به گزارش خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشکی باشگاه خبرنگاران جوان، بهزاد هوشمند، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی و دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت در نشست خبری ویدیو کنفرانسی با خبرنگاران اظهار کرد: باید توجه کرد که مدیریت کرونا به این معنا نیست که مردم داستان کووید-۱۹ را تمام شده تلقی کنند؛ بنابراین از همه هموطنان‌مان خواهش می‌کنیم که کماکان اصول فاصله‌گذاری اجتماعی و حفاظت بهداشت فردی را تا زمان ریشه‌کنی کامل این ویروس منحوس در کشور به صورت کامل رعایت کنند.
او با اشاره به خدمات دندانپزشکی در روزهای کرونایی در کشور افزود: همه تلاشگران عرصه دندانپزشکی کشور دوشادوش سایر مدافعان سلامت از زمان آغاز اپیدمی خدمات اورژانس و ضروری را در مراکز منتخب دولتی و خصوصی ارائه دادند که این مراکز شامل ۱۱۰ مرکز دولتی و ۲۸۳ مرکز خصوصی اعم از کلینیک‌ها و مطب‌ها بوده است و خدمات ضروری و اورژانسی دندانپزشکی به بیماران داده شد.
هوشمند ادامه داد: از تاریخ ۱۵ اردیبهشت ماه بنابر ابلاغیه معاونت درمان کشور، ارائه خدمات اورژانس و ضروری دندانپزشکی در سراسر کشور با رعایت دقیق پروتکل و دستورالعمل‌های ابلاغی وزارت بهداشت که لازم الاجراست، قابل انجام است؛ بنابراین مردم می‌توانند به مطب‌های دندانپزشکی مراجعه کنند، البته مردم خودشان باید اصول بهداشت فردی را رعایت کنند، همکاران دندانپزشک هم باید به طور جدی پروتکل ها را رعایت کنند چرا که خطر انتقال کرونا به دلیل تولید آئروسل بالاست.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی وزارت بهداشت گفت: در مناطقی که به عنوان منطقه سفید مشخص شده اند، درمان‌های الکتیو یا اختیاری هم قابلیت انجام دارد اما ارائه این خدمات همه منوط به با رعایت دستور‌العمل‌هاست؛ بنابراین تاکید ما رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی هم از سوی همکاران دندانپزشک و هم از سوی مردم است.
هوشمند افزود: وزیر بهداشت در روز جمعه صنف دندانپزشکی را از مشاغل آسیب‌پذیر اعلام کردند و بر همین اساس خواسته جامعه دندانپزشکی کشور این است که دندانپزشکان مورد توجه قرار بگیرند و از آنجایی که این گروه ضرر مالی بسیار زیادی را متحمل شدند، باید به دور از هر گونه حواشی مورد حمایت قرار گیرند و تجهیزات مورد نیاز در اختیارشان قرار بگیرد و بتوانند خدمات لازم را ارائه دهند.
او تاکید کرد: توصیه مهم ما به هموطنان این است که در روزهای کرونایی بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرند. از آنجایی که ویروس کرونا در انتهای حلق کلونیزه می‌شود، رعایت بهداشت دهان به صورت روزمره و استفاده از دهان‌شویه‌هایی که به‌ویژه اکسید کننده هستند، می‌تواند به میزان زیادی در پیشگیری از کرونا موثر باشد.
هوشمند با اشاره به تشکیل کمیته دندانپزشکی برای بازگشایی مطب‌ها و نحوه ارائه خدمات در بحران کرونا گفت: نفر از منتخبان جامعه دندانپزشکی که مسئولیت دولتی در وزارت بهداشت داشتند و منتخب جامعه دندانپزشکی و سازمان نظام پزشکی بودند، در کمیته مشورتی دندانپزشکی منصوب شدند و این کمیته تدوین پروتکل‌های بهداشتی و دستورالعمل‌ها را برای نحوه بازگشایی خدمات دندانپزشکی برای مطب‌های خصوصی و حرف وابسته مثل کیلینیک‌های رادیولوژی و لابراتور‌ها تدوین کردند و در ۲۳ فرودین این دستورالعمل ابلاغ شد و طی ۵ جلسه کمیته مشورتی موارد مترتب در بحث دندانپزشکی دیده شد و امیدواریم تمام بند‌های آن اجرایی شود و حمایت‌های لازم برای اجرای آن صورت گیرد.
