به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بجنورد ، کشاورزی یکی از مهمترین مزیت‌های اقتصادی خراسان شمالی است که در این میان تولید انگور و فراورده‌های آن سهم ویژه‌ای را در این میان به خود اختصاص داده است.
استان خراسان شمالی با شرایط اقلیمی و جغرافیایی مناسب یکی از مهمترین قطب‌های تولید انگور در کشور محسوب می‌شود و هر ساله میزان قابل توجهی محصول از تاکستان‌های این استان راهی بازار می‌شود.
تنوع ارقام انگور خراسان شمالی
باغات خراسان شمالی شرایط عالی برای تولید انگور را دارند و کیفیت تولید این محصول به گونه‌ای است که توانایی تأمین بازار داخل را دارد.
محمد علی شریکیان مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: انگور، این محصول با ارزش صادراتی که اشتغال خوبی را نیز در خراسان شمالی ایجاد کرده تنوع بسیار زیادی دارد که شامل ارقام زودرس، میان رس و دیررس است.
شریکیان افزود: بیش از ده رقم انگور شامل کلاهداری، کشمشی، عسگری، یاقوتی، لعل صاحبی در خراسان شمالی تولید می‌شود که عمده‌ترین آن‌ها انگور کشمشی و کلاهداری است.
او با اشاره به اینکه سطح باغات انگور در خراسان شمالی ۱۸ هزار و ۵۰۰ هکتار است، اظهار کرد: از این میزان ۶۷ درصد آبی و ۳۳ درصد دیم است که شانزده هزار و ۲۵۰ هکتار آن بارده است.
شریکیان با توجه به آغاز برداشت عمده انگور کشمشی از نیمه شهریورماه افزود: بیشترین میزان تولید انگور کشمشی استان مربوط به شهرستان‌های فاروج و شیروان و گونه کلاهداری مربوط به شهرستان‌های بجنورد، مانه و سملقان و راز و جرگلان است.
اجرایی شدن طرح فراز تاکستان در باغ‌های خراسان شمالی
در برنامه اصلاح و نوسازی باغات انگور امسال بیش از ۴۷ هزار اصله قلمه ریشه دار انگور از ارقام متنوع مانند ارقام رشه، کندری، ترکمنچار، بی دانه قرمز تامین شده و در اختیار باغداران قرار گرفته است.
بیشتر بخوانید
محمد علی شریکیان مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی، گفت: از محل اعتبارات ملی و استانی به منظور بهبود کمی و کیفی تولید انگور ۴ سال اخیر روش‌های نوینی در خراسان شمالی در سطح ۳۵ هکتارصورت گرفته که طرح فراز تاکستان یکی از آنهاست و اجرایی شده است.
شریکیان افزود: امسال ۱۹ طرح در سطح ۲۵ هکتار به بانک‌های عامل معرفی شده که طرح فراز تاکستان در آن‌ها عملیاتی شود.
او اظهار کرد: به منظور تنوع بخشی ارقام انگور در استان ۳۰ نهال انگور همچون فیستا، آلچینا، رد گلو وارد استان شده است.
پیش بینی برداشت ۱۷۷ هزار تن انگور از تاکستان‌های خراسان شمالی
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: پیش بینی می‌شود امسال از تاکستان‌های استان ۱۷۷ هزار تن انگور برداشت شود.
او اظهار کرد: ارزش اقتصادی انگور برداشتی در استان سالانه ۷۰۰ میلیارد تومان است که سهم آن در سبد اقتصادی کشاورزی استان ۱۳ درصد است.
شریکیان عنوان کرد: در میان محصولات باغی استان محصول انگور بیشترین سطح زیر کشت و تولید را دارا است.
او افزود: فرآورده‌های حاصل از این محصول باغی در استان نسبت به سایر محصولات باغی در استان متنوع‌تر است.
شریکیان بیان کرد: در حال حاضر خراسان شمالی در مقایسه با سطح کشور رتبه ششم به لحاظ سطح زیرکشت و میزان تولید در محصول انگور را دارد.
