عقب ماندگی زیادی در حوزه علم و فناوری داریم

به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، غلامحسین رحیمی شعرباف، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم تحقیقات و فناوری در نشست خبری مجازی که به مناسبت هفته ملی پژوهش و فناوری برگزار شد، اظهار کرد: هفته پژوهش مهمترین مناسبتی است که می‌توان به وسیله آن از پژوهشگران تقدیر کرد و نتایج برنامه‌هایی که در طول سال انجام شده را عرضه کرد.

رحیمی افزود: در این دو دهه در بخش علم و فناوری در کشور وقایع متعددی داشته ایم و جریان پیوست در سطح ملی شکل گرفته است. از سال ۷۲ سال جوانه زنی علم و فناوری در کشور بود و حرکت شتاب دهنده‌ای در این سال‌ها داشتیم. از همین سال‌ها رشد چاپ مقالات در مجلات بین المللی شروع شد، ولی به کیفیت توجهی نمی‌شد.

او ادامه داد: به تدریج با بالاترین نرخ رشد کمی مقاله در بستر‌های بین المللی مواجه شدیم. در چند سال اخیر رتبه ما از نظر چاپ مقالات ۱۵ و ۱۶ است. در ۴ و ۵ سال اخیر اهتمام به رشد کیفی مقالات زیاد شد، به طوریکه مقالات ما جزو پر استناد‌ترین مقالات تولیدی شده است. امیدواریم در سال ۲۰۲۰ به رتبه ۱۴ تولید مقالات از نظر کمی و کیفی دست پیدا می‌کنیم.

معاون پژوهش و فناوری بیان کرد: در گذشته عقب ماندگی‌های بسیار شدیدی داشتیم و مدت زمان مدیدی در حوزه علم فقط در جا زدیم در حالی که جهان در حال پیشرفت بود. نقص و عقب ماندگی زیادی در حوزه علم و فناوری داریم که باید آن‌ها را رفع کنیم.

کرونا نباید باعث کاهش فعالیت‌های پژوهشی شود

رحیمی تصریح کرد: کرونا نباید باعث کاهش فعالیت‌های پژوهشی شود. مهمترین راه مقابله با تحریم، کار حداکثری مخصوصا در حوزه علم و فناوری است.

او بیان کرد: امسال در کنار تقدیر از فناوران برتر کشور از پژوهشگرانی که بیشترین نقش در ایجاد ارتباط بین دانشگاه، صنعت و جامعه داشته اند، تقدیر می‌شود. از دانشگاه‌هایی که با جامعه و صنعت ارتباط داشته اند و به عبارتی دانشگاه نسل سوم محسوب می‌شوند نیز تقدیر خواهد شد.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم با بیان اینکه علوم انسانی نقش مهمی در توسعه علمی کشور دارد، گفت: امیدواریم نقش پذیری و اثر بخشی بالا در حوزه تولید علم که فعلا مترادف تولید مقاله در نظر گرفته می‌شود در رشته‌های علوم انسانی و اسلامی مورد نظر و توجه جدی قرار بگیرد.

رحیمی گفت: هفته پژوهش ۱۳۹۹ با شعار «پژوهش و فناوری در خدمت جهش تولید» از تاریخ ۲۲ تا ۲۸ آذر برگزار می‌شود. روزهای این هفته به این ترتیب، نامگذاری شده است: شنبه، ۲۲ آذر پژوهش و فناوری، مدرسه و دانشگاه؛ یکشنبه، ۲۳ آذر پژوهش و فناوری، مشارکت ملی؛ دوشنبه، ۲۴ آذر پژوهش، فناوری و جهش تولید؛ سه‌شنبه، ۲۵ آذر بزرگداشت پژوهشگران و فناوران؛ چهارشنبه، ۲۶ آذر پژوهش، فناوری و علوم انسانی و پنج‌شنبه، ۲۷ آذر پژوهش، فناوری و اثربخشی اجتماعی.

اگر تحریم ها نبود، در زمینه تبادلات علمی در جایگاه بالایی بودیم

او ادامه داد: اگر تحریم ها نبود در زمینه تبادلات علمی در جایگاه بالایی بودیم. پژوهشگران ما در سطح بین المللی از توانایی کافی برخوردارند ولی ارتباط ما با عرصه های جهانی کم شده که ناشی از تحریم است. جامعه علمی همیشه باید با کشورهای مختلف تعامل داشته باشد.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم افزود: فضای کرونا زده، هفته پژوهش را تاحت تاثیر قرار داده است.

