به گزارش خبرنگار نبض بازار گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، کافئین یک ماده محرک است که به دلیل توانایی بهبود هوشیاری ذهنی، قرن‌ها در سطح جهان مورد استفاده قرار گرفته است. تمامی‌محرک‌ها نحوه کار و عملکرد سیستم عصبی را به گونه‌ای تغییر می‌دهند.
کافئین را می‌توان در بسیاری از داروهای بدون نسخه (نوشیدنی‌های انرژی‌زا، مهار کننده‌های اشتها، محرک‌ها، مکمل‌های ورزشی، برخی از داروها، تحریک کننده‌های ذهنی) یافت. از نظر داروشناسي،كافئين جزء داروهاي محرك ملايم است.
کافئین خواص بسیاری برای سلامتی دارد و از خواص آن می‌توان به کاهش وزن، جلوگیری از سرطان پوست و جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی اشاره کرد. یکی از پرمصرف‌ترین مواد غیر مغذی در دنیاست که در مواد غذائی متعددی وجود دارد. به خاطر اثر و مزه محرکشان به میزان وسیعی در قهوه، چائی و نوشابه‌های گازدار دارای کولا استفاده می‌شوند. مصرف کافئین‌هایی مانند قهوه اثرات خوب و آرام‌بخش را بر روی بدن ما دارد. متوسط فنجان قهوه حاوی ۴۰ تا ۱۵۰ میلی گرم کافئین است. مقدار کافئین موجود در در یک فنجان قهوه برای مدت یک تا دو ساعت سرعت سوخت‌و‌ساز بدن را به میزان کمی افزایش می‌دهد. امروزه در بازار مصرف کنندگان نمونه‌های مختلف پودر یا دانه قهوه ایرانی، ترک و فرانسه با قیمت مناسب موجود و در دسترس خریداران است.
منابع حاوی کافئین بالا
- نوشابه
- چای سبز، سیاه و سفید
- محرک‌ها
- مکمل‌های ورزشی
- قهوه معمولی
- شکلات
- کاکائو
- نوشیدنی‌های انرژی‌زا و بیشتر ژل‌ها
- قرص‌های لاغری/ سوزاننده چربی
- موارد کمکی برای ورزشکاران
- مسکن‌ها و قرص‌های بیداری و برخی از داروهای دیگر
کافئین بر اساس موارد زیر به طور متفاوتی بر افراد تأثیر میگذارد:
- اندازه، وزن و سلامتی
- اینکه آیا فرد به مصرف آن عادت کرده است
- آیا سایر داروها تقریباً همزمان مصرف می‌شوند
- مقدار گرفته شده
اثرات زیر ممکن است بین ۵ تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف کافئین تجربه شود و تا ۱۲ ساعت ادامه یابد:
- احساس هوشیاری و تحرک بیشتری
- بی قراری، تحریک پذیری و سرگیجه
- اضطراب و تحریک پذیری
- کمبود آب بدن و نیاز به دفع ادرار بیشتر
- دمای بدن بالاتر
- تنفس سریعتر و ضربان قلب
- سردرد و عدم تمرکز
- درد معده
کافئین تقریبا برای بیشتر بزرگسالان زمانی که به صورت مناسب مصرف شود، بی خطر است اما کافئین احتمالا زمانی که برای مدت زمان زیادی و در مقادیر بالا استفاده شود خطرناک است. اگرچه بیشتر افراد در مورد منابع کافئین آگاهی دارند، اما نسبت به مقدار مصرف کافئین در روز هوشیار نیستند و اغلب آن را فراموش می‌کنند .به عنوان مثال، ممکن است چندین فنجان قهوه در صبح داشته باشیم، بعد از آن به سراغ نوشیدن چای در طول روز برویم؛ بعد از شام یا نهار تکه‌ای شکلات بخوریم یا در طول روز برای جلوگیری و کاهش سردرد، به سراغ مصرف مسکن‌ها برویم. این عادت‌های روزانه به نظر بی ضرر می‌رسند، اما مصرف همه موارد در کنار هم باعث میشود عوارض جانبی وحشتناکی در انتظار ما باشد. با مراجعه به این لینک می‌توانید با چند روش برای شروع یک روز بدون کافئین آشنا شوید.
به گفته محققان مصرف بیش از ۱ تا ۲ گرم باعث ایجاد اثرات سمی‌چشمگیری در بدن میشود. در اثر مصرف بیش از ۵ گرم کافئین یا غلظت خون بیش از ۸۰ میلیگرم بر لیتر، اثرات کشنده آن ظاهر میشود. کافئین بدون نسخه در دسترس است و در صورت مصرف بیش از حد، به سرعت به سطوح سمی می‌رسد. ما در اینجا به بیان برخی از عوارض و اثرات منفی آن می‌پردازیم.
- مصرف کافئین بیش از حد در طولانی مدت روی قلب ما تاثیر منفی میگذارد. مهمترین عوارض مصرف کافئین اینکه ترشح هورمون کورتیزول یا همان هورمون استرس را افزایش می‌دهد و سیستم قلبی عروقی را مختل می‌کند.
- از جمله دیگر عوارض مصرف کافئین کاهش دادن سرعت گوارش و هضم غذا است. به همین دلیل است که میگویند بعد از صرف وعده‌های غذایی قهوه یا مواد دارای کافئین و چای ننوشید زیرا عضلات روده را شل می‌کند و سرعت هضم را پایین می‌آورد.