مدیر امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی با اشاره به اینکه بخش عمده‌ای از باغات انگور استان دیم کاری هستند، عنوان کرد: میانگین بهره وری انگور تولیدی از تاکستان‌های دیم استان در هر هکتار هفت و نیم تن است درحالیکه میزان بهره وری تاکستان‌های سطح کشور در هر هکتار چهار و نیم تن است.
او افزود: بخش عمده‌ای از انگور و کشمش استان به استان‌های همجوار صادر می‌شود و بخش دیگری از این محصول تولیدی به خارج از کشور صادر می‌شوند.
شریکیان گفت: انگور کلاهداری استان به روسیه و پاکستان صادر می‌شوند.
انگور در ردیف بزرگترین اقلام صادراتی
عبدالله یوسفی رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی اظهار کرد: انگور یکی از مهمترین میوه‌هایی است که کشت و تولید آن در کشور ما از سابقه بسیار طولانی برخوردار است.
یوسفی افزود: از لحاظ اقتصادی محصول اصلی انگور و فراورده‌های خام آن بعد از پسته و خرما می‌تواند در ردیف بزرگترین اقلام صادراتی قرار گیرد.
او با اشاره به اینکه استان خراسان شمالی استعداد خوبی در زمینه تولید محصول انگور دارا است گفت: این محصول جزو میوه‌های دانه ریز می‌باشد و محصول فرآوری شده از انگور مثل کشمش، تازه خوری، کنسانتره آب انگور، ژله و مارمالاد و تولید نئوپان از چوب و سرشاخه‌ها و ضایعات آن است و همچنین تهیه انواع دراژه و شیرینی، روغن گیری از هسته انگور، سرکه، آبغوره، برگ و ذغال از انگور و فراورده‌های آن به دست می‌آید.
شیرینی انگور خراسان شمالی به کام دلالان
انگور محصول تاکستان‌های زیبا و پربار و از برند‌های ویژه ولی معرفی نشده در خراسان شمالی است که متاسفانه عدم وجود صنایع تبدیلی مرتبط با این محصول در منطقه، سود این محصول نام آشنا و بسیار لذیذ را نصیب واسطه‌ها و عاملان فروش آن در میادین میوه وتره بارشهر‌های بزرگ کرده است. عدم وجود سردخانه و امکان عرضه مستقیم این محصول به بازار‌های سراسر کشور باعث شده باغداران منطقه متضرر و سود این محصول نام آشنا وبسیار لذیذ، نصیب واسطه‌ها و عاملان فروش آن در میادین میوه وتره بارشهر‌های بزرگ شود.
اینجا هم شیوه‌های سنتی به کمک فرآوری انگور آمد
عرضه فرآورده‌های محصولات انگور بصورت کشمش، دوشاب، آبغوره، شیره انگور و روغن هسته انگور می‌تواند عاقبت این محصول را بخیر کند.
همانطور که گفته شد نبود صنایع تبدیلی در استان می‌تواند خسارات جبران ناپذیر به تولیدکنندگان وارد کند، اما کشاورزان خوش ذوق خراسان شمالی با همتی مضاعف این محرومیت را در استان تبدیل به فرصت کرده و با استفاده از شیوه‌های سنتی این محصول را فرآوری می‌کنند.
این موضوع اگرچه با زحمت فراوان و هزینه بیشتر انجام می‌شود، ولی در نهایت لبخند رضایت را بر لبان تولیدکنندگان می‌آورد.
کشمش
تاکستان خراسان شمالی در روز‌های پاییز شاهد فرآوری انگور است. این محصول در بسیاری از تاکستان‌های استان به دلیل نبود صنایع تبدیلی با استفاده از شیوه‌های سنتی تبدیل به کشمش شده و در داخل استان به فروش می‌رسد.
محمد عفتی معاون امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: سالانه ۱۸ تا ۲۵ هزار تن کشمش در استان تولید می‌شود که ۴۰ درصد آن معادل هفت تا ۱۰ هزار تن مربوط به شیروان است که از مجموع کل کشمش تولیدی شهرستان، ۲ هزار تن به خارج از کشور صادر می‌شود.
