به گزارش خبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
مشهد، همان طور که می دانید افزایش چربی‌های خون در سال‌های اخیر شیوع چشمگیری داشته است، کنترل و پایش چربی‌های خون از آن جهت که مقادیر بالای آن خطر بیماری‌های قلبی و عروقی را افزایش می‌دهد دارای اهمیت ویژه می‌باشد.
شاید شماهم شنیده باشید که یکی از اقوام یا دوستان تان از بالا بودن کلسترول و یا تری گلیسرید خون رنج می‌برد.
تا صحبت از چربی خون می‌شود، به یاد بیماری‌ها و مشکلاتی می‌افتیم که بر اثر افزایش چربی خون ایجاد خواهد شد و برای همین فکر می‌کنیم چربی خون، در هر صورت مضر است؛ غافل از این که اگر همین چربی‌ها وجود نداشته باشد، عملکرد بدن هم دچار اختلال می‌شود.
برخی افراد دارای مقادیر بسیار بالای کلسترول (چربی) در خون خود هستند و این مسئله احتمال بروز حمله‌ی قلبی را در این افراد بالا می‌برد.
"چربی خون" یک اصطلاح کلی است که برای تمامی انواع مواد چرب موجود در خون مانند کلسترول و تریگلیسیرید، به کار برده می‌شود.
سمانه یوسفی مقدم کارشناس مسئول بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه در گفت و گو با خبرنگار
گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از
مشهد، می‌گوید: بیماری چربی خون به وضعیتی گفته می‌شود که در آن میزان چربی یا لیپوپروتئین (پروتئین‌های حامل چربی) موجود در خون بیماربه طور غیر عادی بالا است.
او می افزاید: لیپید‌ها (چربی ها) جزء مهمی از بدن انسان محسوب می‌شود، وجود این ذرات برای تشکیل سلول‌های جدید، حیاتی است و بدن ما از این ذرات به عنوان منبعی برای تولید انرژی استفاده می‌کند.
کارشناس مسئول بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه ادامه می دهد: در صورتی که میزان چربی خون به صورت غیرعادی بالا برود، برای سلامتی شخص خطرناک است، مقادیر اضافی چربی و لیپوپروتئین موجود در خون ممکن است در دیواره‌ی رگ‌ها رسوب کند و باعث سفت شدن و باریک شدن رگ‌ها شده و مانع عبور خون از آن شود، که این مساله موجب بروز حمله قلبی یا سکته مغزی می‌شود.
یوسفی مقدم بیان می کند: بالا بودن میزان چربی موجود در خون وفشار خون بالا می‌تواند باعث تجمع رسوبات چربی در رگ‌های بدن و از جمله عروق کرونری شود (عروق کرونری، رگ‌هایی هستند که به عضلات قلب خون‌رسانی می‌کنند)، تجمع رسوبات چربی در رگ‌ها منجر به تنگ شدن و سخت شدن (تصلب) عروق کرونری می‌شود.
او تصریح می کند: بیماری چربی خون، بسته به این که چه نوع چربی در خون بیمار بالا رفته، به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود.
کارشناس مسئول بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه تاکید می کند: انواع مختلف بیماری چربی خون عبارتند از بالا بودن میزان تریگلیسیرید خون، بالا بودن میزان کلسترول خون، بالا بودن میزان لیپوپروتئین‌های خون و چربی خون با الگوی ترکیبی، که در واقع ترکیبی از بیماری‌های بالا است؛ بیماری چربی خون به دو دسته‌ی اولیه (ژنتیکی) و ثانویه (اکتسابی) تقسیم می‌شود.
یوسفی مقدم اظهار می کند: ابتلا به چربی خون اولیه (ژنتیکی) بر اثر جهش‌های ژنتیکی می‌باشد که موجب تغییراتی در تولید چربی و لیپوپروتئین در بدن می‌شود؛ ژن‌ها دارای ساختار DNA هستند، ساختاری که مانند یک کد مخصوص در سلول‌ها است و تعیین می‌کند که سلول‌های بدن باید چه چیزی تولید کنند، درست مانند یک دستور پخت غذایی، اما گاهی اوقات ممکن است بر اثر جهش ژنتیکی، سلول‌های بدن ما، مقدار کمتر یا بیشتری از میزان تعیین شده از یک ماده را تولید کنند.
