به گزارش خبرنگار حوزه رفاه و تعاون گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان، براساس پژوهشی که زیر نظر موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی انجام شده؛ نرخ بیکاری در اقتصاد ایران در سالهای ۹۵- ۱۳۵۵ بیش از ۹ درصد بوده است. در دوره‌هایی که اقتصاد کشور دچار رکود بود (مانند سالهای ۱۳۶۵ و ۱۳۹۱) به واسطه بیکاری ادواری، نرخ مشاهده شده بیکاری بیش از نرخ طبیعی آن شده است. بیکاری ادواری در اقتصاد ایران بر اساس مشاهدات گذشته کمتر از ۴ درصد ارزیابی می‌شود.
نتایج طرح آمارگیری مرکز آمار ایران نیز گویای آن است که در سالهای (۱۳۹۵-۱۳۸۴) نرخ بیکاری در کشور به ویژه در میان زنان بالا بوده است. در این بازه زمانی، نرخ بیکاری در میان زنان و مردان هرگز از ۱۰.۴ درصد کمتر نشده است. نکته در خور توجه این است که به دنبال تشدید تحریم‌های اقتصادی در سالهای ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ نرخ بیکاری کاهش یافته و بعد از خروج از تحریم‌ها، سیر صعودی را پیموده است. این رفتار چرخه‌ای بیکاری را باید به نوسانات جمعیت فعال در این دوره نسبت داد. در واقع در دوره بعد از تحریم‌ها، گرچه اشتغال در اقتصاد کشور افزایش یافته، اما ورود خیل عظیم جویندگان جوان کار به بازار موجب افزایش نرخ بیکاری شده است.
وجود بیکاری دراز مدت
پدیده بیکاری در ایران اساسا از نوع بیکاری دراز مدت است. این نوع بیکاری در ادبیات اقتصادی «بیکاری ساختاری» نامیده می‌شود. ۴۷.۶ درصد بیکاران به مدت ۱۹ ماه و بیشتر بیکار می‌مانند و مدت بیکاری ۶.۳ درصد آنها بین ۱۳ تا ۱۸ ماه است. بیکاری دراز مدت نیروی کار در میان زنان شایع‌تر از مردان است.
تجربه کشورهای در حال توسعه از جمله ایران گویای آن است که در بسیاری از موارد سطح مزد‌ها پایین‌تر از حداقل معیشت تعیین می‌شود و در عین حال تشکل‌های کارگری از قدرت چانه زنی اندکی برخوردارند؛ بنابراین در جستجوی علل بیکاری باید به عوامل دیگر توجه شود. در این بررسی عوامل زیر را مورد تحلیل قرار داده ایم.
افزایش اشتغال ناقص
مسأله دیگری که در بازار کار کشور وجود دارد، اشتغال ناقص زمانی نیروی کار است. اشتغال ناقص زمانی شامل تمام شاغلانی است که در هفته مرجع، حاضر در سرکار یا غایب موقت از محل کار بوده و به دلایل اقتصادی نظیر رکود کاری، پیدا نکردن کار با ساعت کار بیشتر، قرار داشتن در فصل غیرکاری و ... کمتر از ۴۴ ساعت کار کرده، خواهان و آماده برای انجام کار اضافی در هفته مرجع بوده‌اند.
بر اساس نتایج طرح آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران، در فاصله زمانی ۱۳۹۵-۱۳۸۴ اشتغال ناقص نیروی کار بر حسب اوضاع و احوال اقتصادی در نوسان بوده، اما در مجموع با شیب صعودی از حدود ۱.۵ میلیون نفر به ۲.۳ میلیون نفر رسیده است. کسانی که به این نوع مشاغل روی می‌آورند، معمولاً تحت پوشش بیمه‌های اجتماعی قرار نمی‌گیرند. افزایش نرخ اشتغال ناقص در دوره ۱۳۹۵-۱۳۸۴ به کاهش میانگین ساعات کار هفتگی هر فرد شاغل انجامیده است.
