به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، قدمت خیابان المتنبی به اواخر عصر عباسیان باز می‌گردد و در زمان حکومت عثمانیان در عراق به نام «الاکمکخانه» خوانده می‌شد که کلمه‌ای ترکی و به معنای محل سکونت نظامیان بود.
در سال ۱۹۳۲ کمیته‌ای به دستور ملک فیصل تشکیل گردید تا نام‌های جدید برای خیابان‌های بغداد تعیین گردد و از آن زمان نام متنبی بر این خیابان نهاده شد.
بسیاری از چهره‌های برجسته فرهنگی عراقی مانند علامه حسین علی محفوظ از مشتریان دائمی این مرکز فرهنگی بوده اند.
این خیابان در ابتدا به عنوانی مرکزی حکومتی مطرح بوده که علاوه بر کتابفروشی‌ها برخی مغازه‌های دیگر و رستوران‌ها و عکاسی‌هایی میز برای خدمت به مراجعان به ادارات دولتی در آن وجود داشته است و لیکن پس از سال ۱۹۵۰ به تدریج تمامی کتابفروشی‌های مطرح عراقی به این خیابان نقل مکان نمودند و این مکان به خیابانی صرفا فرهنگی تبدیل گردید.
این خیابان بسیار قدیمی و تاریخی بوده و در آن چاپخانه‌ای متعلق به قرن ۱۹ میلادی وجود دارد که نشانگر قدمت فعالیت‌های مرتبط با موضوع کتاب و فرهنگ در این خیابان است. در حال حاضر نیز برخی از کتابفروشی‌های موجود در متنبی دارای کتبی تاریخی و نسخ خطی بسیار نادر می‌باشند که بعضا این نسخ قدمتی برابر با تاریخ بغداد دارد.
سعدونجلیل، از نویسندگان بنام عرب، بغداد را بدون متنبی مانند بدنی توصیف می‌کند که نبض ندارد و خون در آن بدن جریان ندارد. وی می‌گوید نمی‌توان جمعه‌ای را تصور کرد که بغداد باشد و مردم به متنبی نروند و این مانند عدم جریان خون در بدن فرهنگ و تاریخ و تمدن عراق است.
در سال ۲۰۰۷ القاعده به این خیابان حمله نمود. در این حمله کتابفروشی العصریه که از قدیمی‌ترین کتابفروشی‌های متنبی به حساب می‌آمد و در سال ۱۹۰۸ تاسیس شده بود بطور کامل منهدم گردید و به ساختمان چایخانه شابندر که از ساختمان‌های فرهنگی بسیار با ارزش عراق به حساب می‌آید آسیب جدی وارد و همچنین برخی دیگر از ساختمان‌ها نیز دچار آتش سوزی گردید.
پس از این انفجار، کمیته‌ای با مشارکت وزرات فرهنگ عراق، وزارت شهرداری‌ها و مجلس استانی عراق تشکیل و طرحی را برای بازسازی این خیابان تصویب و به مرحله اجرا در آوردند به سبب اهمیت بالای این خیابان در سال ۲۰۰۸ با حضور نوری المالکی، نخست وزیر وقت عراق و تعداد زیادی از مسئولان و اهالی فرهنگ عراق این خیابان افتتاح گردید.
در حالیکه پیش از تسلط صدام بر عراق، این خیابان مرکزی برای خرید و فروش آخرین و بروزترین نشریات و کتب در خاورمیانه به حساب می‌آمد و آخرین نشریات عربی از بیروت و قاهره و امان مستقیما به متنبی ارسال می‌شد در عهد صدام و خصوصا در زمان تحریم‌های سازمان ملل پس از جنگ دوم خلیج فارس به دو دلیل این خیابان به شکل عمده‌ای افت نموده و به فروشگاهی برای فروش کتب دست دوم تبدیل شد. دلیل اول ممانعت صدام از ورود کتاب و سختگیری شدید درباره انتشار کتب فکری و عقیدتی و دلیل دوم مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها بود.
خیابان متنبی در حال حاضر نقشی بی بدیل در فرهنگ عراق بازی می‌نماید و جایگاه ویژه‌ای در این زمینه دارد. کافی است در یک روز جمعه به این خیابان سری بزنیم تا بسیاری از چهره‌های فرهنگی و هنری عراق را در کنار یکدیگر ببینیم که مشغول بررسی آثار و سخن گفتن از آخرین وضعیت عرصه فرهنگی عراق می‌باشند. بسیاری از کتابفروشی‌های این خیابان دارای وسعت کمی می‌باشند و رسم و سنت اصلی این خیابان به فروش کتاب‌ها در خیابان و در روز جمعه است. در روز جمعه در مقابل هر کتابفروشی حصیری پهن می‌شود و کتابفروشی‌ها کتابهایشان را روی این حصیر‌ها پهن می‌نمایند و در معرض دید علاقمندان قرار می‌دهند. این سنت خیابان متنبی است.
در حال حاضر یکی از نکات مثبت متنبی دوری این مرکز از طائفه گری و نگاه فرقه‌ای است که باعث شده هر هفته شاهد حضور تمامی جریانات طائفه‌ای و مذهبی عراقی در این خیابان باشیم که بعضا به درخواست مطالباتشان می‌پردازند که این موضوع بدلیل حضور تقریبا تمامی شبکه‌های تلویزیونی عراق در این خیابان در روز جمعه است. در هر هفته هنرمندان شیعه و سنی و مسیحی و ایزدی و صابئه و ... را می‌توان در این خیابان یافت که در کنار یکدیگر در حال گفتگو درخصوص مسائل فرهنگی هستند.
با همکاری شهرداری بغداد و مجلس استان بغداد در حال حاضر دو ساختمان تاریخی مجاور با خیابان متنبی به نام مرکز الثقافی البغدادی و قشله به محوطه فرهنگی خیابان متنبی منظم شده و مورد استفاده فرهنگی قرار می‌گیرد. این دو ساختمان توانسته است متنبی را از یک مرکز فروش کتاب به مرکزی با تمامی فروع فرهنگ و هنر تبدیل نماید و این امکان را به هنرمندان تمامی رشته‌ها بدهد تا با حضور در این مراکز و عرضه آثارشان در معرض دید علاقمندان به هنر و اساتید عراقی قرار گیرند.
بیشتر بخوانید
منبع: الکوثر
انتهای پیام/