به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بیرجند، همین که پاییز کم کم راهش را از میانه های شهریور پیدا می کند و خودش را به دشت ها و کوه ها می رساند، نرم نرمک دشت جان می‌گیرد. هر چقدر که از ابتدای پاییز فاصله می‌گیریم دشت برعکس تمامی خزان هایی که پاییز به‌دنبال خودش علم می‌کند یکسره سبزتر می‌شود و آرام آرام سر و کله غنچه ها نیز پیدا می شود.
به اواخر پاییز و اوایل زمستان که می‌رسیم اینجا خبری از خواب زمستانی نیست. گل ها قد کشیده و دشت را مزین کرده اند و حالا غنچه‌ها شکفته و دشت را یکسره نرگس ها قرق کرده‌اند. عطر نرگس ها هوش و دل هر رهگذری را می برد و دشت یکسره با نرگس‌های زرد و سفید آراسته می شود.
حکایت، حکایت نرگس زارهای زیبای خراسان جنوبی است و طنازی این روز‌های شکوفایی و به گُل نشستنشان و بهشتی که برای مردم دور و نزدیک آفریده‌اند. پشت در پشت، دشت در دشت روییده‌اند و سرمست و بیقرار جلوه فروشی می‌کنند و عطر افشانی.
بهار کار نرگس کاران از نیمه آذر آغاز می شود و اگر نرگس ها دچار سرمازدگی نشود تا بهمن و گاهی اسفند ماه هم برداشت این گل ادامه دارد.
این روز‌ها هر چند فصل بیکاری کشاورزان و دامداران است، اما برای نرگس‌کاران «خوسف» و «طبس» کار آغاز شده طوری که نرگس زار‌هایی که آبیاری کرده‌اند به گل نشسته و در حال برداشت آن هستند. بهار کار نرگس کاران از نیمه آذر ماه آغاز می‌شود و اگر نرگس ها دچار سرمازدگی نشود تا بهمن و گاهی اسفندماه هم برداشت این گل ادامه دارد.
رقص «نرگس» در نرگس زار‌ها
با هر نسیمی که می‌وزد گل ها به رقص در می آیند و تا چشم کار می‌کند پهنه دشت محل رخ نمایی نرگس هاست. با آن ساقه های سبز بلند و باریک و سر‌های شش پر سفید و زرد، سراسر دشت را پوشانده و جلوه‌ای از بهشت عطرآگین آسمان ها را در زمین به تصویر کشیده‌اند.
آرام و با احتیاط میان نرگس ها قدم برمی‌دارد و با دقت شاخه ها را رصد می‌کند. هر شاخه‌ای که دو گل داشته باشد را می چیند. مرد جوان چشم می‌گرداند و دوباره خم می‌شود و یک شاخه را می چیند و روی دسته گل بزرگی که در آغوش گرفته می گذارد.
کهن‌ترین نرگس زارهای خراسان‌جنوبی متعلق به شهرستان خوسف است و این گل در قیاس با گل های مشابه نرگس در کشور حرف اول را می‌زند.
محمدی یکی از نرگس کاران خوسفی همین طور که در باغ دنج و زیبایش قدم می زند از نرگس خوسف و سابقه درخشانش می‌گوید: کهن‌ترین نرگس‌زار های خراسان‌جنوبی متعلق به شهرستان خوسف است و گل نرگس شهرستان خوسف در قیاس با گل‌های مشابه نرگس در کشور حرف اول را می زند.
۳۰۰ روز تلاش برای ۶۵ روز
او بیان کرد: ۳۰۰ روز صبر می کنیم تا ۶۵ روز نرگس برداشت کنیم، نرگس‌ها قرن هاست بر زمین های این خطه کویری می‌رویند، برداشت گل از آن دسته نرگس زار‌هایی که از تیرماه آبیاری شده، از آبان ماه آغاز و تقریبا به اتمام رسیده، اما نرگس زار‌هایی که دیرتر یعنی از مرداد ماه آبیاری شد ۲۰ روز دیگر آماده برداشت گل می‌شود.
این تولید کننده گل نرگس با بیان اینکه گل نرگس نیاز به آب بسیار دارد طوری که هر ۱۲ روز یک بار باید آبیاری شود و این آبیاری تا زمان برداشت ادامه دارد، اظهار کرد: بعد از آن می‌توان هر ۲۴ روز یک بار این زمین ها را آبیاری کرد و هر چه زمین خالی‌تر باشد، برایشان بهتر است، چون باید آفتاب بخورند.
