به گزارش حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، اعضای شورای مرکزی جامعه اسلامی دانشجویان با حضور در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با سعید رضا عاملی دبیر این شورا دیدار و گفت‌وگو کردند.
عاملی در این دیدار ضمن تبریک ایام روز دانشجو به دانشجویان حاضر در جلسه اظهار کرد: دیدار با دانشجویان نباید مناسبتی باشد و باید با دانشجویان دیدار کاربردی به منظور خروجی اثرگذار داشته باشیم.
او در ادامه جلسه ضمن گرامیداشت سی و ششمین سالگرد تشکیل شورای عالی انقلاب فرهنگی که در ۱۹ آذر بود نیز تصریح کرد: این شورا حسب وظایفی که امام (ره) و رهبر معظم انقلاب تعیین کرده خدمات بزرگی داشته است که البته با نقطه مطلوب فاصله دارد؛ چرا که ایشان رسیدن به تمدن نوین اسلامی را مطالبه می‌کنند و ما با آن فاصله زیادی داریم و البته شورا تنها نهاد مسئول برای استقرار جامعه نوین اسلامی نیست.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین با اشاره به برخی نقد‌هایی که پیرامون عدم اجرای مصوبات می‌شود گفت: این نقد‌ها بیشتر به حوزه‌های اجرایی بر می‌گردد و البته ما نیز نمی‌توانیم شانه‌مان را از مسئولیت خالی کنیم که در این راستا اقداماتی صورت گرفته و می‌گیرد. ما سه سطح از کار را باید از هم متمایز کنیم، سطح سیاستگذاری و راهبری، سطح برنامه‌ریزی و سطح اقدامات اجرائی که خیلی اوقات ضعف برنامه‌ریزی‌های عملیاتی و اقدام اجرائی را به سیاستگذار نسبت می‌دهند.
او با بیان اینکه ۷۰ درصد مصوبات شورا در حوزه علم و فناوری و ۳۰ درصد فرهنگ بوده است اضافه کرد: در سال‌های گذشته بیشتر اقدامات شورای عالی انقلاب فرهنگی متوجه حوزه علم و فناوری بوده و دلیل آن این بوده است اختلاف نظر‌ها در این حوزه کمتر بوده و وفاق زودتر حاصل می‌شود. البته رهبر معظم انقلاب نیز توجهات و حمایت فراوانی به این حوزه برای دستیابی به اقتدار و عزت ملی داشته‌اند.
عاملی با اشاره به بخشی از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی که مربوط به تاسیس نهاد‌هایی جدید در علم و فناوری و فرهنگ بوده است، گفت: فرهنگستان‌ها که ستون هر کشور هستند و البته نیاز به تقویت دارند مصوبه شورا هستند، ستاد‌های علم و فناوری در معاونت علمی و فناوری که همه منشا خدمات متعدد هستند همه مصوبات شورا هستند، مصوبات دانشگاه‌های خاص مثل دانشگاه هنر، دانشگاه ادیان و... مربوط به شورای عالی است و امروز اگر به حوزه‌های علمیه نیز نگاه کنیم بخشی از نهادسازی‌های آن مربوط به شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
او با اشاره به اینکه بخش دیگری از مصوبات شورا تصویب مصوبات راهبردی در حوزه علم و فرهنگ برای کشور بوده است، گفت: نقشه جامع علمی کشور که مقام معظم رهبری با تقدیر و رضایت نسبت به آن صحبت کرده اند یکی از این اسناد است و حتی برش‌هایی در این سند برای استان‌ها و موضوعات مختلف دیده شده است مثلا برش سند دفاعی در جلسه آینده در دستور کار ستاد راهبری نقشه جامع علمی قرار می‌گیرد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و سند مهندسی فرهنگی دیگر اسنادی هستند که راهبری حوزه علم و فرهنگ را دنبال می‌کنند و جایگاه مهمی دارند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب آئین‌نامه برای امور مختلف کشور مانند آئین‌نامه ارتقای اساتید، سیاست‌های جذب دانشگاه‌ها، مصوبه تشکیل شورای گسترش آموزش عالی، آئین‌نامه مدیریت دانشگاه‌ها و... را برخی از این مصوبات عنوان کرد.
