به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، عامل شکار یک پلنگ ایرانی در شاهرود دستگیر شد، عامل کشتار ۱۰ آهو در انار کرمان دستگیر شد، یک خرس قهوه‌ای در علی‌آباد بر اثر اصابت گلوله از بین رفت، دو توله خرس قهوه‌ای در سی‌سخت با شلیک گلوله کشته شدند، شکارچی فراری با صدور حکم جلب دستگیر و روانه زندان شد و تکرار این تراژدی تلخ، خبرهای ناخوشایندی برای دوستداران محیط زیست و حفظ گونه‌های حیات وحش است.
چهارمحال و بختیاری با داشتن یک درصد مساحت کل کشور، بیش از ۴۰۸ گونه جانوری و یک هزار و ۳۶۰ گونه گیاهی شناسایی شده دارد.
از این تعداد گونه جانوری شناسایی شده، ۴۵ گونه پستاندار، ۵۵ گونه خزنده، چهار گونه دوزیست و ۲۰ گونه آبزی (ماهی) است.
بیشتر بخوانید
۱۳ گونه از گونه‌های جانوری استان، در لیست سرخ اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت IUCN، ۱۳ گونه در طبقه بندی آسیب پذیر (VU) و پنج گونه در طبقه درخطر انقراض (EN) قرار دارد.
همه ساله شاهد تعداد قابل توجهی از آمار شکار گونه‌های جانوری در این مناطق مختلف استان چهارمحال و بختیاری هستیم که متأسفانه نیمی از آن‌ها مربوط به گونه‌های در حال انقراض و یا نادر هستند.
اولین احکام قانونی درباره شکار در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۰۷ تدوین و تصویب شده است و در ۱۴ اسفند ۱۳۳۵ مقررات مستقل و نسبتاً جامعی در زمینه حفاظت از حیات وحش به تصویب مجلس وقت رسید و «کانون شکار و صید» تشکیل گردید.
سازمان حفاظت محیط زیست طبق استاندارد‌های بین‌المللی مناطقی را تحت عنوان مناطق چهارگانه مورد حفاظت قرار داده‌است، که هر یک از مناطق دارای شرایط و مقررات خاص بوده وهم اکنون تعداد مناطق چهارگانه محیط زیست در کل کشور به ۲۵۳ رسیده‌است.
منطقه حفاظت شده شیدا، هلن، قیصری، سبزکوه و پارک ملی و منطقه حفاظت شده تنگ صیاد، منطقه شکار ممنوع خدا آفرید، و اثر طبیعی ملی دشت لاله‌های واژگون از نقاط تحت مدیریت این اداره کل در استان چهارمحال و بختیاری به شمار می‌رود.
پلنگ، کل و بز، خرس قهوه ای، سنجاب ایرانی، شنگ، قوچ و میش، کبک دری، عقاب طلایی، اردک بلوطی و ماهی گورخری از جمله گونه‌های جانوری کمیاب شناسایی شده در این استان هستند.
اگر چه همه می‌دانیم که فرهنگ قبیح شکار و بی توجهی به اهمیت حفظ زنجیره محیط زیست و حیات وحش خسارت‌های جبران ناپذیری به این سرمایه ارزشمند محیط طبیعی وارد کرده است، با این وجود این رویه سخیف و فرهنگ نازیبای شکار همچنان ادامه دارد.
اینک آنچه فرهنگ قبیح شکار را قیبح‌تر می‌کند وجود شکارچیانی است که در این اجتماع به لحاظ شغل و رسالت خود باید نقش یک مروج فرهنگی، نظارتی، پیشگیری و الگویی برای دیگر افراد در تمامی عرصه‌ها از جمله حفظ حیات وحش و محیط زیست پایدار باشند، ولی به رغم تمامی این توقعات خود انگار ناباورانه برای نابودی محیط زیست و گونه‌های حیات وحش کمر همت می‌بندند.
اینک که نسل برخی گونه‌های حیات وحش که روزگاری در جای جای کشورمان به وفور یافت می‌شد، اما دیگر منقرض شده اند یا در حال انقراض اند، جا دارد همگانی برای حفظ محیط زیست تلاش کنیم.
