به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، حال و هوای مسلمانان روی نوا و نوحه و با زمزمه نام «حسین» به اوج می‌رسد، هر جا که باشی فرقی نمی‌کند نوای «یا حسین» خیلی زود گوش و دلت را همراه می‌کند.
کوچه‌ها را که قدم می‌زنی، عطر محرم را احساس می‌کنی، ایرانِ سیاه‌پوش‌ِ حسین حال و هوایش در شمال و جنوب، شرق و غرب است و همه یک صدا سید و سالار شهیدان را صدا می‌زنند.
برای جنوبی‌های دل داده به سالار شهیدان فرقی نمی‌کند چله استخوان سوز زمستان باشد یا شرجی و گرمای بالای ۵۰ درجه تابستان، صدای سنج و دمام که در محله‌ها بلند می‌شود، عاشقان سرور و سالار شهیدان به سوی محل‌هایی که از قبل برای سینه زنی مهیا شده، روانه می‌شوند.
بوشهری ها حلقه‌های سینه‌زنی که به " بُر" معروف است را تشکیل می‌دهند و با ریتم، آهنگ و هارمونی خاص به سینه‌زنی مشغول می‌شوند.در سینه‌زنی بوشهری ها یک نفر به عنوان پیش‌خوان نوحه‌های به اصطلاح پیش واحد را برای آماده شدن فضا می‌خواند تا به مرور تعداد حلقه‌های انسانی بیشتر شود.
محمود موجی یکی از نوحه‌سرایان بوشهری در گفت وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، می‌گوید: سینه‌زنی در بوشهر به‌طور معمول با پیش خوان یا همان طرح خوان شروع می‌شود، ابتدا نوجوانان و جوانان محل حلقه اول را تشکیل می دهند.
موجی افزود: اشعاری که پیش‌خوان می‌خواند بیشتر اشعار کوتاه با شعر و موسیقی تند است.
او ادامه داد: سینه زنی به مرور و با قوام پیدا کردن و بزرگ شدن حلقه‌ها ادامه پیدا می‌کند و ابیات رفته‌رفته بلندتر می‌شوند و دور موسیقی کنترل می‌شود تا زمانی که حلقه به قوام اصلی برسد.
مداح بوشهری بیان کرد: یکی از تفاوت‌های اشعار نوحه‌ها در بوشهر با سایر نقاط این است که «من» در اشعار دیده نمی‌شود و بیشتر تشبیه ماجرا، صحبت از زمان حال و گفت و گوی دو تن از شخصیت‌های کربلا است.
موجی ادامه داد: مسئله اصلی در اشعار نوحه‌سرایان جنوب پیام رسانی است که درون ابیات مستتر و نهفته است و سینه زنان و عزاداران بوشهری در واقع به نوعی هم عزاداری می‌کنند و هم با مفاهیم بلند عاشورایی آشنا می‌شوند.
در هر بُر یا حلقه سینه‌زنی، افراد با دست چپ، کمر فرد کناری را گرفته و با دست راست سینه می‌زند و سینه‌زن‌ها با هر ضربه به سینه، پای خود را حرکت داده و دور می‌چرخند و نوحه‌خوان اصلی، نوحه را با ۲ ضرب به صورت هر ضرب روی یکی از پا‌ها اجرا می‌کند و مردم هم در جا‌های لازم پاسخ می‌دهند و هنگامی‌که تعداد بُرها به ۲۰ رسید، نوبت به نوحه‌خوان اصلی می‌رسد.
نوحه‌سرا بوشهری عنوان می‌کند: در این زمان است که نوحه خوان اصلی وارد می‌شود ادامه مراسم را در دست می‌گیرد. نوحه‌خوان که وارد می‌شود برعکس پیش خوان با نوا‌های بلند که بیشتر اشعار عاطفی است شروع می‌کند و هر چه به سمت واحد نزدیک‌تر می‌شود این اشعار حماسی‌تر می‌شود و دور سینه یا موسیقی کلام تند‌تر می‌شود تا به عنوان نقطه اوج برسد.
