زندگی‎نامه حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام)

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ الصَّادِقِ خَازِنِ الْعِلْمِ الدَّاعِی إِلَیْکَ بِالْحَقِّ النُّورِ الْمُبِینِ
اللَّهُمَّ وَ کَمَا جَعَلْتَهُ مَعْدِنَ کَلامِکَ وَ وَحْیِکَ وَ خَازِنَ عِلْمِکَ وَ لِسَانَ تَوْحِیدِکَ وَ وَلِیَّ أَمْرِکَ وَ مُسْتَحْفِظَ دِینِکَ
فَصَلِّ عَلَیْهِ أَفْضَلَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ أَصْفِیَائِکَ وَ حُجَجِکَ إِنَّکَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ.

السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الإِمَامُ الصَّادِقُ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الوَصِیُّ النَّاطِقُ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الفَاتِقُ الرَّاتِقُ،
السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا السَّنَامُ الأَعْظَمُ، السَّلامُ عَلَیْکَ أَیُّهَا الصِّرَاطُ الأَقْوَمُ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مِفْتَاحَ الخَیْرَاتِ،
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا مَعْدِنَ البَرَکَاتِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا صَاحِبَ الحُجَجِ وَ الدَّلالاتِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا صَاحِبَ البَرَاهِینِ الوَاضِحَاتِ،
 السَّلامُ عَلَیْکَ یَا نَاصِرَ دِینِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا نَاشِرَ حُکْمِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا فَاصِلَ الخِطَابَاتِ،
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا کَاشِفَ الکُرُبَاتِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا عَمِیدَ الصَّادِقِینَ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا لِسَانَ النَّاطِقِینَ،
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا خَلَفَ الخَائِفِینَ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا زَعِیمَ الصَّالِحِینَ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا سَیِّدَ المُسْلِمِینَ،
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا کَهْفَ المُؤْمِنِینَ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا هَادِیَ المُضِلِّینَ، السَّلامُ عَلَیْکَ یَا سَکَنَ الطَّائِعِینَ ...

*****
یا أَباعَبْدِاللّهِ یا جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّدٍ أَیُّهَا الصّادِقُ یَا بْنَ رَسُولِ اللّهِ یا حُجَّةَ اللّهِ عَلی خَلقِهِ یا سَیِدَنا وَ مَولانا
اِنا تَوَجَّهنا وَ استَشفَعنا وَ تَوَسَّلنا بِکَ اِلیَ اللّهِ وَ قَدَّمناکَ بَینَ یَدَی حاجاتِنا یا وَجیهاً عِندَاللّهِ اِشفَع لَنا عِندَاللّه
*****

به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از شهرکرد، ششمین پیشوای شیعیان، بنیانگذار فقه جعفری و رئیس مذهب شیعه حضرت امام جعفر صادق (علیه السلام) در روز جمعه یا دوشنبه هفدهم ربیع الأول سال ۸۰ هجرى قمری (و به روایتی سال ۸۳ هجری قمری) و همزمان با سالروز ولادت سراسر خیر و برکت حـضرت رسـول اکرم محمد مصطفی (صلی الله علیه و آله و سلم) در مدینه منوره دیده به جهان گشود.
روزى شریف و با برکت که از قدیم الأیام بزرگ شمرده و حرمت آن مراعات می‌شد و روزه و صدقه و به جا آوردن خیرات و مسرور نمودن اهل ایمان و زیارت مشاهد مشرفه در آن روز، مستحب و دارای فضل و ثواب بسیار است.
پدر گرامی آن حضرت، امام محمد باقر (علیه السلام) و مادر ارجمندش ام فروه دختر قاسم بن محمد بن ابی بکر می‌باشد.
نام شریف ششمین امام شیعیان، «جعفر» (به معنى نهر جارى پرفایده) و لقب معروفشان «صادق» و کنیه شان «ابوعبدالله» است.