او ادامه داد: جامعه دندانپزشکی از ابتدای اپیدمی کرونا دوشادوش مدافعان سلامت در‌های مردم را تسکین دادند و در ۳۹۲ منتخب که ۱۱۰ مرکز دولتی و مابقی مطب‌ها و کلینیک‌های خصوصی بودند، خدمات دندانپزشکی ارائه شد.
هوشمند با اشاره به آسیب پذیری دندانپزشکان در بحران کرونا اظهار کرد: پروتکل‌ها و استاندار‌های ارائه خدمات دندانپزشکی بین المللی این حرفه را جز حرف آسیب پذیر اعلام کرده است و امیدواری مبادی ذیربط در حاکمیت، دولت و ستاد ملی کرونا امکانات و ملزوماتی که قرار است برای اقشار آسیب پذیر و جامعه پزشکی در خط مقدم مقابله با کرونا در نظر گرفته اند، برای دندانپزشکان در نظر بگیرند و از این قشر حمایت کنیم.
او تاکید کرد: بخشی از دستورالعمل‌ها به حمایت‌های حاکمیت و جمعی بر می‌گردد و باید اقلام و لوازم حفاظتی برای دندانپزشکان تامین شود، دندانپزشکان برای ارائه خدمات دندانپزشکی نیاز به ۱۰ قلم حفاظتی فردی نیاز دارند، اگر چه در گروه پزشکی کریکولوم دندانپزشکی تاکید دارد که انتقال عفونت در دندانپزشکی بسیار بالاتر از سایر رشته‌های پزشکی است و دندانپزشکان همیشه اصول کنترل عفونت را رعایت می‌کنند، اما در شرایط کرونا نیاز به رعایت دقیق پروتکل‌ها بوده و این نیازمند حمایت وزارت بهداشت است تا دندانپزشکان با حمایت‌های لازم از بحران کرونا عبور و خدمات لازم را ارائه کنند.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی وزارت بهداشت در پاسخ به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، درباره بازگشایی دانشکده‌های دندانپزشکی و رعایت پروتکل‌های بهداشتی به منظور پیشگیری از ابتلای دانشجویان و استادان اظهار کرد: شواهد بین المللی نشان می‌دهد که بسیاری از خدمات دندانپزشکی آئروسل تولید می‌کند و می‌تواند خطراتی برای دندانپزشکان و بیماران داشته باشد ملاحظات خاص خود را می‌طلبد، ما پروتکل‌های بهداشتی را برای بازگشایی دانشکده‌های دندانپزشکی در دست تدوین داریم و در صورتی که به تایید ستاد ملی مقابله با کرونا برسد، در خرداد ماه بعد از ماه مبارک رمضان بازه‌ای را برای بازگشایی دانشکده‌های دندانپزشکی در نظر گرفته ایم و از دو روز آینده دستورالعمل‌ها به دانشکده‌های دندانپزشکی ابلاغ می‌شود و دانشکده شرایط بهداشتی را برا یحضور دانشجویان فراهم می‌کنند و دانشجویان به صورت شیفت بندی و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و اصول حفاظت فردی در دانشکده‌های دندانپزشکی حضور پیدا می‌کنند.
او ادامه داد: کلاس‌های نظری دانشجویان دندانپزشیکی به صورت مجازی برگزار می‌شود، اما بخش عملی و مهارتی و کلینیکی که باید به صورت حضوری برگزار شود، تاکید کرده ایم که برگزاری کلاس‌ها با رعایت تمام پروتکل‌های بهداشتی و اصول حفاظتی باشد و با معاونت دانشجویی و فرنگی هم هماهنگی‌های لاز م صورت گرفته است تا اصول بهداشتی در خوابگاه‌ها وتردد و .. رعایت شود و ما از ۶ خرداد تا ۶ شهریور پروتکل‌های لازم و با دقت بیشتر برای سال‌های تحصیلی آینده تدوین خواهیم کرد و ما دغدغه سلامت مردم و دانشجویان را داریم و سلامت جامعه و مردم خط قرمز ماست و امیدواریم بتوانیم پروتکل مرحله‌ای و زمان بندی شده پیش ببریم.