نرخ بیکاری بالا در میان جوانان به ویژه زنان جوان
در سال ۱۳۹۵ در حالی که میانگین نرخ بیکاری در ایران ۱۲.۴ درصد بود، این نرخ برای زنان ۲۰.۷ درصد بود. در همین سال نرخ بیکاری در بین جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله در کشور ۲۵.۹ درصد و در میان زنان واقع در این گروه سنی ۴۲.۳ درصد بود.
بیشتر بخوانید
نرخ بیکاری بالا در میان نیروی کار تحصیلکرده
بیکاری در ایران به ویژه در میان نیروی کار با تحصیلات عالی و به طور اخص زنان تحصیلکرده، به شدت بالاست، به نحوی که در سال ۱۳۹۵ به بالای ۲۰ درصد رسیده است. این مطلب حاکی از آن است که گذراندن سطوح بالاتر آموزشی لزوماً تضمین کننده اشتغال برای زنان و مردان تحصیلکرده نیست. نرخ بیکاری زنان و مردان دارای تحصیلات عالی از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ روندی صعودی داشته است. نرخ بیکاری زنان دارای تحصیلات عالی در سال ۱۳۹۵ به بیش از ۳۱ درصد افزایش یافته است.
بیکاری بالا در میان فارغ التحصیلان دانشگاهی در ایران به دلیل کمبود تقاضا در بازار کار و مازاد عرضه نیروی کار دارای تحصیلات عالی است. به لحاظ تاریخی، بخش عمومی تأمین کننده اصلی شغل برای افراد با تحصیلات عالی بوده است. داشتن مدرک دانشگاهی یکی از الزامات اصلی برای ورود به مشاغل بخش عمومی در ایران است و این الزام توسط دولت برای مشاغل خاصی در بخش خصوصی نیز مقرر شده است. کاهش اخیر مشاغل بخش عمومی و تقاضای ضعیف نیروی کار در بخش خصوصی همراه با موج عظیم عرضه نیروی کار تحصیلکرده، منجر به بیکاری بالاتر در میان این گروه از نیروی کار شده است. این امر به ویژه برای زنان صادق است که به دلیل هنجار‌های اجتماعی رایج در ایران، اشتغال در بخش عمومی را ترجیح میدهند و باید با مردان بر سر تعداد محدود مشاغل بخش عمومی رقابت کنند.
در سالهای اخیر نرخ مشارکت کل کشور و جمعیت جوان ۱۵ تا ۲۹ ساله روندی نزولی را طی کرده و این پدیده به رغم روند افزایشی جمعیت جوان به وقوع پیوسته است. یکی معیت جوان در بازار کار، تغییر ترجیحات آنها به سمت افزایش تحصیلات دانشگاهی و به تعویق انداختن ورود به بازار کار است. اما نکته در اینجا است که تحولات ساختاری تولید و فناوری‌های به کار گرفته شده در کشور چنان تحول اساسی را تجربه نکرده است تا بتواند تقاضای کافی برای جوانان فارغ التحصیل دانشگاهی ایجاد کند. این پدیده که عدم تطابق شغلی نامیده می‌شود، به معنای ناهماهنگی میان تحصیلات و مهارت‌های مورد نیاز نیروی کار و مشاغل موجود در اقتصاد است و می‌تواند یکی از دلایل اصلی افزایش نرخ بیکاری و کاهش بهره وری به شمار رود. در دوره ۱۳۹۵-۱۳۸۴ تعداد افراد دارای تحصیلات بالای دیپلم در میان بیکاران با شتاب بیشتری نسبت به شاغلان این گروه افزایش یافته است، نکته در خور توجه این است که پدیده عدم تطابق تحصیلی در بین نیروی کار زن با شدت بیشتری نسبت به مردان در بازار کار بروز یافته است.
بیشتر بخوانید
تفاوت نرخ بیکاری در استان‌ها
در میان مناطق مختلف کشور، شاهد تفاوت در خور توجه در نرخ بیکاری هستیم. نتایج آمارگیری نیروی کار مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۵ گویای آن است که:
• نرخ بیکاری بیشتر استان‌های کشور بین ۱۰ تا ۱۵ درصد است (۲۳ استان).
• در ۴ استان کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری، اردبیل و کردستان نرخ بیکاری بالاتر از ۱۵ درصد است.
