محمد نشاط که تاکنون تهیه کننده آثاری چون بهت، این سیب هم برای تو، رنج و سرمستی، بی خداحافظی، پرتقال خونی، قرنطینه و هدف اصلی بوده است، در گفت و گوی تفصیلی با خبرنگار حوزه سینما گروه فرهنگی باشگاه خبرنگاران جوان، به بررسی وضعیت سینمای سال ۹۸ و اتفاق هایی که این هنر را به جایگاه کنونی رسانده پرداخت که متن آن را در ادامه می‌خوانید.
سال هاست برای اکران اتفاق مثبتی رخ نداده است
برخی از اهالی سینما معتقدند که این هنر تقریبا به پایین‌ترین سطح از لحاظ کیفیتی و مدیریتی رسیده است. نظر شما چیست؟
اینکه سینما پس از گذشت چند دهه به اینجا رسیده نتیجه اتفاقات متعددی است. در مورد اکران، سال‌های زیادی است که نقد داریم و اتفاق مثبتی برای آن رخ نداده است. قبلا ارشاد به فیلم‌ها درجه بندی‌های الف، ب، ج می‌داد و نسبت به کیفیت‌هایی که داشتند نوع اکرانشان فرق می‌کرد یعنی آثاری با کیفیت «ج» در تهران نمایش داده نمی‌شد، منتهی از زمانی که از حوزه ارشاد خارج و به شورای صنفی نمایش رسید خروجی‌های منفی آن روز به روز بیشتر شد.
با بررسی اعضای شورای صنفی از سال‌های قبل تا به الان و با در نظر گرفتن اینکه شخص خاصی را خطاب قرار ندهیم، متوجه می‌شویم که آن فرد یا افراد خودشان تولید کننده، تهیه کننده، سینمادار و پخش کننده هستند و به نوعی تولید به مصرف است پس انتظاری جز این نخواهیم داشت، چون بهترین‌ها مختص خودشان خواهد بود.
سال‌ها قبل قرار شد از تولید فیلمی به دلایلی کناره گیری کنم و هنوز این تصمیم به قطعیت نرسیده بود، اما جالب اینجاست زمانی که به ارشاد تلفن کردم و خواستم اطلاع دهم گفتند که فلان کارگردان در پیش تولید آن است! وقتی چنین اتفاقاتی رخ می‌دهد انتظار چه چیزی می‌توان داشت؟! یعنی پروژه‌ای که اعلام رسمی کناره گیری بنده روی آن نبوده در پیش تولید فرد دیگری قرار دارد.
و، اما همین امسال محمد حسین لطیفی فیلمی را در ترکیه کار کرد که پروانه ساخت نداشت و یک ماه پس از شروع فیلمبرداری آن را دریافت کرد! آیا به من این امکان را می‌دهند؟! نمونه دیگر کم عدالتی اینکه به یک سری فیلم‌هایی که حیا و شرافت در آنها نیست و با خانواده نمی‌توان مشاهده کرد پروانه می‌دهند آیا این امکانات به همه سینماگران تعلق می‌گیرد؟
مجموعه چند کلیپ را فیلم می‌کنند
در بیشتر فیلم‌های این سال‌ها بخصوص سال گذشته، مجموع چند کلیپ که فقط نامشان فیلم است را می‌بینیم. بی حیا تر از اینکه‌ای کاش کافه و رقص داشت، چون حرف‌هایی در آنها زده می‌شود که به مراتب بدتر و رکیک‌تر است.
در مورد پخش هم کارشناسانه نظر می‌دهم چون مسئولیت دولتی من قبل از ورود به سینما، مدیریت اجرایی نمایشگاه بین المللی خارج از کشور بود پس با نحوه پخش کالا آشنایی کامل دارم. اولین مقوله در پخش، تبلیغ مناسب است که در این مورد هم جای سوال می‌ماند، آیا امکانات بخش خصوصی و دولتی عادلانه تقسیم می‌شود؟ جواب منفی است، حتی آن امکانی که به بخش خصوصی داده می‌شود کامل نیست و در آن اجحاف صورت می‌گیرد. وقتی فیلمی که محتوای مناسب دارد در سکوت و به نوعی تحریم خبری از زمان تولید تا اکران بیاید و برود چه چیزی از این سینما باقی می‌ماند؟ اما قابل تامل است که سینما جولانگاهی برای سخیف سازی و حمایت کامل در تولید و اکران آنها شده است.
مورد دوم وسعت پخش است که برای ارائه هر کالایی بسیار اهمیت دارد. در سینما به برخی آثار صد سالن، به بعضی بسیار کمتر و آن هم به صورت چرخشی تعلق می‌گیرد. شاید بگویند به فیلم‌هایی که کیفیت دارند سینمای بیشتری داده می‌شود که در جواب باید گفت "شما صبر کنید فیلم اکران شود بعد برای تعداد سینما‌های آن تصمیم گیری کنید."
مورد سوم گرفتن سرگروه است بخصوص برای افرادی چون من که پشتوانه‌ای ندارم مشکل بزرگی است و باز هم در این میان افراد با نفوذ و قدرت برنده می‌شوند.
