علی اکبر آقایاری مدرس دانشگاه و کارشناس رسمی دادگستری در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار
گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از
اصفهان، گفت: کلاهبرداری به این معناست که فرد کلاهبردار با توسل به وسایل متقلبانه مال باخته را فریب داده و مال او را ببرد. فریب در واقع غفلت و ناآگاهی مالک است، بنابراین لازم است که مال باخته از متقلبانه بودن وسایل متقلبانه اطلاع نداشته و واقعا فریب خورده باشد.
او ادامه داد: همچنین باید رابطه مستقیمی بین توسل به وسایل متقلبانه و فریب خوردن مال باخته وجود داشته باشد. لازم به ذکر است که
کلاهبرداری از جرایم مقید است و برای تحقق آن لازم است حتما نتیجه حاصل شود.
این کارشناس رسمی دادگستری بیان کرد: در قانون برای شروع به جرم کلاهبرداری نیز عنوان مجرمانه و مجازات در نظر گرفته شده است. مجازات شروع به جرم کلاهبرداری ساده یک سال و مجازات شروع به جرم کلاهبرداری مشدد ۲ سال خواهد بود البته در صورتی که عمل انجام شده مرتکب جرم خاصی باشد، به مجازات آن جرم نیز محکوم خواهد شد.
آقایاری عنوان کرد: در مجازات شروع به جرم کلاهبرداری متعدد چنانچه مستخدمان دولتی در رتبه مدیرکل یا بالاتر یا هم طراز آن‌ها باشند، به انفصال دائم از خدمات دولتی و در صورتی که در مراتب پایین باشند به شش ماه تا سه سال انفصال موقت از خدمات دولتی محکوم می‌گردند.
او افزود: جرم کلاهبرداری از جمله «جرائم مرکب» می‌باشد، مجرم با «توسل به وسایل متقلبانه» اموال بزه‌دیده را می‌برد و به این خاطر که جرم از دو عمل متفاوت جهت بردن مال تشکیل یافته جرم مرکب نامیده می‌شود.
این کارشناس رسمی دادگستری گفت: توسل به وسیله متقلبانه، اغفال و فریب خوردن قربانی و سپس تحصیل اموال عناصری هستند که برای تحقق جرم کلاهبرداری باید حاصل شوند.
آقایاری در مورد مصادیق قانونی توسل به وسایل متقلبانه خاطرنشان کرد: فریب دادن مردم به وجود شرکتها، تجارتخانه ها، کارخانه‌ها و موسسات واهی و غیر واقعی، فریب دادن مردم به داشتن اموال و اختیارات واهی، ترساندن مردم از حوادث و پیشامد‌های غیر واقع، امیدوار کردن مردم به امور غیر واقعی، انتخاب نمودن اسم یا عنوان جعلی است.
او در خصوص مراحل شکایت و پیگیری پرونده‌ها در جرم کلاهبرداری اظهار داشت: ثبت شکواییه با موضوع کلاهبرداری در دادسرای محل وقوع جرم، ارجاع پرونده به آگاهی/ کلانتری محل وقوع جرم جهت انجام تحقیقات مقدماتی، در صورت لزوم صدور قرار کارشناسی برای بررسی مدارک و مستندات پرونده، تکمیل تحقیقات مقدماتی و صدور قرار منع تعقیب، جلب به دادرسی و ارجاع پرونده به دادگاه، رسیدگی در دادگاه و صدور رای بدوی و متعاقبا، رسیدگی در مرحله تجدیدنظر و صدور رای قطعی، ارجاع پرونده به واحد اجرای احکام و اجرای رای قطعی
این کارشناس رسمی دادگستری بیان کرد: مجازات کلاهبردار در جرم کلاهبرداری ساده، «حبس از ۱ تا ۷ سال و جزای نقدی معادل مال برده شده و رد اصل مال به صاحب آن» است.
آقایاری افزود: مجازات کلاهبردار در جرم کلاهبرداری مشدد، «حبس از ۲ تا ۱۰ سال و جزای نقدی معادل مال برده شده و رد اصل مال به صاحب آن و انفصال از خدمات دولتی به نحو دائم» است. (در صورتی که کلاهبردار کارمند دولت باشد).
او خاطرنشان کرد: با پیشرفت تکنولوژی، کلاهبرداری‌ها اکثرا از نوع سنتی خود به نوع اینترنتی تغییر کرده اند و کلاهبرداران اینترنتی هر لحظه در کمین هستند تا با فریب افراد به اطلاعات حساب شان دست یابند.
این کارشناس رسمی دادگستری در مورد تعریف کلاهبرداری اینترنتی در قانون عنوان کرد: در کلاهبردار اینترنتی کلاهبردا باید از طریق وارد کردن، تغییر یا محو کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه و ... مال یا وجهی را تصاحب کند. حتی ممکن است اینکار بدون آگاهی بزه دیده (مال باخته) انجام گیرد.
آقایاری ادامه داد: تفاوت کلاهبرداری سنتی با کلاهبرداری رایانه‌ای در محیط ارتکاب این جرائم و همچنین تفاوت در وسایل ارتکاب جرم است. به عبارتی در کلاهبرداری سنتی این فرد است که با توسل به وسایل متقلبانه فریب می‌خورد و مال او از دست می‌رود، اما در کلاهبرداری اینترنتی فرد در کار نیست بلکه استفاده متقلبانه از رایانه است.
او در پایان اضافه کرد: قانون گذار اینگونه مقرر کرده است که هر کس به طور غیر مجاز از سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل محو، ایجاد یا متوقف کردن داده‌ها یا مختل کردن سامانه وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.