به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، انقراض یک پدیده طبیعی بوده که در قالب نظریه تکامل داروین تدوین شده است. اما انسان به انقراض گونه‌ها در جهان سرعت بیشتری بخشیده است و با اینکار گونه‌ها در معرض خطر بیشتری قرار گرفته‌اند. این گونه‌های در حال انقراض، مزایای زیادی دارند که از جمله می‌توان به منبع ژن‌های حیاتی، اهمیت اکولوژیکی و خواص ارزشمند دارویی آن‌ها اشاره کرد.
بر اساس این پژوهش: «زرین گیاه یا بادرنجبویه دنایی با نام علمی Dracocephalum kotschyi Boisis از گیاهان دارویی با ارزش و انحصاری کشور ما ایران است که متأسفانه در سال‌های اخیر، به دلایل مختلفی از جمله خشکسالی و بهره‌برداری بیش از اندازه توسط دام و انسان، در خطر انقراض قرار گرفته است. این گیاه از خانواده نعناع است و معمولاً در ارتفاعات کوهستانی شمال و شمال شرق ایران می‌روید. در فرهنگ‌های مختلف، از این گیاه با نام‌های زرابی، گیاه آهوان و پلنگ مشک یاد می‌شود.
زرین گیاه، گیاهی است چندساله، نیمه چوبی به ارتفاع ۱۰ تا ۲۰ سانتی متر، ساقه‌های چوبی، برگ‌ها دم‌برگ‌دار، تخم مرغی شکل و گل‌های بزرگ سفید یا متمایل به زرد است که بصورت خوشه‌های انتهایی و حامل براکته پهن و دراز است. بذر‌های زرین گیاه دارای خواب پیچیده و طولانی هستند. جوانه زنی بذور این گیاه دشوار است».
در این مقاله آمده است: «جنس Dracocephalum از مهم‌ترین جنس‌های تیره نعناعیان بوده که شامل ۱۸۶ گونه در دنیا است که تنها ۸ گونه از آن در ایران می‌روید. این گیاه مصرف فراوانی در معطر کردن گوشت و لبنیات (دوغ، ماست و پنیر) در بین عشایر لرستان دارد. مطالعات نشان داده‌اند که بادرنجبویه دنایی از لحاظ دارویی ارزشمند بوده و حاوی اسانس، فلاونوئید، رزماریک اسید و گلیکوزید‌های مونوترپن است.
زرین گیاه ضد درد، ضد التهاب، التیام بخش زخم‌ها و تقویت کننده سیستم ایمنی است.
این گیاه دارای خواص زیادی است و در طب سنتی از این گیاه به عنوان ضد درد و ضد التهاب استفاده شده و جوشانده آن موجب رفع درد‌های روماتیسمی و التیام زخم می‌شود، همچنین در تقویت سیستم ایمنی نقش دارد. از این گیاه در درمان بی‌خوابی و اختلالات خواب، اضطراب، افسردگی، بیماری‌های عصبی، میگرن، حالت تهوع، ناراحتی عصبی معده، کم اشتهایی، کولیک (قولنج)، سرفه، قاعدگی نامنظم، دندان درد و لرزش‌های عصبی استفاده می‌شود».
لوتئولین موجود در زرین گیاه، فعالیت آنتی اکسیدانی دارد و ضد سرطان است
در پژوهشی عنوان شده است: «عصاره هیدروالکلی و فراکسیون پلی فنلی گیاه بادرنجبویه دنایی به میزان بالایی سطح کلسترول و تری گلیسرید خون را کاهش می‌دهد؛ بنابراین وجود ترکیباتی مؤثر نظیر ترپنوئید‌ها در بادرنجبویه دنایی سبب کاهش لیپید‌های خون و نهایتاً کاهش بیماری‌های قلبی عروقی می‌شوند، در مطالعات متعددی گزارش شده که ترکیبات شیمیایی بادرنجبویه دنایی دارای خواص آنتی باکتریال و ضد عفونی کننده است. وجود ترکیبات شیمیایی متعدد و مؤثر در جنس Dracocephalum و اثر ضد میکروبی آن‌ها نشانگر خواص ضد میکروبی این گیاه است.
لوتئولین موجود در این گیاه دارای فعالیت آنتی اکسیدانی است و منبعی برای جلوگیری از برخی بیماری‌ها نظیر سرطان و التهاب است. با توجه به این که این گیاه یکی از منابع مهم آنتی اکسیدان‌ها بوده و باعث حفاظت سلول‌ها از آسیب‌های اکسیداتیو می‌شوند؛ لذا وجود آنتی اکسیدان‌های مهم و مؤثر در بادرنجبویه دنایی سبب کاهش آسیب‌های ناشی از بیماری‌ها است».
به طور کلی: «از آنجایی که گونه D.kotschyi از گونه‌های اندمیک و در حال انقراض در ایران است تحقیقات کمی در مورد آن صورت گرفته است که بیشتر این تحقیقات هم در ایران انجام شده است، با توجه به اندمیک بودن و خواص فراوان این گیاه بررسی در زمینه کشت و پرورش گسترده این گیاه حائز اهمیت است».
منابع:
* اشرفی، ب و دیگران. (۱۳۹۴). «ارزیابی خاصیت آنتی اکسیدانی گیاه بومی بادرنجبویه دنایی». دومین همایش علمی پژوهشی زیست شناسی و علوم باغبانی ایران. صص:۴-۱.
*مفاخری، س ودیگران. (۱۳۹۷). «تأثیر نانوکالت روی بر صفات مورفوفیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی گیاه دارویی زرین گیاه یا بادرنجبویه دنایی در شرایط تنش خشکی». علوم باغبانی ایران. شماره ۴۹. صص: ۷۵۵-۷۶۷.
*اسکندری، م و دیگران. (۱۳۹۴). «اثر عصاره هیدروالکلی بادرنجبویه دنایی بر میزان گلوکز و لیپید‌های خون در موش‌های صحرایی دیابتی». مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا. شماره ۴. صص: ۵۳۳-۵۲۶.
*حیدری، م و دیگران. (۱۳۹۱). «زرین گیاه (Dracocephalum kotschyiBoiss) گیاهی اندمیک و در حال انقراض با خواص دارویی فراوان». اولین همایش ملی کشاورزی در شرایط محیطی دشوار. صص: ۴-۱.
منبع: ایسنا
انتهای پیام/