جولان سگ های ولگرد در خیابان های شیراز/ هنگام حمله سگ‌ چگونه برخورد کنیم؟

به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شیراز، در گذشته که زندگی انسان‌ها به صورت یکجانشینی نبود و بشر دائما در حال کوچ و گشت و گذار بود وجود سگ برای حمایت و حفاظت از جان و مال افراد ضروری بوده است، اما با پیشرفت علم و صنعتی و شهرنشین شدن زندگی انسان‌ها مسئله تغییر کرده است و دیگر همراهی این دو رفیق قدیمی دیگر مانند گذشته نیست.

هرچند در حال حاضر در بعضی از مناطق روستایی، شهرک‌های صنعتی و دیگر مناطق از این حیوان جهت نگهبانی استفاده می‌شود، اما به صورتی که در گذشته رایج بوده معنایی ندارد.

سگ‌ها علی رغم این که بهترین رفیق برای انسان به شمار می‌روند سبب بیماری‌های خطرناک و غیرقابل درمانی برای شهروندان هم می‌شوند، مسئله مهمی که باید حتما به آن توجه جدی شود در غیر این صورت باید شاهد عواقب هولناک آن باشیم.

این روز‌ها به هرگوشه و کناری از شهر شیراز که بنگرید تعدادی سگ ولگرد که به صورت گروهی و گاهی تکی در حال جولان دادن هستند روبرو می‌شوید، دیدن صحنه‌هایی از روی آوردن این حیوانات به سطل‌ها و کیسه‌های زباله برای پیدا کردن غذا به چشم می‌بینیم، که هم حس وحشت و ترس و هم حس ترحم را در وجود ما ایجاد می‌کند.

بیشتر شهروندان صحنه‌های دلخراش و ناخوشایندی از حمله سگ‌ها به شهروندان و به ویژه خانم‌ها و کودکان را با چشم خود نظاره کرده اند، در بیشتر مواقع این سگ‌ها از فرط گرسنگی به کیسه‌های خرید افراد هجوم می‌برند و افراد را گاز می‌گیرند.

دیدن این صحنه‌ها سبب نارضایتی و شکایت شهروندان از این وضعیت شده است، آن‌ها خواستار جمع آوری این سگ‌ها از سطح شهر هستند.

وجود تعداد بسیار زیاد این سگ‌ها هم چهره کلانشهر شیراز را زشت نشان می‌دهد و هم سبب بروز بیماری‌ها و مشکلات جسمی و روحی برای شهروندان می‌شود.

احمد رضا رضایی کارشناس بیماری‌های مشترک انسان و حیوان در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: سگ از نزدیک‌ترین حیوانات به انسان است، که سبب انتقال چند بیماری مهم به انسان می‌شود که مهمترین آن هاری است.

او افزود: هاری یک بیماری ویروسی است که از بزاق حیوان هار و محل گازگرفتگی وارد بدن می‌شود و دستگاه اعصاب مرکزی انسان یا سایر پستانداران را مورد آسیب قرار داده و موجب مرگ می‌شود، هاری جزو بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان است و اگر علائم بالینی بیماری در فرد یا حیوان ظاهر شود، مرگ او حتمی است.

کارشناس بیماری‌های مشترک انسان و دام تصریح کرد: علی رغم کشندگی، این بیماری قابل پیشگیری است، هاری علاوه بر سگ، توسط پستانداران اهلی و وحشی دیگری نظیر گربه، روباه، اسب، الاغ، گاو، شغال، خفاش نیز به انسان منتقل شود.

درمان به موقع عملی موثر در پیشگیری از بیماری هاری

او افزود: موارد ابتلا به هاری در کشور و استان بسیار کم است، اما با توجه به مرگبار بودن بیماری، توجه به درمان به موقع آن بسیار مهم است، بنابراین مردم باید گزش و گاز گرفتگی حیوانات را اعم از اهلی و وحشی جدی بگیرند.