بخش مدیریتی سینما چگونه پیش می‌رود؟
وقتی برای دریافت پروانه ساخت «پرتقال خونی» نزد سجادپور رفتیم با حرف‌هایی روبه رو شدیم و سیروس الوند حرف ماندگاری زد که آن حرف صدور پروانه ساخت را به همراه داشت،.الوند گفت "ممیز من ارشاد نیست بلکه پدرم است که مدیر مدرسه کیمیایی، کلاری، منفرد زاده، من و... بود که از آنجا دیپلم گرفتیم. پدرم همیشه می‌گفت فیلمی را بساز که بتوانید با خانواده آن را ببینید." زمان ساخت «قرنطینه» که فیلمنامه آن چندین مرتبه رد شد و منوچهرهادی قصد داشت آن را کنار بگذارد، نزد محمود اربابی رفتم و گفتم فیلمنامه را شخصا مطالعه کنید، چون دست به قلم هم هستید . او خواند و هفته بعد پروانه صادر شد و فیلم را ساختیم و در جشنواره با بهترین اتفاق‌ها روبه رو شد.
جایی برای فیلم‌هایی که بی حیایی نمی‌کنند، نیست
اما الان دیگر جایی برای فیلم‌هایی که حرف دارد، بی حیایی نمی‌کند، تامل برانگیر است و ... نیست و این جای تاسف و فکر دارد و به شخصه افتخار می‌کنم اگر کم رنگ هم بشوم حداقل کار مبتذل و سخیف نساختم و نخواهم ساخت.
آیا در سینما فساد مسئولیتی وجود دارد؟
به شخصه و به طور مستقیم چیزی ندیدم، اما همه اتفاق‌هایی که منجر به وضعیت کنونی و اسف بار شده از ارتباطات و رانت بازی‌ها می‌آید که اگر نباشد قطعا وضعیت بهتر خواهد شد.
چرا اصرار به قوی‌تر کردن بخش دولتی و تضعیف بخش خصوصی است؟
وقتی که پول و قدرت دارید آدم‌ها و رابطه‌های خودتان را وارد میدان می‌کنید و قطعا کار‌ها فارغ از کیفیت، به نفع شما پیش می‌رود.
در قرعه کشی اکران هم اعمال نفوذ و قدرت می‌شود
آیا قرعه کشی اکران اتفاق خوبی برای سینماست؟
امسال گفتند برای اکران فیلم‌ها قرعه کشی گذاشته اند، در این خصوص سیدضیاء هاشمی یکی از بهترین‌های سینما حرف بسیار به جا و درستی زد که "این خوب است اما به شرطی که باز هم در آن اعمال نفوذ نشود و قرعه کشی بی طرفانه انجام شود. اما من با تجربه بیش از سه دهه سینما، می‌گویم در قرعه کشی هم اعمال نفوذ و قدرت می‌شود."
وجود شورای پروانه ساخت الزامی و نیاز است؟
اگر فردی به کار خودش و ممیزی‌ها آشنایی کامل داشته باشد و آنها را رعایت کند لزومی به گذر از شورای پروانه ساخت ندارد، چون بالاخره از کانال شورای پروانه نمایش رد می‌شود. اما اگر همه آدم‌ها حرفه‌ای عمل نکنند و ممیزی‌ها را ندانند، شورای پروانه ساخت ضریب اشتباه آنها را پایین می‌آورد پس وجودش نیاز است هرچند با وجود این شورا فیلم‌هایی می‌بینیم که نباید ببینیم. در مقابل اثری با داشتن پروانه ساخت از پرده پایین می‌آید! این تناقضات علامت سوال در ذهن ایجاد می‌کند.
مدیر عامل فارابی بیاید و بگوید چقدر سوابق و عملکرد سینمایی دارد؟!
آیا سازمان سینمایی نیاز به کوچک سازی دارد؟
من تخصصی در این زمینه ندارم، اما به عنوان کارشناس و فعال سینمایی که عمر و سلامتی ام را در این راه گذاشتم نظر می‌دهم، چون هم سال‌ها رفت و آمد‌های فراوانی به فارابی داشتم و نتیجه نگرفتم و هم در پروانه ساخت و نمایش گیر ارشاد افتادم. به نظرم مراکز مختلفی که شاخه‌های سازمان سینمایی هستند باز هم به نفع آدم‌های خاصی عمل می کنند و سال هاست در همه بخش‌های سینما فعالیت چند وجهی دارند.
به عنوان نمونه، آقای تابش مدیر فارابی بیاید و بگوید چقدر سوابق و عملکرد سینمایی دارد، به شخصه به این بنیاد چندین مرتبه فیلمنامه ارائه دادم که قبول نکردند حتی با خود تابش قرار ملاقات‌های متعددی داشتم که او هم قول مساعدت داد اما عملی نشد! اما بروید و ببینید همین فارابی به چه افرادی بودجه داده است!
متاسفانه اینقدر تهیه کننده، کارگردان، فیلمنامه نویس و ... حرفه ای، ولی بیکار در سینما داریم که باید فدای بودجه بگیر‌های همیشگی شوند و با کمی بررسی، متوجه می‌شویم با اعمال نفوذ وارد سینما شده اند و انگار باید کار کنند. تا زمانی که آدم‌هایی به سبب داشتن پست‌های مختلف، قدرت، نفوذ و پول هم دارند سینما از این بدتر هم خواهد شد. ای کاش محصولات خوبی ارائه می‌کردند تا بتوان از قدرت نمایی و نکات منفی شان چشم پوشی کرد.
برای بهبود وضعیت چه راهکاری پیشنهاد می کنید؟
باید افراد بی طرف، با انصاف و با وجدان و کسانی که نفعی نمی‌برند، تصمیم گیرنده‌های سینما باشند یعنی از قدرت و عامل نفوذ فاصله بگیرند تا پویایی به همراه داشته باشند.
گفت‌وگو از اشکان منصوری
انتهای پیام/