دانستنی‌هایی درباره مسمومیت با ویتامین

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان،مولتی ویتامین‌ها یا مکمل‌های ویتامین نباید بیش از مقدار توصیه شده روزانه مصرف شوند. در شرایطی که برخی بیماری‌ها و شرایط می‌توانند نیاز به افزایش مصرف ویتامین‌ها را موجب شوند، همواره پیش از آغاز رژیم‌های ویتامینی با دوز زیاد باید با پزشک خود مشورت کنید.

ویتامین‌ها از جمله مواد مغذی ضروری برای حفظ سلامت بدن انسان هستند، اما مصرف بیش از حد یک چیز خوب نیز می‌تواند نتیجه‌ای معکوس به همراه داشته و سلامت انسان را در معرض خطر قرار دهد.

مصرف بیش از حد یک ویتامین می‌تواند موجب مشکلات سلامت جدی شود که این شرایط معمولا به نام هایپرویتامینوز یا مسمومیت با ویتامین شناخته می‌شود. برخی انتخاب‌های غذایی نیز ممکن است خطر مصرف بیش از حد ویتامین‌ها را افزایش دهند. همچنین، سوء مصرف مکمل‌های ویتامین می‌تواند بسیار خطرناک باشد. افزون بر این، برخی دارو‌ها می‌توانند خطر مسمومیت با ویتامین را چه به واسطه افزایش جذب یک ویتامین توسط بدن یا دارا بودن ترکیبات مبتنی بر ویتامین افزایش دهند.

خوشبختانه، تعداد موارد پزشکی جدی مرتبط با مسمویت با ویتامین بسیار کم است. با این وجود، آشنایی با علائم و درک دلایل بروز این شرایط اهمیت دارد.

ویتامین‌ها چه هستند؟

ویتامین‌ها گروهی از مواد مغذی ضروری هستند که برای حفظ سلامت بدن خود به آن‌ها نیاز داریم. مصرف مقدار مناسب ویتامین‌ها برای حفظ سلامت مغز، استخوان ها، پوست و خون اهمیت دارد. چندین ویتامین نیز به سوخت و ساز غذا کمک می‌کنند. بسیاری از ویتامین‌ها توسط بدن تولید نمی‌شوند و باید آن‌ها را از طریق رژیم غذایی یا مکمل‌های ویتامین دریافت کرد که شامل موارد زیر می‌شوند:

- ویتامین A

- ویتامین B۱ (تیامین)

- ویتامین B۲ (ریبوفلاوین)

- ویتامین B۳ (نیاسین)

- ویتامین B۵ (اسید پانتوتنیک)

- ویتامین B۶

- ویتامین B۷ (بیوتین)

- ویتامین B۹ (فولات، اسید فولیک)

- ویتامین B۱۲ (کوبالامین)

- ویتامین C (اسید اسکوربیک)

- ویتامین D (کلسیفرول)

- ویتامین E (آلفا-توکوفرول)

ویتامین K (فیلوکینون، منادیون)

ویتامین‌های محلول در چربی در برابر ویتامین‌های محلول در آب

محلول در چربی یا آب بودن فرق اصلی است که خطر مصرف بیش از حد یک ویتامین را تعیین می‌کند. ویتامین‌های محلول در آب زمانی که گوارش می‌شوند توسط بدن استفاده شده و معمولا برای مدت زمانی طولانی در بافت‌های بدن جذب نمی‌شوند. تمام ویتامین‌های ضروری به استثنای ویتامین‌های A، D، E و K محلول در آب هستند. این چهار ویتامین محلول در چربی هستند، به این معنی که بدن می‌تواند آن‌ها را برای استفاده بلند مدت در ذخایر چربی خود ذخیره کند.

به واسطه روشی که ویتامین‌ها توسط بدن جذب و مورد استفاده قرار می‌گیرند، برخی ویتامین‌ها خطر کمتری برای بروز دوزی سمی ایجاد می‌کنند. آن‌ها تنها زمانی موجب مشکلات سلامت می‌شوند که به طور مداوم در دوز زیاد یا در دوز‌های بسیار زیاد، معمولا ناشی از سوء مصرف مکمل ها، مصرف شوند. ویتامین‌های محلول در چربی به سرعت توسط بدن جذب می‌شوند و زمانی که در دوز‌های متوسط تا بسیار زیاد مصرف شوند می‌توانند موجب مشکلات سلامت فوری شوند.

