در ادامه با برخی از بهترین گیاهان دارویی که سلامت انسان را ارتقا می دهند، بیشتر آشنا می شویم.
اسطوخودوس، گیاهی است چندین ساله به ارتفاع حدود نیم متر با برگهای متقابل، باریک، دراز، سبز رنگ و پوشیده از گلهای سفید پنبهای است. گلهای آن به رنگ بنفش و به صورت سنبله میباشد.
اسطوخودوس در بیشتر نقاط دنیا به صورت خودرو میروید و بسته به شرایط محیط و خاک به انواع مختلف ظاهر میشود.
قسمت مورد استفاده این گیاه، گلها و سر شاخههای گلدار آن است.
اسطوخودوس بوی بسیار مطبوعی دارد، ولی طعم آن تلخ است و به علت بوی مطبوع آن در عطر سازی مصرف میشود.
از دیر باز ملل مختلف با خواص این گیاه دارویی آشنا بوده و از آن برای رفع بسیاری ناراحتیها از جمله مشکلات هاضمه، بیخوابی، اضطراب استفاده میکردند.
در جنگ جهانی اول از خواص دارویی این گیاه برای درمان و ضدعفونی کردن زخمها استفاده میکردند و کشاورزان انگلیسی برای پیشگیری از سردرد و آفتابزدگی گلهای این گیاه را درون کلاههای خود میگذاشتند.
برخی از خواص دارویی اسطوخودوس:
• رفع استرس و افسردگی:
روغن اسطوخودوس آرامبخش و ضد تشنج بوده و تاثیر آرامبخشهای دیگر را افزایش میدهد. [افسردگی، بیماری شایع عصر ما]
• رفع بیخوابی:
محققان انگلیسی طی تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که استفاده از اسطوخودوس در رفع بیخوابی، همانگونه که در طب سنتی آز آن استفاده میشده، تاثیر به سزایی دارد.
در بیمارستانهای انگلیس، برای رفع بیخوابی به بیماران بالشهایی داده میشود که درون آن اسطوخودوس وجود دارد. [خطرات بیخوابی و راههای مقابله با آن]• خاصیت ضدعفونی کننده قوی دارد از اینرو برای ضدعفونیکردن زخمها و جراحات به کار میرود.
• مشکلات هاضمه را برطرف میکند.
• در درمان انواع سردردها موثر است.
• مشکلات پوستی را برطرف میکند.
• مقوی معده است.
• کرمهای روده و معده را از بین میبرد.
• سرفه را برطرف میکند.
• برای رفع فراموشی و تقویت حافظه موثر است. [ برای تقویت حافظه و تمرکز حواس چه باید کرد؟]• زردی را برطرف میکند.
• آسم را برطرف میکند.
• درمان کننده رماتسیم، آرتروز و نقرس است. [مصرف چای و افزایش خطر آرتروز در زنان بالای ۵۰ سال]• برای برطرف کردن بوهای نامتناسب در منزل چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب ریخته و بگذارید بآرامی بجوشد.
طریقه مصرف:
حدود ۵ گرم سرشاخه گلدار و یا گل این گیاه را در یک لیتر آبجوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه دم کنید. مقدار مصرف این دم کرده ۴- ۳ فنجان در روز است.
توجه: اشخاص صفراوی مزاج از این گیاه استفاده نکنند چرا که باعث آشفتگی آنان میشود.
این اشخاص باید آن را با سکنجبین بخورند.
یک کارشناس گیاهان دارویی با اشاره به این که رازیانه گیاه لاغری است که در بخشهایی از خاک کشورمان میروید، گفت: گیاه رازیانه در مناطق شمالی ایران و در دامنههای کوههای البرز بطور خودرو میروید.
ایشان با بیان اینکه رازیانه یک گیاه دارویی گل دار از راسته آپیالس (Apiales)، تیره چتریان (Apiaceae) و از رده رازیانهها (Foeniculum) است که بومی مناطق مدیترانه است، تصریح کرد: کشورهای سوریه، هند، مکزیک، ایران، مصر، ترکیه و چین عمدهترین تولیدکنندههای رازیانه در جهان هستند.
وی اضافه کرد: گیاه رازیانه مورد استفاده یونانیان و روم باستان بوده و از آن برای لاغر شدن استفاده میکردند.
