به گزارش خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، در شهر تهران نقاط زیادی وجود دارد که به عنوان پاتوقی برای معتادان دستفروش شناخته می شود. از مقابل فروشگاهی قدیمی در میدان امام حسین گرفته تا کنار باشگاهی ورزشی در خیابان شهید مدنی و خیابان مولوی و بسیاری از نقاط دیگر! اما در این بازار ها چه اتفاقی می افتد؟
به یکی از این محل ها رفتم، تعداد زیادی از افراد معتاد با سن و سال و جنسیت های مختلفی در آنجا بودند. عده ای بساطی پهن کرده بودند، عده ای در حال مصرف مواد مخدر و عده ای هم در حال قدم زدن و چرخیدن به این طرف و آن طرف بودند.
در آن انبوه جمعیت؛ وجود بیماری کرونا برای هیچ کس مهم نبود، استفاده از ماسک و رعایت بهداشت هم که واژه ای غریبه در آنجا بود، شاید خیلی از آن ها دیگر خود را ته خط می دانند و دلیلی برای جلوگیری از انتقال کرونا ندارند، اما این اماکن می تواند تهدیدی جدی برای دیگر افراد جامعه باشد.
همینطور که در لابه لای این جمعیت حرکت می کردم و سعی داشتم فاصله خود را با این افراد حفظ کنم، به بساط هایی که روی زمین چیده شده بود دقت کردم، از یک شانه جیبی که چند دندانه آن شکسته بود تا سه راهی برق که سیم نداشت، از توپ فوتبال سوراخ شده تا کفش هایی که یک جای سالم در آنها وجود نداشت، حتی یک ساعت دیواری هم آنجا بود که عقربه نداشت.
عابران هم در خیابان برای اینکه بتوانند از این محل عبور کنند، مجبور بودند راه خود را عوض کنند یا از وسط خیابان رد شوند تا به داخل این بازار عجیب و غریب وارد نشوند. خواستم با این افراد صحبت کنم. شاید به خاطر اینکه از خودشان نبودم بیشتر آن ها راضی به صحبت کردن با من نشدند.
بالاخره بعد از دقیاق زیادی، توانستم با یکی از آن ها که برای فروش چند ساعت کهنه به دنبال مشتری بودند، صحبت کنم. از او پرسیدم در اینجا چه خبر است؟ چه اتفاقی می افتد؟ گفت: اینجا بیشتر افراد معتاد هستند و مشتری های آن ها نیز مثل خودشان هستند. بعضی، این لوازمی که می فروشند را از خانه خودشان می آورند تا بتوانند پولی برای خرید مواد مخدر به دست می آورند.
او ادامه داد: بعضی هم این لوازم را از خیابان جمع می کنند و بعضی هم در اینجا خرید و فروش مواد مخدر انجام می دهند. از او درباره اینکه این ساعت ها را از کجا آورده پرسیدم، گفت: چندتای آن ها را از خانه آورده ام و بعضی از آن ها را هم خریده ام تا گران تر بفروشم و حضور من در اینجا به خاطر این است که من معتادم و کسی به من کار نمی دهد. اینجا میایم تا خرج زندگی و پول خرید هروئین را جور کنم.
حضور چند ساعته من در این مکان سبب شد، چند نفری در ذهنشان سوالی به وجود آید که این در اینجا دنبال چه هستم. در همین حین بود که دو نفر را در حین خرید و فروش مواد مخدر دیدم. مواد فروشان ظاهرشان تفاوت چندانی با بقیه افراد آنجا نداشت.
در این گیر ودار نفر دوم مصاحبه خود را پیدا کردم که ظاهرا نه چیزی برای فروش داشت و نه قصد خرید چیزی!
او گفت: اینجا پاتوقی برای معتاد ها است، لوازم اوراقی که در اینجاست به فروش می رسد، یا دزدی هستند یا از سر سطل آشغال ها جمع شدند. اینجا محلی برای خرید مواد مخدر است و تهیه کردن آن در اینجا بسیار راحت است.
به سوپرمارکتی که دقیقا روبروی آنجا قرار داشت رفتم. صاحب مغازه با دلی پر گفت: مشتری هایم خیلی کم شده اند، زن و بچه مردم از ترس این افراد اینجا نمی آیند. بارها هم به پلیس وشهرداری زنگ زده ایم. چند روزی آن ها را جمع می کنند، ولی بعد ازمدتی دوباره سر و کله شان اینجا پیدا می شود و نمیدانیم باید شکایتمان را به کجا ببریم.