سایه سنگین دلالان بر بازار «نرگس»
گل نرگس به عنوان پنجمین محصول صادراتی استان مطرح است که متأسفانه مدیران استانی نگاه جدی و برنامه خاصی در جهت استفاده بهینه از آن را ندارند!
محمدی بیان کرد: گل نرگس به عنوان پنجمین محصول صادراتی استان مطرح است که متأسفانه مدیران استانی نگاه جدی و در خور به آن نداشته و برنامه خاصی در جهت استفاده بهینه از این منبع اجرا نشده است.
این تولید کننده گل نرگس مهم ترین مسائل و مشکلات نرگس‌کاران را نبود بازار فروش مناسب و مطمئن عنوان می‌کند و اظهار کرد: در نبود بازار مطمئن برای فروش محصول گل تولیدی، فضا برای ورود و کار دلالان باز شده به‌گونه‌ای که با ورود واسطه ها به این عرصه و خرید گل‌ها از کشاورز با قیمت پایین و فروش و ارسال آن به سایر استان‌ها سود اصلی به جیب آن‌ها می‌رود.
او ادامه داد: باید زمینه صدور گل به دیگر استان ها و خارج از کشور فراهم شود و همچنین تعاونی ها و اتحادیه هایی تشکیل شده و گل نرگس را از تولیدکنندگان خریداری کند.
بیشتر بخوانید
فروش محصول مهم ترین دغدغه کشاورزان این منطقه بوده و اکثر کشاورزان در بازاریابی و فروش گل‌های نرگس به‌صورت سنتی عمل می کنند.
یکی دیگر از نرگس‌کاران بیان کرد: عمده مشکلات کشاورزان و گل‌کاران بعد از به‌عمل آمدن و رشد گل ها آغاز می شود به‌گونه‌ای که فروش محصول مهم‌ترین دغدغه کشاورزان این منطقه بوده و اکثر کشاورزان در بازاریابی و فروش گل‌های نرگس به‌صورت سنتی عمل می‌کنند.
حراج دسترنج نرگس‌کاران
رمضانی یکی از نرگس‌کاران طبس نیز با بیان اینکه چندین سال است که کار او نرگس‌کاری است، می‌گوید: نزدیک به شش هکتار از اراضی خود را به کشت گل نرگس اختصاص دارد.
او با بیان اینکه از مرداد ماه کار‌های وجین، آبیاری و کود مزارع خود را آغاز می کنیم تا این روز‌ها نرگس هایی با عطر خوب به مشتریان بدهیم، عنوان کرد: این محصول در صورت حمایت منبع درآمد خوبی برای کشاورزان این استان محسوب می شود.
این نرگس کار طبسی تغییرات دمایی شب و روز را عامل با کیفیتی گل های نرگس تولیدی خراسان جنوبی می‌داند و گفت: این مهم سبب شده تا مشتریان زیادی داشته باشیم.
او نبود بازار فروش مطمئن را موجب ورود دلالان به این عرصه ذکر و تصریح کرد: تمام دسترنج کشاورزان به‌صورت فله‌ای و یا دستی به فروش می رسد که این کار صرفه اقتصادی ندارد.
رمضانی با گلایه از حمایت حداقلی مسئولان از نرگس‌کاران تصریح کرد: متأسفانه با وجود ذخایر ارزشمند طبیعی در استان این منابع از چشم مدیران پنهان مانده و تنها به فکر سرمایه ها و سرمایه‌گذاری صنعتی هستند این در حالی است که اگر با شناخت از قابلیت های استان بر قابلیت ها و استفاده بهینه از آن تمرکز کنند محرومیت از منطقه رخت بر می بندد.
نبود صنایع تبدیلی و فرآوری محصول
نبود صنایع تبدیلی و فرآوری محصول از دیگر مشکلات نرگس‌کاران استان است که لازم است از سوی مسئولان استانی و کشوری همتی صورت پذیرد.
یکی دیگر از نرگس‌کاران استان نبود صنایع تبدیلی و فرآوری محصول را از دیگر مشکلات نرگس‌کاران استان ذکر کرد و گفت: یکی از بدیهی ترین مصارف این گل ها در تهیه انواع عطر‌ها و اسانس‌ها و ادکلن‌ها است که متأسفانه در این خصوص هیچ کارخانه و یا خوشه‌ای ایجاد نشده است.
او عنوان کرد: ایجاد صنایع تبدیلی و خوشه‌های صنعتی از عوامل ناشناخته ماندن این ظرفیت خدادادی است و تأسیس صنایع جانبی وابسته به گل از جمله گلاب‌گیری، تهیه اسانس و رایحه از ملزومات گسترش این صنعت است.