این کارشناس گیاهان دارویی، با اشاره به اینکه رازیانه طبع گرم و خشکی دارد، افزود: در طب سنتی ایران، از رازیانه به گیاه ضدبلغم و صفرا یاد میشود. همچنین از آنجا که رازیانه گیاه بسیار گرمی است اگر بخواهید از خاصیت مسهل بودن آن بهرهمند شوید، باید آن را با مادهای مصرف کنید که حرارت گیاه را کم کند و بهترین گزینه ما برای همراهی با آن سکنجبین و عسل است.
وی ادامه داد: قسمتهای مورد استفاده گیاه رازیانه عبارتند از بذر، برگ و ریشه. مقدار مصرف روزانه رازیانه، به طور متوسط حداکثر ۵ گرم یا یک تا سه استکان عرق آن توصیه میشود.
خواص درمانی رازیانه
این کارشناس گیاهان دارویی منابع طبیعی استان سمنان با اشاره به خواص درمانی رازیانه، خاطرنشان کرد: برای رفع بوی بد دهان و درمان گلو درد نیز میتوان رازیانه را قِرقِره کرد و یا بذر آن را داخل دهان گذاشت و چند دقیقه جوید. همچنین کمک به دستگاه گوارش در هضم غذا و به عنوان بادشکن از دیگر فواید آن است. برای سوء هاضمه، سردی معده و یا دردهای فشردگی معده بسیار موثر است.
عبدوس افزایش شیردهی مادران را یکی از مهمترین خواص این گیاه درمانی دانست و اضافه کرد: رازیانه برای درمان مشکلات دستگاه تنفس و تنگی نفس قابل استفاده بوده و علاوه بر این، رازیانه مُدر و ضد میکروب بوده و برای رفع سوزش ادرار نیز مفید است. به معالجهٔ درد گلو و رفع التهاب حنجره کمک کرده و برای رفع اختلالات قاعدگی و معالجه زخم معده به کار میرود.
این کارشناس گیاهان دارویی با اشاره به دیگر خواص این گیاه دارویی گفت: گیاه رازیانه برای درمان امراض کلیه موثر است و برای قولنج و سیاه سرفه نیز مفید است. همچنین برای درمان سرفه و تنگی نفس از جوشانده رازیانه با پرسیاوشان و انجیر میتوان استفاده کرد. همچنین برای رفع سردردهای میگرن میتوان از دم کرده رازیانه استفاده کرد. مصرف رازیانه در غذا از چشم در برابر التهاب، اختلالات مربوط به سن و پیری چشم محافظت میکند.
وی افزود: مادران شیرده از دم کرده رازیانه گاهی اوقات استفاده میکنند چرا که هم باعث ازدیاد شیر آ نها میگردد و هم ضد نفخ است و از دل درد کودک جلوگیری میکند مخصوصاً وقتی که غذای سنگین میخورند حتماً بعد غذا چند دانه رازیانه را در دهان خود نگه دارند و آهسته آهسته آب آن را که در دهان جمع میشود فرو ببرند.
عبدوس، رفع چین و چروک صورت را از دیگر خواص این گیاه برشمرد و افزود: برای این کار دانه رازیانه را پودر کرده یک قاشق مرباخوری در نصف لیوان آب به مدت یک ساعت در آب جوش گذاشته سپس دم کرده آن را صاف کرده با عسل و یک قاشق غذاخوری ماست شیرین به مدت۲۰ دقیقه مخلوط آن را روی صورت قرار میدهند.
وی در پاسخ به این پرسش که استفاده از گیاه رازیانه در دوران بارداری آسیبی به نوزادان نمیرساند، اظهار کرد: در دوران بارداری و شیردهی، مصرف گیاه رازانه ضرری به همراه ندارد و داروخانههای گیاهی ایران به شکلهای مختلف (مثل قطره آنتی میگرن، شربت توسیان، شربت تیمیان، پودر ژنرال تونیک، قطره سنکول، سنالین، منتازین و لوسیون تقویت موی سینره) موجود هستند که داخل تمام این محصولات رازیانه وجود دارد.
شیرین بیان گیاهی است که مردم هزاران سال از آن برای معالجه انواع بیماریها استفاده میکردند. اگرچه شیرین بیان دارای اثرات دارویی است، تحقیقات علمی فقط برخی از کاربردهای آن را پشتیبانی میکند و ممکن است برای همه بی خطر نباشد.
