سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

غفلت وزارت صمت، خواب وزارت‌ امور خارجه و تجارت بین المللی که تعطیل شد!

مدت هاست که وزارت خانه ها‌ی امور خارجه و صمت فکری به حال دیپلماسی فعال اقتصاد نمی‌کنند!

به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان،  سال هاست که ایران با معضل بسیار پیچیده ای که راه حلی ساده دارد دست و پنجه نرم می کند. ضعفی عمیق در ایجاد روابط دوستانه بر مبنای تجارت جهانی که دیپلمات ها آن را "دیپلماسی اقتصادی" می خوانند.

هرچند این روزها جهان با چهره ای مغموم به جنگ تجاری با یک ویروس مشغول و اقتصادها زخم خورده است اما ناتوانی در ایجاد ارتباط های  تجاری در گذشته, بر بیماری اقتصادها افزوده است. متاسفانه ایران نیز به این ضعف دچار بوده و این روزها هر چند با تلاش مضاعف همچنان درجا می زند.

طبق آخرین آمار تجارت خارجی  در سه ماهه نخست امسال ۱۳ میلیارد و ۹۸۰ میلیون دلار گزارش شده است که ۶ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار به صادرات و هفت میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار به واردات اختصاص داشت.

نمودار تبادلات تجاری ایران با برخی از کشورها چین را در رتبه اول مقصد صادرات و سپس عراق را دومین مقصد معرفی می کند. اما آیا رقم مبادلات تجاری ایران که سال گذشته بالغ بر ۴۰ میلیارد دلار گزارش شده بود رقمی است که ظرفیت واقعی صادرات ایران در سراسر دنیاست؟

اصلی ترین بازوی افزایش تجارت خارجی و یا تقویت دیپلماسی اقتصادی به ترویج و افزایش تعداد رایزنان بازرگانی و یا اقتصادی باز می گردد موضوعی که به طور رسمی می توان گفت سازمان توسعه تجارت و همچنین وزارت امور خارجه در آن غفلت های بسیاری کرده اند.

علت کاهش ۸۰ درصدی تعداد رایزن های بازرگانی چیست؟

جوانمرد، رایزن بازرگانی ایران در جمهوری افغانستان در گفت و گو با خبرنگار اقتصاد و انرژی باشگاه خبرنگاران جوان با تاکید بر نقش موثر رایزنان بازرگانی در توسعه تجارت خارجی کشور و نقطه اتصال بین بخش خصوصی و دولت بیان کرد: ایران هم اکنون تنها ٢رایزن بازرگانی دارد که این دو در کشور‌های عراق و افغانستان فعالیت می‌کنند. در حالی که کشورمان دارای ۱۵ همسایه یعنی ۱۵ بازار هدف است.
 
وی افزود: همانطور که در این دو کشور اقدامات بسیار موثری در توسعه تجارت و حفظ شراکت اقتصادی علیرغم همه مشکلات به ویژه فراگیری ویروس کرونا انجام شده و حجم تجارت در افغانستان کاهش نداشته است و ایران بیش از ۲۸ درصد کل واردات افغانستان را تامین می‌کند و شریک اول این کشور است در سایر کشور‌ها هم این قابلیت وجود دارد تا با تقویت جایگاه رایزنان بازرگانی و اعزام رایزن به آن کشور‌ها سهم بیشتری از تجارت را نصیب کشورشود.

او بیان کرد: مشکلات بودجه‌ای سازمان توسعه تجارت را در انجام رسالت خود در اعزام تجار می‌تواند دور کند بنابراین تقویت این سازمان و رفع مشکلات آن به نفع کشور است.

وی دلیل کاهش تعداد رایزنان بازرگانی را عدم پرداخت به موقع بودجه مرتبط با اعزام رایزنان بازرگانی و همچنین از اولویت خارج کردن ماموریت این بازوان دیپلماسی کشور در شرایط کاهش منابع و بودجه کشور دانست در صورتی که فعالیت رایزنان در این برهه تاریخی، خطیر و ضروری است و رایزنان بازرگانی به نوعی سفیران اقتصادی ایران هستند که عدم توجه به آن منجر به کاهش تعداد رایزنان در این رسته شده است. قطع به یقین یک رایزن بازرگانی با توجه به نوع مسئولیت خویش و ازادی عملی کع نسبت به دیپلمات‌های سفارت خانه‌ها دارد می‌تواند بهتر با تجار کشور‌ها ارتباط برقرار کرده و نیاز‌های هر دو طرف را بررسی کند.