هوشمند افزود: ما با مدیرکل بازآموزی وزارت بهداشت بحث و صحبت کرده ایم تا دندانپزشکان و دستیاران و دانشجویان دندانپزشکی توانند به دسترسی به سامانه بازآموزی اطلاعات خود را درباره کووید ۱۹ به روز کنند و دانشجویان و اعضای هیات علمی و دنداپزشکان با رعایت پروتکل‌های بهداشتی بتوانند خدمت رسانی کنند.
او ادامه داد: ما در بحث آموزش همگانی مطالبی را آماده کرده ایم و این مطالب آموزشی در مطب‌ها و دانشکده‌های دندانپزشکی باید در اختیار مراجعه کنندگان قرار گیرند تا مراجعه کنندگان اطلاعات لازم درباره شکستن زنجیره انتقال ویروس کرونا را کسب کنند و آن‌ها را رعایت کنند.
دبیر شورای آموزش دندانپزشکی وزارت بهداشت در پاسخ به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان، درباره برخورد با دندانپزشکان متخلف که خارج از پروتکل بهداشتی اقدام به ارائه خدمت کنند، گفت: اگر موارد تخلفی ثبت شود، به صورت موردی برخورد صورت می‌گیرد و معاونان درمان در دانشگاه‌های علوم پزشکی بر اجرای پروتکل‌ها باید نظارت کنند و معدود مواردی است که ممکن است خلاف پروتکل‌ها اقدام به بازگشایی یا ارائه خدمات کنند و قاطبه جامعه دندانپزشکی بیش از مسئولان احساس مسئولیت می‌کنند چرا که همه درگیر یک بحران هستیم.
هوشمند بیان کرد: بحث دندانپزشکی خانواده را در ارتباط شورای دندانپزشکی وزارت بهداشت با دستور وزیر بهداشت به جد دنبال می کنیم چرا که وزیر بهداشت جامعه محور کردن دندانپزشکی و آموزش تاکید دارند و از آنجایی که در سال ۱۳۹۷ کوریکلوم دندانپزشکی بازنگری شده است، ما دنبال متمم و پیوستی برای کریکولوم آموزش دندانپزشکی هستیم تا آموزش دندانپزشکی جامعه محور شود.
او ادامه داد: افزون بر این در طرح هر خانه یک پایگاه سلامت یک نماینده از جامعه دندانپزشکی داریم تا بحث سلامت دهان و دندان را ویژه ببینیم چرا که سلامت دهان و دندان مغفول واقع شده است و ما نیازمند بازنگری در سیاست هایمان هستیم.
هوشمند در پاسخ به سوالی درباره جامعه‌نگر کردن آموزش دندانپزشکی، گفت: با توجه به دستور وزیر بهداشت با عنایت به توجه ویژه‌ای که به بحث جامعه‌نگر کردن آموزش دندانپزشکی دارند، در دستور کار ماست. از آنجایی که در سال ۱۳۹۷ کوریکلوم دندانپزشکی بازنگری شده است، ما پیگیریم تا بتوانیم از طریق یک متت و یا پیوست در آموزش دندانپزشکی این موضوع را لحاظ کنیم. در کنار این، بحث هر خانه یک پایگاه سلامت، ما یک نماینده داریم که در این پروژه بحث سلامت دهان و دندان را به صورت مهم و ویژه ببینیم. زیرا به نظر می‌رسد که اهمیت سلامت دهان و دندان مغفول مانده است و ما نیازمند بازنگری در سیاست‌هایمان هستیم.
او خطاب به مسئولان حاکمیتی که سیاستگذاری حوزه سلامت و کشور را به عهده دارند، افزود: اگر قرار است سلامت مردم را به معنای واقعی مورد توجه قرار دهیم، باید این موضوع به صورت یک گفتمان حاکمیتی مطرح شود. به صورت شعارگونه نمی‌توان در حوزه سلامت حرکت کرد. سازمان بهداشت جهانی پیشنهاد می‌کند که سلامت در تمام سیاست‌ها دیده شود. زمانی که حاکمیت ما به این موضوع باور داشته باشند که سلامت باید جزء لاینفک همه سیاست‌ها قرار گیرد و برای هر بخشی که در کشور اقدام می‌کنیم، یک پیوست سلامت هم ببینیم، آن زمان می‌توان گفت که یک جامعه سلامت محور هستیم و می‌توانیم یک جامعه سلامت‌محور که محور توسعه آن انسان سالم است، داشته باشیم. در عین حال در قانونی اعلام شده که در هر سیاستی باید پیوست سلامت دیده شود، اما متاسفانه شاهد آن هستیم که بحث سلامت دهان و دندان مورد توجه قرار نگرفته است.