چند نقطه را که این افراد پاتوق خود کرده بودند، بررسی کردم. اغلب در اماکنی تجمع می کنند که نور کمتری دارد و یک فضای بی دفاع شهری است. برای مثال مقابل فروشگاهی در نزدیکی میدان امام حسین که چندین سال است تعطیل شده، این تجمع و بازار وجود داشت. اما هربار که پلیس با این افراد برخورد می کرد فقط برای چند روز کارساز بود. اما افتتاح مجدد فروشگاه در آنجا و حضور دائمی پلیس باعث شده تا این افراد دیگر نتوانند در آنجا حضور پیدا کنند.
البته نکته‌ی دیگری هم که وجود دارد نیاز به ساماندهی هر چه بیشتر این افراد است که نتوانند هر از چندگاهی مکانی را برای خود به عنوان پاتوق انتخاب کنند که امنیت ،بهداشت و مسائل بسیار دیگری در جامعه را به خطر می اندازد.
سرهنگ عبدالوهاب حسنوند رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ اظهار کرد: محور اصلی اقدامات پلیس نقاط آلوده و جلوگیری از توزیع و مصرف مواد مخدر در محلات و معابر سطح شهر است به طوری که در سال گذشته با انجام اقدامات اطلاعاتی و عملیاتی همکاران من در مجموع تعداد سه باند تهیه و توزیع مواد مخدر شناسایی و منهدم شد.
وی ادامه داد: یکی از برنامه‌ها و اولویت‌های اصلی پلیس مبارزه با مواد مخدر فاتب جمع آوری و پاکسازی نقاط آلوده از لوث معتادان متجاهر است که آسایش مردم را به خطر انداخته‌اند. چراکه معتقدیم جمع آوری معتادان متجاهر علاوه بر کاهش جرایم خرد و سرقت در جامعه بر آسایش ذهنی و نابسامانی بصری تأثیرگذار است.
رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ گفت : برنامه ما به ترتیب، پاکسازی نقاط آلوده، شناسایی و انهدام باندهای تهیه و توزیع مواد مخدر، جمع آوری معتادین متجاهر نقاط آلوده، آگاه سازی شهروندان در خصوص خطرات مرتبط با مصرف مواد مخدر و روانگردان‌ها، انجام مطالعات و تحقیقات کاربردی در راستای آینده پژوهی، مبارزه با مواد مخدر و در نهایت تعامل و همکاری مؤثر با سازمان‌های عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری در راستای پیشگیری و مقابله با مواد مخدر است.
بیشتر بخوانید
محمد سالاری رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شورای اسلامی شهر تهران در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان ،اظهار کرد: بحث فضاهای بی دفاع شهری و یا بحث تجمع معتادان در یک نقطه و مبادله اجناس که بعضا سرقتی هم هستند و ممکن است که یکسری خرید و فروش‌های نا متعارفی مثل فروش مواد مخدر انجام شود، یک موضوع چند بعدی است.
وی ادامه داد: این که صرفا با نگاه کالبدی این موضوع را مورد بررسی و ارزیابی قرار داد درست نیست البته کالبد نیز نقش دارد و آن هم فضاهای بی دفاعی است که در شهر ایجاد شده اند و این بی دفاع بودن هم به این دلیل است که فراگیری آحاد جامعه در آنجا وجود ندارد و یا در شب‌ها روشنایی کافی و لازم در آنجا نیست.
سالاری بیان کرد: موضوع بی دفاع بودن این محیط‌ها از وظایف شهرداری و مراجع قانونی است که با حکمی که به شهرداری‌ها می‌دهند فضاها را از این حالت خارج می کنند و در برنامه مدیریت شهری دوره پنجم نیز این موضوع در اولویت قرار دارد. از نظر شهرسازی در هر مکانی که حضور مردم وجود داشته باشد و نظارت همگانی در آن نقطه شکل بگیرد آن محیط از حالت بی دفاعی خارج می‌شود.
عضو شورای شهر تهران افزود: هر مکانی هم که کیفیت شهری خود را از دست دهد و موجب خالی شدن جمعیت شود و افراد از آنجا کوچ کنند، باعث می‌شود افراد نامتعارف حضور یابند و مراودات نامتعارف انجام دهند. در این اتفاق بحث آسیب‌های اجتماعی مطرح است و این موضوع در کشور ما مثل خیلی از کشور‌ها یک چالش برای دولت و مردم است.