عاملی همچنین با اشاره به برخی تلاش‌ها برای مقابل هم نشان دادن علم و دین در کشور تصریح کرد: علم و دین در تعارض یکدیگر نیستند و حتی قوانین شهروندی در اروپا بر اساس توصیه‌های دینی بوده که خود تدوین‌کنندگان این قوانین نیز به آن اذعان دارند و فقط به دلیل عدم ایجاد تعارض بین دینی در جوامع خود آن را علنی نکرده‌اند. امروز دین بسیاری از مسیر‌های روشی و نظری را برای علم و متقابلا جوهر اصلی دین مبتنی بر علم و عقلانیت است.
او با اشاره به اهمیت روحیه انقلابی در پیش برد اهداف کشور عنوان کرد: انقلاب یک روحیه انقلابی در مردم ایجاد کرد که بخشی از آن را در دفاع مقدس شاهد بودیم که علیرغم حضور ۱۴ کشور در جنگ تحمیلی بر علیه ملت ایران توانستیم پیروز شویم، یا اینکه در جهاد علمی که ناشی از این روحیه انقلابی بود موفق شدیم و دیگر اینکه امروز یکی از موفق‌ترین حوزه‌ها در کشور که مربوط به بازدارندگی دفاعی است با روحیه انقلابی محقق شده است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد: دشمن به دنبال تضعیف این روحیه و پرخاشگری افراد در جامعه نسبت به یکدیگر است و جمهوری اسلامی در این ۴۲ سال خدمات ارزشمندی داشته که اگر بخش خالی لیوان برجسته شود کم لطفی است.
او افزود: نگاه منفی‌نگر از القائات رسانه‌های بیگانه است که به‌دنبال نشان دادن عدم تخصص و فقدان دانایی در کشور است و اگر در کلام ما این منفی‌نگری رخ دهد؛ به نحوی بازتولید آن ادبیات اتفاق افتاده است؛ لذا باید با نوآوری و تعامل سازنده مسیر رو به رشد و پیشرفت را هموار کنیم.
عاملی در ادامه با اشاره به نگاه مثبت رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم اظهار کرد: در دنیا شاهد مدل‌های متنوعی برای برنامه‌ریزی هستیم که در برنامه‌ریزی‌های توانمند روی ظرفیت‌ها متمرکز می‌شوند و مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم علاوه بر نگاه مطلوب‌گرا؛ راهبرد‌های سازنده مبتنی بر ظرفیت‌های ملی را نیز مطرح کرده‌اند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین با بیان اینکه در حوزه فرهنگ چالش‌های متعددی را داریم که در اینجا به سه چالش اشاره خواهم کرد گفت: در حوزه فرهنگ کار سخت‌تر است و صرفا مانند یک دانشگاه نیست که رشته را بیاوریم و اساتید را هم بیاوریم و با توسعه زیرساخت‌ها نظیر آزمایشگاه و... به موفقیت دست یابیم. البته کار مرتبط با حوزه علم هم بسیار سخت و نیازمند تلاش و اندیشه‌ورزی‌های سخت کوشانه است.
فرهنگ باید هویت‌ساز باشد
او افزود: فرهنگ در ادوار تاریخ معنای گوناگون داشته است مثلا در یک دوره فرهنگ مختص نجبا یا برگزیدگان مالی و سیاسی جامعه بوده است و دیگران بی فرهنگ خطاب می‌شدند و البته بعد‌ها با رشد فهم اجتماعی فرهنگ مجموعه آئین‌ها، شعائر و ارزش‌ها و باور‌ها نامیده شد و در ادامه با تقویت طبقه متوسط، فرهنگ به معنای سبک زندگی نامیده شد که رهبر حکیم انقلاب نیز در این زمینه مولفه‌های مهم سبک زندگی را ذکر کرده‌اند.