وجود ۳۰ مرکز درمان و پیشگیری از هاری در استان فارس

رضایی با اشاره به وضعیت مراکز درمان بیماری هاری گفت: در حال حاضر بیش از ۳۰ مرکز درمان و پیشگیری از هاری در شهرستان‌های تحت پوشش دانشگاه شیراز در سطح استان فارس وجود دارد، در شهرشیراز نیز ۳ مرکز فعال در این زمینه وجود دارد که عبارتند از مرکز بهداشت شهدای والفجر، مرکز بهداشت شهدای انقلاب و مرکز بهداشتی درمانی بوستان.

مهم ترین اقدام پس از گزش حیوانات

او بیان کرد: مهم‌ترین اقدام پس از گزش حیوانات اعم از اهلی و وحشی، شست و شوی محل زخم است که تا ۵۰ درصد از ابتلا به هاری، پیشگیری می‌کند، در صورت هر گونه گازگرفتگی به وسیله حیوانات  باید محل زخمی را با آب و صابون به مدت حداقل ۱۵ دقیقه شست و شو داده و سپس به نزدیک‌ترین مرکز درمان پیشگیری هاری جهت اقدامات بعدی مراجعه کرد.

رضایی گفت: سپس در مراحل بعد واکسن هاری تزریق و پیگیری‌های بعدی نیز انجام می‌شود، جراحاتی که در اثر گازگرفتگی حیوانات به وجود می‌آیند نباید بخیه شوند.

کارشناس بیماری‌های مشترک انسان و حیوان در ادامه تصریح کرد: در صورتی که دسترسی به حیوان وجود داشت، باید حیوان را در مکان خاصی نگهداری کرد و بلافاصله با اداره دامپزشکی تماس گرفت تا حیوان مهاجم توسط دامپزشک بررسی شود، اگر مجبور به کشتن حیوان شدید بدون آسیب رساندن به سر حیوان، این کار را انجام دهید چرا که برای تشخیص و انجام آزمایشات، به سر حیوان نیاز است.

توصیه‌هایی جهت پیشگیری از گزش سگ

او با اشاره با راه‌های پیشگیری از بیماری ناشی از گزش سگ‌ها گفت: برای پیشگیری از ابتلا به هاری، هنگام حمله سگ‌ها از فرار کردن، جیغ کشیدن، دویدن، نگاه کردن مستقیم به چشم حیوان، پرتاب کردن سنگ و اشیا به سمت سگ، نزدیک شدن به سگ‌های توله دار و سگ‌های بسته خودداری کرد، بلکه باید با تغییر مسیر از جلب توجه حیوان خودداری کرد.

لزوم اجرای مانور جهت فرهنگ سازی در هنگام حمله حیوانات

رضایی معتقد است: معمولا افراد زمانی که مورد هجوم سگ‌ها قرار می‌گیرند به علت حمله ناگهانی حیوان سردرگم می‌شوند و نمی‌دانند چگونه واکنش نشان دهند و به اصطلاح قفل می‌کنند.

او گفت: بنابراین باید در این زمینه فرهنگ سازی شود و با اجرای مانور به افراد آموزش داده شود که در هنگام برخورد با سگ باید به چه شکلی برخورد کنند، لازم است که دامپزشکی، علوم پزشکی، شهرداری و سایر دستگاه‌های مسئول زیر نظر استانداری این مانور را برگزار کنند که نه حیوانات به شکل وحشیانه و نادرست کشته شوند و نه به شهروندان آسیب برسد.

هاری بیماری بسیار خطرناکی است که نباید آن را دست کم گرفت، شهرداری موظف به جمع آوری سگ‌های ولگرد از سطح شهر است، اما شهروندان باید بدانند که اگر به هر دلیلی و در هر جایی مورد حمله سگ قرار گرفتند چگونه برخورد کنند تا آسیب کمتری به آن‌ها وارد شود که آموزش همگانی در این زمینه کمک ساز است.

آمار قابل تامل گزش شهروندان توسط سگ‌ها

رضایی در رابطه با آمار گزش شهروندان توسط سگ‌ها افزود: در سال‌های اخیر آمار گزش روستایی تغیری نکرده، اما آمار شهری تغییر کرده است، طبق آمار دانشگاه شیراز هر ساله ۱۱ تا ۱۴ هزار مورد گزش توسط سگ‌ها اتفاق می‌افتد، که در سال گذشته بیش از ۱۳ هزار مورد و در ۶ ماهه اول امسال حدود ۶ هزار مورد بوده است.