همه ساله مصادف با ولادت علی بن موسی الرضا (ع) که بین شیعیان به ضامن آهو مشهور است به عنوان روز محیط بان از سوی سازمان حفاظت محیط زیست کشور نامگذاری شده و مراسمی با معرفی محیط بانان نمونه استان‌ها با حضور مسئولین و مقامات کشوری برگزار می‌شود، ولی این روز در تقویم رسمی کشور ثبت نشده است.
به استناد ماده ۳۱ آیین نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست، محیط بان به کسی می‌گویند که مسئولیت اجرای قوانین و مقررات شکار، صید، حفاظت و بهسازی محیط زیست را در حوزه استحفاظی خود بر عهده دارد.
یک محیط بان باید برای حفاظت از حیات وحش، اکوسیستم، جلوگیری از آلودگی‌های محیط زیستی، ممانعت از تجاوز به مناطق تحت کنترل سازمان حفاظت محیط زیست در حوزه استحفاظی خود اقدام‌کند.
محیط بان در محیط‌های پرتنش طبیعی انجام وظیفه می‌کند
شهرام احمدی مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری در بیان مشکلات و سختی‌های کار یک محیط بان گفت: محیط بانی و رویارویی با شکارچیان غیرمجازی که حریم طبیعت را مورد دست درازی قرار می‌دهند، از جمله مشاغل سختی است که مشقت و دشواری‌های بسیاری را به همراه خود دارد.
احمدی افزود: آن‌ها در بسیاری از موارد با صحنه‌های ناگواری مثل از بین بردن تخم یا شکار پرندگان، کشتن حیوانات و حتی در مواردی پستانداران آبستن، کشتار گوشت خواران و تخریب زیستگاه‌ها مواجه می‌شوند.
احمدی اضافه کرد: هر محیط بان باید از توانایی جسمی بسیار بالایی برخوردار باشد، هر چند که وسایلی همانند ماشین‌ها و جیپ‌های صحرایی رفت و آمد در محیط‌های طبیعی همچون کویر‌ها و دشت‌ها راحت‌تر می‌کند، اما گاهی این افراد باید تا بالای قله کوه‌ها یا درون غار‌ها بروند به همین خاطر باید همانند یک کوهنورد توانایی انجام تمام کار‌های کوهنوردی، غارنوردی، کویر نوردی، جنگل نوردی و خلاصه هر طبیعتی را که در آن مشغول به خدمت هستند داشته باشند و بتوانند به گشت و کنترل‌های روزانه و شبانه در سرما و گرما، با موتور، ماشین یا پیاده روی در کوهستان، تپه ماهورها، مناطق جنگلی و حتی گشت قایقی در دریا، دریاچه‌ها و تالاب‌ها بپردازند.
او با اشاره به مهارت‌های مختلف و متنوع مورد نیاز این شغل، داشتن چشمان تیزبین برای محیط بانان را در کنار وجود تجهیزاتی همانند دوربین‌های دوچشمی و وسایل رصد حیوانات در دوردست بسیار کارآمد بیان کرد.
احمدی یکی دیگر از مهارت‌های مورد نیاز یک محیط بان را توانایی حمل اسلحه و استفاده از آن بیان کرد و اذعان داشت: در ماده ۳۲ آیین نامه قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست به تجهیز محیط بانان به سلاح مناسبى که نوع آن با موافقت وزارت دفاع تعیین مى‌شود اشاره شده است.
او گفت: یکی از زیباترین مهارت‌ها و البته کاربردی‌ترین مهارت‌هایی که محیط‌بان‌ها در طول آموزش‌های خود پیدا می‌کنند، توانایی ردیابی حیوانات مختلف در طبیعت است.
احمدی افزود: این افراد دوره‌های زندگی حیوانات مختلفی را که در حیات وحش تحت پوشش آن‌ها زندگی می‌کنند، رصد می‌کنند و آمار مرگ و میر این حیوانات را دارند، می‌توانند مسیر حرکت آن‌ها را در طبیعت ردیابی کنند، همچنین از وضعیت شکار و تغذیه انواع حیوانات در طبیعت مطلع هستند.
