پشت پرده جولان دلالان و مدیران در واردات ترازو/ قاچاق یا تعطیلی کارخانه‌های وطنی؟

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان، فرقی ندارد، یا به طور رسمی، یا قاچاق وارد می‌شود. کالایی که شاید استراتژیک نباشد، اما واردات آن چوب لای چرخ تولید داخلی گذاشته است. محصولی که کارخانه‌های داخلی می‌توانند نیاز کشور را تأمین و حتی صادرات داشته باشند، این روز‌ها حال و روز خوشی ندارد.

حسین رمضانی مدیر خط تولید کارخانه محک که بزرگترین تولید کننده ترازوی کشور در استان البرز است و ۱۳ سال در این حرفه مشغول به کار است، می‌گوید: تا اوایل سال گذشته ۲۰۰ نفر در خط تولید ترازوی این شرکت مشغول به کار بودند، اما با واردات بی رویه قانونی یا قاچاق ترازو به کشور، مجبور شدیم ۱۳۰ نفر را تعدیل کنیم و اکنون تنها با ۷۰ نفر این خط تولید مشغول فعالیت است که اگر به همین روال پیش برود، به زودی افراد باقی مانده هم از کار بی کار می‌شوند.

آقا حسن ۳۵ ساله که به تازگی ازدواج کرده می‌گوید: ۵ سال است که در این شرکت مشغول به کار هستم و خرج و مخارج زندگی را در این شرایط سخت اقتصادی از کار کردن در خط تولید ترازو در می‌آورم.

او با بیان اینکه تولید ترازو در یکی دو سال اخیر در این کارخانه کاهش پیدا کرده و باعث بیکاری بسیاری از جوانان البرزی شده است، می‌افزاید: اگر تولید همچنان کاهش یابد، با تعدیل نیرو‌های متخصص این کارخانه، علاوه بر اینکه چرخ تولید داخلی از حرکت می‌ایستد، تأمین کردن خرج و مخارج زندگی به شدت دشوار خواهد شد و معلوم نیست در این شرایط، کاری پیدا می‌شود که مشغول کار شویم یا خیر؟

تولید ترازو به یک سوم کاهش یافته است

مرتضی رسولی مدیرعامل کارخانه ۲۲ ساله محک، علت تعدیل نیرو را واردات بی رویه ترازو به کشور می‌داند. وارداتی قانونی یا قاچاقی که به گفته او  شیره جان تولید را مکیده و چرخ توسعه و تولید را به خاموشی کشانده است.

او می‌گوید: چطور می‌شود که کشور‌های ترکیه و عراق برای تأمین قسمتی از ترازوی مورد نیاز بازار خود از ما ترازو خریداری می‌کنند و تولید داخلی ما با استاندارد‌های روز دنیا برابری می‌کند، اما در داخل کشور با یک سری قوانین قدیمی، نفس‌های آخر تولید را می‌کشیم و با ظرفیت یک سوم در حال تولید هستیم که اگر شرایط به همین منوال باشد از تولید باز می‌ایستیم.

ظرفیت اسمی یا همان ظرفیت پروانه این کارخانه ۲۴۰ هزار عدد ترازو است که به گفته مدیرعامل این کارخانه در سال‌های اخیر تا ۹۰ هزار عدد در سال کاهش یافته، اما متأسفانه در حال حاضر به یک سوم این میزان یعنی ۳۰ هزار عدد ترازو کاهش یافته است و این یعنی کاهش چشم گیر تولید داخلی. تولیدی که می‌توانست برای ۳۰۰ نفر به طور مستقیم اشتغالزایی کند، اما تنها با ۷۰ نفر، سرپا مانده است.

جولان دلالان در گمرک/ دست‌های پشت پرده دلالان و برخی مدیران

برای پیدا کردن سر نخ واردات ترازو در نقش یک وارد کننده ابتدا به گمرک غرب تهران رفتم. شاید، چون اولین ورود ما به گمرک بود قوانین وارداتی ترازو خیلی سختگیرانه به نظر می‌رسید. با کارشناسان استاندارد گمرک که صحبت کردم متوجه شدم ترازو وارداتی، استاندارد اجباری دارد. این یعنی اینکه هر نوع ترازویی که قرار است از مبادی رسمی یا همان گمرک وارد کشور شود  باید چندین تست بر روی آن انجام شود تا مجوز واردات آن به کشور صادر شود.

یکی از کارمندان گمرک غرب گفت: اگر می‌خواهید قانونی وارد کنید، همه مجوز‌های استاندارد را باید بگیرید، ولی اگر می‌خواهید واردات را قاچاقی انجام دهید، نیازی نیست. پس از صحبت کردن با کارشناسان استاندارد گمرک غرب و آشنایی با یک ترخیص کار و معرفی یک فرد خاص، باز به عنوان واردکننده به اداره کل گمرک تهران رفتم. محوطه گمرک شلوغ بود که البته بعد‌ها فهمیدم این شلوغی محوطه گمرک به خاطر صادرات و واردات نیست. این افراد نشسته زیر سایه درختان گمرک، همان "کار چاق کن"‌هایی هستند که دلالی و سفارش آنان می‌تواند واردات حتی یک محصول با استاندارد اجباری را مثل آب خوردن سهل و آسان کند.