سهیلی بیان کرد: به‌دلیل نبود بازار مطمئن برای فروش محصول گل نرگس، فضا برای ورود دلالان باز شده به گونه‌ای که واسطه با قیمت پایین، خرید گل‌ها را از کشاورز انجام داده و با ارسال آن به سایر استان ها، سود اصلی را به جیب می‌زند.
«نرگس»؛ ظرفیت بی‌بدیل در دل کویر
رضوی مدیر جهاد کشاورزی خوسف با اشاره به سطح زیر کشت گل نرگس در این شهرستان، گفت: پارسال سطح زیر کشت گل نرگس در شهرستان خوسف حدود ۲۴ هکتار بوده و امسال هم همین مقدار زیر کشت گل نرگس رفته است.
او کاشت گل نرگس در شهرستان کویری استان را یک ظرفیت بی‌بدیل دانست و تصریح کرد: شرایط اقلیمی، آب و هوایی و رطوبت کم و خشکی منطقه سبب شده تا عطر نرگس خوسف نسبت به سایر نقاط کشور منحصر به فرد و بی‌نظیر باشد.
امسال حدود ۱۲ میلیون شاخه گل توسط ۱۳۰ بهره بردار گل، از نرگس زارهای خوسف برداشت می‌شود.
مدیر جهاد کشاورزی خوسف با یادآوری اینکه پارسال حدود ۱۰ میلیون شاخه گل نرگس از نرگس زارهای خوسف برداشت شد، عنوان کرد: امسال نیز حدود ۱۲ میلیون شاخه گل از نرگس زارهای این شهرستان برداشت می‌شود.
رضوی درآمد بهره برداران خوسف از محل فروش گل نرگس را سالانه حدود چهار میلیارد تومان اعلام کرد و بیان کرد: از هر مترمربع زیرکشت گل نرگس در خوسف حدود ۶۰ شاخه گل برداشت می‌شود.
او تعداد بهره‌برداران گل نرگس در این شهرستان را ۱۳۰ نفر ذکر کرد و افزود: مهم ترین مشکل نرگس‌کاران این شهرستان بازاریابی و بیمه نبودن آن به دلیل خسارت‌های یخ‌زدگی در فصل سرما است، بنابراین این شهرستان به‌عنوان خاستگاه گل نرگس در شرق کشور به‌ویژه خراسان‌جنوبی نیاز به توجه ویژه دارد.
هر سال ۲۲ میلیون شاخه نرگس
اکبری معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی با اشاره به سطح زیرکشت گل نرگس در استان، عنوان کرد: هم اکنون ۴۲ هکتار از اراضی کشاورزی استان زیر کشت گل نرگس است.
او با بیان اینکه پیش بینی می‌شود امسال ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار شاخه گل نرگس با کیفیت بالا در استان برداشت شود، تصریح می‌کند: شهرستان‌های خوسف و طبس بیشترین سطح زیرکشت گل نرگس در استان را دارند.
گل نرگس خراسان جنوبی علاوه بر مصرف در داخل استان به خراسان‌رضوی، اصفهان، تهران و زاهدان نیز ارسال می شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان‌جنوبی تعداد بهره برداران پرورش گل نرگس در استان را ۷۵۰ نفر عنوان کرد و گفت: گل های نرگس خراسان جنوبی علاوه بر مصرف در داخل استان به خراسان رضوی، اصفهان، تهران و زاهدان نیز ارسال می‌شود.
اکبری افزود: خراسان جنوبی رتبه پنجم کشور در تولید گل نرگس را دارد و گل نرگس استان به‌دلیل شرایط اقلیمی خاص دارای ماندگاری بیشتر و عطر مرغوب تری است.
«نرگس» و خواص بی‌شمار
پویان کارشناس گیاهان دارویی به خواص بی‌نظیر گل نرگس اشاره کرد و تصریح کرد: روغن و رایحه گل نرگس در بهبود جریان خون مغزی، رفع سردرد و افسردگی و آلزایمر مؤثر است.
او همچنین رایحه این گل را در بهبود سرما خوردگی و زکام مؤثر دانست و بیان کرد: مخلوط روغن گل نرگس و سرکه در درمان لکه های پوستی مفید و از بسیاری سردرد ها جلوگیری می کند.
کارشناس گیاهان دارویی با تأکید بر اینکه در صورت اجرای یک مدیریت بسیار هوشمند حتی در شرایط تحریم نیز می‌توان از عطر گل نرگس برای سودآوری بهره برد و جایگزینی برای بخشی از درآمد های نفتی یافت، عنوان کرد: رایحه درمانی یکی از شاخصه های گیاهان دارویی است که در کشور‌های اروپایی جایگاه ویژه‌ای باز کرده است.