شیرین بیان گیاهی است که برخلاف نامش تلخ است، اما خواص فوق العادهای دارد. حتماً شنیده اید که از این گیاه برای درمان سرفه استفاده میشود. هم اکنون نیز از این گیاه در ترکیب شربتهای ضد سرفه استفاده میشود. این گیاه برای دستگاه گوارش و همچنین تقویت دستگاه ایمنی بدن موثر عمل میکند؛ چون حاوی ویتامینها و مواد معدنی متعدد مورد نیاز بدن است. در این مطلب گوشهای از خواص درمانی این گیاه را مرور میکنیم. لطفاً با ما همراه باشید.
در شیرین بیان بیش از ۳۰۰ ترکیب مختلف وجود دارد که برخی از آنها خاصیت ضد ویروسی و ضد میکروبی دارند.
التهاب و عفونت پوست: ریشه شیرین بیان ممکن است به درمان اگزما کمک کند. اگزما میتواند باعث خارش، قرمزی، پوسته پوسته شدن و التهاب شود.
عصاره ریشه شیرین بیان ممکن است در برابر باکتریهایی که میتوانند پوست را آلوده کنند، مؤثر باشد. براساس یک مطالعه در مجله تحقیقات دارویی ایران این مطالعه نشان داد که فعالیت ضد میکروبی در برابر استافیلوکوکوس اورئوس وجود دارد که میتواند باعث عفونتهای پوستی مانند سلولیت و فولیکولیت شود. در این مطالعه محققان از عصارههایی از برگ و ریشه گیاه استفاده کردند.
ناراحتی معده و زخم معده: عصاره حاوی گلابریدین و گلابرون، که فلاونوئیدهای موجود در ریشه شیرین بیان هستند، در تسکین ناراحتی معده مؤثر است. عصاره باعث کاهش حالت تهوع، درد معده و سوزش سردل میشود. عفونت با باکتری به نام هلیکوباکتر پیلوری میتواند باعث ایجاد زخم معده در برخی افراد شود. تحقیقات نشان میدهد که عصاره شیرین بیان ممکن است به از بین بردن باکتری هلیکوباکتر پیلوری کمک کند.
هپاتیت C: عصاره شیرین بیان حاوی ترکیبات مختلفی بوده که مهمترین آن گلیسریزین میباشد. گلیسیریزین ممکن است به درمان هپاتیت C، ویروسی که کبد را آلوده میکند، کمک کند. بدون درمان، هپاتیت C میتواند باعث التهاب و آسیب طولانی مدت کبد شود. محققان گزارش داده اند که گلیسیرریزین فعالیت ضد میکروبی علیه هپاتیت C در نمونههای سلولی را نشان میدهد و ممکن است نوید به عنوان یک درمان آینده برای این ویروس داشته باشد.
پزشکان در ژاپن برای درمان افرادی که به هپاتیت مزمن C مبتلا هستند، از یک نوع تزریقی گلیسیرریزین استفاده میکنند که به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهد. نتایج مطالعات آزمایشگاهی در ژاپن نشان میدهد که ممکن است برای این امر مفید باشد.
پوسیدگی دندان: برخی تحقیقات نشان میدهد که شیرین بیان ممکن است به از بین بردن باکتریهای موجود در دهان که باعث پوسیدگی دندانها میشود، کمک کند. با این حال، اگرچه شیرین بیان فعالیت ضد باکتریایی را در آزمایشگاه نشان داده است، اما مطالعات انسانی هنوز اثبات نکرده است که دارای هرگونه قدرت مبارزه با پوسیدگی است.
گلو درد: گلیسیریزین که یکی از ترکیبات مهم موجود در شیرین بیان است به کاهش التهاب در مجاری تنفسی کمک زیادی میکند. این ترکیب مفید مانع رشد و اثرات بیماری زای اکثر ویروسها میشود. امروزه این ماده در ترکیب داروهای مربوط به بیماریهای تنفسی قرار داده میشود و برای تسکین علائمی مانند سرفه و گلودرد موثر عمل میکند. این گیاه همچنین باعث روان شدن خلط شده و مجاری تنفسی را باز میکند. در واقع شیرین بیان ویروسهایی که مجاری هوایی را تهدید میکنند نابود میسازد.
