هنرمندانی ناشناخته مانده‌اند که شناخته شدن حق آنهاست/ دانسته‌های تئوری باید در حیطه عمل هم آزمایش شوند

حیدر زاهدی مدیر هنری گالری نگر که ۵ سال از فعالیت حرفه‌ای اش در عرصه هنر و نمایشگاه‌گردانی می‌گذرد، درباره حرفه کیوریتوری در ایران به خبرنگار حوزه تجسمی گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: فکر می کنم حوزه کیوریتوری (نمایشگاه گردانی) در ایران حوزه بسیار جوانی است. من حدود ۳ یا ۴ سال است که به این کار می‌پردازم. اگر بخواهم درباره این حرفه بیشتر توضیح دهم، باید بگویم که کیوریتور (Curator) به ریشه انگلیسی کیور (Cure به معنی تیمار و مراقبت کردن از بیمار) برمی‌گردد؛ یعنی کیوریتور (نمایشگاه گردان) باید بتواند هنر را شفا دهد.

وی افزود: نمی دانم چند درصد از کیوریتور‌ها می‌توانند این رسالت را به درستی انجام دهند، اما در مجموع وقتی مدیریت هنری یک گالری مانند «نگر» به من واگذار می‌شود، باید بتوانم آنچه که بر روی دیوار می‌رود و یا آنچه که گالری روی آن سرمایه گذاری می‌کند را به خوبی معرفی کنم.

مدیر هنری گالری نگر اظهار کرد: در سال‌های اخیر در ایران و خارج، کسانی در حوزه هنر معرفی شده اند که شاید خیلی نیاز به معرفی آن‌ها نبوده و بالعکس؛ هنرمندانی ناشناخته مانده‌اند که شناخته شدن حق آنهاست؛ لذا به نظرم جایگاه کیوریتوری جایگاه حساسی است. من حتی خودم را یک کیوریتور به معنای واقعی نمی دانم و معتقدم که هنوز در حال یادگیری هستم.

وی ادامه داد: شخصی مثل من که کار تئوری کرده و دغدغه فسلفه هنر و تاریخ هنر داشته است، وقتی وارد فضای عملی هنر می‌شود تازه باید یاد بگیرد و بداند که اقتصاد هنر چه می‌کند؟ ممکن است عده‌ای بگویند اقتصاد عاملی است که به هنر جهت می‌دهد، اما اگر کمی دقت کنیم می‌بینیم که این جهت سلیقه مردم است که مهم است و نمی شود آن را نادیده گرفت. بنابراین دانسته‌های تئوری باید در حیطه عملی هم آزمایش شوند.

زاهدی گفت: در این سال‌ها که من تاریخ هنر و بیشتر تاریخ هنر جهان می‌خواندم، بسیار کم به حوزه نقاشیخط احاطه داشتم؛ اما وقتی وارد این حوزه شدم دیدم که نقاشیخط در اقتصاد فعلی هنر بسیار مهم است. اگر بخواهم این موضوع را انکار کنم، عملاً خواست مردم و سلیقه مخاطب مقابل را نادیده گرفته ام.

وی در ادامه با بیان اینکه ما در گالری نگر هدف خود را بازگشت به سوژه قرار داده ایم، عنوان کرد: من خیلی تلاش کردم که در کنار مجموعه‌های قدیمی بتوانم تعداد زیادی از هنرمندان جوان را معرفی کنم؛ اما مسئله مهم این است که این کار وظیفه من و گالری نگر نیست بلکه وظیفه موزه هنر‌های معاصر کشور است. متاسفانه کسی متولی هنر در ایران نیست.

زاهدی در توصیف وضعیت فعلی گالری‌ها بیان کرد: در حال حاضر گالری‌ها وضعیت نیمه فعال دارند و از نظر بازدید با کاهش بسیار چشمگیری مواجه شده اند. از طرفی می توان گفت که مبادلات معمول فضای هنری یعنی آرت سین ایران متوقف شده است. البته در کنار این مسئله شانس‌هایی هم وجود دارد. منظورم برگزاری نمایشگاه‌ها به صورت مجازی است که پیش از این خیلی مورد توجه مخاطب و گالری‌ها نبود.