• در ۴ استان زنجان، همدان، سمنان و مرکزی نرخ بیکاری کمتر از ۱۰ درصد است.
از میان ۱۳ استان کشور که نرخ بیکاری آنها بیش از میانگین نرخ بیکاری کشور (۱۲.۴ درصد) است، در ۱۰ استان نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ سال و در ۱۱ استان نرخ بیکاری زنان بیش از میانگین کشوری است. به عبارت دیگر استان‌های دارای نرخ بیکاری بالا، عموماً با نرخ بیکاری بالای جوانان و زنان مواجه هستند.
از میان ۱۸ استان کشور که نرخ بیکاری کل آنها کمتر از میزان نرخ بیکاری کشور است، در ۱۳ استان نرخ بیکاری جوانان ۱۵ تا ۲۹ ساله و در ۱۴ استان نرخ بیکاری زنان کمتر از میانگین کشوری است. به عبارت دیگر استان‌های دارای نرخ بیکاری کمتر، عموماً با نرخ بیکاری کمتر جوانان و زنان مواجه هستند.
تفاوت شدید در نرخ‌های بیکاری استان‌ها، بیانگر عدم تعادل منطقه‌ای بازار کار کشور است که خود ناشی از عدم تحرک کافی نیروی کار در سطح ملی است. یکی از دلایل عدم تحرک نیروی کار، وجود فرصت‌های شغلی کم بازده و موقت است که جابجایی نیروی کار را موجه نمی‌سازد. به هر حال این مسأله ضرورت ایجاد شغل برای جوانان و زنان را در مناطقی که با نرخ‌های بالای بیکاری دست به گریبانند، مطرح می‌سازد.
در ۱۳ استان کشور نرخ بیکاری کمتر از میانگین ملی است. از میان این استان‌ها، در ۵ استان بوشهر، یزد، تهران، مرکزی و هرمزگان، سرانه تولید ناخالص داخلی بدون نفت بیش از میانگین کشور بوده است. این وضعیت بیانگر آن است که سطح پیشرفت اقتصادی در این استان‌ها با بیکاری رابطه معکوس دارد.
در سه استان اصفهان، سمنان و قزوین با آن که تولید ناخالص داخلی قدری بیشتر از میانگین ملی است، اما نرخ بیکاری بالاتر از میانگین ملی است و وجه ممیزه این سه استان صنعتی بودن آنها است و احتمال می‌رود رکود تقاضا برای آهن آلات ساختمانی، مواد کانی غیر فلزی و سایر محصولات صنعتی در سال ۱۳۹۳، موجب افزایش نرخ بیکاری در این سه استان شده باشد.
بیشتر بخوانید
انتهای پیام/
همه ما دنبال یک شغلی هستیم که
سیستم استخدامی کشور کلا اشتباه وقدیمی شده
فقط به فکر وعده و وعید توخالی هست
خدااااااااا به فریاد برس،
هیهات من الذله
ادمین تو هم مرد باش و پیام منو منتشر کن
مگر دولت چند میلیون تحصیلکرده اختیاج دارد
تحصیلات داشته باشید ولی
خودتون دست بکار شوید و
کاری را شروع کنید
منتظر دولت ننشینید که
پیر میشوید
کهن سالان سرکارند .بخاطر پارتی بازی و زد وبند
خانمها اگر سرپرست خانواده نیستند
باید پاره وقت کار کنند
باید هر کس 25 سال کار کرده .بازنشسته شود
اگر عاشق کار است .مجانی و برای رصای خدا کار کند
نباید در یک خانواده زن و شوهر با هم کار کنند .لااقل خانم پاره وقت کار کند
وقتی اقایان فارع تحصیل شدند
سریع جذب سازمان مربوطه با تحصیلات شون شوند
45 روز دیگه سربازم، ایشالا این دو سالم تموم بشه دوباره از صفر شروع میکنم :)
مرسی مملکت :)
به نظر بنده مهم ترین علت بیکاری جوانان رشد قارچ گونه دانشگاه می باشد که به جای مهارت اموزی جوانان مدرک گرایی رو افزایش داده است. که این مساله موجب افزیش سن جوانان شده ...........