- کافئین می‌تواند موجب بیخوابی، عصبانیتو بی قراری، معده تحریک پذیر، حالت تهوع و استفراغ، افزایش میزان ضربان و تنفس و دیگر عوارض جانبی شود.
- کافئین می‌تواند اختلالات خواب را برای افراد دارای بیماری خود ایمنی بدتر کند. میزان زیادتر کافئین شاید باعث سردرد، اضطراب، تحریک، درد سینه و وزوز گوش شود.
- کافئین همچنین ادرار آور است و این بدین معنی است که می‌تواند آب زیادی را از بدن دفع کند. همین امر منجر به از دست دادن مواد مغذی در بدن خواهد شد.
- به دلیل توانایی کافئین در تأثیر بر انواع مختلف گیرنده‌ها، عوارض جانبی بیش از حد کافئین می‌تواند عمیق باشد و باعث تشنج و افزایش فشار خون اولیه شود. تشنج معمولاً در مصرف بیش از حد کافئین سمی دیده میشود.
- اگر مصرف بیش از حد کافئین شناخته نشود و به موقع درمان نشود، بیماری و مرگ و میر می‌تواند زیاد باشد. مصرف بیش از حد کافئین دارای یک استاندارد درمانی برای مراقبت نیست، اما سطح کافئین سمی در صورت شناسایی و درمان زود هنگام می‌تواند با موفقیت برگردد.
- کودکان و جوانان که نوشیدنی‌های انرژی‌زا حاوی کافئین مصرف می‌کنند نیز ممکن است از مشکلات خواب و اضطراب رنج ببرند.
- برخی از افراد نوشیدنی‌ها را با کافئین مصرف می‌کنند تا بتوانند شبانه به کار یا مطالعه ادامه دهند. با این حال، نتیجه پس از آن این است که روز بعد احساس خستگی و بی حالی می‌کنند.
- در طولانی مدت، مصرف بالای کافئین می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی شدید، افسردگی و از دست رفتن مواد معدنی بدن شود. با از دست رفتن این مواد معدنی، مواد مغذی نیز به خوبی جذب نخواهد شد. سوءمصرف درازمدت کافئین به علت از دست دادن مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم که به سلامت استخوان‌ها کمک می‌کند، می‌تواند منجر به ضعیف شدن استخوان‌ها و پوکی آن شود.
به طور خلاصه، استفاده منظم و سنگین از کافئین (مانند بیش از 4 فنجان قهوه در روز) در نهایت ممکن است باعث
- تحریک پذیری اعصاب
- مشکل خوابیدن
- بی قراری
- نوسانات خلق و خو
- عدم توانایی در تمرکز کردن
- معده اسیدی یا سوزش سر دل
- تحریک پذیری و سردرد
- سرگیجه و صدای زنگ در گوش
- لرزش عضلانی
- ضعف و خستگی
- ضربان قلب سریع و سرعت تنفس سریع
- اشتهای ضعیف، حالت تهوع، استفراغ و اسهال
- افزایش تشنگی
- ناراحتی‌های گوارشی (اسهال) یا (یبوست) به خاطر از دست دادن آب بدن
- ضربان قلب یا ریتم نامنظم
- فشار خون پایین همراه با غش یا افتادن
- فشارخون بالا و ضربان قلب سریع
- تشنج، گیجی یا هذیان
- پرش پلک
- عصبانیت فوق العاده و وحشت
- این نشانه‌ها تنها بخشی از مهمترین علایم شایع مصرف کافئین بالا است.
استفاده از کافئین به همراه سایر داروها
اثرات مصرف کافئین با سایر داروها - از جمله داروهای بدون نسخه یا تجویز شده - می‌تواند غیر قابل پیش بینی و خطرناک باشد و می‌تواند باعث موارد زیر شود:
کافئین + الکل: فشار زیادی به بدن وارد میشود و می‌تواند برخی از اثرات الکل مانند خوابیدن را پنهان کند و منجر به نوشیدن بیشتر و رفتارهای خطرناک شود.
کافئین + سایر داروهای محرک: خطر مشکلات قلبی عروقی را افزایش می‌دهد.
در صورت مشاهده هرگونه اثر زیر، بلافاصله به پزشک مراجعه شود:
لرزیدن
تهوع و استفراغ
ضربان قلب بسیار سریع و نامنظم
سردرگمی‌و حمله وحشت
تشنج
در پایان، اگر شما نیز جزو افرادی هستید که از این عوارض جانبی وحشتناک رنج می‌برید، فورا مصرف کافئین خود را کاهش دهید. برای انجام اینکار کافیست مقدار کافئین دریافتی را در طول روز ارزیابی کنید و یا از موادغذایی با میزان کافئین کم‌تر مانند بیسکوییت و ویفرهای با طمع قهوه و کاکائو استفاده نمایید، مصرف انواع خوراکی ها و تنقلات مفید و خرید بیسکویت طعم دار یا ساده از فروشگاهی مثل دیجی کالا یکی از بهترین گزینه های پیش رو است.
اگر دچار عوارض شدید مصرف کافئین بودیدو قصد کاهش مصرف را دارید، باید بدانید که خودداری از مصرف کافئین در روز‌های اول کار آسانی نیست و ممکن است به تلاش زیادی نیاز داشته باشد. همچنین به یاد داشته باشید کافئین به تدریج اعتیادآور است. بدن خود را با حضور آن سازگار می‌کند.
انتهای پیام/