وی بیان کرد: روزانه بالغ بر ۱۰۰ پیام در ایمیل شخصی رایزن، مبنی بر درخواست مشاوره برای ایجاد فرصت صادراتی از ایران به کشور افغانستان مشاهده می شود.


بیشتر بخوانید

جوانمرد ادامه داد: این امر بیانگر این است که رایزن بازرگانی از جایگاه ویژه ای برخوردار است. رایزنان علاوه بر ایجاد فرصت های صادراتی کالاها و محصولات کشاورزی، می توانند پاسخگوی درخواست صدور تجربیات و همچنین فروش خدمات مهندسی و گردشگری هم باشند.  ایران با پتانسیل بالایی که در بخش خدمات مهندسی دارد قطعا ظرفیت بسیار بیشتری از مواد معدنی و غذایی خواهد داشت.

بسته مشوق های صادراتی در سال ۹۸

شرح برنامه و فعالیت جمع کل (میلیون ریال)
اعزام رایزنان بازرگانی به کشورهای هدف ۱۵۱۵۹۶
تعامل اقتصادی با کشورهای حوزه آسیا و اقیانوسیه ۴۴۹۶۴
تعامل اقتصادی با کشورهای حوزه اروپا و آمریکا ۴۸۱۷۷
عامل اقتصادی با کشورهای حوزه عربی و آفریقایی ۳۰۰۹۶

آنطور که شواهد نشان می دهد مشکل اصلی سازمان توسعه تجارت از عدم اعزام رایزنان بازرگانی به کشورهای هدف عدم بودجه در این امر است اما این در حالیست که بودجه سال ۹۸ هم بیانگر رقمی تقریبا ناچیز برای تقویت بنیه رایزنان بازرگانی است.

رقم ناچیزی که حتی منجر به اعتراف دستگاه دیپلماسی به ضعف در سیستم تجاری وزارت امور خارجه شد به نحوی که سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه در این باره می‌گوید: روابط اقتصادی ایران با کشور‌های دوست هم‌پای روابط سیاسی پیش نرفته است. توسعه روابط ما بر توسعه مبادلات تجاری و اقتصادی متمرکز خواهد بود.

این وزارتخانه با تاسیس معاونت سیاسی در درون شاکله خود قصد برافزایش حمایت از تجار ایرانی در کشورهای هدف کرد و حال اما نتیجه مطلوبی در دست نداشته و با پیگیری های خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان مبنی بر تماس با رایزنان اقتصادی این مجموعه برای دریافت آمار از عملکرد این نهادها به در بسته و عدم همکاری این نهادها برخورد!

روابط تجاری اولویت بر روابط سیاسی است

خالقی, دبیر خانه صنعت و معدن ایران در گفت و گو با خبرنگار حوزه اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان در این باره می گوید:‌ معاونت اقتصادی سفارتخانه ها باید در پایان هر سال و حتی اتمام هر دوره از سکانداری سفارتخانه ها پاسخگو باشند که تا چه در گسترش روابط اقتصادی محور تلاش کرده اند.

وی در پایان گفت: کشورهایی نظیر ترکیه برای تجار و رایزنان بازرگانی خود شرایط  دیپلماتیک ایجاد می کنند. به طور مثال برای آن ها گذرنامه دپلماتیک صادر می کنند تا درکشورهای هدف با آزادی و حفاظت قانونی محکم تری همراه باشند. روابط تجاری برای بسیاری از کشورها آنقدر حائز اهمیت بوده و هست که گاهی بر سر یک مشکل ایجاد شده برای یک تاجر روابط سایر کشورها بر هم زده می شود.

انتخاب رایزن های بازرگانی از بخش خصوصی 

بهزاد خسروی کارشناس اقتصادی در گفت  و گو با باشگاه خبرنگاران جوان در این باره به غفلت جدی سازمان توسعه تجارت اشاره کرده و می گوید: برگ برنده کشورها در رشد تجارت فرامرزی اهمیت قابل توجه به رایزن های بازرگانی است. متاسفانه هنوز برای رایزن های بازرگانی شخصیت دیپلماتیک قائل می شوند. کشورهایی نظیر تاجیکستان و کره جنوبی هم اکنون در این مسیر پیشرفت قابل توجهی را داشته اند.

وی بیان کرد: امروزه کشورهای پیش رو و در حال توسعه نیز جایگاه رایزن های بازرگانی را به بخش خصوصی منتقل کرده اند و به نوعی رایزن ها از میان تجار خوشنام یک کشور انتخاب می شوند. قوانین تجارت بین الملل برای رایزن های بازرگانی باید بروزرسانی شود و این شخصیت ها به عنوان دیپلمات در یک جایگاه خشک قرار نگیرند. 

