از طرف دیگر گاز کربنیک نسبت به سایر گاز‌های گلخانه‌ای بیشتر به اتمسفر تحمیل می‌شود که مقدار تقریبی آن ۴۵ گیگا تن در سال است؛ بنابراین در نگاه نخست گاز کربنیک آلاینده اتمسفر و تولیدکننده گاز گلخانه‌ای است. کشور ایران نیز با وجود اینکه به سوی صنعتی شدن در حال حرکت است، اما بیشتر صنایع آن از فناوری‌های قدیمی برای تولید استفاده می‌کنند که این امر باعث تولید گاز کربنیک می‌شود.
در این میان صنایع نفت و پتروشیمی درصد بیشتری از این گاز را تولید می‌کنند. بر اساس آمار جهانی، ایران حدود هشت و یک دهم درصد گاز کربنیک جهان را تولید می‌کند که می‌توان گفت حدود ۸۱۰ میلیون تن گاز گلخانه‌ای به وسیله صنایع کشور وارد جو می‌شود واز این لحاظ رتبه نهم را در جهان دارا هستیم.
اما با نگاهی دیگر می‌توان از این گاز استفاده‌های صنعتی کرد تا علاوه بر جلوگیری از ورود به اتمسفر، به محصولات دیگری تبدیل شود و در فعال شدن برخی از صنایع مرتبط کمک شایانی کند.
جداسازی گاز کربنیک از دود حاصل از احتراق در نیروگاهها، به عنوان یک فرآیند پالایش و فرآوری گاز، به علت تاثیر متقابل واحد جذب گاز کربنیک و نیروگاه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
چهارمین شرکت دارنده فناوری ساخت ماشین‌آلات و تولید گازکربنیک جهان در شهرستان بن از توابع استان چهارمحال و بختیاری فعالیت می‌کند.
چند سالی است که شرکت‌های دانش‌بنیان در استان چهارمحال و بختیاری موفق به تولید دستگاهی شدند که قابلیت استحصال گاز کربنیک از دودکش‌های صنعتی را داشته باشد.
این دستگاه به گونه‌ای در داخل لوله کارخانه‌های تولیدکننده این گاز قرار داده می‌شود تا با وارد شدن گاز به داخل سیلندر‌های دستگاه عملیات فرآوری روی آن انجام شده و از ورود گاز کربنیک به اتمسفر جلوگیری شود.
این فناوری در استان چهارمحال و بختیاری ابداع شد تا افتخار لیسانس آن نصیب ایران و استان چهارمحال و بختیاری شود.
تاکنون برخی بر این عقیده بوده‌اند که گاز کربنیک تنها برای تولید نوشابه گازدار و جوشکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما علاوه بر کاربرد‌هایی که گفته شد، این اختراع برای تولید اوره و متانول در کارخانه‌های پتروشیمی، ازدیاد برداشت نفت با تزریق گاز کربنیک به محل استحصال نفت، تولید سوخت مایع از گاز، تصفیه پساب‌های شهری و صنعتی، کشاورزی گلخانه‌ای برای معتدل نگه داشتن دمای داخل گلخانه، ایجاد باران مصنوعی به عنوان هسته باران زا و بسیاری دیگر از کاربرد‌ها که در صنایع شیمیایی، پتروشیمی و صنایع هوانوردی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مسلم سلیمی مدیرعامل شرکت دانش بنیان گازکربنیک گفت: نخستین سامانه بازیافت دی اکسید کربن کشور در شهرکرد طراحی و ساخته شد.
او افزود: پیش از این دو شرکت آمریکایی و ژاپنی انحصار تولید این سامانه را در اختیار داشتند و با ساخت این سامانه کشور ایران به جمع صاحبان فن آوری سامانه بازیافت گاز‌های گلخانه‌ای (co۲) پیوسته است.
سلیمی با بیان اینکه این سامانه با استقرار بر روی دودکش نیروگاهها، پالایشگاهها، مجتمع‌های پتروشیمی و صنایع آلاینده، از ورود میلیون‌ها تن گاز کربنیک به محیط زیست جلوگیری می‌کند، اظهار داشت: مطالعه طراحی و بومی سازی دانش بازیافت دی اکسید کربن از حدود ۳۰ سال پیش در کارخانه ماشین سازی co۲ شهرکرد آغاز شده است.
مدیر عامل کارخانه ماشین سازی co۲ شهرکرد اضافه کرد: این سامانه با بهره گیری از دمای ۳۰۰ درجه سانتی گرادی دودکش‌های صنعتی، برودت ۳۰ درجه سانتیگرادی ایجاد و گازکربنیک خالص تا مرز ۱۰۰ درصد تولید می‌کند.
بیشتر بخوانید
این واحد صنعتی از ۶۴ کارخانه تولید گاز کربنیک در کشور است که با دانش فنی بومی و بدون کوچکترین کپی برداری یکی از قطب‌های بزرگ تولید دی اکسید کربن در کشور شده است.
سلیمی مدیرعامل کارخانه گاز کربنیک بن گفت: این شرکت تنها دارنده فناوری ساخت دستگاه‌های تولید گاز کربنیک در کشور است.
ایزدی مدیر این کارخانه افزود: این کارخانه تولیدی بخش خصوصی فعالیت خود را از سال ۶۸ با سرمایه اولیه ۵۰۰ میلیون ریال و با اشتغالزایی ۸۰ نفر آغاز کرد که سال ۹۸ با توسعه و افزایش تولید، تعداد اشتغال مستقیم این مجتمع به ۱۱۰ نفر افزایش یافت.