وی افزود: امروزه نمایشگاه‌های مجازی مورد توجه مخاطبان و گالری‌ها قرار گرفته است. گرچه من فکر می کنم باز هم نامناسب بودن زیرساخت‌های لازم در این قضیه باعث شد که اکثر گالری‌ها نتوانند از این وضعیت استفاده مناسب کنند. این بستر سازی نیاز به اینترنت و اپلیکیشن‌های مناسب دارد که با توجه به تحریم بسیاری از اپلیکیشن‌ها و همچنین برنامه‌هایی که مرجع دریافت اپلیکیشن هستند با محدودیت جدی روبروست.

مدیر هنری گالری نگر درباره مهمترین مشکلات فعلی گالری‌ها گفت: مسلم است که بزرگترین مشکل فعلی کروناست، اما من فکر می کنم همین کرونا بسیاری از مشکلات دیگر را پررنگ کرده یا امروز آن‌ها را به سطح آورده است. در حال حاضر تکلیف گالری‌ها مشخص نیست و هنوز نتوانسته اند ارتباط مناسب و مشخص با سازمان‌های مرتبط برقرار کنند. به طور مثال وزارت ارشاد هنوز نتوانسته تکلیف گالری‌ها را مشخص کند و فعالیت گالری‌ها را به اختیار خودشان گذاشته است. گزینه «اگر می‌خواهید یا نمی‌خواهید» سر راه آن‌ها قرار داده که هیچکدام شرایط کار را برایشان فراهم نمی‌کند.

وی افزود: به نظر من در کشور ما بی توجهی بسیاری به آرت سین می‌شود؛ در صورتی که این موضوع می‌تواند همانند کشور‌های اروپایی نقش مهمی در اقتصاد داشته باشد. نگاه دولت ایران به آرت سین به عنوان یک تفریح خیلی سرخوشانه است که اهمیتی هم ندارد و این نگاه کار را با مشکل مواجه می‌کند. از طرفی وضعیت پیش آمده باعث شده که سرمایه و فضا بی ثبات باشد که هردوی این بی ثباتی‌ها کار هنر و آرت سین را دچار مشکل می‌کند.

زاهدی با بیان اینکه مرتبط نبودن آرت سین ایران با آرت سین جهانی یک مشکل مهم است، ادامه داد: متأسفانه ما به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانیم با آرت سین جهانی در ارتباط باشیم. نمی‌توانیم به راحتی پول منتقل کنیم، نمی‌توانیم به راحتی کار هنری ارسال یا دریافت کنیم. البته این مسائل قبل از کرونا هم وجود داشت و دغدغه‌های همیشگی فضای هنری ایران بوده و هست و امروز که کرونا شیوع یافته بیشتر به چشم می‌آیند.

وی در پاسخ به اینکه به نظر شما چند درصد از گالری‌هایی که مجوز دارند کارشان را مستمر پیش می‌برند، گفت: به نظر من از ۲۵۰ گالری مجوزدار تهران حدود ۳۰ درصد یعنی شاید نهایتاً ۸۰ گالری فعالیت مستمر داشته باشند. البته این آمار برای پیش از وضعیت کرونایی بوده و اگر بخواهم تعداد گالری‌های فعال فعلی را بگویم، احتمالاً می‌توان حدود ۳ درصد از آمار کل را گالری نامید. زیرا تعدادی از آن‌ها اصلاً کارکرد گالری ندارند؛ یا به طور کلی تعطیل و یا تبدیل به مراکزی شده اند که در نهایت بتوانند آثار استبلیش را دیل یا همان مبادله کنند.

زاهدی افزود: در تعدادی از این مجموعه‌ها کارکرد گالری به عنوان معرفی هنرمند و جایی که می‌توان هنرمند جوان را در آن پیدا کرد، کاملاً متوقف شده است. می‌توانم بگویم که این سه درصد هم آمار خیلی خوش بینانه‌ای است. تنها چند گالری در ایران جزو دسته‌ چندم های جهانی قرار دارند.

انتهای پیام/