به گزارش حوزه دانشگاهی گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، دهقانی سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام با اشاره به روند تولید و انتشارات علمی ایران از نظر کمی، کیفی و نیز مشارکت بین المللی در دو دهه اخیر در پایگاه های معتبر بین المللی گفت: پایگاه کلاریویت آنالیتکیس (Clarivate Analytics) و محصولات آن نظیر (WoS ، ESI و Incites) ، اسکوپوس (Scopus) و نیز پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) نشان می‌دهد که در طول دو دهه اخیر میزان تولید علم توسط پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران در سطوح ملی و بین‌المللی به طور مستمر در حال افزایش بوده و جنبش علمی ایجاد شده در کشور علیرغم محدودیت‌های بین‌المللی با رشد و شتاب منحصربه‌فرد در دنیا به ویژه در میان ۲۰ کشور برتر دنیا ادامه دارد.
او افزود: به طور خاص توجه به بعد کیفی تولید علم کشور در چند سال اخیر بسیار پراهمیت است، به طوری که در سال ۲۰۱۹ میلادی که سهم تولید علم کشور در دنیا حدود دو درصد بوده است و سهم تولید علم برتر و یا کیفیت تولید علم حدود ۳.۵ درصد رسیده است. ضمناً سهم ایران از کل تولید علم در سال ۲۰۱۹ در کشورهای منطقه حدود ۲۹ درصد و در کشورهای جهان اسلام حدود ۲۰ درصد می باشد.
دهقانی گفت: نتایج حاصله از بررسی ها نشان می دهد که کل مدارک علمی نمایه شده در پایگاه استنادی اسکوپوس از ایران در سال‌های مختلف برابر با ۶۳۰۷۶۸ مورد بوده که حدود ۴۰۹۰۶۰ مورد آن یعنی حدود ۶۵ درصد آن در سخت ترین شرایط تحریم همه جانبه کشور یعنی سال‌های اخیر (۲۰۲۰-۲۰۱۳) بوده است. همچنین کل مدارک علمی موجود نمایه شده توسط جمهوری اسلامی ایران در پایگاه WoS در طول ۱۲۰ سال اخیر برابر با ۵۴۰۵۳۰ بوده که حدود ۳۶۱۲۴۴ مدرک آن یعنی بیش از ۶۶ درصد مربوط به سال های اخیر (۲۰۲۰-۲۰۱۳) است.
او گفت: آخرین آمار مستخرج (مرداد) از پایگاه های معتبر بین المللی تعداد مدارک علمی ثبت شده در ۲۰ سال اخیر (۲۰۰۰-۲۰۲۰) نشان می دهد که جنبش علمی در کشور علیرغم فراز و نشیب ها و محدودیت های مختلف بخصوص در طول تحریم های ظالمانه با رشد و شتاب و با استمرار همواره ادامه داشته است.
سرپرست ISC در ادامه بیان کرد: میزان تولید علم کشور در پایگاه بین المللی WoS در سال ۲۰۱۲ برابر با ۳۱۰۴۱ مدرک بوده که در سال ۲۰۱۶ به ۴۹۳۷۹ و در سال ۲۰۱۹ نیز به ۶۱۶۸۲ مدرک افزایش یافته است و این سیر صعودی در پایگاه بین المللی اسکوپوس نیز مشاهده می شود. در پایگاه اسکوپوس در سال ۲۰۱۲ میزان تولیدات علمی برابر با ۴۱۴۲۸ مورد بوده که در سال ۲۰۱۶ به ۵۲۹۲۹ مورد و در سال ۲۰۱۹ به ۶۵۱۷۳ مورد افزایش یافته است.
دهقانی گفت: از بدو تاسیس پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) از سال ۱۳۸۸ تاکنون یعنی در طول ۱۰ سال اخیر، بیش از ۵۰۰ هزار مقاله علمی توسط پژوهشگران کشور در این پایگاه نمایه شده است. براساس آمار فوق، پژوهش های علمی ثبت شده در این پایگاه استنادی به ترتیب در حوزه علوم انسانی و اجتماعی، پزشکی و کشاورزی و سایر حوزه های علمی می باشد. روند رشد تولید علم ثبت شده در این پایگاه در طول سال های اخیر به طور مستمر ادامه داشته هرچند آمار مقالات نشریات نمایه شده در ISC مربوط به سال های اخیر بدلیل به روز نبودن نشریات در طول سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ هنوز تکمیل نشده است.