مولتی ویتامین‌ها یا مکمل‌های ویتامین نباید بیش از مقدار توصیه شده روزانه مصرف شوند. در شرایطی که برخی بیماری‌ها و شرایط می‌توانند نیاز به افزایش مصرف ویتامین‌ها را موجب شوند، همواره پیش از آغاز رژیم‌های ویتامینی با دوز زیاد باید با پزشک خود مشورت کنید.

بر همین اساس، باید در مورد استفاده از مکمل‌ها و مقدار مصرف توصیه شده برای آن‌ها مراقب باشید.

ویتامین A

ویتامین A زمانی که به میزان متعادل مصرف شود توسط بدن برای تقویت بینایی، واکنش سیستم ایمنی، و عملکرد عادی اندام‌ها استفاده می‌شود. ویتامین A محلول در چربی هستند و به میزان زیاد در جگر و کلیه حیوانات و روغن ماهی و به میزان متوسط در لبنیات و تخم مرغ وجود دارد. سبزیجاتی مانند سیب زمینی شیرین و هویج نیز حاوی مقادیر متوسط از این ویتامین هستند.

ویتامین A موجود در مواد غذایی حیوانی طی گوارش آماده استفاده توسط بدن هستند، در شرایطی که منابع گیاهی این ماده مغذی اغلب حاوی کاروتنوئید‌هایی هستند که به طور کلی به نام پروویتامین A شناخته می‌شوند و در کبد می‌توانند به ویتامین A تبدیل شوند.

مقدار مصرف توصیه شده روزانه ویتامین A از منابع حیوانی و مکمل‌های مبتنی بر رتینوئید برای هر فرد متفاوت است:

مردان بالای ۱۸ سال: ۳,۰۰۰ واحد بین المللی

زنان بالای ۱۸ سال: ۲,۳۳۳ واحد بین المللی

زنانی باردار بالای ۱۸ سال: ۲,۵۶۶ واحد بین المللی

زنان شیرده: ۱,۳۰۰ میکروگرم RAE (هم‌ارز فعالیت رتینول)

بزرگسالان باید از مصرف بیش از ۱۰,۰۰۰ واحد بین المللی از ویتامین A پرهیز کنند.

مصرف ویتامین A بر اساس مقدار مصرف توصیه شده روزانه ایمن‌ترین انتخاب است، زیرا مصرف بیش از حد این ویتامین در بلند مدت می‌تواند مضر باشد.

علائم

مسمومیت با ویتامین A معمولا پوست را تحت تاثیر قرار می‌دهد و موجب قرمزی، خارش، و پوسته پوسته شدن آن می‌شود. مصرف بیش از حد و بلند مدت مکمل ممکن است به علائم جدی‌تری مانند موارد زیر منجر شود:

- تغییرات فشار در جمجمه (پرفشاری خون درون جمجمه ای)

- تغییرات بینایی

- حالت تهوع

- سرگیجه

- میگرن

- استخوان درد

- کما

- مرگ

این علائم شدید با آثار ماندگار بر سلامت استخوان و آسییب کبدی احتمالی همراه هستند.

یک نشانه منحصر به فرد مصرف بیش از حد بتا-کاروتن که به نام «کاروتنودرما» شناخته می‌شود موجب زرد یا نارنجی رنگ شدن پوست می‌شود، اما این شرایط خطرناک نیست.

دلایل

مصرف بیش از حد مواد غذایی حیوانی مانند جگر یا روغن ماهی، افزون بر مصرف دوز‌های بالا مکمل‌های ویتامین A خطر مسمومیت با این ویتامین را افزایش می‌دهد. بسیاری از مولتی ویتامین‌ها حاوی ویتامین A در قالب ترکیبی از ویتامین A از پیش ساخته و پروویتامین A هستند، بر همین اساس، توجه به نوع مورد استفاده در این مکمل‌ها اهمیت دارد.

