. ما خواستار این شدیم که مطالبات شرکت‌های دانش بنیانی که طرف قرارداد با وزارت نفت هستند و صورت وضعیت‌هایی را دارند، در یک بازه معقول مثلا یک ماهه پرداخت شود.
زمان پور گفت: تقاضای ما این است که این مطالبات را از راه‌های مالی جداگانه‌ای پرداخت کنند؛ فکر نمی‌کنم که به اعتبار مالی زیادی نیاز داشته باشد و اگر این اتفاق بیفتد، حداقل این شرکت‌ها می‌توانند به حیاتشان ادامه بدهند و کارکنانشان را تامین کنند.
او در ادامه بیان کرد: انجام این کار برای وزارت نفت سخت نیست، چون مجموع هزینه‌های این ۱۰۲ شرکت، بیشتر از ۱۰۰ میلیارد تومان نمی‌شود. در حقیقت پیشنهاد این است که به زمان پرداخت، مقیّد شوند و حق این شرکت‌ها را در زمان کوتاه‌تری پرداخت کنند.
این نخبه نفت ادامه داد: پیشنهاد بعدی ما به وزارت نفت، درباره بروکراسی اداری موجود در روند انعقاد، تمدید و تعدیل قراردادهاست؛ علی رغم پیگیری‌های زیادی که مجموعه‌ها انجام می‌دهند، این کار‌ها حدود یک تا دو سال زمان می‌برد.
او افزود: پیشنهاد ما این است که این زمان را برای همین شرکت‌های دانش بنیانی که خودشان احراز صلاحیت و رتبه بندی کرده اند، کوتاه کنند و این را در زمان معقول یک تا دو ماهه انجام دهند، چون این روند طولانی برای حیات شرکت‌ها زیان بار است.
زمان پور گفت: پیشنهاد سوم ما درباره تسهیل صدور مجوزهاست؛ تا جایی که ممکن است مجوز‌های سخت گیرانه را برای دانش بنیان‌ها تسهیل کنند. این هم هزینه مالی برای وزارت نفت ندارد. مثلا در بحث نانو، برخی مجوز‌ها نیاز به تایید مجامع بین المللی و خارجی دارد که با توجه به شرایط تحریم امکان پذیر نیست؛ باید برای حل آن ها، راهکار‌های موازی را بر اساس کارکرد محصولات و خدمات، ارائه کنند.
بیشتر بخوانید
او در ادامه اظهار کرد: این سه مورد هزینه‌ای نخواهد داشت، اما خروجی بسیار خوبی خواهد داشت. این‌ها نیازی به ساز و کار ویژه‌ای ندارد، فقط نیازمند این است که نگاه، نگاه ویژه‌ای باشد و میزان حرف و عمل به هم نزدیکتر شود. این باعث می‌شود که در این شرایط سخت، این زیست بوم فناوری نفت و گاز ایجاد شود.
این مدیر دانش بنیان نفتی همچنین گفت: اگر بتوانیم از این فناوری‌ها در کشور خودمان حمایت کنیم، زمینه را برای صادرات محصولات و خدمات آن‌ها فراهم می‌کنیم که باعث ارزآوری خوبی خواهد شد؛ ضمن این که زیرساخت‌ها را برای دستیابی به فناوری‌های بیشتر و به روزتر فراهم می‌کنیم.
سهم دانش بنیان‌ها در وزارت نفت
زمان پور در واکنش به سخنان وزیر نفت درباره حمایت از دانش بنیان‌ها نیز، اظهار کرد: به نظر من دیدگاهی که باید به دانش بنیان‌ها وجود داشته باشد، شرکت‌های متوسط و کوچک است نه اَبَرشرکت‌هایی که با turn over (حجم معاملات) بالایی کار می‌کنند؛ اگر ما بخواهیم با آن شرکت‌ها مقایسه شویم، عملا کاری را به سرانجام نخواهد رساند.
او گفت: شاید شرکت‌های بزرگ در حوزه‌هایی فعالیت کنند، اما نمی‌توان اسم دانش بیان را روی آن‌ها گذاشت، چون در حوزه مهندسی، همه کار‌های فنی و مهندسی انجام می‌دهند و میزانی از دانش وجود دارد. شرکت‌های دانش بنیان، شرکت‌هایی با تعداد افراد و تعریف مشخصی هستند.
این رتبه برتر نفتی بیان کرد: شرکت‌هایی که بیش از چند هزار نیرو و عقبه بسیار قوی دارند و بعضا نیمه خصوصی یا اصطلاحا خصولتی هستند را نمی‌توان دانش بنیان دانست؛ هر چند که شاید زیرمجموعه‌هایی داشته باشند که در این زمینه‌ها کار کنند. این نگاه آسیب جدی را وارد خواهد کرد.
لازم به یادآوری است؛ بیژن زنگنه، وزیر نفت کشورمان پس از مراسم آغاز حفاری در فاز ۱۱ پارس جنوبی، در جمع خبرنگاران و در پاسخ به سوال خبرنگار اقتصاد و انرژی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره سهم دانش بنیان‌ها از توسعه صنعت نفت و گاز، اظهار کرد: خود شرکت پتروپارس یک شرکت دانش بنیان است؛ آن زمان که تاسیس شد بحث‌های زیادی درباره آن مطرح بود، خیلی‌ها می‌گفتند که چرا شما با شرکتی که سرمایه کمی دارد قرارداد بسته اید؟
وی افزود: آن زمان هنوز بحث دانش بنیان‌ها مد نشده بود و ما می‌گفتیم که شرکت پتروپارس هیچ چیزی جز توانایی مدیریت پروژه و پیشبرد کار ندارد و تا کنون هم موفق بوده است.
این مقام مسئول تصریح کرد: شرکت او-یک نیز یک شرکت دانش بنیان است؛ شرکت‌های دانش بنیان در پارس جنوبی نقش بسیار تعیین کننده‌ای داشته اند.
وی در ادامه گفت: در کل شرکت‌های E&P یا اکتشاف و استخراجی که ما تایید صلاحیت کرده ایم را از منظر دانش بنیانی و نه از منظر داشتن سرمایه، تجهیزات، ماشین آلات و امکانات بررسی کردیم.
بیشتر بخوانید
زنگنه فعالیت‌های وزارت نفت برای حمایت از دانش بنیان‌ها را اینطور تشریح کرد: اکنون سرمایه گذاری‌های پارک فناوری ری در حال انجام است، همزمان داریم مراکز نوآوری را در دانشگاه‌ها از دانشگاه نفت گرفته صنعتی شریف، امیرکبیر، شهید چمران و شیراز دنبال می‌کنیم که پارک‌های فناوری راه اندازی کنند و صندوق پژوهش و نوآوری نفت در حال فعال شدن است.
وی در انتها تصریح کرد: این‌ها کار‌هایی است که در حال انجام آن هستیم و امسال در بودجه برای اولین بار یک تبصره‌ای را گذاشتیم که اگر تصویب شود، به شرکت نفت و شرکت‌های تابعه آن اجازه می‌دهد که ۸۰۰ میلیارد تومان از منابع داخلی خود برای توسعه فعالیت‌های فناورانه، شرکت‌های دانش بنیان و استارتاپ ها، به صورت کمک‌های بلاعوض و پرداخت تسهیلات ترجیحی پرداخت کنند که این کار مهمی برای کمک به این شرکت‌ها و توسعه ساخت داخل است.
انتهای پیام/