عاملی گفت: فرهنگ باید هویت‌ساز و متمایز کننده باشد که از آن قالب‌های مختلف فرهنگ ملی، فرهنگ اجتماعی، فرهنگ صنوف، فرهنگ اقوام، فرهنگ اقشار شکل می‌گیرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین عوامل مداخله‌کننده در حوزه فرهنگ را زیاد خواند و افزود: سطح مداخلات که از بیرون به فرهنگ می‌شود بسیار زیاد است، به‌عنوان مثال فرهنگ لباس که توسط غرب به کشور‌های دیگر منتقل می‌شود و در موسیقی نیز این مشکل را می‌بینیم.
عاملی با بیان اینکه در فرهنگ با انسان سر و کار داریم که انسان یک موجود مختار است و مانند ماشین نیست و از ظرافت‌های خاصی برخوردار است، بیان کرد: رهبر معظم انقلاب در گام دوم از مفهوم جامعه‌پردازی استفاده می‌کنند که هم در فناوری از عبارت پردازش استفاده می‌کنیم و هم در بسیاری از امور مربوط به هنر که باید به ظرافت‌های آن توجه کرد. معنای جامعه پردازی یعنی توجه به انسان و روحیه استقلال گرایی و ابعاد اندیشمندی و انتخاب گری انسان است.
او با اشاره به پیمایش اخیر پژوهشکده فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تاکید کرد: در این پیمایش ۷۰ درصد مردم اعلام کرده‌اند که موسیقی گوش می‌دهند پس موسیقی یک عنصر در مسیر زندگی و سبک زندگی جامعه ایرانی محسوب می‌شود و کیفیت و چگونگی آن بر کیفیت فرهنگ تاثیر می‌گذارد.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران اضافه کرد: آنچه در شبکه‌های اجتماعی و شبکه‌های ماهواره‌ای از بیرون وارد عرصه اجتماعی ما می‌شود موجب ورود دائم فرهنگ غیر بومی به فرهنگ ما می‌شود و نباید این مداخلات را دست کم گرفت.
عاملی گفت: چالش دیگر توسعه فردگرایی و استقلال‌گرایی است که فرد را از رفتار هنجاری به رفتار تشخیصی و شخصی منتقل می‌کند. در اینجا دیگر صرفا اینکه من می‌گویم اتفاق نمی‌افتد، نوعی بودن و احساس بودن برای مردم در کنار همه سیاست‌ها اهمیت پیدا می‌کند.
او با بیان اینکه در فرهنگ با انسان سر و کار داریم که انسان یک موجود مختار است و مانند ماشین نیست و از ظرافت‌های خاصی برخوردار است، ادامه داد: رهبر معظم انقلاب در گام دوم از مفهوم جامعه‌پردازی استفاده می‌کنند که هم در فناوری از عبارت پردازش استفاده می‌کنیم و هم در بسیاری از امور مربوط به هنر که باید به ظرافت‌های آن توجه کرد. معنای جامعه پردازی یعنی توجه به انسان و روحیه استقلال گرایی و ابعاد اندیشمندی و انتخاب گری انسان است.
رهبر انقلاب مسیر معکوس مدرنیته در جامعه غرب را دنبال می‌کند
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تصریح کرد: ۱۲۴ هزار پیامبر از جانب خدا برای اصلاح جامعه با معجزات و وحی آمدند و خاتم پیامبران (س) هم که آمدند؛ شاهد هستیم که در زمان خود پیامبر جریان‌های انحرافی وجود دارد و نشان می‌دهد موضوع خیر و شر در جهان جدی است.
عاملی گفت: چالش آخر؛ رابطه واقعیت و احساس واقعیت است. بخش جذاب جامعه غرب یک احساسی را برای دیگر جوامع ایجاد می‌کند که بعضا افراد مدینه فاضله را در آن احساس می‌کنند.
او با بیان اینکه غربی‌ها احساسات مردم را با مدرنیته درگیر کردند و با روش‌های مدل‌سازی برای جامعه این کار را کرده‌اند، گفت: رهبر معظم انقلاب مسیر معکوس مدرنیته در جامعه غرب را دنبال می‌کند و این عوض کردن مسیر تاریخ؛ یک کلان‌نگری می‌خواهد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین با اشاره به فرمایشات رهبر معظم انقلاب مبنی بر زمان‌بر بودن آثار کار‌های فرهنگی گفت: مقام معظم رهبری تاکید دارند که مسیر و ریل‌گذاری‌ها باید به سمت صحیح باشد.