بتا-کاروتن مشتق شده از منابع گیاهی، یک پروویتامین A موجود در هویج، به روشی متفاوت نسبت به ویتامین A از پیش ساخته شده متابولیز می‌شود. این نوع مسئول هیچ یک از علائم جدی مسمومیت با ویتامین A تشخیص داده نشده است.

همچنین، برخی دارو‌ها بر چگونگی جذب ویتامین A در بدن تاثیرگذار هستند. اُرلیستات (Orlistat)، دارویی رایج برای کاهش وزن، جذب ویتامین‌های محلول در چربی، از جمله ویتامین A را کاهش می‌دهد. بیمارانی که این دارو را مصرف می‌کنند باید یک مولتی ویتامین حاوی ویتامین A مصرف کنند.

دارو‌هایی که به نام رتینوئید‌ها شناخته می‌شوند حاوی ترکیبات مرتبط با ویتامین A هستند و برای درمان بیماری‌های تاثیرگذار بر پوست، خون، و دیواره داخلی اندام‌ها استفاده می‌شوند. این دارو‌ها زمانی که همراه با مکمل‌های ویتامین A مصرف می‌شوند ممکن است خطر مسمومیت را افزایش دهند.

درمان

اگر مسمومیت با ویتامین A بر اساس یک آزمایش خون تشخیص داده شود، کاهش مصرف این ویتامین مهم‌ترین اقدام است. در موارد مسمومیت جدی، زغال فعال می‌تواند استفاده شود. اگر زغال فعال در دسترس نیست، و امکان مراجعه به بیمارستان طی یک ساعت نیز وجود ندارد، اپیکا باید برای تحریک استفراغ استفاده شود. در مورد اوردوز یک ویتامین، کنترل مسمومیت باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن صورت بگیرد.

ویتامین‌های B

بیشتر ویتامین‌های B برای عملکرد‌های مرتبط با پوست، مو، مغز، و سلامت عضلانی اهمیت دارند. خوشبختانه، به استثنای ویتامین‌های B۳ و B۶، اعضای این خانواده با مسمومیت چشمگیر ویتامینی مرتبط نیستند.

ویتامین B۱ (تیامین)

ویتامین B۱ که به نام تیامین نیز شناخته می‌شود در منابع غذایی مانند گوشت گاو، غلات کامل، حبوبات و مغزدانه‌ها وجود دارد. مقدار مصرف توصیه شده روزانه آن برای بزرگسالان برابر با ۱.۲ میلی گرم برای مردان و ۱.۱ میلی گرم برای زنان است.

مصرف ویتامین B۱ در دوز‌های بالا سمی نشان نداده است.

ویتامین B۲ (ریبوفلاوین)

ویتامین B۲ که به نام ریبوفلاوین نیز شناخته می‌شود در منابع غذایی مانند لبنیات، تخم مرغ، گوشت، غلات کامل و سبزیجات برگدار وجود دارد. مقدار مصرف توصیه شده روزانه آن برای بزرگسالان برابر با ۱.۳ میلی گرم برای مردان و ۱.۱ میلی گرم برای زنان است.

مصرف ویتامین B۲ در دوز‌های بالا سمی نشان نداده است.

ویتامین B۳ (نیاسین)

ویتامین B۳ که به نام نیاسین نیز شناخته می‌شود در منابع غذایی مانند گوشت، ماهی، غلات کامل و سبزیجات برگدار وجود دارد. مقدار مصرف توصیه شده روزانه آن برای بزرگسالان برابر با ۱۶ میلی گرم برای مردان و ۱۴ میلی گرم برای زنان است.

مصرف ویتامین B۳ برای یک بار در دوز‌های بالا سمی نشان نداده است.

ویتامین B۳ برای مدیریت کلسترول استفاده می‌شود. اما زمانی که این ویتامین در دوز‌های ۵۰ میلی گرم یا بیشتر در روز برای مدت زمانی طولانی مصرف شود ممکن است فرد را در معرض خطر مسمومیت قرار دهند. زنان باردار باید از مصرف زیاد ویتامین B۳ پرهیز کنند، زیرا می‌تواند موجب نقائص هنگام تولد شود.