رحیمی گفت: دانشجویانی که تحقیقات جدی در دوره تحصیل دارند، دانشجوی تحصیلات تکمیلی هستند. حدود  ۶۰۰ هزار دانشجوی کارشناسی ارشد و ۱۵۰ هزار دانشجوی دکتری داریم که در نیمی از دوره های تحصیل خودشان به پژوهش اشتغال دارند. برنامه جذب گسترده دانشجویان دکتری و ارشد در دستور کار ماست تا آنها را در مراکز پژوهشی جذب کنیم. پژوهشگران غیر دانشجو نیز در دانشگاه ها و پژوهشگاه های کشور مشغول به کار می شوند.

او افزود: بودجه پژوهش از نظر درآمد ناخالص داخلی ۴۵ صدم درصد بوده است که در برنامه توسعه کشور یک و نیم درصد بوده که متاسفانه این محقق نشده است. روند رو به گسترش اعتبارات به پژوهش در کشور مشهود است. در بودجه پژوهش رشد داشته ایم ولی مبالغ قابل توجهی نیست. به عنوان مثال ۴۰ درصد بودجه تحقیقات دستگاه های اجرایی باید از طریق دانشگاه ها تامین شود. بودجه کل آموزش عالی کشور در سال ۱۴۰۰ مبلغ ۲۴ هزار میلیارد تومان است. این مبلغ را اگر با بودجه فقط یک دانشگاه خارجی مقایسه کنید، متوجه ضعف آن می شوید.

رحیمی با بیان اینکه بودجه پژوهشگاه های ما ۳۶ درصد رشد کرده است، گفت: رشد بودجه عمومی کشور ۴۳ درصد و رشد بودجه دانشگاه ها نیز در همین حدود است. 

معاون وزیر علوم گفت: یک مرکز آموزش عالی قرآنی در وزارت علوم داریم که خیلی فعال نیست، امیدواریم بتوانیم پژوهش های قرآنی را تقویت کنیم.

بودجه پارک های علم و فناوری پایین تر از دانشگاه ها

او ادامه داد: پارک ها یکی از مهمترین زیست بوم های علم و فناوری کشور هستند، باید به این بخش ها هم توجه کرد تا رشد پیدا کنند. بودجه پارک های علم و فناوری حتی ۱۰ درصد از بودجه دانشگاه ها هم پایین تر است.

رحیمی تصریح کرد: البته پارک های علم و فناوری نباید همیشه به فکر حمایت مالی باشند اما باید زیر ساخت ها هم در آنها پیشرفت کند. از رشد بودجه پژوهش و فناوری به هیچ وجه راضی نیستیم ولی سعی می کنیم با بودجه تخصیص یافته به اقدامات خود عمل کنیم.

معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم ادامه داد: قانون تخلفات علمی تصویب شده و کارگروه ویژه ای برای تخلفات علمی تشکیل شده است، براین اساس با هر نوع تخلف علمی، برخورد می‌کنیم. اگر تخلفی در حوزه پایان نامه و مقاله صورت بگیرد اولین کسی که باید با آن برخورد شود، استاد راهنمای دانشجو است. پس از آن استادان حاضر در جلسه دفاع و در نهایت گروه و دانشگاه ذی‌ربط که تخلف در آنجا صورت گرفته است.

او در پایان گفت: اگر حتی ۱۰ تا ۲۰ سال بعد هم مشخص شود پایان نامه تقلبی بوده، مدرک باطل می شود. اما سامانه "ایرانداک" هنوز کامل نیست و برخی از دانشگاه ها از ورود اطلاعاتی که باید وارد این سامانه کنند، امتناع کرده اند. اگر این دانشگاه ها به این کار اقدام نکنند، آنها را به سازمان بازرسی معرفی می‌کنیم. سامانه "همانندجو" (ایرانداک) باید تقویت شود تا تمام پایان نامه ها قبل از دفاع همانند جویی شوند.

انتهای پیام/