عوارض شیرین بیان:
مصرف دوز نامناسب مکملهای شیرین بیان میتواند عوارض جانبی ایجاد کند.
دوز شیرین بیان به شرایطی که نیاز به درمان دارد بستگی دارد. با این حال، مردم هرگز نباید مقادیر زیادی شیرین بیان را مصرف کنند.
- افرادی که فشار خون بالا دارند و یا پتاسیم پایینی ندارند، باید از مصرف شیرینی شیرین بیان و مکملهای گلیسیرریزین به طور کلی خودداری کنند.
مصرف زیاد شیرین بیان باعث کاهش سطح پتاسیم میشود. طبق گفته سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA)، این میتواند منجر به موارد زیر شود:
ضربان قلب غیر طبیعی
فشار خون بالا
ورم
بی حالی
نارسایی احتقانی قلب
سازمان بهداشت جهانی (WHO) اظهار میدارد که مصرف کمتر از ۱۰۰ میلی گرم در روز اسید گلیسیریزیزک بعید است که در اکثر بزرگسالان عوارض جانبی داشته باشد.
زنان باردار نباید مقادیر زیادی شیرین بیان مصرف کنند. یک مطالعه نشان داد که گلیسیریزه موجود در شیرین بیان میتواند به مغز در حال رشد جنین آسیب برساند و منجر به مشکلات شناختی بعدا در زندگی شود. یک مطالعه قدیمی نشان داد که مصرف زیاد شیرین بیان در دوران بارداری میتواند منجر به تولد زودرس شود.
تداخلات دارویی:
داروهایی که با شیرین بیان تعامل دارند عبارتند از:
داروهای پتاسیم کم
داروهای فشار خون
دیورتیکها، قرصهای آب نیز نامیده میشوند
داروهای ضربان قلب
رقیق کننده خون مانند وارفارین
استروژن، هورمون درمانی
کورتیکواستروئیدها
نحوه استفاده از ریشه شیرین بیان:
نوشیدن چای شیرین بیان راهی آسان برای داشتن شیرین بیان در رژیم غذایی است.
شیرین بیان به شکل قرصهای جویدنی، عصاره مایع، کپسولها، پودر و عرق شیرین بیان نیز موجود است.
گیاه کاکوتی از خانواده نعنا است که براى خوش طعم کردن ماست و دوغ به کار برده میشود. گیاه کاکوتی مقوى معده، ضد عفونى کننده مجارى تنفسى است و خواص نعنا را داراست. طبع گیاه کاکوتی گرم و خشک است.
آنخ یا کاکوتی گیاه کوهی و خودرو که در خراسان شمالی در بین کرمانجها و ترکها به نام آنخ شناخته میشود و در میان فارسها به کاکوتی معروف است. گیاه کاکوتی در بسیاری از کوهستانهای شمال خراسان به وفور یافت میشود و مردمان زیادی را در فصل بهار به کوهستانها برای جمع آوری آنخ میکشاند.
گیاه کاکوتی هم خاصیت داروئی و هم خاصیت غذایی دارد. کاکوتی را اکثرا به همراه چای دم میکنند و اینگونه طعم خوبی را به چای اضافه میکند و بعضی اوقات هم آن را به تنهایی دم میکنند. این روش بسیار مورد استقبال است.
گیاه کاکوتی چند ساله است و بوتههای آن پرپشت و ارتفاع آن بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر میباشد و به آن کهلیک اُتی (به معنای علف کبک) و یا کلکوتی میگویند. کاکوتی دارای گلهای بنفش است.
استفاده از این گیاه به عنوان ادویه در غذاها کاربرد دارد و عطر آن بسیار نزدیک به آویشن است. از برگهای خرد شده کاکوتی به عنوان طعم دهنده دوغ میتوان استفاده کرد که اثرات سوء گوارشی آن نظیر دل درد و دل پیچه را کاهش میدهد.
کاکوتی برای درمان اسهال استفاده میشود
درمان اسهال:
کاکوتی برای درمان اسهال استفاده میشود؛ کاکوتی دارای خواص ضد عفونی کننده قوی است که روده را پاک سازی کرده و اسهال را درمان میکند.