او افزود: درصد رشد تولید علم در هر سال نسبت به سال قبل نیز در هر دو پایگاه بین المللی افزایش داشته است. به طور خاص میزان رشد علمی تولید علم در پایگاه WoS در سال ۲۰۱۲ برابر ۴.۱ درصد بوده که در سال ۲۰۱۳ به ۱.۲ کاهش و در سال های ۲۰۱۴ به بعد همواره نرخ رشد خوبی داشته است. در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ نرخ رشد تولید علم ۱۰.۴ درصد بوده است.
گفتنی است ایران با نرخ رشد ۱۰.۴ درصد در سال ۲۰۱۹ در میان ۲۵ کشور برتر دنیا در رتبه دوم و پس از کشور چین با ۱۲.۹ درصد رشد قرار می‌گیرد. کشور پرتغال با ۷.۸ درصد رشد نیز در رتبه سوم در میان ۲۵ کشور برتر دنیا قرار دارد. در پایگاه استنادی اسکوپوس نیز بالاترین میزان رشد تولید علم در طول ۸ سال اخیر در سال ۲۰۱۹ نسبت به ۲۰۱۸ اتفاق افتاده و برابر با ۸.۹ درصد بوده است.
سرپرست ISC ادامه داد: براساس آخرین آمار مستخرج از پایگاه‌های مربوطه، سهم ایران به درصد از مدارک ثبت شده از کل تولید علم دنیا در هشت سال اخیر در هر دو پایگاه بین‌المللی در هر سال افزایش یافته است. در سال ۲۰۰۰ سهم جمهوری اسلامی ایران از تولید علم حدود ۰.۱ درصد بود که در سال ۲۰۱۹ یعنی بعد از گذشت ۲۰ سال با افزایش ۲۰ برابری در هر دو پایگاه استنادی اسکوپوس و WoS به حدود ۲ درصد رسیده است، ضمناً در ۲۰ سال قبل، سهم تولید علم کل کشورهای اسلامی حدود دو درصد بود که در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۹ درصد افزایش یافته است. بر اساس سند ۱۰ ساله علم و فناوری و نوآوری اجلاس سران کشورهای اسلامی (آستانه- قزاقستان) لازم است تا سال ۲۰۲۶ میلادی سهم تولید علم کشورهای اسلامی در دنیا به بیش از دو برابر افزایش یابد و این به معنای آن است که تا شش سال آینده سهم کل کشورهای اسلامی به حدود ۱۶ درصد برسد.
سهم ایران از کل تولید علم در هر دو پایگاه استنادی در سال ۲۰۱۹ در کشورهای منطقه حدود ۲۹ درصد (۲۸.۹ درصد در WoS و ۲۹.۱ درصد اسکوپوس) و در کشورهای جهان اسلام حدود ۲۰ درصد (۲۱.۲ درصد در WoS و ۱۸.۶ درصد اسکوپوس) رسیده است.
دهقانی گفت: براساس بررسی های انجام شده، در پایگاه WoS بر مبنای تعداد و حجم تولید علم رتبه ایران در سال ۲۰۱۲، ایران با ۳۱۰۴۱ مدرک ثبت شده در جایگاه ۲۱ دنیا و در همین سال ترکیه با ۳۴۵۴۱ مدرک در رتبه ۱۸ قرار داشت. در سال ۲۰۱۵ رتبه ایران به ۱۹ و در سال ۲۰۱۶ به رتبه ۱۸ و از سال ۲۰۱۷ تاکنون یعنی سه سال متوالی در رتبه ۱۶ بین‌المللی قرار دارد. این درحالی است که ترکیه در سال ۲۰۱۹ با ۵۵۳۵۷ مدرک در رتبه ۱۷ قرار داشت.