او ادامه داد: بیماری دیگری که از سگ‌ها به انسان سرایت پیدا می‌کند سالک است که به دو دسته روستایی و شهری تقسیم می‌شود، که سالک روستایی از طریق جوندگان مانند موش صحرایی به انسان سرایت پیدا می‌کند.

کارشناس بیماری‌های مشترک انسان و حیوان تصریح کرد: اما سالک شهری توسط سگ‌های بیمار و آلوده به انگل لیشمانیا (Leishmania) منتقل می‌شود، از آن جایی که سگ‌های ولگرد از لحاظ این بیماری تحت نظر و بررسی هیچ فرد یا موسسه و نهادی قرار ندارد یکی از کانون اصلی این بیماری هستند.

او افزود: این انگل معمولاً در پشه‌های خاکی آلوده زندگی می‌کند و از طریق نیش پشه خاکی انگل به انسان و حیوان منتقل می‌شود، حیوانات اهلی مانند سگ‌ها مهمترین مخزن این انگل محسوب می‌شوند.

از آن جایی که یکی از مخازن اصلی این بیماری سگ است، کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد یا درمان سالک در سگ‌های منطقه اهمیت ویژه‌ای دارد.

کارشناس بیماری‌های مشترک انسان و حیوان بیان کرد: کیست هیداتیک سومین بیماری است که در اثر مدفوع سگ بر روی سبزیجات و صیفی جات و عدم شست و شوی بهداشتی آن‌ها می‌تواند ایجاد شود.

او با اشاره به نحوه انتقال این بیماری به انسان‌ها گفت: انسان از طریق خوردن غذا یا آب آلوده و یا از طریق تماس مستقیم با سگ‌های آلوده به انگل به بیماری مبتلا می‌شود، انگل بلع شده از روده نفوذ می‌کند و از طریق خون به کبد و ریه‌ها و به بافت‌های دیگر منتقل می‌شود و سبب ایجاد کیست در کبد، کلیه، قلب و سایر قسمت‌های بدن می‌شود.

رضایی در رابطه با کنترل و پیشگیری از این بیماری که ناشی از ارتباط انسان وسگ است، اضافه کرد: رعایت بهداشت فردی و محیط، ضد عفونی کردن سبزیجات، حصار کشیدن اطراف مزارع کشت سبزیجات، خوراندن دارو‌های ضد انگلی به سگ‌های شناسنامه دار و گله، عدم تماس با سگ سانان، درمان سگ‌های آلوده صاحب دار، از بین بردن سگ‌های ولگرد، ذبح دام‌ها در کشتارگا‌ه های بهداشتی، دفع بهداشتی امعاء و احشاء آلوده، عدم تغذیه سگ‌ها با مانده امعاء و احشای کشتارگاهی و آموزش همگانی در مورد راه انتقال و انتشار بیماری از جمله راه‌های پیشگیری از بیماری است.

رضایی افزود: در کنار این بیماری‌ها در مراکز روستایی، سگ می‌تواند باعث انتقال بیماری تب مالت و آلودگی به انسان و سایر حیوانات شود.

گروه‌های حامی حیوانات عاملی موثر در بهبود وضعیت سگ‌ها

او اظهار کرد: اگر گروه‌های حامی حیوانات می‌خواهند از این سگ‌ها حمایت کنند بهترین روش این است که به بحث واکسیناسیون این حیوانات توجه کنند و آن را تقبل کنند چراکه صرف تغذیه این حیوان بدون توجه به واکسیناسیون سبب افزایش جمعیت این حیوانات ولگرد بدون توجه به سلامتی جامعه می‌شود.

رضایی گفت: واکسینه کردن سگ‌ها برای کنترل بیماری، به مراتب ارزانتر و بهتر از پیشگیری است، در بسیاری از کشور‌های اروپایی و آسیایی که سگ‌ها در سطح شهر‌ها رها هستند آن‌ها را در برابر بیماری مصیبت بار هاری واکسینه می‌کنند، چرا که درمان خود بیماری هاری بسیار گران و پر هزینه است برای دولت، چرا که باید واکسن آن را از خارج از کشور خریداری کند.