وی تصریح کرد: این موضوع ریشه در اقتصاد، فرهنگ و موضوعات اجتماعی دارد که رویکرد سلبی و ورود نیروهای امنیتی و پلیس آخرین کاری است که باید انجام شود و این اصل مشکل را حل نمی‌کند و نهاد‌هایی مثل بهزیستی، وزارت کار، وزارت فرهنگ، شهرداری و ... مسئولیت بیشتری نسبت به این موضوع دارند.
وی افزود: ما در کشورمان کارنامه‌ی خوبی در بحث حل معظلات اجتماعی نداشته ایم و نتوانستیم یک الگوی موفق را در بحث کاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشیم.
رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی گفت: به عنوان مثال محله هرندی سال‌های سال است که به عنوان یک پایلوت مطرح شده و نهادهای مختلفی در این رابطه وارد شده‌اند، ولی یک نقشه واحد و برنامه مشخص در رابطه با حل مشکلات وجود نداشته و ورود موازی و جزیره‌ای نهادهای مختلف باعث شده که این مشکلات برطرف نشود و نهادهای مختلف با بودجه‌های زیاد برای حل این مشکلات ورود کرده اند، اما به دلیل اینکه انسجام کافی وجود نداشته، توفیق چندانی حاصل نشده است.
وی خاطرنشان کرد: حل این مساله می‌تواند در گرو تحقق مدیریت یکپارچه شهری مشروط به واگذاری اختیارات حاکمیتی و دولتی به مدیریت‌های شهری کشور که به نظرم این موضوع فعلا محقق نخواهد شد و این موضوع را می توان به صورت غیررسمی اجرا کرد.
علی اعطا سخنگوی شورای شهر تهران در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، درباره فضاهایی که باعث شده تا مکانی برای تجمع معتادان شود اظهار کرد: همانطور که اولین بار صاحبنظران مختلفی در حوزۀ مطالعات شهری اظهار نظر کرده‌اند، اولین ویژگی لازم برای دفاع‌پذیر بودن یک فضا، وجود نظارت اجتماعی بر آن فضا است و فقدان نظارت اجتماعی می‌تواند بر اثر عوامل مختلفی رخ دهد.
وی ادامه داد: فرم کالبدی مانند گوشه‌های پنهان و خارج از دید، کمبود نور و روشنایی، شب‌مردگی، کمبود جمعیت یا ازدحام و تردد جمعیت ناآشنا در یک محل از جملۀ این عوامل هستند. بر همین اساس فضاهای بی‌دفاع شهری در مقیاس‌های مختلف به وجود می‌آیند. از فضایی با ابعاد بسیار کوچک در گوشۀ یک محله گرفته تا فضاهای شهری وسیع مانند میدان آزادی می‌توانند دچار چنین مشکلی باشند.
اعطا افزود: بنابراین برای اقدام در خصوص رفع این مشکل، در گام اول به یک مطالعۀ وسیع و مبنایی دربارۀ شناسایی و گونه‌بندی این فضاها در مقیاس‌های مختلف نیاز است و پس از آن، بر اساس انواع فضاهای غیرقابل‌دفاعی که در شهر تهران در حال حاضر وجود دارد یا احتمال دارد که به وجود بیاید، نهادهای مختلفی می‌توانند بسته به مقیاس این فضاها وارد عمل شوند.
سخنگوی شورای شهر بیان کرد: برای مثال در خصوص فضاهای بی‌دفاعی که در مقیاس محله رؤیت می‌شوند، نیروهای محلی، شورایاری‌ها و شهرداری‌های نواحی و مناطق می‌توانند اقدام کنند. اما در فضاهایی که در مقیاس مناطق و شهر دچار چنین مشکلی هستند، ممکن است نیاز به ورود نهادهای بالاتر مانند معاونت شهرسازی و معماری، سازمان نوسازی، سازمان زیباسازی یا حتی معاونت فرهنگی و اجتماعی و مانند آنها باشد.
وی تصریح کرد: در خصوص فضاهایی که با تجمع و زندگی افراد معتاد یا بی‌خانمان مواجه هستیم، باید توجه داشت که نباید به راهکارهایی مانند بیرون راندن این افراد معطوف شد چون چنین رویکردهای بالا به پایین و حذفی، تنها مسئله را با پیچیدگی‌های بیشتری مواجه می‌کند و این مسائل نیازمند راه‌حل‌های بنیادی‌تری هستند و راهکارهای کالبدی همچون طراحی فضا و ایجاد روشنایی، پاک کردن صورت مسئله است.
انتهای پیام/