از علائم مسمومیت با ویتامین B۳ می‌توان به قرمزی، خارش و سوزش پوست اشاره کرد. مصرف بیش از حد ویتامین B۳ در بلند مدت می‌تواند آسیب کبدی، به ویژه در افراد مبتلا به بیماری کبد را موجب شود.

ویتامین B۵ (اسید پانتوتنیک)

ویتامین B۵ که به نام اسید پانتوتنیک نیز شناخته می‌شود در منابع غذایی مانند مرغ، زرده تخم مرغ، لبنیات، غلات کامل، حبوبات، قارچ، کیل، کلم، و بروکلی وجود دارد. مقدار مصرف توصیه شده روزان آن برای بزرگسالان برابر با ۵ میلی گرم است.

مصرف ویتامین B۵ در دوز‌های بالا سمی نشان نداده است، اما دوز‌های بسیار زیاد آن ممکن است موجب اسهال شود.

ویتامین B۶

ویتامین B۶ گروهی از ترکیبات مرتبط با پیریدوکسین است که در منابع غذایی مانند ماکیان، ماهی، غلات کامل و حبوبات وجود دارند. مقدار مصرف توصیه شده روزانه آن ۱.۳ تا ۲ میلی گرم برای بزرگسالان است.

مصرف دوز‌های اضافه بیش از ۱۰۰ میلی گرم در روز برای بزرگسالانی که یک برنامه درمانی را دنبال نمی‌کنند، توصیه نمی‌شود. دوز‌های بسیار زیاد ۱,۰۰۰ تا ۶,۰۰۰ میلی گرم در بلند مدت می‌تواند اثر منفی بر مغز و پوست داشته باشد. این ممکن است موجب از دست دادن هماهنگی، ضایعات پوستی، و اختلال در گوارش شود. علائم معمولا پس از قطع مصرف مکمل برطرف می‌شوند.

ویتامین B۷ (بیوتین)

ویتامین B۷ که به نام بیوتین نیز شناخته می‌شود در منابع غذایی مانند جگر، لبنیات، موز، سیب زمینی شیرین و مغزدانه‌ها وجود دارد. مقدار مصرف توصیه شده روزانه آن برای بزرگسالان ۳۰ میگروگرم است.

مصرف ویتامین B۷ در دوز‌های بالا سمی نشان نداده است.

ویتامین B۹ (فولات، اسید فولیک)

ویتامین B۹ که معمولا به نام فولات یا اسید فولیک شناخته می‌شود برای تولید سلول‌های جدید و همچنین رشد مغز و ستون فقرات جنین طی دوران بارداری اهمیت ویژه‌ای دارد. این ماده مغذی در منابع غذایی مانند مرکبات و سبزیجات برگدار وجود دارد.

مقدار مصرف توصیه شده روزانه آن برای بزرگسالان ۴۰۰ میکروگرم است. زنان باردار باید ۶۰۰ میکروگرم از این ویتامین مصرف کنند و زنان شیرده نیز باید ۵۰۰ میکروگرم ویتامین B۹ مصرف کنند.

ویتامین B۹ به طور کلی در دوز‌های بالا سمی نیست.

ویتامین B۱۲ (کوبالامین)

ویتامین B۱۲ که به نام کوبالامین نیز شناخته می‌شود در منابع غذایی مانند لبنیات، تخم مرغ، ماهی، ماکیان، و گوشت وجود دارد. مقدار مصرف توصیه شده روزانه آن برای بزرگسالان برابر با ۲.۴ میکروگرم است.

مصرف ویتامین B۱۲ در دوز‌های بالا سمی نشان نداده است.

ویتامین C

ویتامین C که به نام اسید اسکوربیک نیز شناخته می‌شود به عنوان یک آنتی اکسیدان برای پیشگیری از آسیب دیدگی سلول‌ها و همچنین رشد و ترمیم بافت‌ها در بدن استفاده می‌شود. این ماده مغذی در منابع غذایی مانند مرکبات، سیب زمینی، فلفل ها، و سبزیجات برگدار وجود دارد. مقدار مصرف توصیه شده روزانه آن برای بزرگسالان برابر با ۹۰ میلی گرم برای مردان و ۷۵ میلی گرم برای زنان است.