پویان با اشاره به اینکه از گل نرگس به واسطه رایحه آن در کارخانه های عطرسازی می‌توان استفاده کرد، مطرح کرد: بسیاری از کارخانه های کشور‌های اروپایی، چون فرانسه که در زمینه عطرسازی نام آشنا است، خواهان ماده اولیه ساخت عطر از گل نرگس یا همان روغن گل نرگس هستند.
کارشناس گیاهان دارویی مطرح کرد: ضماد پیاز گل نرگس درد‌های عضلانی را کاهش داده و روغن این گل ناراحتی‌های مثانه را برطرف کرده و برای رفع خشکی پوست مناسب است و پیاز گل نرگس برای از بین بردن دمل‌ها و بیرون کشیدن چرک و از بین بردن جوش‌های صورت مفید بوده و رشد مو‌ها را تسریع می‌بخشد.
اجرای طرح خرید توافقی گل نرگس
ضیائیان‌احمدی با اشاره به اثرات مخرب ویروس کرونا بر تولیدات کشاورزی، اظهار کرد: امسال قیمت بسیاری از تولیدات گیاهی به‌دلیل کاهش شدید تقاضا در اثر شیوع ویروس کرونا کاهش قابل توجهی داشته که گل های زینتی نیز از این قاعده مستثنی نیستند.
او با تأکید بر اینکه حمایت از نرگس کاران استان شرکت تعاونی سبز آفرینان خوسف اقدام به اجرای طرح خرید توافقی گل نرگس کرده است، افزود: گل های خریداری شده برای فروش روانه بازار های سیستان و بلوچستان، تهران، خراسان رضوی و کرمان و سایر نقاط می‌شود.
از اغاز خرید توافقی گل نرگس تاکنون ۳۵ هزار شاخه گل از نرگس‌کاران استان خریداری شده است.
مدیر تعاون روستایی خراسان‌جنوبی با اعلام اینکه تاکنون ۳۵ هزار شاخه گل از نرگس‌کاران استان توسط این تشکل خریداری شده، گفت: خرید گل نرگس امسال نسبت به پارسال حدود ۶۰ درصد افزایش داشته است.
ضیائیان‌احمدی قیمت خریداری شده گل نرگس براساس کیفیت و اندازه را بین ۶۰۰ تا ۸۵۰ تومان اعلام و مطرح کرد: در حال حاضر نیز هر مقدار گلی که توسط نرگس‌کاران به این مرکز ارائه شود به‌طور کامل خریداری می‌شود.
او در خصوص نبود صنایع فرآوری و مغفول ماندن این مهم، عنوان کرد: در حال پیگیری و رایزنی با چند شرکت دانش بنیان به جهت فرآوری این گل خوش بو هستیم و این موضوع کمک بسیاری به رونق و توسعه بازار این محصول استان خواهد کرد.
مدیر تعاون روستایی خراسان‌جنوبی از صادرات ۱۰ هزار شاخه گل نرگس از خراسان‌جنوبی به کشور امارات خبر داد و گفت: متأسفانه با کاهش میزان تولید گل نرگس طی چند روز اخیر تا این لحظه امکان خرید و ارسال این مقدار طی یک روز فراهم نشده است.
فراموش نکنیم سالانه بیش از ۲۲ هزار شاخه گل نرگس در خراسان‌جنوبی تولید می‌شود که با فروش گل های نرگس سالانه درآمد میلیاردی عاید کشاورزان و بهره‌برداران این حوزه می‌شود.
در سال هایی که گل زیاد است بازار روزمره گل نرگس کشش خرید آن را ندارد پس باید در زمینه صادرات گل از سوی متولیان امر اقدامات لازم پیگیری شود نیاز است تا فرآوری این گل به‌ویژه اسانس‌گیری آن در دستور کار قرار گیرد چراکه با فرآوری این محصول میزان درآمد حاصل شده می‌تواند تا حدود ۱۰ برابر هم افزایش پیدا کند.
اگر چه اکنون اعلام می شود زمینه این سرمایه‌گذاری در استان مهیا نیست، اما این زیر ساخت را در سطح کشور هم نداریم که نکته‌ای قابل توجه است.
این در حالی است که مسئله اساسی امروز اقتصاد و اشتغال است که باید در کنار مردم با تکیه بر توان آن ها و ظرفیت های طبیعی و اقلیمی به آن بپردازیم و با استفاده از ظرفیت های بی‌شمار کشاورزی، صنایع تبدیلی و صنایع دستی رونق اقتصادی را برای مناطق مختلف به ارمغان بیاوریم.
منبع : فارس
انتهای پیام/ ی