این کارشناس بازرگانی به عقب ماندگی در تعداد رایزنان بازرگانی اشاره کرد و گفت: متاسفانه تعداد رایزن های بازرگانی روز به روز کمتر شده و این برای جایگاه اقتصادی ایران در کشورهای همسایه خطرناک است. چرا که هستند کشورهایی که برای نشستن بر سرجای ایران در بازارهای هدف تلاش فراوان می کنند. بهتر است ایران ابتدا بازار کشورهای همسایه را اولویت رایزنی های تجاری قرار دهد.

در ادامه این بررسی ها، به گفته زادبوم رئیس سازمان توسعه تجارت که خود روزی رایزن بازرگانی بوده بر می‌خوریم که خبر از اعزام ۲۰ رایزن بازرگانی به کشور‌های هدف می‌دهد و، اما جزئیاتی از این ادعا مطرح نمی‌کند. منابع خبری در گمرک جمهوری اسلامی ایران هم از آزمون خطای این نهاد برای انتخاب این تعداد از رایزن خبر می‌دهند و اما همچنان از کمبود بودجه در این بخش گلایه می‌کنند.

تکلیف وزارت صمت در برنامه ششم توسعه

در پایان گفتنی است، آنطور که برآوردها نشان می دهد ایران جایگاه صادرات تا مرز ۳۰۰ میلیارد دلاری را نیز حتی در شرایط فعلی دارد. رایزنی و شناخت صحیح بازارهای هدف که بر عهده دیپلماسی است باید جدی گرفته شده و برای آن برنامه ریزی صحیحی صورت گیرد.