در پایگاه بین‌المللی اسکوپوس نیز ایران در سال ۲۰۱۲ در جایگاه ۱۸ قرار داشت که از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸ در سه سال متوالی در رتبه ۱۶ قرار گرفته بود و در سال ۲۰۱۹ جایگاه بین المللی ایران در این پایگاه بین المللی ۱۵ می باشد. ضمناً از چند سال اخیر در هر دو پایگاه استنادی رتبه ایران از جمله کشورهای اسلامی و کشورهای منطقه خاورمیانه رتبه اول را دارد.
او افزود: یکی از مهمترین شاخص ها برای بررسی جایگاه کیفی تولید علم بر مبنای تحلیل استنادی است. اساس این شاخص بر مبنای تعداد استنادهای صورت گرفته به علم تولید شده است. بر همین مبنا، شاخص های مختلف از جمله میزان استناد به مقاله، میزان استناد نرمال شده، شاخص هرش (H-index) ، مقالات برتر متشکل از مقالات داغ (Hot Papers) و مقالات پر استناد (Highly cited) است. بررسی و تحلیل های انجام شده نشان می‌دهد که فعالیت های علمی جمهوری اسلامی ایران همزمان با رشد تولید علم در سطح بین المللی توجه به رشد کیفیت تولیدات علمی بخصوص در چند سال اخیر بیشتر از کمیت بوده است. میزان استنادات یکی از شاخص های ارزیابی کیفیت تولید علم بوده، اگر چه این شاخص به تنهایی نمی تواند بیانگر کیفیت علم باشد ولی در هر حال یکی از ملاک هایی است که بر مبنای میزان استنادها و یا میزان ارجاعات انجام شده به تولیدات علمی مد نظر قرار گرفته و در حال حاضر اساس ارزیابی کیفی نشریات علمی، دانشگاه ها و موسسات پژوهشی و کشورهاست. همچنین، یکی از معیارهای مهم مورد توجه برخی نظام های رتبه بندی بین المللی است. بر اساس آمار مستخرج از پایگاه بین المللی WoS ، رتبه استنادی ایران در ۸ سال اخیر همواره سیر صعودی داشته و از رتبه ۲۴ در سال ۲۰۱۲ به رتبه ۲۰ در سال ۲۰۱۵ و سپس به رتبه ۱۸ در سال ۲۰۱۸ و نهایتاً به رتبه ۱۶ در سال ۲۰۱۹ ارتقا یافته است.
سرپرست ISC در ادامه افزود: میزان استناد نرمال شده با نرمالیزه کردن تعداد استنادهای یک کشور، یک دانشگاه، یک نشریه و حتی یک پژوهشگر از جمله شاخص هایی است که به منظور مستقل کردن استنادهای دریافت شده از حوزه موضوعی، سال انتشار و نیز نوع مدرک صورت می گیرد. میزان استناد نرمال شده با تقسیم تعداد استنادهای دریافتی بر متوسط استنادهای سال، حوزه موضوعی و نوع مدرک علمی تولید شده بدست می آید. در این صورت اگر استناد نرمال شده برابر واحد باشد به معنی این است که کیفیت علم تولید شده مطابق با استاندارد جهانی بوده و اگر بزرگتر و یا کوچکتر از واحد باشد این کیفیت به ترتیب بالاتر و یا کمتر از استاندارد جهانی بوده است. بررسی میزان استناد نرمال شده ایران در پایگاه بین المللی WoS نشان می دهد که در سال های اخیر این شاخص نیز رو به افزایش و ارتقا بوده است. به طور خاص در سال ۲۰۱۲ استناد نرمال شده برابر با ۸۱/۰ بوده که در سال ۲۰۱۷ به ۰.۸۶ افزایش یافته و در سال ۲۰۱۸ به ۰.۹۳ و نهایتاً در سال ۲۰۱۹ به یک افزایش یافته است.