رشته های که در جامعه درآمد نداره رو ارائه میدن
اونوقت میگین چرا جامعه به سمت پیری میره!!
خب پول نداریم زن بگیریم ازدواج کنیم
دل به چی خوش کنیم
ایهالناس.............
۱ظاهرا اگه کسی دانشگاه نرفته باشه و تحصیلات کمتری داشته باشه کار بهتر براش پیدا میشه؟؟؟؟!!!!
۲ چه اصراری به بیکاری خانمها در این مقاله دیده میشه؟؟!!!
متاسفانه استفاده ابزاری از زنان و کمی دستمزدشان عاملی شده برای بیکاری مردان!!
نمیان بگن تو مدارس و دانشگاه چیز یاد نمیدن فقط کلاس اول و دوم و سوم خواندن و نوشتن رو یاد می دن.
تو این مدت هم با تدریس خصوصی و نقشه کشی خودمو سرگرم کردم پلی چه فایده. هرجا می رم می گن زن ب بیکار نمی دیم.
نا شکر نیستم ولی جوونیم برباد رفت
اینا عالی هستن .
قابل توجا اونایی ک شب امتحان تا حد سکته میرفتن و بعدش التماس کردن ب استاد واسه نمره
زنده باد خودم هههه
ممنون باشگاه
جوان شاغل=جوان دارای مهارت
نه جانم کارو میدن به از ما بهترون
الآن آمدم دانشگاه و مهارتمم بیشتر شد. ولی کار به راحتی 3-4 سال پیش گیرم نمیاد. اونموقع به یه بچه مدرسه ای کار میرسید. خودمونو تو سایت ها تبلیغ میکردیم و اگه کاری حضوری بود، با بابامون همانهنگ میکردیم که مثلا ما که اونجا رفتیم کارآموز یه شرکتی هستیم و... الآن که دست خودم باز تر شده کار کم پیدا میشه. من اونموقع یه آگهی طراحی سایت میزدم روز اول 3 نفر با قیمت خوبی زنگ میزدن. الآن یه آگهی میزنم چند ماه میگذره و انگار که نه انگار.
متاسفم بر همچین دولت و مجلسی کنن که جووناش اینطوری دارن پرپر میشن
حالا هرروز بیان آمار وضع اقتصاد بقیه کشورهارو بدن
جوان که چه عرض کنم همه پیرشدیم
2.بی محتوا و مدرک گرایی دانشگاه، چرا که یه تحصیل کرده باید بعد از بیرون آمدن از دانشگاه لااقل اینقدر یاد گرفته باشه که بتواند یه مهندس تولید کننده باشه(بی کیفیت بودن دانشگاه ها)
3.نبود تعاونی ها متشکل از سرمایه دار و تحصیل کرده که با هم ادغام شوند و یه تولید کننده کوچک درست کنند و این کار تو هر شهر و روستا می توان اتفاق بیفتد
4.کار فقط تهران هست، چرا، چرا جزیره هرمز کار نیست؟ چرا داراب قطب تولید پنبه هست و دو تا کارخانه وابسته به این تولید نشده و پنبه باید برود قم یا شهر دیگر، این بی تدبیری کارشناسان و مدیران هست،
5.مشکل شما ها این است که همه چی شده بخش دولتی گرفته تحویل، یعنی نمی گذارید بخش خصوصی کار کند
6.مسیولین هر شهرستان از فرماندار و نماینده هر شهر با توجه به بیکاره های تحصیل کرده، سرمایه دار ها و نوع منطقه بیان تولید کار و کارخانه ها با ارزش افزوده کنند، مثلا لیمو جهرم زیاد هست چرا نباید اسانس گیری و پودر لیمو تولید شود و امثال این
7.تا زمانی که یه نماینده مجلس چشمش به دست دولت و دولت چشمش به خزانه همین هست
8.دولت باید همه چی به بخش خصوصی یا تعاونی ها بدهد و درآمدش زیاد کنه، بخش خصوصی برا صادرات قوی کنه و جلوش نگیره و انحصار بین خودشون رو از بین ببره
شق القمر کردن انتظار کار در حد ریاست هم دارن