پیشگیری و درمان سرماخوردگی و آنفلونزا:
کاکوتی دارای خواص ضد باکتریایی قوی بوده و خطر ابتلا به سرماخوردگی و آنفلونزا را کاهش میدهد.
جوشانده کاکوتی در رفع رماتیسم و نرمی استخوان مفید است
پیشگیری از خونریزی بینی:
برای جلوگیری از خونریزی بینی از دم کرده کاکوتی میتوان استفاده کرد. برای این منظور، پنبهای را آغشته به کاکوتی کرده و آن را در بینی قرار دهید.
مشکلات گوارشی:
کاکوتی دارای خواص ضدالتهابی و آرام بخش طبیعی است که به درمان معده درد، نفخ شکم، دل پیچه و سلامت دستگاه گوارش کمک میکند. علاوه بر این کاکوتی به دلیل خواص ضد میکروبی که دارد، خطر ابتلا به زخم معده ناشی از هلیکو باکتر پیلوری را کاهش میدهد.
توصیه میشود که برای بهبود هضم غذا و درمان معده درد، یک فنجان دمنوش کاکوتی را بعد از غذا بنوشید تا تاثیر بیشتری داشته باشد.
درمان روماتیسم:
جوشانده کاکوتی در رفع رماتیسم و نرمی استخوان مفید است و غرغره جوشانده آن ورم لوزتین را برطرف میکند.
پاکسازی پوست:
روغن کاکوتی یکی از بهترین روشها برای پاکسازی پوست از آلودگی هاست که به روشنتر شدن پوست صورت کمک میکند.
به طور کلی گیاه کاکوتی نباید به صورت مداوم و زیاد مصرف شود.
عوارض کاکوتی:
• مصرف کاکوتی در دوران بارداری بر جذب آهن بدن تاثیر دارد.
• کاکوتی یک گیاه قاعده آور است و میتواند خطر سقط جنین در دوران بارداری را افزایش دهد، توصیه میشود که زنان باردار از زیاده روی در مصرف آن اجتناب کنند.
• ممکن است کاکوتی باعث افزایش فشار خون شود، به همین دلیل توصیه شده که افراد مبتلا به فشار خون بالا از زیاده روی در مصرف این گیاه دارویی اجتناب کنند.
• به طور کلی گیاه کاکوتی نباید به صورت مداوم و زیاد مصرف شود.
طبع گیاه دارویی کلپوره یا مریم نخودی (Teucrium polium) گرم و خشک است. درمان سرماخوردگی، تقویت دستگاه گوارش و رفع اسهال، تسکین درد ناحیه قفسه سینه، سردرد و درد قاعدگی، کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون از خواص کلپوره در طب سنتی است. با ما همراه باشید.
مریم نخودی گیاهی است علفی و چندساله که تا ارتفاع ۴۰ سانتی متر میرسد. این گیاه شاخههای فراوانی دارد و به علت پرزهای پنبهای دارای ظاهری تقریبا سفید رنگ است. برگها دراز و باریک هستند که روی دو سطح آنها از پرزهای سفید رنگ پوشیده شده است. گلها کوچک و به رنگهای سفید تا صورتی میباشند.
قسمت مورد استفاده گیاه شاخههای گلدار آن است. استفاده از این گیاه به طوری که در کتب داروئی قدیمی وارد است به زمانهای نسبتاً دور نسبت داده میشود مانند آنکه بقراط، دیوسکورید، پلین و جالینوس از آن در آثار خود نام برده اند و، چون گیاه ظاهری کاملاً مشخص دارد. نوع مورد نظر حکما در زمانهای قدیم، همین گیاه فعلی بوده است.
سرشاخههای گلدار گیاه اثر مقوی، نیرو دهنده و ضد تشنج دارد و اگر گرد آن وارد بینی شود مخاط بینی را تحریک کرده و ایجاد عطسه مینماید. مصرف آن را با بررسی هائی که بعمل آمده در رفع سردرد، ضعف عمل دستگاه تغذیه، بیماریهای دستگاه تناسلی ـ ادراری و تأخیر یا عدم وقوع قاعدگی به علت ضعف کلی مؤثر میباشد.