صابر، فاضل، طاهر، قائم، کامل، منجی، باقی، فاطر و قاهر از دیگر القاب آن حضرت (ع) می‌باشد.
ایشان در زمان عبدالملک بن مروان پنجمین خلیفه اموی متولد شدند. روزگارى که امت اسلامى طعم تلخ حکومت فرمانروایان ستمگرانه را مى‌چشید و مبلغان فاسد، اندیشه هاى فاسد مى پراکندند.
امام صادق (ع) تا سن ۱۲ سالگی از نعمت وجود پدربزرگ گرامیش امام سجاد (ع) بهره‌مند بود و پس از شهادت ایشان، ۱۹ سال هم زیر سایه پدر بزرگوارش امام محمد باقر (ع) زندگی کرد و با این ترتیب ۳۱ سال از دوران عمر خود را در خدمت جد و پدر ارجمند خود که هر یک از آنان در زمان خویش حجت خدا بودند و از مبدأ نور کسب فیض مى‌نمودند، گذرانید و از خرمن دانش و ایمان و کمالاتشان خوشه‌چینى کرد.
بهره‌مندى از محضر پدر و جد بزرگوارش با صرف نظر از جنبه الهى و افاضات رحمانى هر یک از ائمه اطهار و اولیای الهی (ع)، موجب شد که آن حضرت با استعداد ذاتى و شم علمى و ذکاوت بسیار، به حد کمال علم و ادب برسد و در عصر خود بزرگترین قهرمان علم و دانش شود.
دوران امامت
امام جعفر صادق (ع) در سال ۱۱۴ هجری قمری در سن ۳۱ (یا ۳۴) سالگی و پس از شهادت پدر ارجمندش به امامت رسید. دوران امامت ایشان با اواخر حکومت امویان و اوایل حکومت عباسیان مصادف بود.
خلفای معاصر امام صادق (ع)
دوران حیات مبارک و امامت امام صادق (ع) بین دو دوره عباسی و اموی و دوران گذار از امویان به عباسیان بود.
خلفای اموی معاصر با دوران امامت ایشان، هشام بن عبدالملک (۱۰۵- ۱۲۵)، ولید بن یزید بن عبدالملک (۱۲۵-۱۲۶)، یزید بن ولید بن عبدالملک (۱۲۶)، ابراهیم بن ولید بن عبدالملک (۷۰ روز از سال ۱۲۶) و مروان بن محمد (۱۲۶-۱۳۲) بودند که هر یک به نحوى موجب تألم و تأثر و کدورت روح بلند امام معصوم (ع) مى شدند.
خلفای عباسی معاصر ایشان هم عبدالله بن محمد مشهور به سفاح (۱۳۲-۱۳۷) و ابوجعفر مشهور به منصور دوانیقی (۱۳۷-۱۵۸) بودند که مسند خلافت مسلمین را تصاحب کردند و در بیداد و ستم بر امویان پیشى گرفتند.
پس از به قدرت رسیدن عباسیان، فشار بر شیعیان افزایش یافت و با روی کار آمدن منصور دوانیقی، این فشار به اوج خود رسید. امام صادق (ع) نیز از این فشار‌ها مستثنی نبود. این دوران بویژه ۱۰ سال آخر عمر آن حضرت (ع) بر خلاف دوران اولیه امامتشان، دوره سختی ها، انزوا، ناامنى و ناراحتى بیشتر ایشان و تشیع بود. منصور خلیفه جنایتکار عباسی، شیعیان را به شدت تحت کنترل قرار داده بود.
سرانجام کار به جایی رسید که منصور با وجود تمام فشار‌ها و آزار و اذیت‌ها در پی از میان برداشتن وجود مبارک امام صادق (ع) به عنوان رهبر و پیشوای شیعیان برآمد و توسط عوامل خود، آن حضرت (ع) را مسموم کرد و به شهادت رساند.