دهقانی گفت: شاخص هرش (H-index) که بر مبنای تحلیل استنادی استوار است نیز یکی از معیار هایی است که برای سنجش کیفیت تولید علم کشور، دانشگاه، مجله و یا حتی پژوهشگر استفاده می شود. بر اساس تعداد مقالات انتشار یافته، هر چه این شاخص بزرگتر باشد به معنای کیفی بودن مقالات و انتشارات علمی کشور خواهد بود. شاخص هرش کشور در طول سال‌های اخیر در پایگاه بین المللی ESI در جدول زیر آمده است. همانطور که مشاهده می‌شود شاخص هرش در هر سال سیر صعودی داشته است. بر اساس آمار مستخرج شده از پایگاه شاخص های اساسی علم (ESI) شاخص هرش کشور در سال ۲۰۱۲ برابر با ۱۵۰ بوده که در سال ۲۰۱۷ به ۲۴۵ و در سال ۲۰۱۸ به ۲۷۲ افزایش و در نهایت در سال ۲۰۱۹ با افزایش دو برابری نسبت به ۶ سال قبل به ۳۱۳ رسیده است.
سرپرست ISC گفت: تعداد مقالات انتشار یافته در سطح بین المللی در مجلات دارای ضریب تاثیر بالا بر مبنای دسته بندی‌های مختلف از جمله مجلات یک درصد برتر، چارک اول (Q1) و یا مقالات پر استناد (Highly cited papers) و مقالات داغ (Hot papers) و نیز مقالات برتر (Top papers) از جمله شاخص های ارزیابی کیفی عملکرد یک کشور، دانشگاه و موسسه پژوهشی و یا پژوهشگر است.
او ادامه داد: مقالات برتر (و یا یک درصد برتر) سهم مهمی از علم روز بوده که جهت توسعه علمی در سطح بین‌المللی را نشان می دهد و در واقع به دو دسته مقالات پر استناد و مقالات داغ تقسیم می شود. طلایه داران علم مؤسسه کلاریویت آنالیتیکس (ESI) معتبرترین مجلات بین‌المللی را به ۲۲ رشته موضوعی تقسیم نموده و بر حسب تعداد استنادهای دریافت شده، مقالات پر استناد را معرفی می‌کنند. این شامل یک درصد از مقالات دنیا در طول ۱۰ سال گذشته می شود، اما مقالات داغ، مقالات تنها یک دهم درصد از مقالات برتر در دو سال اخیر را تشکیل می‌دهند. باید در نظر داشت که انتشار این دسته از مقالات ساده نیست و هر مقاله برخی مواقع بیش از یکسال زمان می‌برد. آمار موجود در طلایه‌داران علم (ESI) حاکی از آن است که پژوهشگران کشور در چند سال اخیر با توجه و تأکید بر کیفیت توانسته‌اند سهم کشور از مقالات یک درصد برتر دنیا را به موازات رشد تولید علم کشور افزایش دهند.
دهقانی یادآور شد: تعداد مقالات علمی پر استناد و داغ کشور در سال ۲۰۱۲ برابر با ۱۰۷ مورد بود که در طول شش سال اخیر سیر صعودی داشته به طوری که در سال ۲۰۱۷ به ۳۲۴ و در سال ۲۰۱۹ با افزیش بیش از ۶ برابری نسبت به سال ۲۰۱۲ به ۶۴۵ مورد رسیده است. همچنین، سهم مقالات انتشار یافته در نشریات با ضریب تاثیر واقع شده در چارک اول (Q1) نسبت به کل مقالات در سال ۲۰۱۲ برابر با حدود ۲۶ درصد بود که در سال ۲۰۱۷ به حدود ۳۰ درصد و در سال ۲۰۱۹ به ۳۲ درصد ارتقا یافته است.
سرپرست ISC در ادامه گفت: براساس آخرین آمار مستخرج از ESI ، سهم ایران در تولید علم برتر دنیا در ۸ سال اخیر در حال افزایش بوده است. در حالی که در سال ۲۰۱۲ سهم ایران در این شاخص در دنیا برابر با ۰.۸ درصد بود در سال ۲۰۱۷ به ۱.۹۵ درصد، در سال ۲۰۱۸ به ۲.۵ درصد و در سال ۲۰۱۹ به بیش از ۳ درصد رسیده است.
او افزود: سهم ایران از کل تولید علم برتر در منطقه و کشورهای اسلامی در سال ۲۰۱۲ بیش از ۲۰ درصد (در منطقه ۲۰.۴ و در جهان اسلام ۲۱.۱ درصد) بود که در سال ۲۰۱۹ در کشورهای منطقه حدود ۳۵ درصد و در کشورهای اسلامی ۳۲ درصد افزایش یافته است.