او با بیان اینکه هم باید به واقعیت‌های زندگی مردم و هم حوزه توقعات؛ احساسات و هیجانات اجتماعی توجه کنیم. در اقتصاد هم فقر و هم احساس فقر مودر توجه است که فقر واقعی محصول فقدان امکانات مالی مناسب برای زندگی است، ولی احساس فقر یک امری است که ممکن است فراتر از نیاز‌های اساسی زندگی باشد، تاکید کرد: هر کاری بخواهیم انجام دهیم باید هم به واقعیت زندگی مردم و هم احساسات مردم توجه کنیم. در جهان ۷۵۰ میلیون نفر داریم که در فقر زندگی می‌کنند، ولی احساس فقر در اثر مقایسه یک جامعه با جامعه دیگر به وجود می‌آید که می‌توان گفت کل جامعه انسانی در این نوع احساس مشترک هستند و البته در طبقه متوسط و دهک‌های بالای اقتصادی به مراتب جدی‌تر است.
عاملی بیان کرد: در جامعه امروز احساس کنترل اجتماعی داریم، ولی آنقدر کنترل اجتماعی در عرصه عمل نداریم، اما در اروپا برعکس است یعنی جامعه بسیار امنیتی است و کنترل‌های زیادی می‌شود، ولی احساس کنترل اجتماعی پایین است.
عاملی با اشاره به برخی بد اخلاقی‌ها در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی گفت: مردم به این رفتار‌ها نگاه می‌کنند و آنهار را آزار می‌دهد و موجب سست شدن اعتماد ملی می‌شود. تلاش باید برای ثبات و استمرار خدمات نظام باشد به‌طوری که بتوانیم ثبات اجتماعی را تقویت کنیم. دشمن اعتماد ملی و ثبات اجتماعی را هدف گیری کرده است و آشفتگی اجتماعی بستر و زمینه این امر به راحتی فراهم می‌کند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی تاکید کرد: تقویت گفتمان رهبری و خصوصا هدف گذاری‌های گام دوم؛ اری نقشی است که جامعه دانشجویی می‌تواند داشته باشد و دانشجویان باید با ارائه راهکار‌های مناسب برای مسائل اجتماعی و فرهنگی در سیاستگذاری مشارکت کنند. تبدیل کردن یک ایده مهم و بزرگ به اقدامات منتهی به پیشرفت، سلامتی اجتماعی و استقرار عدالت و در نهایت استقرار تمدن نوین اسلامی، نیازمند خلاقیت و نوآوری و حرکت در مسر هدف روشن و شفاف است.
او با اشاره به برخی بد اخلاقی‌ها در عرصه‌های سیاسی و اجتماعی گفت: مردم به این رفتار‌ها نگاه می‌کنند و آنهار را آزار می‌دهد و موجب سست شدن اعتماد ملی می‌شود. تلاش باید برای ثبات و استمرار خدمات نظام باشد به‌طوری که بتوانیم ثبات اجتماعی را تقویت کنیم. دشمن اعتماد ملی و ثبات اجتماعی را هدف گیری کرده است و آشفتگی اجتماعی بستر و زمینه این امر به راحتی فراهم می‌کند.
عاملی در جمع‌بندی جلسه با بیان اینکه این روحیه بالای شما دانشجویان یک سرمایه بوده و قدرناشناسی نسبت به آن کوتاهی است، تاکید کرد: باید اطلاعات جامعه دانشگاهی نسبت شورای عالی تقویت شود.