آن حضرت در روز یکشنبه ۲۵ شوال المکرم (و به روایتى نیمه ماه رجب) سال ۱۴۸ هجرى قمری و در سن ۶۵ یا ۶۸ سالگی در مدینه منوره به شهادت رسید و پیکر پاکش در قبرستان معروف بقیع در کنار مرقد امام حسن مجتبی (علیه السلام) و جدّ و پدر بزرگوار خود (امام سجاد و امام محمدباقر علیهما السلام) مدفون گردید.
امام صادق (ع) از جهت اینکه دارای عمر بیشترى نسبت به سایر ائمه معصومین (ع) می‌باشد، به «شیخ الائمه» مشهور است.
پس از شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع) و بنا به امر الهی، مقام امامت به فرزند عزیزش امام موسى کاظ‌م (ع) منتقل شد.
فعالیت‌ها و مناظرات علمی:
دوران امامت امام جعفر صادق (ع) در میان دوران امامت دیگر ائمه اطهار (ع)، به دلیل ضعف حکومت بنی امیه و قدرت گرفتن بنی عباس، دورانی منحصر به فرد بود و شرایط اجتماعی و فرهنگی عصر آن حضرت (ع) در زمان هیچ یک از ائمه هدی (ع) وجود نداشت.
در این زمان آزادی بیشتری برای ابراز عقیده به وجود آمد و بحث‌های علمی بسیاری در موضوعات مختلف صورت گرفت. این آزادی علمی و دینی سبب شد تا شاگردان امام (ع) آزادانه در مباحث علمی شرکت کنند.
امام صادق (ع) هم با استفاده از این فرصت، روایات فراوانی در زمینه‌های گوناگونِ مانند فقه و کلام بیان کرد. به طوری که به گفته ابو بحر جاحظ؛ دانش و فقه او دنیا را پر کرده بود.
بیشترین حجم روایات اسلامی و شیعه، احادیثی است که از امام صادق (ع) نقل شده است و به حدود چهار هزار مورد می‌رسد.
دلیل کثرت روایات منقول از امام صادق (ع) دو چیز است: اول اینکه با ۶۵ یا ۶۸ سال سن، طول عمر بیشتری از دیگر ائمه هدی (ع) داشتند و به شیخ الائمه مشهور شدند و دوم؛ شرایط زمانی خاص و تقارن دوران امامت پیشوای ششم شیعیان (ع) با دوران ضعف مفرط امویان، انتقال قدرت و آغاز خلافت عباسیان می‌باشد.
آن حضرت (ع) با حسن استفاده از این فترت و ضعف قدرت سیاسی، به بسط و اشاعه معارف دینی همت گماشت.
امام صادق (ع) و شاگردان ایشان همچنین مناظرات و گفتگو‌هایی با متکلمان مذاهب دیگر و برخی از منکران وجود خدا داشتند. در برخی از مناظرات، شاگردان آن حضرت (ع) در حضور ایشان در زمینه‌ای که تخصص داشتند، با دیگران مناظره می‌کردند و امام (ع) بر مناظره نظارت می‌کردند و گاهی خود نیز وارد بحث می‌شدند.
به هر حال، عصر امام صادق (ع) یکى از طوفانى‌ترین ادوار تاریخ اسلام است که از یک سو اغتشاشات و انقلاب هاى پیاپى گروه هاى مختلف، بویژه از طرف خونخواهان امام حسین (ع) رخ مى‌داد که قیام ابوسلمه در کوفه و ابومسلم در خراسان و ایران از مهم ترین آن‌ها بود و سرانجام حکومت شوم بنى امیه را برانداخت و مردم را از یوغ ستم و بیدادشان رها ساخت.
اما بنى عباس با تردستى و توطئه و به ناحق، از این انقلاب بهره گرفته و حکومت و خلافت را تصاحب کردند.