دهقانی گفت: نمودار مقایسه ای سهم تولید علم ایران از دنیا و نیز تولید علم برتر دنیا نشان می دهد که از سال ۲۰۱۶ سهم تولید علم برتر جمهوری اسلامی ایران از تولید علم پیشی گرفته است. به طور ویژه در سال ۲۰۱۹ در حالی که سهم ایران از تولید علم دنیا حدود ۲ درصد می باشد، سهم کشور از تولید علم برتر دنیا بیش از ۳.۴ درصد بوده است. این امر به معنای توجه و تاکید به بعد کیفی تولیدات علمی همزمان با رشد و شتاب علمی است.
دهقانی در ادامه افزود: توسعه مشارکت های علمی در سطح بین المللی یکی از سیاست های اصلی جمهوری اسلامی ایران است که نظام آموزش عالی کشور نیز تاکید ویژه ای بر آن دارد. مشارکت های علمی یکی از سیاست های مورد تاکید در سند سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری نیز می باشد. بررسی پایگاه استنادی کلاریویت آنالتیکس (WoS) در فاصله سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹ نشان می دهد که مقالات با مشارکت بین المللی کشور در ۲۰۱۹ به ۲۳ درصد رسیده است.
او افزود: در سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ مقالات با مشارکت بین المللی کشور ۲۱ درصد از کل تولید علم کشور را در بر می گرفتند. میزان مشارکت بین المللی کشور در سال ۲۰۱۷، به ۲۲ درصد و در سال ۲۰۱۸، به ۲۵ درصد افزایش یافته است. با افزایش مجدد مشارکت های علمی بر اساس پایگاه های استنادی بین المللی می بینیم که این مقدار در سال ۲۰۱۹ به ۲۸ درصد رسیده است.
دهقانی افزود: باید در نظر داشت که میزان تولید علم کشور مرتباً در حال افزایش است و علیرغم این واقعیت باید گفت که مشارکت علمی کشور بصورت مرتب افزایش یافته است. در فاصله سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۹ تعداد مقالات با مشارکت بین المللی کشور ۷۷۹۴۱ مورد بوده است. این مقدار در سال ۲۰۱۳ به میزان ۷۴۳۳ بود که در سال ۲۰۱۴ به ۸۲۲۷ رسید. در سال ۲۰۱۵ این مقدار دوباره افزایش یافته و به ۸۸۱۳ مورد رسید. در طی سال های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ این مقدار دوباره افزایش یافته و به ۱۰۲۳۰ و ۱۲۰۷۰ مورد افزایش یافت. این افزایش در سال های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ نیز همچنان ادامه یافته که به مقدار ۱۳۸۶۹ و ۱۷۲۹۹ مورد رسید.
او ادامه داد: هرچند سهم مشارکت علمی بین المللی در سایر کشورهای اسلامی نظیر ترکیه، پاکستان و مالزی نیز افزایش یافته است، اما سرعت و میزان این رشد در این کشورها با یکدیگر فرق می کند. کشورهای مالزی و پاکستان در سال ۲۰۱۳ به ترتیب ۳۵ درصد و ۴۰ درصد مقالاتشان با مشارکت بین الملل بود که این مقدار در سال ۲۰۱۹ به ۵۰ درصد رسیده است یعنی نیمی از مقالات آنها با مشارکت بین الملل است. در سال ۲۰۱۳ ترکیه ۱۶ درصد مقالاتش با مشارکت بین الملل بوده است که در سال ۲۰۱۹ این مقدار افزایش یافته و به ۲۲ درصد رسیده است.
دهقانی اظهار کرد: بند ششم از سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی مقام معظم رهبری به دیپلماسی علمی یا مواردی که به صورت کامل تحت تاثیر دیپلماسی علم و فناوری هستند. استفاده از قدرت علم و فناوری به منظور توسعه و تعمیق روابط دیپلماتیک با سایر کشورها مهمترین تعریف دپیلماسی علم و فناوری است. دیپلماسی علم و فناوری به صورت عملیاتی در اولین سطح به تعامل دو محقق در دو کشور مختلف حول محور انجام یک پژوهش، فناوری یا نوآوری اطلاق می شود که هر یک می توانند بصورت یک فعالیت پژوهشی مشترک یا ثبت اختراع و یا یک محصول ارائه گردند.