در ضمن اثر ضد تشنج نیز دارد. از این گیاه تلخ در بلوچستان، ایران و هندوستان برای رفع درد ناحیه قلب استفاده میشود؛ بعلاوه تب بر است و از جوشاندۀ گیاه در آب و با خیساندن و یا دم کردۀ آن در آب در موارد سرماخوردگی مصرف میشود. در کرمان نیز برای رفع ناراحتی هاضمه و دل درد از آن استفاده میکنند.
طبیعت گیاه دارویی کلپوره گرم و خشک است. برخی از مهمترین خواص درمانی این گاه عبارت اند از:
۱. گیاه کلپوره فعالیت معده را تحریک و برای درمان خانگی اسهال مفید است. در طب سنتی از جوشانده کلپوره برای درمان اختلالات دستگاه گوارش و دل درد استفاده میشود.
۲. تسکین دردهای قاعدگی از خواص کلپوره است.
۳. از ضماد گیاه دارویی کلپوره به عنوان انتی بادی برای مقابله با نیش حشرات استفاده میشود.
۴. دم کرده سرشاخههای گل دار کلپوره اثر مقوی، نیرو دهنده و ضد تشنج دارد و اگر گرد آن وارد بینی شود مخاط بینی را تحریک کرده و ایجاد عطسه مینماید.
۵. درمان عرق کردن زیاد در هنگام شب از خواص گیاه دارویی کلپوره است.
۶. کلپوره برای تقویت اعصاب، تقویت لثهها و دستگاه گوارش مفید است و مصرفان به کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون کمک میکند.
۷. کمک به درمان و رفع بیماریهای دستگاه تناسلی و ادراری یکی دیگر از خواص کلپوره در درمان بیماریها است.
۸. از گیاه کلپوره در بلوچستان، هند و ایران برای رفع درد ناحیه قلب و قفسه سینه استفاده میشود.
۹. از کلپوره برای بهبود جوشهای بدن نیز میتوان استفاده کرد.
۱۰ جوشانده گیاه کلپوره خاصیت تب بردارد و برای درمان خانگی سرماخوردگی مفید است.
۱۱. مصرف کلپوره یا مریم نخودی همراه عسل برای التیام زخمهای مزمن مفید است.
۱۲. از جوشانده غلیظ این گیاه و ترکیب آن باکمی آب میتوان به عنوان داروی راشیتیسم به ویژه در کودکان و داروی ضد روماتیسم استفاده کرد.
طریقه مصرف کلپوره
سرشاخههای گلدار گیاه کلپوره در طب سنتی مورد استفاده قرار میگیرد و زمان جمع آوری آن به تناسب شرایط محیطی بین ماههای خرداد و مرداد است. طرز مصرف این گیاه به شرح زیر میباشد:
از این گیاه بیشتر به صورت دم کرده و جوشانده استفاده میشود. به این منظور نیم لیتر آب در حال جوش را بر روی ۲ قاشق مرباخوری از گیاه خردشده بریزید و اجازه دهید دم بکشد.
همچنین مصرف آن به صورت عرق نیز وجود دارد. مصرف عرق کلپوره برای درمان بیماریها به صورت یک فنجان قبل از هر وعده غذایی است.
تصویر
مضرات کلپوره
استفاده از گیاه دارویی کلپوره برای زنان باردار، مادران شیرده و کودکان زیر چهار سال اصلا توصیه نمیشود.
به علت مسمومیت این گیاه برای کلیهها و کبد بایستی در مصرف آن احتیاط نمود از همین رو مصرف دارویی این گیاه برای مدت کوتاه مجاز است.
افراد دچار بیماریهایی مانند گلوکوم (آب سیاه چشم)، بزرگی پروستات و افراد دارای ناراحتیهای قلبی و نارسایی کلیه و کبد بایستی از مصرف این گیاه اجتناب کنند.
مصرف هم زمان گیاه کلپوره با داروهای ضد دیابت مانند انسولین و گلیبن کلامید بایستی بااحتیاط همراه باشد، زیرا باعث کاهش بیش ازحد قند خون خواهد شد.
خشکی دهان، افزایش تعداد ضربان قلب، یبوست، احتباس ادراری و سردرد از عوارض جانبی مصرف کلپوره است بنابراین توصیه میشود از این گیاه زیر نظر متخصص طب سنتی استفاده کنید.
منابع: همشهری آنلاین/ایسنا/بیتوته/ساعدنیوز
انتهای پیام/