او تصریح کرد: در وزارت بهداشت باید پیوست سلامت دهان را در تمام سیاست‌ها سلامت ببینیم. باید پرسید که سلامت دهان و دندان در کجای ماجراست، چه اتفاقی باید می‌افتاد و چه اتفاقی افتاده است؟. ضمن اینکه از تمام تلاش‌هایی که تاکنون انجام شده باید تشکر کرد، اما بهتر است که یکبار دیگر در سیاست‌هایمان بازنگری کنیم و بهتر است که برون سپاری انجام شود. اگر بپذیریم که در حال حاضر بهمعنای واقعی سازمان‌های مردم نهاد را تقویت کنیم و به آن‌ها هویت و اختیار دهیم، خود مردم مسئولیت بسیاری از اقدامات را برعهده بگیرند، بهتر از ما مسئولان می‌توانند بسیاری از کار‌ها را مدیریت کنند؛ بنابراین واقع‌بینی و اعتماد و سیاست‌های مبتنی بر شواهد بین‌المللی می‌تواند مشکلات را در این حوزه حل کند.
هوشمند در پاسخ به سوالی درباره بالا بودن هزینه‌های دندانپزشکی در ایران، گفت: در حال حاضر تعرفه و هزینه‌هایی که بابت خدمات دندانپزشکی در دانشکده‌های دندانپزشکی اخذ می‌شود، هزینه‌های حداقلی است. از طرفی در این زمینه یک اشکال ساختاری وجود دارد که باید اصلاح شود. با حمایت معاونت آموزشی و معاونت درمان وزارت بهداشت، موضوعی مبنی بر اینکه دانشکده‌های دندانپزشکی مراکز آموزشی و درمانی هستند، مطرح شد، چرا که دانشجو در قالب ارائه خدمات درمانی زیر نظر استاد مربوطه درمان‌ها را انجام می‌دهند و هزینه بسیار ناچیزی دریافت برای ارائه خدمات می‌شود. حال اگر ساز و کار تامین اعتبارات دانشکده‌های دندانپزشکی به عنوان مراکز آموزشی و درمانی در ساختار بازتعریف و لحاظ شود، کاهش هزینه یا رایگان شدن خدمات دندانپزشکی می‌تواند محقق شود.
او گفت: بسته‌های حمایتی در حوزه خدمات دندانپزشکی پایه به صورت رایگان در حومه شهر‌ها و متاطق محروم در مراکز بهداشتی داده هزینه های آن از سوی بیمه‌ها پرداخت می شود، به گونه‌ای بخشی از خدمات بهداشت دهان و دندان دیده شده است، اما این باید همگانی شود و به شکلی تحت پوشش قرار گیرد. باید توجه کرد که متاسفانه هزینه خدمات دندانپزشکی نه تنها در ایران بلکه در دنیا بالاست. بر همین اساس بخش‌های حمایتی و سازمان‌های بیمه‌گر باید به میدان بیایند و کمک کنند. به هر حال در همه جای دنیا آموزش هزینه‌بر است. امیدواریم مسئولان ذیربط متوجه این موضوع باشند که دانشکده‌های دندانپزشکی ما نیازمند ساز و کار خاصی برای تامین اعتبارات هستند تا فشاری به مراجعه‌کنندگان وارد نشود، اما در حال حاضر هم هزینه‌های پرداختی از سوی مراجعان بسیار کم است.
وی درباره احتمال ابتلا به کرونا از طریق دهان و دندان، گفت: انتقال از طریق هوا در کرونا، هنوز به تایید نرسیده است، اما انتقال از طریق تنفس در مقالات مطرح شده است. بر همین اساس توصیه می‌شود که در صورت سرفه یا عطسه فرد جلو دهان خود را بگیرد، از ماسک استفاده کند، باید توجه داشت که ویروس سنگین است و بر همین اساس ممکن است ویروس روی برخی سطوح تا چند روز بماند، بنابراین باید نکات بهداشتی را رعایت کنیم و حوزه دندانپزشکی هم از این قاعده مستثنی نیست.