او در خصوص ارتباط شورا با ذی‌نفعان تصریح کرد: در ابتدای فعالیت خود در شورای عالی ذی‌نفعان حوزه‌های مختلف از دانشگاه، صنعت و... را در ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور، شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها و .. عضو کردم و شورای عالی انقلاب فرهنگی مسیر سیاستگذاری خود را به سمت لایحه و نه طرح پیش می‌برد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص ضمانت اجرایی مصوبات این شورا افزود: مصوبات شورا همانقدر که قانون مجلس ضمانت اجرایی دارد ضمانت اجرایی دارد و خوشبختانه با آمدن رئیس جدید قوه قضائیه ایشان نظارت بر اجرای مصوبات را در قوه قضائیه با جدیت دنبال می‌کنند.
عاملی همچنین پیرامون ضرورت ارتباط بیشتر شورا با جامعه تاکید کرد: سامانه‌ای برای سنجش نظرات مردم در دستور کار قرار دارد که باید این کار عمیق‌تر شود و البته گزارش‌های رصدی در تدوین سیاست‌ها لحاظ می‌شود که این‌ها همه از ناحیه مردم و آرای جامعه است.
او همچنین پیرامون تشکیل کمیسیون معین دانشجویی گفت: در خصوص کمیسیون معین دانشجویی قرار شد در نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها که با تشکل‌ها ارتباط دارد این اتفاق بیافتد و امیدواریم این کار صورت گیرد و مناسب است که شما یک کمیته معین در جامعه اسلامی ایجاد کنید و ملاحظات خود را منعکس کنید.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در خصوص ضمانت اجرایی مصوبات این شورا گفت: مصوبات شورا همانقدر که قانون مجلس ضمانت اجرایی دارد ضمانت اجرایی دارد و خوشبختانه با آمدن رئیس جدید قوه قضائیه ایشان نظارت بر اجرای مصوبات را در قوه قضائیه با جدیت دنبال می‌کنند.
او اضافه کرد: در دوره جدید نیز دو ستاد علم و فناوری و فرهنگ را ایجاد کردیم که هر دو ستاد معاونت رصد و ارزیابی دارند و گزارش‌های رصدی از اجرای مصوبات را برای مسئولان می‌فرستیم و همچنین در ستاد راهبری نقشه جامع علمی و دیگر شورا‌های تخصصی گزارش اجرایی شدن اسناد مصوب ارائه می‌شوند.
عاملی پیرامون موضوع مهاجرت نخبگان گفت: کشور الان نزدیک به ۴ میلیون دانشجو و ۲۰۰ هزار عضو هیئت علمی دارد و تعداد زیادی از نخبگان در داخل کشور مشغول به فعالیت هستند. بر اساس گزارش رصدخانه تعداد دانشجویان ایرانی در خارج در سال ۲۰۱۷ به ۵۳ هزار نفر رسیده است.
استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران همچنین با اشاره به تشکیل جلسات ستاد مهندسی فرهنگی در دوره جدید اظهار داشت: ۷ جلسه ستاد راهبری نقشه مهندسی فرهنگی تشکیل شده است که تشکیل این ستاد در ۵ سال پس از ابلاغ سند انجام نشده بود که خوشبختانه جلسات با حضور ۶ وزیر و روسای کمسیون‌های مجلس و نمایندگان شورای عالی انقلاب فرهنگی با ریاست معاون اول رئیس جمهور برگزار می‌شود. تمام دستور جلسات توسط دبیرخانه ستاد فرهنگ شورای عالی انقلاب فرهنگی تهیه می‌شود.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: در دوره‌ای که مقام معظم رهبری رئیس جمهور بودند بیشترین حضور رئیس جمهور در جلسات شورا را شاهد بوده‌ایم و به‌عنوان مثال در یک سال دوره ریاست جمهوری ایشان ۳۸ جلسه شورا را تشکیل داده‌اند که عدد قابل توجهی است.
او پیرامون موضوع مهاجرت نخبگان گفت: اساسا در شرایطی که بر اساس آمار سال ۲۰۱۹، سهم جمعیت ایران از جمعیت جهان ۰۷/۱ درصد می‌باشد و این در حالیست که علی رغم رشد نسبت جمعیت مهاجران ایرانی به کل جمعیت مهاجران جهان ۷/۰ درصد است. گروهی از نخبگان ایرانی هم مهاجرت کرده اند یا به صورت موقت به دانشگاه‌های دیگر یا شرکت‌های تجاری بین المللی رفته اند.