ویتامین C به طور کلی سمی در نظر گرفته نمی‌شود، اما دوز‌های زیاد ۲,۰۰۰ میلی گرم در روز می‌تواند بر گوارش تاثیرگذار بوده و موجب اسهال، کرامپ‌ها و حالت تهوع شود.

ویتامین D

ویتامین D که به نام کلسیفرول نیز شناخته می‌شود به جذب کلسیم و ساخت استخوان در بدن کمک می‌کند. پری‌ویتامین D می‌تواند در پوست تولید شود، اما از آنجایی که افراد بسیاری زمان زیادی را در فضا‌های سرپوشیده سپری می‌کنند یا در مناطقی ساکن هستند که به نور خورشید کافی دسترسی ندارند، قرار گرفتن در معرض نور خورشید به تنهایی ممکن است برای تامین ویتامین D مورد نیاز بدن کافی نباشد. از منابع غذایی برای این ویتامین می‌توان به شیر، آبمیوه، و غلات صبحانه غنی شده و ماهی اشاره کرد و همچنین مکمل‌های این ماده مغذی نیز در دسترس هستند.

مقدار مصرف توصیه شده روزانه ویتامین D برای بزرگسالان ۳۱ تا ۷۰ ساله برابر با ۱۵ میکروگرم (۶۰۰ واحد بین المللی) و برای افراد بالای ۷۱ سال برابر با ۲۰ میکروگرم (۸۰۰ واحد بین المللی) است.

مصرف ۱۰۰ میکروگرم (۱۰,۰۰۰ واحد بین المللی) یا بیشتر از ویتامین D در روز ممکن است خطر مسمومیت با این ویتامین را به همراه داشته و به سطوح بیش از حد زیاد کلسیم در خون منجر شود. علائم ممکن است شامل سنگ‌های کلیه، حالت تهوع، استفراغ، یبوست، و کاهش وزن باشند. همچنین، مصرف بیش از حد ویتامین D با خطر سرطان، مشکلات قلبی، و افزایش خطر شکستگی‌های استخوان پیوند خورده است.

تشخیص مسمومیت با ویتامین D ممکن است از طریق آزمایش‌های خون و ادرار برای بررسی سطوح کلسیم، ویتامین D و فسفر صورت بگیرد. برای درمان، توقف دریافت ویتامین D توصیه شده است، اما در موارد مسمومیت شدید ممکن است روش‌های دیگر نیاز باشند.

ویتامین E

ویتامین E که به نام آلفا-توکوفرول نیز شناخته می‌شود گروهی از هشت ترکیب مرتبط است که به عنوان آنتی اکسیدان‌ها برای محافظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب استفاده می‌شوند. این ویتامین در منابع غذایی مانند ماهی، روغن‌های گیاهی، مغزدانه ها، گندم و سبزیجات برگدار وجود دارد.

مقدار مصرف توصیه شده روزانه ویتامین E برای بزرگسالان برابر با ۱۵ میلی گرم است.

مصرف روزانه ۳۰۰ میلی گرم یا بیشتر از مکمل‌ها ممکن است خطرات سرطان پروستات در مردان، سکته مغزی و خونریزی را افزایش دهد.

ویتامین K

ویتامین K که به نام فیلوکینول و منادیون نیز شناخته می‌شود یک ویتامین محلول در چربی است که برای لخته شدن خون اهمیت دارد. این ویتامین در شیر، روغن سویا، و سبزیجات برگدار وجود دارد. به طور کلی، نیازی به مصرف مکمل‌های این ویتامین نیست، مگر در مواردی که میزان جذب آن کاهش یافته باشد.

مقدار مصرف توصیه شده روزانه ویتامین K برای بزرگسالان برابر با ۱۲۰ میکروگرم برای مردان و ۹۰ میکروگرم برای زنان است.

مصرف ویتامین K در دوز‌های بالا سمی نشان نداده است.

منبع: عصر ایران

انتهای پیام/