او ادامه داد: خدمات دندانپزشکی به دو دسته کلی تقسیم‌بندی می‌شوند؛ یکسری خدمات که تولیدکننده ترشحات هوایی هستند و برخی نیستند. خود دندانپزشک تسلط کامل دارد که بر اساس نوع خدمت چه اقداماتی را باید انجام دهد؛ بنابراین مراجعانبه مطب های دندانپزشکی خیالشان راحت باشد، در مطب‌هایی که پروتکل را رعایت می‌کنند و به صورت رسمی از سوی وزارت بهداشت اعلام می‌شوند، خطر انتقال به حداقل می‌رسد. در عین حال خود دندانپزشک بیش از بیماران در معرض خطر است و بر همین اساس تمام همکاران دغدغه خدمت استاندارد در شرایط اپیدمی را دارند.
هوشمند ادامه داد: در عین حال حمایت‌های حاکمیتی هم باید از دندانپزشکان صورت گیرد، دندانپزشکان بسیار آسیب‌پذیر هستند؛ چراکه در اوج فعالیت کاری بین دو تا سه ماه کار نکردند و خدمات‌شان به خدمات اورژانس و ضروری آن هم در مراکز خاصی که بخش دولتی و خصوصی اعلام کردند، محدود بود، بنابراین این موضوع باید در مالیات لحاظ شود. همکارانی که بیمه تامین اجتماعی داشتند و با دستور حاکمیت بازگشایی مطب ممنوع بود و نباید کار می‌کردند، نیازمند حمایت هستند.
هوشمند در پاسخ به سوال دیگری درباره کمبود اقلام بهداشتی و تجهیزاتی در مراکز دندانپزشکی که خدمات اورژانسی ارائه می‌کنند، گفت: در عین حال همکاران دندانپزشکی برای رسیدن به یک استاندارد بهداشتی قابل قبول در مطب‌ها نیازمند یکسری امکانات، تجهیزات و وسایل بوده که این تجهیزات هزینه‌بر است؛ بنابراین باید یکسری بسته‌های حمایتی را برای دندانپزشکان ببینیم، تا جایی که اطلاع داریم اداره کل تجهیزات پزشکی قول دادند که طبق یک پروتکل شفاف و مشخص تجهیزات در اختیار دانشکده‌های دندانپزشکی، مطب‌ها و بخش خصوصی قرار گیرد.
او با اشاره به موضوع تعرفه‌های دندانپزشکی گفت: هیات‌دولت تعرفه‌ها را اعلام کرد و تعرفه‌های دندان پزشکی حدود ۱۸ تا ۱۹ درصد افزایش داشته است که با توجه به اینکه دندانپزشکی شغل آسیب‌پذیر است، باید روی جزء فنی تعرفه‌ها کار شود اما در نهایت پرداخت از جیب مردم در حوزه دندانپزشکی باید منطقی باشد. این هم نیازمند تصمیمات معقول و منطقی است. قرار نیست دندانپزشک این هزینه را پرداخت کند. بخش عمده آن را حاکمیت باید با برنامه‌ریزی درست، سیستم‌های حمایتی بیمه پرداخت کند و بیمه‌ها باید خدمات دندانپزشکی را پوشش دهند، اکنون بیمه ها هم مشکلاتی دارند، بنابراین باید بر روی پیشگیری سرمایه‌گذاری کنیم.
هوشمند ادامه داد: درمان حق مردم است و تعطیل‌پذیر نیست و باید برای همه مردم قابل دسترسی باشد، اما ضمن اینکه باید بر روی درمان کار کنیم، باید به عقب برگردیم و روی پیشگیری سرمایه‌گذاری کنیم و از سنین پایین و اقشار آسیب‌پذیر در بهبود سلامت دهان و دهان سرمایه گذاری و با بسته‌های حمایتی بر روی فرهنگ سلامت مردم کار کنیم. اگر فرهنگ سلامت بهداشت دهان و دندان، سبک زندگی و تغذیه درست افزایش پیدا کند و در مردم نهادینه شود، نتیجه مطلوب خواهد بود. ما مطالبه درمانی برای مردم ایجاد کردیم، درمان چاه ویلی است که پر نمی‌شود. در حال حاضر در کانادا حق بیمه‌ای که یک فرد سیگاری برای دندانپزشکی می‌پردازد، به مراتب بیش از فردی است که سیگار نمی‌کشد. باید سیاست‌های حمایتی را هدفمند کنیم و به سمت سیاست‌های حمایتی پیش رویم.