او در ارتباط با سختی‌های شغل محیط بانی اضافه کرد: یک محیط بان در طول مدت خدمتش با مشکلات و چالش‌هایی نظیر درگیری با شکارچیان مسلح، حمله حیوانات وحشی، تصادف در هنگام تعقیب و گریز، افتادن از صخره، یخ زدگی، کوهنوردی و سرشماری حیوانات چندین روز به صورت مداوم، طولانی بودن زمان بازنشستگی، پایین بودن درآمد به نسبت زیاد بودن ساعات کاری نسبت به سایر پست‌های سازمان‌های دولتی و بسیاری حوادث غیرقابل پیش بینی رو به رو می‌شود.
احمدی ادامه داد: سازمان محیط زیست کشور در طی سال‌های اخیر به دلیل اتفاقات ناگواری که برای محیط بان‌ها افتاده است، حمایت خود را از این اشخاص بیشتر کرده است.
قانون حمایت از محیط‌بانان و جنگل بانان تصویب و ابلاغ شده است
او ضمن برشمردن اقدامات حمایتی سازمان حفاظت محیط زیست به قانون حمایت از محیط‌بانان و جنگل‌بانان اشاره کرد و گفت: این قانون ۴ ماده‌ای، با هدف حمایت از محیط بانان و کاهش هزینه‌های حفاظت از طبیعت تصویب در خردادماه امسال برای اجرا ابلاغ شده است.
سید اصغر نوربخش رضایی فرمانده یگان حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: در حال حاضر ۹۱ نفر در شغل محیط بانی به صورت رسمی، پیمانی و قراردادی انجام وظیفه می‌کنند.
او با اشاره به مساحت ۲۵۰ هزار هکتاری مناطق تحت مدیریت در این استان، سهم حفاظت مکانی هر محیط بان در استان را حدود دو هزار و ۷۵۰ هکتار بیان کرد که این میزان را بسیار فراتر از استاندارد‌های جهانی دانست.
رضایی اضافه کرد: در بازه زمانی حدود شش سال از سال ۱۳۹۳ تاکنون سه نفر از محیط بانان استان به مقام رفیع جانبازی و هفت نفر در درگیری مسلحانه با معترضان به طبیعت، مورد اصابت گلوله قرار گرفته و نیز پنج نفر در حین مأموریت مصدوم شده اند.
در ادامه احمدی مدیرکل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری گفت: باید به خاطر داشت، قرار نیست برای به فکر محیط زیست بودن، حتما محیط بان بود.
او افزود: هر ایرانی می‌تواند خود را محیط بان بداند و برای بهتر شدن محیط زیست اطرافش اقدامات مؤثری را انجام دهد.
احمدی ابراز امیدواری کرد که با افزایش آگاهی مردم نسبت به اهمیت داشـتنِ محـیط زیستی سالم، هر فرد ایرانی، «خود یک محیط بان» باشد.
مرکزی برای مرهم گذاشتن بر روی زخم های حیوانات
حبیب اکبری رئیس اداره نظارت بر حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست چهارمحال و بختیاری اظهار داشت: در راستای جلوگیری از انقراض برخی گونه‌های در معرض خطر و احیای زیستگاه‌های آسیب دیده٬ طرح تکثیر و پرورش در اسارت قوچ و میش وحشی در حاشیه رودخانه زاینده رود در حال اجراست.
او افزود: در حال حاضر دو مرکز تکثیر و پرورش حیات وحش در اسارت، در استان مشغول به فعالیت هستند.
اکبری اضافه کرد: این طرح ها، طرح‌هایی اشتغال زا بوده و می‌توانند جنبه گردشگری طبیعی داشته باشند و با جذب گردشگر خارجی و داخلی، مرکزی برای علاقمندان به طبیعت و حیات وحش شود.
او ادامه داد: زاد و ولد گونه وحشی کل و بز در این مکان ها، در حفظ گونه و احیای آن نقش بسزایی داشته و زمینه خوبی برای انجام مطالعات علمی و پژوهشی فراهم می‌آورد.
