ندا لطفی مهیاری دبیر انجمن تهرانشناسی در گفت وگو با خبرنگار حوزه شهری گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،در تشریح فعالیت خانه تاریخی ملک به عنوان یکی از خانه‌های تاریخی تهران،گفت:خانه تاریخی ملک با مساحت تقریبی ۲۵۰۰ متر مربع در بافت تاریخی بازار تهران (بین‌الحرمین)، یکی از آثار ارزشمند تاریخی شهر تهران است که با قدمتی بیش از ۱۵۰ سال، همچنان نماینده شایسته‌ای برای نوع خاصی از معماری رایج ایران در عصر قاجار است. شیوه‌ای که در آن عناصر سنتی معماری ایرانی با آموزه‌های معماری اروپا تلفیق شده است.
لطفی مهیاری افزود: تقسیم‌بندی ساختاری خانه به شدت تحت تاثیر معماری قاجاریه است. ترکیب اتاق در کنار جانمایی و کاربری هر یک از آن‌ها مشخصا نه نشانی از معماری پهلوی دارد و نه در سبک و سیاق معماری اروپایی می‌توان به آن برخورد کرد. فضا‌های خدماتی، اتاق‌های مربوط به پذیرایی و تشریفات، اتاق رسیدگی به امور مراجعین، اتاق‌های گوشوار، تالار اصلی، زیرزمین، آب‌انبار، آشپزخانه و محوطه زورخانه و فضای پیرامونی آن به شدت تحت تاثیر آموزه‌های معماری قاجاریه و مکتب تهران در این شیوه معماری است.
دبیر انجمن تهرانشناسی بیان کرد: ورودی اصلی خانه به سبک رایج خانه‌های اعیانی در آن دوره، سردری زیبا از سنگ دارد. دو ستون کوتاه در پیرامون آن ضمن استحکام منظر و حفظ طاق رومی آن، شکل قابی را پیدا کرده‌اند که درب چوبی و کتیبه منحصر به فرد سر در را محفوظ کرده است. این خانه در واقع ملک پدری حاج حسین ملک است. او در سال ۱۲۵۰ در همین خانه به دنیا آمده است و بعد‌ها که به دلیل مرگ پدر ناچار از مشهد راهی تهران شد تا پایان عمر خود به مدت سه دهه در همین خانه به سر برد.
وی یادآور شد: حاج حسین ملک برای استقرار گنجینه تاریخی و کتابخانه عظیم خود ناچار به اعمال تغییراتی در خانه می‌شود. به این ترتیب است که محل زندگی خانواده به بخش بیرونی و کتابخانه به بخش اندرونی عمارت منتقل می‌شود. حاج حسین ملک سپس با تغییراتی در بخش درونی خانه، نخستین موزه شخصی ایران و یکی از مهم‌ترین مجموعه های وقفی شامل کتاب‌های خطی، چاپ سنگی و ... را در قالب کتابخانه و موزه ملک در سه طبقه پایه‌گذاری می‌کند.
لطفی مهیاری خاطر نشان کرد: این مجموعه تا مدت‌ها پس از مرگ حاج ملک در همین خانه به فعالیت خود ادامه داد تا اینکه در سال ۱۳۷۵ با ساخت ساختمان جدید موزه و کتابخانه ملک در میدان مشق، تجهیزات و لوازم مربوط به آن‌ها نیز از خانه پدری ملک خارج و به محیط جدید منتقل شد؛خانه حاج محمدکاظم ملک‌التجار، در تاریخ ۱۶ آذر ۱۳۷۶ با شماره ۱۹۴۰ به فهرست آثار ملی ایران افزوده شد.
بیشتر بخوانید