او می افزاید: برخی از افراد مبتلا به بیماری چربی خون، دارای ژن‌هایی هستند که باعث تولید بیشتر تریگلیسیرید، کلسترول یا LDL می‌شوند؛ از طرف دیگر ممکن است این افراد ژن‌هایی داشته باشند که موجب تولید کمتر HDL (کلسترول خوب) می‌شوند. افرادی که به چربی خون اولیه مبتلا هستند، به احتمال زیاد دارای سابقه خانوادگی در ابتلا به این بیماری هستند.
علل ایجاد چربی خون ثانویه در افراد
کارشناس مسئول بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه ادامه می دهد: چربی خون ثانویه بر اثر برخی عادات غلط در زندگی یا ابتلا به بیماری‌ها و مشکلات زمینه‌ای دیگر، ایجاد می‌شود، و یکی از شایع‌ترین علل ابتلا به چربی خون، داشتن رژیم غذایی غنی از غذا‌های چرب و فرآوری شده است.
یوسفی مقدم بیان می کند: در واقع رژیم غذایی چربی خون بالا باید کنترل شده باشد، اما اکثرا رژیم غذایی بیمار دارای مقدار زیادی چربی‌های اشباع شده، کلسترول و چربی ترانس (چربی موجود در روغن‌های نباتی جامد) است و میزان چربی‌های اشباع نشده در رژیم غذایی او کم است؛ این چربی‌ها مفید هستند و باعث پایین آوردن میزان کلسترول خون شده و خطر بروز حمله قلبی را نیز کاهش می‌دهند.
علائم و نشانه‌های چربی خون بالا
او تصریح می کند: چربی خون هیچ علائمی ندارد بنابر این بسیار مهم است که مرتبا میزان چربی خون خود را با انجام آزمایش خون، تحت نظر داشته باشید، در برخی موارد، چربی خون بالا موجب بروز برخی مشکلات دیگر مانند حمله قلبی یا التهاب پانکراس می‌شود که این مشکلات دارای علائمی هستند.
کارشناس مسئول بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه تاکید می کند: در موارد نادری، چربی خون موجب تشکیل رسوبات چربی در عنبیه چشم به شکل یک حلقه‌ی سفید رنگ در اطراف عنبیه دیده، اطراف تاندون‌ها به شکل یک توده‌ی بدون درد در اطراف مفاصل، به نام گزانتوما و زیر پوست به شکل ضایعات زرد رنگ در اطراف چشم، به نام زانتلاسما می‌شود.
یوسفی مقدم اظهار می‌کند: بطور کلی علایم چربی خون بالا شامل احساس درد یا فشار در قفسه سینه (آنژین)، انسداد رگ‌های خونی در مغز و قلب، فشار خون بالا، حمله قلبی و سکته مغزی است.
او می افزاید: داشتن سابقه خانوادگی در ابتلا به چربی خون، کشیدن سیگار ، مصرف بیش از حد الکل، بالا رفتن سن، نداشتن تحرک جسمانی، رژیم غذایی پرچرب، یائسگی مواردی هستند که امکان ابتلا به بیماری چربی خون در آن ها وجود دارد.
کارشناس مسئول بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه ادامه می‌دهد: عوارض ناشی از بالا بودن چربی خون به علت تجمع و رسوب کردن چربی در جداره‌ی داخلی رگ‌ها ایجاد می‌شود، به این شکل تصلب شرایین گفته می‌شود که باعث تنگ و سفت شدن رگ‌ها می‌شود.
یوسفی مقدم بیان می کند: در صورتی که این مشکل (رسوب چربی در رگ‌ها) در رگ‌هایی که به عضلات قلب خون رسانی می‌کنند ایجاد شود، به این حالت بیماری عروق کرونری گفته می‌شود.
او تصریح می کند: در صورتی که یکی از این عروق به صورت کامل مسدود شود، خون رسانی به قلب متوقف شده و به عضلات قلب اکسیژن کافی نمی‌رسد، این وضعیت می‌تواند منجر به حمله‌ی قلبی شود، بیماری عروق کرونری به مرور زمان موجب ضعیف شدن عضلات قلب نیز می‌شود.
کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه تاکید می کند: بیماری چربی خون همچنین می‌تواند موجب ابتلا به بیماری عروق محیطی شود، بیماری عروق محیطی به معنای تصلب شرایین در سایر عروق بدن (به جز عروق خونرساننده به قلب) می‌باشد؛ چربی خون بالا می‌تواند به سکته مغزی نیز منجر شود.
یوسفی مقدم اظهار می کند: همه افراد بالاتر از ۲۰ سال، لازم است برای اندازه گیری کلسترول خون خود، آزمایش خون انجام دهند.