دوره انتقال حکومت هزار ماهه بنى امیه به بنى عباس، مهم ترین دوران زندگى شریف امام صادق (ع) بود.
عصر امام جعفر صادق (ع) همچنین عصر برخورد مکتب‌ها و اید‌ئولوژی‌ها و عصر تضاد افکار فلسفى و کلامى مختلف بود که از برخورد مسلمانان با مردم کشورهاى فتح شده و نیز روابط مراکز اسلامى با دنیاى خارج به وجود آمده و در مسلمانان نیز شور و هیجانى براى فهمیدن و پژوهش پدید آورده بود.
در این زمان، رسالت و مسئولیت پاسدار راستین اسلام یعنى امام جعفر صادق (ع) بسیار خطیر و حساس بود چرا که کوچکترین کم کارى، کم تحرکی و غفلت موجب نابودى دین و تعلیمات حیات‌بخش اسلام، از درون و بیرون مى‌شد.
پیشواى ششم شیعیان (ع) در چنین شرایط بحرانى، راهی با دشوارى فراوان در پیش و وظیفه‌ای سنگین و عظیم بر دوش داشت.
از یک سو مى‌بایست به فکر نجات افکار جامعه و بویژه مسلمانان از الحاد، بى‌دینى، شبهه‌های گمراه کننده و خرافات، ممانعت از انحراف اصول و معارف اسلامى از مسیر راستین، و جلوگیرى از توجیهات غلط و جعل دستورات دین به وسیله حکومت و خلفای وقت باشد و از همه مهم تر؛ شیعه را از اضمحلال و انحراف برهاند.
شیعه‌اى که بر اثر فضای خفقان و خطرناک حکومت ستمگر و جنایتکار امویان، آخرین رمق‌ها را مى‌گذراند و مردان با ارزشش یعنی یاران امام (ع) یا مخفى بودند یا در معرض خطر مرگ قرار داشتند.
امام جعفر صادق (ع) در چنین شرایط حساس و دشوارى، به احیا و بازسازى معارف اسلامى پرداخت، مسائل فقهى و علمى و کلامى پراکنده را به صورت منظم درآورد و مکتب علمى عظیمى را ایجاد کرد که ثمره آن، تربیت چهار هزار شاگرد متخصص و دانشمند بزرگ مانند زرارة بن اعین شیبانى، حمران بن اعین شیبانى، بکر بن اعین شیبانى، جمیل بن دراج، جمیل بن صالح، محمد بن مسلم طائفى، هشام بن حکم، هشام بن سالم، جابر بن حیان، لیث بن البخترى، جابر بن یزید جعفی، برید بن معاویه، ابوبصیر، مؤمن الطاق، عمران حلبى، عبدالله بن سنان و ابوالصباح کنانى در رشته‌هاى گوناگون علوم و فنون از جمله فقه، فلسفه و کلام وعلوم طبیعى بود که در سراسر سرزمین پهناور اسلامى آن روز پخش شدند.
برخی از این شاگردان، از نوابغ بزرگ جهان اسلام هستند.
هر یک از این چهره‌های درخشان هم بازگوکننده منطق امام (ع) که همان منطق اسلام است و پاسدار میراث دینى و علمى و نگهدارنده تشیع راستین، و هم مانع نفوذ افکار ضد اسلامى و ویرانگر در میان مسلمانان بودند و باعث گسترش دانش و معارف اسلامى در جهان شدند.
تأسیس چنین مکتب فکرى و نوسازى و احیاى تعلیمات اسلامى سبب شد که امام جعفر صادق (ع) به عنوان رئیس مذهب و فقه جعفرى یا رئیس مذهب شیعه اثنی عشری مشهور گردد.
فقه جعفرى همان فقه محمدى (ص) یا توضیح و بیان دستورات دینى و همان اصول و فروعى است که از سوى خدا و از طریق قرآن و وحى به پیامبر اسلام (ص) رسیده است.