انتهای پیام/

تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۵۴
در انتظار بررسی: ۰
ناشناس
۰۵:۴۵ ۰۶ مرداد ۱۳۹۹
بابا خواب مونده،تقریبا سی سالی هست!
ناشناس
۲۲:۲۶ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
برای اقتصاد قوی باید با دنیا روابط سازنده برقرار کرد.
باهر
۲۲:۰۸ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
مشکل ایران وجودمدیریت نالایق وبیخرد وغارتگر و ایل وتبارسالار و ناشایست وموروثی و کاخ نشین و تخریبگر محیط زیست و اهل ریخت و پاش و تجملاتی و اهل فسق و فجور هست و تا این مشکل بصورت ریشه ای و اصولی حل نشود هیچ چیز دیگر وسایر معضلات مردم درست و اصلاح نخواهدشد و روز بروز مثل همین چهل سال گذشته بد و بدترخواهدشد
ناشناس
۱۵:۵۱ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
چقدر کارشناس اقتصادی داریم اینجا . ماشاالله . ماشاالله. کیف میکنم وقتی این حجم از علم و دانش را یکجا میبینم . درود بر شماها
امید
۱۲:۳۲ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
باید قبول کرد که در عرصه بین المللی بعداز انقلاب بسیار ضعیف عمل کردیم. چه در عرصه اقتصادی وچه در عرصه سیاسی . علت اصلی این مشکل هم استفاده از افراد ناآگاه و کاهی سودجو و استخدامهای سلیقه ای و فامیلی وگروهی و همچنین برخورد نکردن با خاطیان در اوایل بوده.
ناشناس
۱۲:۳۱ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
مسئولین دوست دارند ایجاد شغل و امنیت و... را به ساختن ساختمان اداره‌ها و چند کارمند در آنجا معنی کنند
ناشناس
۱۲:۱۹ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
چین هم عاشق ما نیست بلکه بجای طلای سیاه (نفت ایران) جنسهای بنجل را که خریداری در دنیا ندارند تحویل ایران میدهد
FARAZ
۱۳:۴۲ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
ما بنجل خریرم عزیز وگرنه اونا بنجل فروش نیستن
جنس درجه یکش داره تووو اروپا و امریکا استفاده میشه درجه 35جش داره بدسته ما میرسه
برو از واردکننده گلگی کن که دنبال سود خودشه نه چینیا
ناشناس
۱۶:۵۹ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
درود بر احمدی نژاد
ناشناس
۱۱:۲۱ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
کدام کارمند دولتی بر اساس کاری که میکنه حقوق میگیره؟ حقوق مفتی که دولت به کارمندان می دهد برای ممانعت از تولید و اشتغاله
ناشناس
۱۲:۲۹ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
حتما منظورتان کارمندان ارشد است.
پرستاران بیمارستانهای دولتی کارمند محسوب میشوند و حقوق آنها یکصدم کاری است که انجام میدهند
ناشناس
۱۲:۳۴ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
من و خیلی ها با مدرک کارشناسی حاضریم نصف حقوق حتی پرستاران زحمت کش را بگیریم و در عوض شغل و امنیت مالی دولتی داشته باشیم. نفست از جای گرم بلند می شود
ناشناس
۱۱:۱۵ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
حقوق مفتی که دولت به کارمندان می دهد صرف ممانعت از ایجاد تولید و اشتغال در کشور می شود
ناشناس
۱۱:۱۴ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
متاسفانه بیشتر مسولین ما درقسمتی که مشغول هستند هیچ گونه تجربه‌ای ندارن به همین دلیل همیشه خواب هستند والبته نبود مدیریت بازرس و و و هرروز شاهد افزایش قیمت در اجناس وغیر مسکن که شده فقط فقط یک رویا
ناشناس
۱۲:۱۴ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
شاید خودشون از این وضعیت سود میبرند. باید دیگه چه کسانی از اوضاع بر هم ریخته فعلی سود میبرند. اونها مظنون‌های اصلیند
ناشناس
۱۱:۰۱ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
خوب این برای این است که پول و حقوق مفت بدون هیچ نظارتی بر روند مسئولیت هایشان به آنها پرداخت می شود. . کاملا توانایی دارید که مشخص کنید تک تک افراد ایران چه دارایی و ملک و خانه و... دارند. این کار هم لازم است و هم قانونی و هم واجب . چه از لحاظ شرعی و چه از لحاظ عرفی
ناشناس
۱۱:۳۱ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
بله. ممکن است یک نفر 10 خانه داشته باشد که 9 تای آنها قولنامه ای باشد و به صورت سیستمی ثبت نشده باشد. این موارد باید مصادره شود
ناشناس
۱۱:۵۱ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
تک تک افراد ایران چه دارایی و ملک و خانه و... دارند
ناشناس
۱۲:۴۲ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
چرا باید مال مردم مصادره بشه بر فرض 100 تا خونه داره مسئولین هر موقع جلوی فساد خودشونو گرفتن همه چیز خود به خود درست میشه
ناشناس
۱۲:۴۳ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
من دارم قولنامه ای هم هست هم یارانه میگیرم هم معیشتی به تو چه
ناشناس1
۱۲:۴۴ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
من دارم در ضمن هم معیشتی میگیرم هم یارانه ولی هرچی باشه پول خودمه با زحمت به دست آوردمش ولی مسئولین چی خودشون اصلاح بشن همه چیز درست میشه
ناشناس
۱۲:۵۴ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
هر چیزی که مال هر کسی است باید اعلام کند. منظور نباید مال مخفی در کشور داشته باشیم. بدین ترتیب جلوی فسادهای کلان گرفته می شود والا داشتن رفاه خانه و ماشین و ... چیز بدی نیست و کسی با آن مخالف نیست
ناشناس
۱۰:۵۱ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
حاکمیت موظفه امنیت رفاهی و شغلی و امنیت مردم رو تامین کنه که متاسفانه امنیت سردار و فرمانده های خودشو هم نمی تونه فراهم کنه. جای تأسف داره
ناشناس
۱۲:۲۹ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
مسئولین دوست دارند ایجاد شغل و امنیت و... را به ساختن ساختمان اداره‌ها و سازمانه چند کارمند در آنجا معنی کنند