اوج اجرای سینه‌زنی بوشهری، اعلام 'واحد' از سوی نوحه‌خوان است که در آخرین لحظات سینه‌زنی که سینه‌زنان در اوج هیجان و شور فرو رفته، پس از یک مکث کوتاه با صدای بلند می‌گوید 'واحد' و گروه سینه‌زن یکصدا جواب می‌دهند 'الله واحد' که از این به بعد سینه‌زن‌ها فقط روی پای راست سینه می‌زنند و نوحه‌خوان نوحه واحد را مطابق و مناسب با روز عزا می‌خواند.
موجی تاکید می‌کند: شعر واحد قطع‌نامه عزاداری است که در این زمان برای پایان عزاداری نوحه‌خوان قرائت می‌کند.
در واحد سینه زنان با حرکت‌های موزون پا، پای راست را عقب می‌اندازند در حالی که خم شده‌اند، دست راست را تا نزدیک زمین می‌برند، بعد با چرخش دست بلند می‌شوند و به صورت هماهنگ و یک صدا سینه می‌زنند.
یکی از نوح‌خوانان پیشکسوت بوشهری در گفتگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، می‌گوید: هر دستی که سینه‌زنان به سینه می‌زنند در واقع مهر حب و ارادت به امام حسین (ع) را بر روی سینه‌هایشان حک می‌کنند.
مصطفی گراشی با بیان اینکه سبک سینه زنی بوشهر سبک متمایز از تمام سینه‌زنی‌های رایج در کشور است، تاکید می‌کند: در اشکال هندسی شکل دایره کاملترین شکل هندسی است و سینه زنی بوشهری به شکل دایره تشکیل می‌شود.
او می‌گوید: به اقرار مداحان برجسته کشوری سبک خاص سینه زنی بوشهر تاکنون بر بیش از ۱۱ استان کشور تاثیر گذاشته است.
آیین سینه‌زنی بوشهری از جمله آیین‌های مشهور و سنتی عزاداری است که به ثبت ملی رسیده و در همه نقاط ایران و حتی دنیا با نام و صدای وزین و آوا‌های حزین جهانبخش کردی زاده معروف به «بخشو» به عنوان اعجوبه نوحه خوانی محرم شناخته شده است.
سودابه معموری کارشناس ثبت آثار اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر نیز در گفت و گو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، بیان کرد: آیین سینه زنی بوشهری ها از جمله آیین‌های مشهور و سنتی عزاداری است که دیدن صحنه‌هایی بسیار تماشایی و شور انگیز آن هر بیننده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
معموری عنوان کرد: این آیین گستره شهری و روستایی دارد و خرداد سال ۸۹ به شماره ۱۶۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
او ادامه داد: مراسم عزاداری و سوگواری مردم استان بوشهر در آیین سوگواری شهادت ائمه اطهار (ع) به‌ویژه ایام ماه محرم و صفر از خصوصیات و جلوه‌های زیبایی برخوردار است.
ابراهیم ملاح زاده یکی از نوحه‌خوانان بوشهری نیز در گفت و گو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، گفت: تفاوت سینه‌زنی بوشهر و شیوه خاص آن موجب شده تا برخلاف سایر نقاط که هر کسی وارد مجلس عزاداری می‌شود و به سینه زنی بپردازد، به راحتی نتواند به گروه بپردازد.
امسال به دلیل شرایط خاصی که ویروس کرونا ایجاد کرده مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام متفاوت‌تر از سال‌های گذشته با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی برگزار می‌شود و با توجه به سبک سینه‌زنی سنتی بوشهر که لازم بود سینه‌زن‌ها در کنار هم باشند و این امر خطراتی را به دنبال داشت در شرایط کرونایی مراسم سینه زنی سنتی برگزار نشد.
گزارش از: مژده پاینده
انتهای پیام/م