او با بیان اینکه هرچه انگور دیرتر برداشت شود کشمش بیشتر و مرغوب تری تولید می‌شود، گفت: از هر سه کیلو و ۲۰۰ گرم انگور برداشتی، یک کیلوگرم کشمش به دست می‌آید که اینک قیمت هر کیلوگرم انگور در بازار ۳۵ تا ۵۰ هزار ریال و هر کیلوگرم کشمش، ۲۵۰ هزار ریال است.
عفتی با اشاره به برداشت برخی از ارقام انگور از اواسط مردادماه، افزود: برخی از ارقام جدید این محصول هم که از سه سال قبل کشت شده اینک در حال برداشت است که عمده‌ترین گونه انگور برداشتی شیروان، کشمشی است که از دهه اول مهرماه برداشت آن آغاز می‌شود و قسمتی به صورت تازه خوری وارد بازار شده و ۸۰ درصد نیز به کشمش تبدیل می‌شود.
معاون امور باغبانی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی با اشاره به سرمای سال گذشته، گفت: سال قبل از سطح باغ‌های انگور این شهرستان ۳۰ هزار تن محصول جمع آوری شد که امسال با توجه به شرایط آب و هوایی مناسب‌تر پیش بینی می‌شود ۴۰ هزار تن محصول از سطح ۲ هزار و ۹۸۰ هکتار تاکستان برداشت شود که در مقایسه با پارسال افزایش ۳۰ درصدی خواهد داشت.
قیمت کشمش خراسان شمالی تحت تاثیر استان‌های بزرگ تولیدکننده
تشکری معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: خراسان شمالی رتبه پنجم تولید انگور را دارد و همین امر نیز سبب شده تا کشمش یکی از محصولات مهم تولیدی در این استان باشد.
او افزود: سالانه ۱۰۰ هزار تن انگور کشمشی در استان تولید می‌شود که میزان تولید کشمش به ۲۰ تا ۲۲ هزار تن می‌رسد.
تشکری ادامه داد: ۸۰ تا ۹۰ درصد از کشمش تولیدی نیز از استان خارج می‌شود.
او در ارتباط با قیمت محصول کشمش در خراسان شمالی اظهارکرد: قیمت کشمش در خراسان شمالی به شدت موثر از استان‌های بزرگ تولیدکننده کشمش همچون قزوین و ... است و در سال‌هایی که فروش و صادرات این محصول در آن استان‌ها خوب باشد این استان نیز از آن‌ها تاثیر می‌پذیرد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی بیان کرد: قسمت اعظم کشمش تولیدی در این استان توسط تجار استان‌های بزرگ صادرکننده کشمش خریداری و توسط آن‌ها نیز به فروش می‌رسد، بنابراین کشمش خراسان شمالی با برند سایر استان‌ها در حال فروش است.
صادرات کشمش خراسان شمالی با برند کشمش سایر استان‌ها
او تاکیدکرد: یکی از اقدامات مهمی که می‌توان برای رفع مشکلات فروش کشمش در این استان انجام داد این است که کشمش خراسان شمالی برند مخصوص خود را داشته باشد و با این برند به فروش برسد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی تصریح کرد: کشمش تولیدی در این استان از کیفیت بسیاری بالایی برخوردار بوده و استاندارد‌های لازم را دارد، بنابراین باید تولیدکنندگان کشمش در قالب اتحادیه و یا تشکل، برند کشمش استان را تدوین کرده و با این برند محصول خود را به فروش برسانند.
او گفت: در سال ۹۶همایش انگور در این استان برگزار شد و بعد از آن با معرفی انگور خراسان شمالی، هم اکنون انگور تولیدی در این استان با نام همین استان در سایر استان‌ها و خارج کشور به فروش می‌رسد.
تشکری با اشاره به اینکه کیفیت کشمش برای مشتری خارجی از اهمیت بسیار بالایی برخودار است، افزود: انجام اقداماتی همچون توسعه سرشاخه کاری در باغات به منظور ارقام جدید انگور کشمشی، ایجاد بارگاه‌ها و انجام طرح فراز در تولید انگور در این امر موثر است.