او در پاسخ به سوالی درباره زمان مراجعه کودکان به مراکز دندانپزشکی در روزهای کرونایی گفت: کودکان نیز مانند سایر مردم باید برای خدمات اورژانس و ضروری که عمدتا پوسیدگی‌های دندانی که به عصب رسیده و دردناک است، می توانند به مطب‌های دندانپزشکی مراجعه کنند، باید درمان‌های انتخابی را مانند ارتوپدی فک و صورت را تا حد امکان به تعویق انداخت ، مگر در مناطقی که از سوی ستاد ملی کرونا ارائه خدمات دندانپزشکی سفید اعلام می‌شود.
هوشمند درباره آمار ابتلای دندانپزشکان به کرونا، گفت: در این زمینه آمار رسمی نداریم، اما آمارمان بالا نیست و گواه این است که همکاران دندانپزشک در سراسر کشور صرف نظر از وجود اپیدمی کرونا، رعایت کنترل عفونت‌شان نسبت به سایر رشته‌های پزشکی با توجه به ماهیت شغلی دندانپزشکی، بالاتر بوده است و در حال حاضر هم با توجه به حساسیتی که مستندات علمی مطرح می‌کنند، دندانپزشکان پروتکل بهداشتی را رعایت می کنند.
او درباره بهداشت دهان و دندان در مدارس گفت: به نظر می‌رسد که ما باید چند برنامه را به صورت همزمان پیش بریم تا بحث پیشگیری در نظام سلامت کشور به گفتمانی غالب بدل شود. باید توجه کرد که بحث سلامت فقط مختص وزارت بهداشت نیست. متولی حوزه سلامت وزرت بهداشت است، اما سایر سازمان‌ها هم نقش‌های خود را در این حوزه آنطور که شایسته است، انجام نمی‌دهند. از همین رو خواهش می‌کنیم که دستگاه‌های ذیربط به کمک وزارت بهداشت بیایند.
هوشمند تاکید کرد: وزیر بهداشت ایده هر خانه یک پایگاه سلامت را مطرح کردند که باید به گفتمان حاکمیتی بدل شود. در وزارت بهداشت روی نقش دندانپزشکی پیشگیرانه در آموزش دندانپزشکی کار می‌کنیم. ما سالانه بین ۱۳۰۰ تا ۱۴۰۰ دانشجوی دندانپزشکی ورودی داریم و تعداد زیادی متخصص دندانپزشکی هم هر ساله فارغ‌التحصیل می‌شوند. این‌ها به نوعی باید دندانپزشکان جامعه‌محور بار بیایند. حاکمیت باید برای این موضوع انرژی بگذارد تا بحث پیشگیری را از طریق آموزش در حوزه دندانپزشکی نهادینه کنیم. رکن اصلی ماندگاری یک تغییر و تحول در ایجاد پیشگیری مطلوب آموزش همگانی و دانشگاهی است.
او گفت: باید بررسی کرد که نقش آموزش سلامت دهان و دندان در آموزش پزشکی و تخصصی ما کجاست؟ ما نباید مجددا اقداماتی را انجام دهیم که در گذشته امتحان خود را پس داده‌اند. آموزش سلامت دهان و دندان را باید برای پزشکان عمومی، متخصص و پرستار بازتعریف کنیم. این‌گروه ها آموزش‌های لازم و ضروری را برای سلامت دهان و دندان و نقش آن در سلامت عمومی و برعکس به طور کامل ببینند. در عین حال آموزش و پرورش هم می‌تواند در این حوزه نقشی حیاتی را ایفا کند.
هوشمند افزود: باید بر روی ارتقاء سواد سلامت کودکان کار کنیم. اگر کودکی از مهدکودک درباره سلامت دهان و دندان آموزش ببیند و همان آموزش‌ها در خانواده هم به کودک منتقل شود، قطعا رعایت بهداشت دهان و دندان برای او نهادینه می‌شود؛ بنابراین باید در سیاست‌هایمان بازنگری کنیم و بر روی پیشگیری توجه جدی داشته باشیم. حلقه مفقوده نظام سلامت در حوزه دندانپزشکی عدم وجود یک مدیریت واحد است. ما نیازمندیم که بخش سلامت دهان و دندان یک مدیریت منسجم، واحد و گروهی جامع داشته باشد.
انتهای ئیام/