اکبری این گونه مراکز را برای حفظ زیستگاه ها، پناهگاه‌ها و مناطق حفاظت شده و حیوانات در خطر انقراض، مؤثر دانست.
او گفت: ظرفیت یک هزار مترمربع برای هر رأس، فاصله حداقل سه کیلومتر از مناطق حفاظت شده، ارائه طرح توجیهی زیست محیطی توسط متقاضی، ارایه پاسخ مثبت سایر ارگان ها، اخذ موافقت کمیته کارشناسی مربوطه، معرفی دامپزشک به عنوان کارشناس فنی و ... از جمله این شرایط است.
اکبری افزود: ارسال گزارش به موقع اتفاقات و تلفات و بیماری‌های مسری، عدم رهاسازی در طبیعت، عدم اقدام به دورگه گیری و ... از تعهدات متقاضیان است.
او اضافه کرد: طی سالیان اخیر نظارت‌های اداره کل حفاظت محیط زیست در موارد فوق و وضعیت ساماندهی پسماند، پایش مستمر و اعلام به موقع تلفات، احداث قرنطینه نگهداری موقت، استفاده از جیره غذایی مناسب و ... افزایش یافته و به صورت ماهانه با تکمیل فرم‌های مربوطه صورت می‌پذیرد.
اکبری ادامه داد: در چهارمحال و بختیاری یک طرح تکثیر و پرورش با پیگیری متقاضی بخش خصوصی پس از بازدید کارشناسان محیط زیست و تأیید مراجع در سال ۱۳۸۱ مورد موافقت حفاظت محیط زیست قرارگرفت و هم اکنون تعداد ۲۷ رأس قوچ و میش وحشی در قالب این طرح نگهداری می‌شود.
او گفت: همچنین مجوز طرح تکثیر و پرورش دیگری نیز با ظرفیت نگهداری ۲۰ رأس کل و بز وحشی برای متقاضی دیگری صادر شده است.
محیط بانان حافظان محیط زیست و گونه‌های جانوری
هر از گاهی می‌شنویم که گونه‌های جانوری توسط برخی از شکارچیان کشته، زخمی و یا به دام می‌افتند، اما در مقابل این شکارچیان کسانی هستند که به دنبال حفظ محیط زیست و حیات وحش هستند و اقدام به نگهداری و تیمار از این حیوانات می‌کنند.
کرامت ریاحی کشاورز اهل شهر سامان در استان چهارمحال و بختیاری، چندین سال است که بدون هیچ چشم داشتی مشغول تیمار و نگهداری از قوچ و میش‌های زخمی، با فنس کشی یک هکتار از اراضی حاشیه رودخانه زاینده رود در این شهر است.
او در گفتگو با خبرنگار ما اظهار داشت: این حیوانات زخمی و یا عقب افتاده از مادر را محیط بانان به پرورشگاه من می‌آورند، من هم زخم آن‌ها را مداوا و در این پرورشگاه نگهداری می‌کنم تا پس از مداوا در طبیعت و حیات وحش رهاسازی شوند.
او افزود: هم اکنون ۲۲ رأس قوچ و میش وحشی در این محل نگهداری می‌شود.
ریاحی اضافه کرد: در زمین‌های کشاورزی خودم یونجه می‌کارم و از این طریق آذوقه این حیوانات را تأمین می‌کنم.
او ادامه داد: من به خاطر عشق و علاقه‌ای که به حیوانات دارم این کار را انجام می‌دهم.
ریاحی گفت: مورد داشتم که شکارچی از نزدیک این حیوانات را دیده و تحت تأثیر قرار گرفته است و همان لحظه با خودش عهد بست که دیگر سمت شکار نرود و اسلحه را برای همیشه کنار بگذارد.
تلاش و برنامه ریزی برای ترویج فعالیت‌های فرهنگی در مقوله حفظ محیط زیست در روستا‌های بویژه همجوار با مناطق زیستگاهی و حفاظت شده برای مبارزه با پدیده شکار و ترغیب به همکاری برای معرفی شکارچیان غیرمجاز از راهکار‌های است که در راستای تقویت فرهنگ تلاش همگانی برای حفظ محیط زیست اثربخش است.
انتهای پیام/ف