امام ششم شیعیان به عنوان مبارزى نستوه و خستگى‌ناپذیر در میدان فکر و عمل، جهاد راستینی را که حضرت سیدالشهداء امام حسین (ع) به صورت قیام خونین در کربلا انجام داد، در لباس تدریس، تأسیس مکتب، انسان سازى و جهاد فرهنگی انجام داد و پایه‌های علمی مکتب شیعه را محکم کرد.
حضرت امام جعفر صادق (ع) از در دست گرفتن حکومت، خودداری فرمود و این کار را به زمانی موکول کرد که نقش خود در دگرگون سازی امت را ایفا و انحرافات گوناگونی را که شرایط سیاسی و اجتماعی روز به وجود آورده بود، تصحیح و اصلاح کند، آن گاه امت آماده شوند و حکومت تشکیل دهند.
ایشان اولویت حرکت خود را فرهنگی و در راستای پرورش اصحاب و یارانى قرار داد که از نظر فقهى و روایى احیاگر اسلام ناب محمدی (ص) و مذهب شیعه شدند. از نظر امام صادق (ع) مقابله نظامى با خلفا و حاکمیت وقت، بدون فراهم آوردن مقدمات لازم، که مهمترین آن زمینه سازی و کار فرهنگى بود، جز شکست نتیجه‌ای نداشت.
تلاش‌هاى سیاسى امام در برابر قدرت حاکمه در آن وضعیت، در محدوده نارضایى از حکومت موجود، عدم مشروعیت آن و ادعاى امامت و رهبرى اسلام در خانواده رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله بود.
اختلافات سیاسى بین امویان و عباسیان و تقسیم شدن اسلام به فرقه‌هاى مختلف و ظ‌هور عقاید مادى، و نفوذ فلسفه یونان در کشورهاى اسلامى، موجب پیدایش یک نهضت علمى در محیط آشفته و تاریک آن عصر گردید. نهضتى که پایه‌هاى آن بر حقایق مسلم استوار بود و حقایق دینى را از میان خرافات و موهومات و احادیث جعلى بیرون کشد و در برابر مخالفان با نیروى منطق و قدرت استدلال در قالب گفتگوهاى علمى و مناظ‌رات مقاومت کند و آراى سست آن‌ها را محکوم سازد.
تنها وجود گرامى حضرت صادق (ع) توان به وجود آوردن چنین نهضت علمى را در قالب یک مأموریت الهى داشت تا ضمن ارتباط با مبدأ غیب و بهره گیری از تقوا و پاکى نفس، معارف ناب اسلامی و حقایق علمى را از دریاى بیکران علم الهى به دست آورد و در دسترس گوهرشناسان حقیقت قرار دهد.
به هر حال، زمان امام صادق (ع) در حقیقت عصر طلایى دانش و ترویج احکام و تربیت شاگردانى بود که هر یک مشعل نورانى علم را به گوشه و کنار بردند و در خودشناسى و خداشناسى مانند استاد بزرگ و امام بزرگوار خود، برای هدایت مردم کوشیدند.
در همین دوران درخشان و پر بار، کلام و حکمت اسلامى در برابر فلسفه یونان رشد کرد و فلاسفه و حکماى بزرگى در اسلام پرورش یافت و مذهب تشیع تقویت و تعمیق، و صاحب هویتی مستقل شد.
حرکت علمی امام ششم شیعیان (ع) آن چنان گسترش یافت که سراسر مناطق اسلامی را در بر گرفت و شهرت آن در همه شهر‌ها و دیار‌ها پیچیده بود و همگان از آن سخن می‌گفتند.
امام صادق (ع) مسجد پیامبر (ص) در مدینه منوره را محل تدریس خویش قرار داد و مردم، دسته دسته از دور و نزدیک به آنجا می‌شتافتند و سؤالات و مسائل گوناگون خود را مطرح و جواب لازم را دریافت می‌کردند.