سجاد رستمی رئیس صنعت، معدن و تجارت چهارمحال و بختیاری گفت: در این شرکت، ۳۵ درصد گاز کربنیک کشور تولید و روزانه ۱۵۰ تن گاز کربنیک تولید می‌شود.
آذریان مدیر فنی کارخانه گازکربنیک گفت: این دستگاه طراحی شده روی خروجی دودکش نیروگاه‌های برقی کشور (نیروگاه بعثت تهران و پتروشیمی کرمانشاه) نصب شده که گاز تولیدی این نیروگاه که باعث آلودگی محیط زیست می‌شد، را جذب می‌کند، در صنایع داخلی کشور نیز از آن استفاده می‌شود.
او افزود: دستگاه تولیدی استان کم مصرف‌ترین دستگاه نوع خود در دنیاست که مورد تائید استاندارد‌های بین المللی قرار گرفته به طوری که مصرف برق آن یک نهم محصولات مشابه در جهان است.
آذریان تأکید کرد: این محصول به دو صورت مایع داخل مخازن تحت فشار و جامد به صورت پرس شده در دمای زیر ۸۰ درجه سانتیگراد برای یخچال هوایی به بازار عرضه می‌شود و از نکات برجسته این محصول درصد خلوص آن به میزان ۹۸/۹۹ درصد، بالاترین گرید گازکربنیک می باشد.
چهارمحال و بختیاری از نظر هوا یکی از استان‌های پاک کشور است و این واحد صنعتی برای تأمین مواد اولیه آلاینده‌های کلان شهرها را می‌گیرد.
سلیمی مدیرعامل کارخانه گازکربنیک گفت: روزانه ۵۰ تن CO۲ که قرار بود هوای تهران را آلوده کند به صورت فودگرید و غذایی مایع و به کارخانجات مختلف ارسال کردیم.
ایزدی مدیر این کارخانه هم تأکید کرد: گاز CO۲ مانند بقیه کارخانه ها از گازوئیل، سوخت های فسیلی و گاز تولید نمی شود بلکه آلایندگی های کلان شهرها را که در واقع یک تهدید است به فرصت تبدیل می کند.
آذریان مدیرفنی کارخانه گاز کربنیک شهرستان بن نیز افزود: دی اکسید کربن از دودکش صنایع سنگین گرفته و در پروسه تولید خالص سازی و جداسازی، و به مایع co۲ با درجه خلوص بالا تبدیل می‌شود و در مخازن به صورت مایع ذخیره و توسط کامیون‌های حمل برای مشتریان حمل می‌گردد.
جالب است بدانید که تمامی دستگاه‌ها و حتی خطوط توسعه این کارخانه با وجود تحریم‌های ظالمانه چندساله اخیر توسط مهندسین ایرانی ساخته شده است.
کیانوش نادری فرماندار بن در این خصوص گفت: ۱۰۰ درصد تجهیزات و ماشین‌آلات این کارخانه به دست متخصصان داخلی ساخته شده است و کارکنان متخصص این کارخانه تمام تجهیزات فاز سوم را طراحی کردند و در حال تجهیز آن هستند.
سلیمی مدیرعامل کارخانه اظهار داشت: در حال حاضر در این کارخانه ۱۵۰ نفر فعالیت می کنند.
یکی دیگر از محصولات خاص که در کارخانه گازکربنیک شهرستان بن تولید می شود، یخ خشک است.
برای تولید یخ در مقیاس های صنعتی، ابتدا گاز دی اکسید کربن را درون مخازن حجیم، فشرده و خنک سازی می کنند و در اثر این عمل گاز دی اکسید کربن به مایع تغییر حالت می دهد. این عمل تا تبدیل شدن تمامی حجم گاز CO۲ در درون مخزن ادامه دارد.
یخ خشک نام دیگر دی اکسید کربن جامد است که به دلیل خاصیت سرمازایی بالا از آن استفاده های متنوعی می شود.
فتاحیان مسئول آزمایشگاه کارخانه گازکربنیک گفت: یخ خشک را با استفاده از فشرده سازی گاز کربن دی اکسید در دمای ثابت منفی ۷۸.۵ درجه سانتی گراد به دست می آوریم.
او اضافه کرد: یکی از برترین مزیت های یخ خشک در مقایسه یا یخ معمولی، خیس نکردن سطوح است و در مقایسه با یخ معمولی، وزن کمتری دارد و در صورت استفاده در مواد خوراکی باعث عوض شدن طعم و مزه آن ها نمی شود.
فتاحیان ادامه داد: هنگام برداشت و کار با یخ خشک باید بسیار احتیاط کرد زیرا در اثر تماس با پوست یخ خشک باعث خشکی و منجمد شدن پوست می گردد.
او تأکید کرد: یخ خشک در ذخیره صنایع غذایی، صنعت روغن، تهیه نوشابه، کندن سرامیک از کف، رشد گیاهان، صنعت نفت و به منظور سردسازی مواد خاص بدون نیاز به یخچال در بخش پزشکی و آزمایشگاهی، صنایع هوایی کاربرد بسیاری دارد.
ایزدی مدیرکارخانه اظهار داشت: طرح توسعه این کارخانه با ۳۰۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری و زمینه اشتغال مستقیم ۵۰ نفر تا دو ماه آینده به بهره برداری می‌رسد.
او گفت: با راه اندازی خط تولید جدید، روزانه ۶۰ تن تولید گاز کربنیک به تولیدات این کارخانه اضافه می‌شود.
گام بعدی این واحد صنعتی در راستای تولید گازکربنیک، آلاینده‌های کلان شهرها را به CO۲ تبدیل می‌کند.
گزارش از نگار شیخ پور
انتهای پیام/ن