عاملی تاکید کرد: البته ما باید زمینه استفاده بهینه از همه نخبگان را در داخل داشته باشیم، ولی مهمتر از آن این است که وقتی به هر دلیل دانشجویان و اساتید به طور عام و نخبگان به صورت خاص مسافرت یا مهاجرت می‌کنند، باید ظرفیت‌های آن‌ها را متعلق به جمهوری اسلامی ایران بدانیم و زمینه همکاری با دانشگاه‌های ایران را برای آن‌ها فراهم کنیم. اساسا در شرایطی که بر اساس آمار سال ۲۰۱۹، سهم جمعیت ایران از جمعیت جهان ۰۷/۱ درصد می‌باشد و این در حالیست که علیرغم رشد نسبت جمعیت مهاجران ایرانی به کل جمعیت مهاجران جهان ۷/۰ درصد است. گروهی از نخبگان ایرانی هم مهاجرت کرده اند یا به صورت موقت به دانشگاه‌های دیگر یا شرکت‌های تجاری بین المللی رفته اند.
او همچنین در زمینه عدم تناسب بین فارغ‌التحصیلان دانشگاه و بازار کار کشور گفت: آمایش آموزش عالی که در ستاد راهبری نقشه جامع علمی به تصویب رسیده است همین ساماندهی، ماموریت‌گرایی بازار و دانشگاه را دنبال می‌کند.
عاملی همچنین با بیان اینکه شورای عالی انقلاب فرهنگی سرمایه کشور است، گفت: در دوره اخیر اکثر جلسات شورای عالی با حضور روسای سه قوه تشکیل می‌شود. خیلی از حوزه‌های فرهنگ مرتبط با اقتدار اقتصادی است و بدون اقتدار اقتصادی اهداف فرهنگی محقق نمی‌شوند و اقتصاد قدرتمند، حس عضویت اجتماعی ایجاد می‌کند و اگر تجربه جامعه بی‌عدالتی و ... باشد پذیرش فرهنگی پایین می‌آید و فرهنگ تضعیف می‌شود.
او افزود: علاوه بر صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی؛ ستاد راهبری نقشه جامع علمی، ستاد راهبری مهندسی فرهنگی و شورای توسعه قرآنی و ... نیز ظرفیت ابلاغ مصوبات را دارند.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در خاتمه خاطرنشان کرد: باید سرمایه‌گذاری خود را در آموزش و پرورش انجام دهیم و مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی سمت و سویش به سمت تقویت آموزش و پرورش است و این سرمایه‌گذاری برای کشور بسیار پر حاصل است که در جلسه اخیر شورا ساماندهی نظام جذب معلمان به تصویب رسید.
او همچنین اضافه کرد: خیلی از حوزه‌های فرهنگ مرتبط با اقتدار اقتصادی است و بدون اقتدار اقتصادی اهداف فرهنگی محقق نمی‌شوند و اقتصاد قدرتمند، حس عضویت اجتماعی ایجاد می‌کند و اگر تجربه جامعه بی‌عدالتی و ... باشد پذیرش فرهنگی پایین می‌آید و فرهنگ تضعیف می‌شود.
عاملی در خاتمه تاکید کرد: هدفگذاری مشخص شورای عالی انقلاب فرهنگی مبتنی بر محور‌های تعیین شده توسط مقام معظم رهبری برای گام دوم انقلاب است و ما باید همه تلاش‌ها و به روز رسانی اسناد را بسمت هداف‌های راهبردی گام دوم مورد بازنگری و بازسازی قرار دهیم.
او اظهار کرد: هدفگذاری تمدن نوین اسلامی با مشخصه‌های دوره ظهور است و اگر شاخص‌های دوره ظهور را هدف بگذاریم، لازم است علم و فناوری و مولفه‌های فرهنگی را به آن سمت جهت دهی کنیم. محوری‌ترین مشخصه آن دوره استقرار و فراگیر عدالت و اخلاق سالم و همچنین فراوانی نعمت‌ها و تامین نیاز‌های اساسی زندگی است.
انتهای پیام/