سمن ها، گروه‌های حامی حیوانات و فعالان محیط زیستی مخالف جمع آوری این حیوانات هستند، اما این گروه‌ها می‌توانند به بهبود وضعیت ساماندهی این حیوانات کمک کنند.

در دین اسلام نیز به اهمیت دادن و آزار نرساندن به حیوانات تاکید فراوان شده است، اما مسئله مهم در این جا سلامت عمومی یک جامعه است، حامیان حیوانات باید در راستای سلامت عمومی جامعه با مسئولان هماهنگی داشته باشند تا هم شهروندان دچار بیماری نشوند و هم حیوانات به روش درست و اصولی در مکان‌های مشخص شده نگه داری شوند.

رها کردن حیوان خانگی و تغییر نژاد عامل خشونت بیشتر سگ‌ها

کارشناس بیماری‌های مشترک انسان و حیوان اضافه کرد: عده‌ای از شهروندان، حیوان‌های خانگی خود را رها می‌کنند مشکل اساسی سگ‌های خانگی رها شده این است که بسیاری از این سگ‌ها ترکیب نژادی هستند.

او تصریح کرد: سگ‌های ترکیب نژادی خصوصیت پرخاشگری بیشتر نسبت به سگ‌های بومی دارند که این اتفاق ترکیب نژادی به سبب اشتباه انسان و رها کردن سگ‌ها در محیط به وجود می‌آید این حیوانات که دارای روحیه پرخاشگری هستند اگر گرسنه شوند و غذایی پیدا نکنند به هر فرد و شهروندی که وسیله و خوراکی مانند نان و گوشت داشته باشد حمله می‌کنند.

نگهداری از سگ به عنوان یک حیوان خانگی چندین سال است که در کشور ما رواج پیدا کرده است و عده‌ای از شهروندان برای رهایی از تنهایی یا بنا به دلایل دیگری ترجیح می‌دهند که از سگ نگهداری کنند.

عده‌ای از این افراد پس از مدتی به هر دلیلی سگ‌های خانگی خود را در سطح شهر یا روستا رها می‌کنند، این حیوانات مانند سگ‌هایی که از اول رها بوده و خودشان غذای خود را تهیه می‌کردند نیستند چرا که تا قبل از رهایی توسط صاحبشان همیشه غذای کافی در اختیارشان بوده، اما پس از رهایی برای ایجاد یک پناهگاه جدید و پیدا کردن غذا این حیوانات به خشونت روی می‌آورند.

شناسایی کانون تجمع سگ‌های ولگرد برای کنترل جمعیت این حیوان

جعفر نامور منصورآبادی مسئول امور ارتباطات و آموزش شهروندی سازمان مدیریت پسماند شهرداری شیراز نیز در رابطه با کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: مهمترین هدف شهرداری کنترل بیماری‌های قابل انتقال بین حیوان و انسان است، که در این رابطه ابتدا باید کانون تجمع سگ‌های بدون صاحب را شناسایی و جمعیت آن‌ها را با روش‌های مناسب کنترل کرد.

او افزود: یکی از مهم ترین عوامل موثر در کنترل جمعیت سگ‌های بدون صاحب، شناسایی رفتار‌های غریزی این حیوان است، آب، غذا و پناهگاه عوامل اصلی جذب، رشد و تکثیر سگ‌های بدون صاحب در سطح شهر و روستا است که دخالت در هر ضلع این مثلث به عنوان حذف سیکل و حذف حضور حیوان است.

کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد نیازمند همراهی عموم شهروندان

مسئول امور ارتباطات و آموزش شهروندی سازمان مدیریت پسماند شیراز بیان کرد: در معابر اصلی و فرعی، پارک‌ها و تفرجگاه‌ها و مواردی از این قبیل عموم شهروندان به دلایل بهداشتی و بعد روانی تمایلی به حضور این حیوان ندارند و خواستار جمع آوری آن‌ها هستند، ولی برخی از شهروندان به دلایل مختلف به صورت خواسته یا ناخواسته سبب امنیت حضور و ایجاد کانون‌های وفور سگ‌های بدون صاحب می‌شوند.