ناشناس
۱۰:۳۳ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
جنس همه تجارت در بنادر چین ماه هاست که حمل نمیشه چون چین تحریم کشتیرانی را اجرا کرده
ناشناس
۱۰:۱۵ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
ما باید قوی باشیم تا پیشرفت کنیم تا دشمن نتونه به ما شکست وارد کنه
ناشناس
۱۰:۴۷ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
چشم بسته غیب میگی
ناشناس
۱۱:۵۷ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
قوی باشیم??خرما کیلویی 50هزار تومانه
ناشناس
۱۲:۰۷ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
دوست عزیز هیچ کشوری بی نیاز به خارج نیست حتی آمریکا یعنی همه کشورها به نوعی به یکدیگر وابستخ هستن.
ناشناس
۱۲:۳۱ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
از شعارهای بیهوده خسته نشدید؟
ناشناس
۱۰:۱۵ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
ما باید قوی باشیم تا پیشرفت کنیم تا دشمن نتونه به ما شکست وارد کنه
ناشناس
۱۰:۰۷ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
اونا که همیشه خوابن
ناشناس
۱۰:۰۷ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
کامنت منتشر کنید
حسینی
۰۹:۵۲ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
سلام
تحرک در تجارت ، چه داخلی و چه خارجی باید از کف بازار و با هدایت بازاری ها انجام شود نه با دخالت مامورین دولتی همچون « رایزن های بازرگانی پیشنهادی مقاله فوق » که این فقط ایجاد هزینه بدون برگشت و اتلاف وقت و نون و اب رسوندن به نور چشمی های خاص است و لا غیر ...
آخه تا کی باید بدنبال هزینه تراشی و ایجاد رانت برای نور چشمی ها باشید ؟!
ناشناس
۰۹:۴۵ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
80 میلیون مردم رو گذاشتید سرکار
ناشناس
۱۱:۵۹ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
بیکار نداریم
ناشناس
۱۵:۵۳ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
نه ! هنوز 3 میلیون بیکار رسمی داریم
ناشناس
۰۹:۴۵ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
غفلت؟ اگر مملکت صاحب داشت میزد زیر گوش طرف، 80 میلیون مردم رو گذاشتید سرکار
ناشناس
۱۲:۳۴ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
صاحب داره خوب صاحبی هم داره ، نمیبینی چطور به نفع خود و خانواده و دوستان فعالیت میکنه
ناشناس
۰۹:۰۷ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
رایزن های بازرگانی بخش خصوصی متعهد و انقلابی نیستن .
ناشناس
۰۹:۰۵ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
این یعنی تحریم اثر ندارد. حالا کجاند اون عزیزان
ناشناس
۰۹:۰۴ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
مشکلات منطقی که بوجود میاید با مشکلات ومعضلاتی که به طور عمدی و از سر لجاجت ولجبازی و تعمدی بوجود می اید خیلی متفاوت است
وقتی بعضی ها دلپیچه را هم به مذاکرات وبرجام ربط میدهند همین میشود
دبیر
۰۸:۴۷ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
کدام کارمند دولتی بر اساس کاری که میکنه حقوق میگیره؟ حتی دولت برای کارمندی که مانع تولید و اشتغاله حقوق میده.
ناشناس
۱۱:۰۳ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
صد در صد موضوع همین است. کارمندان و حقوق بگیران مانع اصلی تولید و اشتغال واقعی در کشورند و در عین حال برای این کار به آنها حقوق داده می شود.
ناشناس
۱۲:۱۷ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
هر کشوری که دولت به این بزرگی و با این تعداد کارمند داره دچار مشکلات عدیده اقتصادی، سیاسی فرهنگی میشه.
حمید
۰۸:۳۵ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
ای بابا
ناشناس
۰۸:۳۳ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
عفلت مسئولین چیز جدیدی نیست از بخش مسکن تا صنعت خودرو و... وضعیت اقتصادی امروز نه بخاطر تحریم و ... بلکه بخاطر عدم مسئولیت پذیری و پاسخگویی مسئولین محترم است
ناشناس
۱۲:۳۶ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
فقط استفاده از پارتی بازی و دیگر هیچ
ناشناس
۰۸:۲۹ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
وقتی به نحوه استخدام و بکارگیری و همچنین سیستم انتخاب سفیران نگاه می کنیم البته نه فقط در وزارت امور خارجه در تمامی منصبها دولتی و حکومتی متوجه میشیم این افراد ازطرف جایگاه امنیتی هستند که انتخاب و بکار گرفته میشوند و نه حتی سیاسی چه برسد به اقتصادی !!!
ناشناس
۰۸:۲۲ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
منم باشم از روحیه می افتم وقتی کشوری که نزدیک به ۱۰۰۰مورد تحریم شده دیگه چه انتظاری دارید! انتظار دارید تو این وضعیت شرکت های اروپایی و آمریکایی تو ایران سرمایه گزاری کنند!
ناشناس
۱۲:۰۲ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
چرا به ۱۰۰۰مورد تحریم شده?
ناشناس
۱۲:۲۲ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
فرضا تحریم هم نبودیم انتظار داری آمریکا و اروپا که بیشترین بدهی دنیا رو دارند و دنبال چاپیدن ما برای جبران گوشه‌ای از مشکلاتشونند بیاند صادقانه تو ایران سرمایه گذاری کنند؟ اگه تا حالا نمی‌دونیستم الان که کلاه گشاد برجام که سرمون رفت باید فهمیده باشیم. اونها فقط به فکر خلع سلاح کردن و غارت کردن ملتهای جهانند. حالا یا مثل شرقی‌ها صبح تا شب مثل برده براشون کار می‌کنی یا مثل کشورهای دیگه منابعتو میبرند و تو توی حلبی آباد زندگی می‌کنی.
ناشناس
۱۳:۱۰ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
به خاطر مسائل منطقه ای و هسته ای و... تحریم شده.
ناشناس
۰۷:۵۷ ۰۵ مرداد ۱۳۹۹
علی برکت ا...