باز به سراغ کارشناسان استاندارد این گمرک رفتم. پس از صحبت کردن با کارشناسان و مدیرکل این گمرک، گویا اینجا هم قوانین واردات تراوز سختگیرانه بود و تنها راه واردات، انجام چندین تست مهم در آزمایشگاه‌های مورد اطمینان گمرک بود. اما مگر می‌شود قوانین واردات سختگیرانه باشد و تولید کنندگان گلایه‌مند از واردات غیرقانونی باشند؟ مگر می‌شود واردات قانونی باشد و این همه ترازوی غیر استاندارد در فروشگاه‌ها وجود داشته باشد؟

با کمی صحبت کردن و پیگیری توانستم شماره تلفن همراه یکی از کارشناسان استاندارد گمرک را بگیرم و تلفنی با این کارشناس صحبت کردم. این کارمند استاندارد گمرک که نمی‌خواست اسمش فاش شود، پرسیدم آیا کسی هست که بتواند سفارش شده کار واردات ترازو برای ما را انجام دهد که او هم در جواب فردی به نام "ب. ن" معرفی کرد و گفت اگر حتی تست ترازو در آزمایشگاه مردود شود با سفارش می‌تواند تاییدیه آن را بگیرد، چون به آقای "ک. ی" که مدیر است سفارش ‌کند.

برای پیدا کردن شخص مورد نظر چند باری را به گمرک رفتم تا توانستم شماره وی را از طریق واسطه‌ها پیدا و قرار ملاقات حضوری بزارم. آقای "ب. ن" می‌گفت: ۳۵ ساله است که کارش سفارش و واردات محصول است. سفارشی که این دلال می‌تواند برای آن راه‌های قانونی را خم و یا بشکند تا با گرفتن یک شیرینی چند میلیونی، کالا‌های غیر استاندارد وارد کشور کند.

زیرمیزی‌های میلیونی برای واردات ترازو

طبق برنامه قبلی به عنوان وارد کننده به سراغش رفته و در همین مدت کوتاه با نحوه واردات و انواع ترازو‌ها آشنایی پیدا کرده بودم، به او پیشنهاد واردات ۶ هزار عدد ترازوی فروشگاهی را دادم، اما با یک پیش شرط. مهم‌ترین تست ترازوی وارداتی تست EMC (سازگاری الکترومغناطیس) است که امکان ورود یا منع ورود ترازو به کشور است. از او خواستم واردات این ۶ هزار ترازو را بدون انجام دادن تست EMC انجام دهد که آقای "ب. ن" گفت: "هزینه آزمون و زیر میزی با ما، ۲۰ میلیون تومان برایت آب می‌خورد. اگر از تست EMC می‌ترسید، هزینه کنید".

این کار چاق کن می‌گوید: "دستمزد می‌گیریم، قانونی مجوز می‌گیریم بار را برمی داری و می‌ری". اما چطور می‌شود قانونی این کار را انجام داد؟ او می‌گوید: "تیک استاندارد را بر می‌دارم، ترخیص با خودتونه".

این یعنی اینکه یا استاندارد سفارشی واردات را تأیید می‌کند و یا اینکه گمرک روی تأییدیه این مجوز‌ها چشم پوشی می‌کند. 

به سراغ کار چاق کن یا دلال دیگری رفتم که ببینم واقعاً می‌شود با سفارش، ترازو‌های غیر استاندارد را وارد کشور کرد یا خیر. این دلال می‌گوید: "کانتینر شما چقدر ارزش دارد؟ یک میلیارد؟ من یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان می‌گیرم و بارتونو میارم بیرون. ۵۰۰ میلیون تومان فقط به خاطر وارد کردن ترازو".

از او پرسیدم آیا به همین راحتی می‌شود؟ او گفت: "من با زیر میزی دادن این واردات را انجام می‌دهم. چه کسی می‌تواند جلویم را بگیرد وقتی با پول می‌توانم همه را بخرم؟ "

حال که مشخص شد ترازو‌هایی که حتی استاندارد ندارند را می‌توان با سفارش این افراد وارد کشور کرد، برای اینکه بدانیم ترازو‌های خارجی وارداتی از کیفیت لازم برخوردار و مطابق با استانداردهای جهانی و داخلی هستند به یکی از آزمایشگاه‌های تست این ترازو در استان البرز رفتم.