اما طولى نکشید که بنى عباس پس از تحکیم پایه‌هاى حکومت و نفوذ خود، همان شیوه ستم و فشار بنى امیه نسبت به شیعیان را در پیش گرفتند و حتى گوى سبقت را هم از آنان ربودند.
همزمان با نهضت علمى حضرت امام جعفر صادق (ع) در مدینه منوره، منصور دوانیقی خلیفه ملعون عباسى هم از روی کینه و حسد، به فکر ایجاد مکتب دیگرى افتاد که هم بتواند در برابر مکتب جعفرى استقلال علمى داشته باشد و هم مردم را سرگرم نماید و از خوشه‌چینى از محضر امام (ع) بازدارد؛ لذا مدرسه‌اى در محله کرخ بغداد تأسیس و در آن، از وجود ابو حنیفه در مسائل فقهى استفاده نمود. دستور داد کتب علمى و فلسفى را از هند و یونان آوردند و ترجمه کردند و مالک - رئیس فرقه مالکى - را بر مسند فقه نشاند گر چه به تمام اهدافی که در نظر داشت نرسید.

خصوصیات ظاهری امام صادق (ع):
حضرت امام جعفر صادق (ع) مردی بود میانه بالا، افروخته روی، پیچیده موی و پیوسته صورتش، چون آفتاب می‌درخشید. بیشتر شمایل آن حضرت مانند پدرش امام باقر (ع) بود. جز آن که کمی باریکتر و بلندتر بود. در جوانی مو‌های سرش سیاه بود. بینی‌اش کشیده و وسط آن اندکی برآمده بود و برگونه راستش خال سیاهی داشت. محاسن آن جناب نه زیاد پر پشت و نه زیاد تنک بود. دندان هایش درشت و سفید بود و میان دو دندان پیشین آن گرامی، فاصله داشت. بسیار لبخند می‌زد. در پیری، سفیدی موی سرش بر وقار و هیبتش افزوده بود.
ازدواج و فرزندان امام جعفر صادق (ع)
عکاشه بن محصن گوید: روزی خدمت امام محمد باقر (ع) عرض کردم: چرا برای اباعبداللّه همسر نمی‌گیرید؟ زمانش فرا رسیده است. جلوی امام (ع) کیسه‌ای سربسته و مهر زده قرار داشت. امام (ع) فرمود: به زودی برده فروشی از اهالی بربر به اینجا می‌رسد و در منزل میمون ساکن می‌شود. با این کیسه پول، از او کنیزی خریداری می‌کنیم. مدتی از این جریان گذشت. دوباره خدمت امام باقر (ع) رسیدم. امام (ع) فرمود: آیا می‌خواهید در مورد آن برده فروش که ماجرایش را برای شما ذکر کردم، سخن بگویم؟ او اکنون آمده است. بروید و با این کیسه پول از او کنیزی بخرید. عکاشه گوید: ما پیش برده فروش رفتیم. برده فروش گفت: هر چه داشتم، فروخته ام مگر دو کنیز که یکی، از دیگری بهتر است. گفتیم: آنان را بیاور تا ببینیم. او آن‌ها را آورد، ما گفتیم: آن کنیز بهتر را به چه قیمتی می‌فروشی؟ گفت: به هفتاد دینار. گفتیم: به ما خوبی کرده از قیمتش کم کن. گفت: کمتر از هفتاد دینار نمی‌دهم. گفتیم: در مقابل پولی که در این کیسه است و ما نمی‌دانیم چقدر می‌باشد، می‌خریم. پیرمردی که کنار او بود گفت: مهر کیسه را بگشایید و پول‌ها را بشمارید. برده فروش گفت: این کار را نکنید! چون اگر یک حبه هم از هفتاد دینار کمتر باشد، نمی‌فروشم. پیرمرد گفت: بگشایید و بشمارید. ما کیسه را گشوده و دینار‌ها را شمردیم. با کمال تعجب دیدیم هفتاد دینار است، نه کمتر و نه بیشتر. کنیز را خریده و به محضر امام باقر (ع) مشرف شدیم. امام صادق (ع) هم نزد ایشان ایستاده بود. ماجرا را عرض کردیم، امام (ع) شکر الهی را به جا آورد و به آن کنیز فرمود: نامت چیست؟ گفت: حمیده. امام (ع) فرمود: «حَمِیدَةٌ فِى الدُّنیا مَحمُودَةٌ فِی الآخِرَة ...» (در دنیا پسندیده و در آخرت ستایش شده‌ای ...) و فرمود: دوشیزه‌ای یا بیوه؟ گفت: دوشیزه. امام باقر (ع) به امام صادق (ع) فرمود: جعفر، او را برای خود بپذیر.