او ادامه داد: هم اکنون طرح‌هایی وجود دارد که برخی از ارقام انگور با انجام طرح داربستی بر روی داربست تبدیل به کشمش می‌شوند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی عنوان کرد: اگر بتوانیم برند ارگانیک را برای کشمش تولیدی استان دریافت کنیم قیمت این محصول به دو تا سه برابر افزایش خواهد یافت.
شیره انگور طعمی ناب از تاکستان‌های خراسان شمالی
این روز‌ها تهیه شیره انگور در روستا‌های خراسان شمالی فرا رسیده و خانواده‌های روستایی با زحمت فراوان این شربت خوش طعم، خوش رنگ و مقوی را تولید می‌کنند.
تهیه شیره انگور در بیشتر روستا‌های خراسان شمالی از گذشته تاکنون مرسوم بوده است که زنان و مردان روستایی با همکاری هم آن را تهیه می‌کنند، این ماده هم به صورت خانگی و هم به صورت صنعتی در کارخانجات نبات سازی، شربت سازی و قنادی‌ها و… کاربرد فراوان دارد. شیره انگور را می‌توان با شیر، سرشیر، خامه، ارده و فرنی و… مخلوط کرده به عنوان جایگزین شکر استفاده کرد و در پخت غذا‌هایی مانند حلوا استفاده می‌شود.
بیشتر ساکنین استان بصورت سنتی و خانگی این محصول مقوی را تهیه می‌کنند.این فرآیند در روستا‌ها با همکاری اعضای خانواده به مقدار زیاد جهت فروش تهیه می‌شود.این فعالیت سخت و طاقت‌فرسا است، اما عصاره آن شهدی است که می‌تواند علاوه بر درآمدزایی برای خانوار‌های روستایی، بخشی از خوراک خود روستانشین را نیز فراهم کند.
خراسان شمالی با داشتن پتانسیل بالای تولید محصولات باغی، زراعی، دامی و شیلاتی به منظور افزایش کمی و کیفی محصول به توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی نیازمند است.
بیشتر بخوانید
استان خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار عرصه کشاورزی با بیش از ۸۲ هزار بهره بردار بخش کشاورزی دارد و از ۲۴۰ هزار تن انواع محصول باغی ۱۸۵ هزار تن شامل محصول انگور است و این استان از حیث برخورداری از تاکستان در کشور، پنجم است.
استفاده از روش‌های نوین کشاورزی، خارج کردن روش تولید از سنتی، استفاده از تجربه‌های کشاورزان موفق و نمونه و بهره بردن از توان تخصصی و مهارت فنی کارشناسان کشاورزی، ایجاد صنایع تبدیلی و ورود سرمایه گذار بخش خصوصی می‌تواند بهره وری در کشاورزی استان و به خصوص تولید انگور در خراسان شمالی را افزایش دهد.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که فرآوری انگور و مشتقات به دست آمده از آن باید از حالت سنتی خارج شود و در این زمینه ارائه آموزش ضرورت دارد و باید با روش‌های جدید پیش رفت تا انگور بیشتر بتواند خود را در بازار‌های جهانی نشان دهد. از سویی دیگر جهت جلوگیری از متضرر شدن باغداران استان باید سازوکار‌های لازم جهت تسریع در خرید حمایتی کشمش توسط تعاون روستایی فراهم گردد تا از این طریق قسمت بیشتری از محصول تولیدی به کشمش تبدیل شود تا محصول روی دست باغداران نماند.
استان خراسان شمالی در زمینه محصولات فرآوری شده انگور و البته خود انگور نیز نیازمند برند سازی است، نبود برند خراسان شمالی در محصول انگور باعث عقب افتادگی در بازار‌های داخلی و خارجی خواهد شد.
ایجاد بازار رقابتی کمک شایانی به تولید کنندگان خواهد کرد تا با انگیزه بیشتری گام در این مسیر بگذارند تا فرصت‌های بوجود آمده فعلی در استان و همچنین اشتغال زایی رونق گیرد.
نویسنده گزارش:اکرم دانش طلب
انتهای پیام/د