راهکار‌های کاهش چربی در رژیم غذایی
او با اشاره به راهکار‌های کاهش چربی در رژیم غذایی، می‌افزاید: قبل از پختن مرغ، پوست آن را جدا کنید، غذا‌های سرخ شده یا سس‌های پرچرب مصرف نکنید، به جای سرخ کردن گوشت، آن را آب‌پز یا کباب کنید، شیر پر چرب، بستنی پرچرب و خامه، پنیر یا شیر شکلات مصرف نکنید.
بیشتر بخوانید:
آیا با ورزش می‌توان چربی خون را کنترل کرد؟
کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه ادامه می دهد: تمرینات هوازی مانند پیاده روی، دویدن، دوچرخه سواری و شنا راهکار‌های خوبی برای پایین آوردن کلسترول خون هستند.
یوسفی مقدم بیان می کند: ورزش همچنین باعث کاهش سطح فشار خون، قند خون و استرس می‌شود، اگر فردی اضافه وزن زیادی داشته باشد، ورزش‌های هوازی به او کمک می‌کنند تا کالری بسوزاند؛ در هفته ۴ تا ۵ بار و هر بار به مدت ۳۰ دقیقه ورزش کنید، ورزش کردن حتی برای زمانی کوتاه مثلا ۱۰ تا ۱۵ دقیقه هم مفید است.
او تصریح می کند: بیماری چربی خون با انجام آزمایش خون قابل تشخیص است و در این آزمایش، میزان انواع چربی‌های موجود در خون از جمله تریگلیسیرید، کلسترول کل، کلسترول‌های موجود در ذرات LDL (کلسترول LDL) و کلسترول موجود در ذرات HDL (کلسترول HDL) اندازه‌گیری می‌شود.
راه‌های درمان بیماری چربی خون
کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه تاکید می کند: هدف از درمان بیماری چربی خون این است که میزان چربی خون شما پایین بیاید و به میزان نرمال برسد، به طور کلی با انجام درمان به میزان چربی که پزشکان توصیه می‌کنند برسید.
یوسفی مقدم اظهار می کند: داشتن وزن سالم و کنترل کردن آن، داشتن تغذیه سالم با کاهش مصرف غذا‌های غنی از چربی و کلسترول و نمک، مصرف بیشتر غذا‌های حاوی فیبر، میوه، سبزیجات و ماهی، کاهش مصرف الکل، ترک سیگار، ورزش کردن به صورت منظم و نوشیدن آب بیشتر روش‌های اصلاح رژیم غذایی و الگوی زندگی است که می‌تواند در درمان کلسترول بالا موثر باشد.
او می افزاید: با رعایت یک رژیم غذایی متناسب با سلامت قلب، ورزش منظم، سیگار نکشیدن و حفظ وزن بدن در محدوده سلامتی، می‌توان از ابتلا به فشار خون بالا جلوگیری کرد.
کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه ادامه می‌دهد: افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند نیز بیشتر در معرض خطر ابتلا به هیپرلیپیدمی (افزایش چربی خون) و بیماری‌های قلبی قرار دارند، کاهش وزن به افراد در کاهش سطح LDL (لیپوپروتئین‌های کم چگالی یا کلسترول بد)، کلسترول تام و تری گلیسیرید کمک می‌کند.
یوسفی مقدم بیان می کند: سیگار کشیدن و استعمال دخانیات مشکلات زیادی را در بروز بیماری‌های قلبی ایجاد می‌کند؛ استعمال دخانیات احتمال تصلب شرایین و سطح کلسترول بد را افزایش داده و موجب افزایش احتمال التهاب و تشکیل لخته‌های خونی می‌شود.
او تصریح می کند: ترک سیگار باعث می‌شود سطح کلسترول خوب افزایش پیدا کند که این ممکن است یکی از دلایلی باشد که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی (CVD) پس از ترک سیگار، کاهش می‌یابد.
کارشناس مسئول واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تربت‌حیدریه در پایان تاکید می کند: افرادی که به هایپرلیپیدمی مبتلا هستند، با رعایت دقیق رژیم غذایی و برنامه درمانی که پزشک به آن‌ها توصیه کرده، می‌توانند خطر ابتلا به مشکلات آینده قلبی عروقی را در زندگی خود کاهش دهند.
پیشگیری از کلسترول خون بالا به عنوان راهکار پیشگیری از طیف وسیعی از بیماری‌های قلبی و عروقی است، می‌توان با اعمال تغییراتی در زندگی روزمره و اصلاح سبک زندگی، از خطر بروز بیماری چربی خون بالا برای همیشه در امان ماند.
گزارشگر: امید غفاری
انتهای پیام//ا. غ