فرزندان امام صادق (ع)
آن حضرت دارای ۱۰ فرزند شامل ۷ پسر و ۳ دختر است که یکی از پسران ایشان حضرت امام موسی بن جعفر الکاظم (ع) امام هفتم شیعیان و جانشین آن حضرت (ع) می‌باشد. البته بعضی از مورخین تعداد فرزندان ایشان را ۱۱ تن ذکر کرده‏اند که ۷ نفر از آنان پسر و باقى دختر بوده ‏اند.. نام پسران آن حضرت عبارت است از:
پسران: اسماعیل اعرج (اسماعیل امین)، عبدالله، امام موسى کاظم (ع)، محمد دیباج، اسحاق، عباس و على عریضى
اسماعیل معروف به اعرج و امین، بزرگترین فرزند امام صادق (ع) بود که در زمان حیات آن حضرت (ع) از دنیا رفت.
دختران امام صادق (ع) هم: ام فروه (همنام مادر خود)، فاطمه کبرى، اسماء و فاطمه صغرى (کسانى که فرزندان امام (ع) را ۱۰ تن دانسته ‏اند، فاطمه کبرى را جزو آنان قرار نداده اند.)

سجایای اخلاقی و معنوی
حضرت امام جعفر صادق (ع) مانند پدران بزرگوار خود در کلیه صفات نیکو و سجایاى اخلاقى سرآمد روزگار بود.
مناقب و فضایل امام صادق (ع) بیش از آن است که بتوان ذکر کرد. جمله‌ای از مالک بن انس امام مشهور اهل سنت است که: «بهتر از جعفر بن محمد، هیچ چشمی ندیده، هیچ گوشی نشنیده و در هیچ قلبی خطور نکرده است.»
حضرت صادق (ع) داراى قلبى روشن به نور الهى و در احسان و انفاق به نیازمندان مانند اجداد خود بود. داراى حکمت و علم وسیع و نفوذ کلام و قدرت بیان بود.

با کمال تواضع و در عین حال با نهایت مناعت طبع کارهاى خود را شخصا انجام مى‌داد، و در برابر آفتاب سوزان حجاز بیل به دست گرفته، در مزرعه خود کشاورزى مى‌کرد و مى‌فرمود: اگر در این حال پروردگار خود را ملاقات کنم خوشوقت خواهم بود، زیرا به کد یمین و عرق جبین آذوقه و معیشت خود و خانواده‌ام را تأمین مى‌نمایم.
در منابع روایی گزارش‌هایی از زهد، انفاق، علم فراوان، عبادت بسیار، تلاوت قرآن، انفاق و میانه روی امام صادق (ع) آمده است. او شب‌ها مقداری نان و گوشت و پول در کیسه می‌ریخت و به صورت ناشناس به در خانه تهیدستان شهر می‌برد و میان آن‌ها تقسیم می‌کرد.

*****
الّلهُمَّ ارْزُقْنا زِیارَتَهُ وَ شَفاعَتَهُ وَ اجعَلنَا مِن خَیرِ شِیعَتِهِ وَ مُحِبِّیهِ

انتهای پیام/ف