کالای ایرانی با کیفیت‌تر از کالای وارداتی/ خطای یک کیلوگرمی در ترازو‌های خارجی

پس از انجام چندین تست مختلف بر روی ترازو‌های داخلی و خارجی متوجه شدم برخی ترازو‌های خارجی وارداتی که البته هیچ گونه برچسب استاندارد کیفیتی از داخل و خارج ندارند، بین ۱۰۰ گرم تا یک کیلوگرم خطا نشان می‌دهند. در آزمایش‌های دیگری هم مشخص شد با ۱۰۰ هزار بارگیری وزنه مورد تأیید استاندارد بر روی این ترازوها، ترازو‌های خارجی بردباری و وفاداری کمتری نسبت به ترازوی تولید داخل داشتند. این چند آزمایش نشان داد که ترازو‌های داخلی علاوه بر سرب پلمب، از لحاظ بردباری و سازگاری با شرایط مختلف سنجشی، کیفیت و برتری بهتری نسبت به ترازو‌های خارجی دارند.

حتی چندین نمونه ترازو دیده شده که با برند ایرانی از خارج وارد شده است. وقتی این سوال را از مدیرعامل کارخانه محک پرسیدم که آیا این ترازو تولید این کارخانه است، این مورد را تکذیب کرد و گفت: ترازو‌های تولید داخل علاوه بر سرب پلمب، برچسب استاندارد و تاییدیه آزمایش‌های مختلف از سوی سازمان استاندارد را دارند، اما ترازو‌هایی که با برند ایرانی وارد کشور شدند برای فریب مردم است و هیچگونه ارتباطی با کارخانه‌های داخلی ندارند.

البته این را هم باید اضافه کرد هرچند ترازو‌های وارداتی با کیفیتی هم در بازار وجود دارد، اما فروشنده و خریدار نمی‌توانند استاندارد و کیفیت همه ترازو‌ها را بسنجد. بهترین راهکار، اعتماد به استاندارد است که البته برخی فروشندگان ترازو می‌گویند: بازرسان استاندارد فقط یک وزنه خاص را بر روی ترازو‌هایی که در فروشگاه‌ها قرار دارد می‌گذارند و اگر وزن را صحیح نشان داد، برچسب استاندارد را بر روی آن ترازو نصب می‌کنند. این درحالی است که امکان تست سازگاری (EMC) توسط بازرسان استاندارد در فروشگاه‌ها وجود ندارد و بعد از چند سال کیفیت و بردباری ترازو کاهش می‌یابد و کسی متوجه آن نمی‌شود.

حسین محمد زنجانی پور دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان وسایل سنجش و توزین ایران می‌گوید: ترازویی که برچسب استاندارد و سرب پلمب ندارد، غیرقانونی است و نباید از چنین ترازو‌هایی استفاده کرد.

او افزود: ترازو‌هایی در بازار وجود دارد که نه تأییدیه استاندارد دارند و نه سرب پلمب و نه برچسب تایید خود کارخانه‌های خارجی. در چنین شرایطی مردم چطور می‌توانند به این گونه محصولات اعتماد کنند؟ چطور می‌شود ترازوی خارجی بی کیفیت و بدون استاندارد‌های لازم به راحتی وارد کشور شود، اما کارخانه‌های تولید ترازو در داخل کشور باید انواع آزمایش‌ها را برای توزیع ترازوی خود در بازار انجام دهند؟

نیاز ۵۰ هزار عددی ترازو در بازار داخلی

در حال حاضر ۵۰ هزار عدد ترازوی فروشگاهی نیاز بازار کشور است، این در حالی است که طبق گفته تولید کنندگان ظرفیت تولید داخلی بیش از ۲۸۰ هزار عدد است.

حسین اکبری راد رئیس انجمن صنفی تولیدکنندگان وسایل سنجش و توزین ایران می‌گوید: کارخانه‌های داخلی امکان تولید ۲۸۲ هزار عدد ترازو در سال را دارند و می‌توانند ۲۵۰ هزار عدد ترازو را به صورت تضمینی به بازار عرضه کنند.

او می‌افزاید: از ۲۵۰ هزار ترازوی تضمینی تولید داخلی، ۵۰ هزار عدد را به بازار داخلی تزریق می‌کنیم، اما واردات بی رویه باعث شده تولید این محصول در داخل با مشکلات جدی روبرو شود و اگر به حال آن فکری نشود به زودی کارخانه‌های داخلی تعطیل می‌شوند.

حال این سوال پیش می‌آید چرا کمتر از یک دهم از ظرفیت تولید کارخانه‌های داخلی استفاده می‌شود؟ این در حالی است که سالانه می‌توان ۲۰۰ هزار عدد ترازوی فروشگاهی معادل ۲۰ میلیون دلار را به خارج از کشور صادر کرد، اما تاکنون هیچ اقدامی برای تقویت تولید داخلی و جلوگیری از واردات این محصول انجام نشده است. باشگاه خبرنگاران جوان پیگیر امکان منع واردات ترازو و تقویت بیشتر این محصول در داخل کشور خواهد بود.

گزارش از وحید حاجیان

انتهای پیام/ب