نامور با اشاره به رفتار غیر اصولی برخی شهروندان گفت: آب و غذا دادن خارج از برنامه‌های کارگروه تخصصی، عدم رعایت جدول زمان بندی جمع آوری پسماند و در اختیار گذاشتن منابع کافی غذا در معابر یکی از دلایل اصلی برای جذب و تکثیر و ایجاد قلمرو توسط حیوانات است.

او افزود: همچنین در اختیار گرفتن غیر قانونی سگ‌های نگهبان به خصوص در محدوده‌های کارگاهی، از طرفی وجود شهرک‌های صنعتی در حاشیه‌های شهر سبب کنترل نشدن جمعیت این حیوانات می‌شود.

نامور اضافه کرد: سگ ها به صورت غریزی بصورت گله‌ای به سمت مناطق شهری راهی می‌شوند و کانون‌های وفور کنترل شده را جابجا می‌کنند و پناهگاه‌های جدیدی را به وجود می‌آورند، بنابراین کنترل جمعیت سگ‌های بدون صاحب نیازمند حضور و مشارکت فعالانه شهروندان است.

او در رابطه با اقدامات شهرداری شیراز برای حل این مشکل تصریح کرد: شهرداری شیراز با برگزاری جلسات و شرکت مستمر در کارگروه‌های مختلف، مشکلات و موانع را بررسی نموده است، از اقدامات انجام شده در این خصوص می‌توان به شناسایی و رصد کانون‌های وفور سگ‌های بدون صاحب و هماهنگی با نهاد‌ها و ارگان‌های مربوط برای کنترل جمعیت آن‌ها نام برد.

علی رغم پیگیری متعدد در رابطه با اقدامات عملی شهرداری شیراز و اینکه امسال چه تعداد از این حیوانات جمع آوری شده و آیا مکان یا کمپ خاصی برای نگهداری از این حیوانات در نظر گرفته شده، آیا پس از جمع آوری سگ‌ها تفکیکی بین سگ‌های سالم و بیمار صورت می‌گیرد هیچ گونه پاسخی داده نشد.

اگرچه سگ موجود مفیدی در چرخه طبیعت به شمار می‌رود، اما افزایش جمعیت این حیوانات و تاخت و تاز سگ‌های ولگرد و بدون صاحب در شهر بزرگ و مهمی مانند شیراز، سبب دردسر‌ها و مشکلات بزرگ و اساسی می‌شود، این حیوانات ناقل بیماری‌ها و ویروس‌ها به شهروندان می‌شوند، با توجه به این که استان فارس نیز مانند سایر نقاط جهان درگیر بیماری کرونا است باید اقدام مهم و عملی برای جمع آوری این حیوانات در نظر گرفته شود، چرا که ممکن است وجود این سگ‌ها سبب ایجاد بیماری‌های خطرناک شود و سلامت عمومی شهروندان را مورد تهدید قرار دهد.

از طرفی پرسه زدن سگ‌های گرسنه، لاغرو فرتوتی که برای رفع گرسنگی به هردری می‌زنند و حتی به شهروندان و به ویژه کودکان هم رحمی نمی‌کنند، چهره زشت و نادرستی به شهر بزرگ و پرآوازه‌ای مانند شیراز که زبان زد خاص و عام است می‌دهد.می‌توان این مشکلات را با مدیریت مناسب و کمک و همکاری همه جانبه شهرداری و سایر دستگاه‌ها و مردم به خوبی حل کرد، شهرداری و سازمان پسماند باید فراتر از برگزاری جلسات و کارگاه‌ها دست به اقدام عملی برای حل این مشکل بزند و به صورت عملی اقدام به جمع آوری این حیوانات کند چراکه صرفا با برگزاری جلسه و کارگروه مشکلی حل نمی‌شود، برای حل مشکلات یک جامعه همه مسئولان باید به وظیفه خود به خوبی عمل کنند.

انتهای پیام/