دهقانی افزود: این تعامل می تواند بین چندین محقق از چند کشور یا چندین دانشگاه یا موسسه تحقیقاتی یا صنعتی صورت پذیرد. اعتماد علمی و اخلاقی مهمترین عنصری است که در طول زمان بین محققان شکل گرفته و فضا را برای پژوهش های مشترک بعدی باز می کند. زمانی که این تعاملات علمی در سطح گسترده ای بین محققان دو یا چندین کشور به شکل بلند مدت صورت پذیرد تاثیر آن قابل ملاحظه خواهد بود. این تعاملات در سطحی بالاتر از محقق، تعاملات بین موسسات و دانشگاه های دو یا چند کشور را در بر می گیرد که به صورت شریک ثابت تحقیقاتی یکدیگر محسوب می شوند.
او گفت: سنجش و ارزیابی علم واقعیتی است که بدلیل نقش و جایگاه مهم علم و دانش و رشد و پیشرفت آن در ارتقای سلامت، رفاه و پیشرفت ابعاد گوناگون جامعه بشری بسیار ارزشمند و با اهمیت است. پایش و رصد مسیر علمی طی شده کشور، دانشگاه ها و پژوهشگران و تطابق نحوه عملکرد همه جانبه با استاندارهای جهانی، شناسایی برترین و اثربخش ترین کشورها، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، سازمانها، پژوهشگران و سایر عوامل مرتبط با مسأله تولید علم میتواند راهگشا و زمینهساز برقراری ارتباط و همکاری نظامند علمی شود و همچنین به طراحی و تدوین برنامهریزیهای راهبردی در سطح کلان منطقه‌ای و کشوری کمک شایانی نماید. بر اساس سند ۱۰ ساله علم و فنآوری و نوآوری اجلاس سران کشورهای اسلامی (آستانه- قزاقستان) لازم است تا سال ۲۰۲۶ میلادی سهم تولید علم کشورهای اسلامی در دنیا به بیش از دو برابر افزایش یابد و این به معنای آن است که رشد متوسط سالانه تولید علم کشور در سال های آینده به همین صورت و بلکه بیشتر ادامه یابد. البته این امر بارها مورد تاکید رهبری انقلاب قرار گرفته است. باید خاطر نشان کرد که دستیابی مرجعیت علمی کشور در سایه توسعه واقعی علم و توجه دانشگاه ها و پژوهشگران کشور به تمامی ابعاد علمی حاصل خواهد شد. مرجعیت علمی اولین بند از سند سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری بوده و علاوه بر استمرار رشد و شتاب تولید علم نافع باید بعد افزایش اثرگذاری اقتصادی و اجتماعی علم تولید شده مورد توجه قرار گیرد.
بیشتر بخوانید:
سرپرست ISC گفت: همچنین بکارگیری موقعیت و جایگاه علمی کشور در سطح بین المللی برای توسعه دیپلماسی در بین کشورهای منطقه، جهان و کشورهای نیاز به تلاش و برنامه ریزی جدی دارد و علیرغم رشد مشارکت های علمی بین المللی، تا رسیدن به جایگاه واقعی فاصله زیادی وجود دارد. این در حالی است در سند سیاست های کلان علم و فناوری بر گسترش همکاری و تعامل فعال، سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشورها و مراکز علمی و فنی معتبر منطقه‌ای و جهانی به ویژه جهان اسلام همراه با تحکیم استقلال کشور تاکید شده است.
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام در راستای ماموریت خود به دقت ابعاد مختلف تولید علم کشور، دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و پژوهشگران را مدنظر قرار داده و با تحلیل ها و تهیه گزارش های متناوب نقاط قوت و ضعف و نیز آسیب های احتمالی را به کلیه دانشگاه ها و مدیریت آموزش عالی کشور معرفی می کند.
انتهای پیام/