به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، روزنامه نیویورک تایمز در مقاله‌ای نوشت: بنظر می‌رسد محمد بن سلمان در تلاش برای دورنگه داشتن توجهات از خودش بوده، سپس مقامات ارشد خانواده سلطنتی را بازداشت کرده و جنگی را بر سر بهای نفت آغاز کرده است. او ابتدا دستور بازداشت دست‌کم ۴ تن از اعضای بلندپایه خانواده سلطنتی خود را صادر کرد. وی روز بعد عربستان را وارد جنگی با روسیه بر سر بهای نفت کرد جنگی که بازار‌های سهام و انرژی در سراسر جهان را به سقوط آزاد کشاند.
به نظر می‌رسد محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، بخاطر رفتار‌های پرخاشگرانه خطرناکش برای مدتی سعی کرد تا اعتبارش را حفظ کند.
شاید ولیعهد ۳۴ ساله سعودی به دلیل ضربه‌ای که بخاطر ارتباط با قتل جمال خاشقچی روزنامه‌نگار منتقد سعودی متحمل شد، برای بیش از یک سال شخصیتی کم‌فروغ را اتخاذ کرد. اکنون قدرت جدید او، بحث‌هایی را در پایتخت‌های کشور‌های غربی به راه انداخته مبنی بر اینکه آیا برای اعتماد به او به عنوان یک شریک خیلی زود نیست. کاهش شدید و ناگهانی بهای نفت، اقتصاد جهان را که پیشتر با خطر رکود همراه بود، به لرزه درآورده و ذخایر پول نقد عربستان سعودی را تهدید کرده و وعده پر آب و رنگ او را برای سرمایه‌گذاری‌های جدید به منظور کاهش وابستگی این پادشاهی به نفت تضعیف کرده است.
گرگ برو، صاحب‌نظر در امور منطقه و استاد دانشگاه ساوترن متودیست، اعلام کرد: «این مسئله نابودی قطعی اقتصاد‌های صادرکننده نفت به ویژه عربستان سعودی و روسیه و احتمالا آمریکا خواهد بود، اما به نوعی اقدام نمادین ولیعهد سعودی است. او یک ریسک پذیر و مستعد اتخاذ تصمیمات عجولانه است.»
مقامات سعودی، بازداشت مقامات بلندپایه سلطنتی را که از روز جمعه خبرش منتشر شد، اذعان نکرده یا توضیح ندادند. دو تن از شاهزاده‌های بازداشتی -شاهزاده احمد بن عبدالعزیز، برادر جوانتر ملک سلمان پادشاه سعودی، و شاهزاده محمد بن نایف، ولیعهد سابق و وزیر داخلی عربستان سعودی- زمانی به عنوان رقبای احتمالی برای قدرت بودند.
نیویورک تایمز افزود: بازداشت آنها، گمانه‌زنی‌هایی را در بین اعضای نگران خانواده سلطنتی براه انداخته مبنی بر اینکه محمد بن سلمان احتمالا درصدد به حاشیه راندن مخالفانش در تلاش برای تکیه زدن به تخت پادشاهی پدرش است که اکنون ۸۴ ساله است و برخی اوقات نشانه‌های آلزایمر دارد. اگر چه افراد نزدیک به دادگاه سلطنتی عربستان تاکید کردند ولیعهد سعودی صرفا از عمو و عموزاده خود به دلیل بیان اظهارات انتقادی درباره او، انتقاد کرده است. او می‌خواسته به بقیه اعضای خانواده یک درس بدهد.
استفن هرتاگ، صاحب‌نظری در دانشکده علوم اقتصادی لندن، اعلام کرد: «مدتی آرامش برقرار بود و مردم متعجب بودند که آیا بن سلمان آرام و مهربان شده است. اما مشخص است که شخصیت او کاملا مقاوم است.»
بن سلمان بهای نفت را برای تنبیه روسیه کاهش داد چرا که به خاطر عدم همکاری برای کاهش تولید و تقویت بهای نفت، مقصر شناخته شد. کاهش بهای نفت به دلیل شیوع ویروس کرونا، پیشتر تقاضای نفت را کم کرده بود.
پروفسور هرتوگ اعلام کرد:«روس‌ها گفتند او بلوف می‌زند و اکنون سعودی‌ها سعی دارند به روس‌ها نشان دهند عدم همکاری چه هزینه‌ای دارد. اما برای عربستان سعودی، این یک بازی پرخطر است.»
عربستان چیز‌های بیشتری نسبت به روسیه برای از دست دادن دارد. روسیه منابع متفاوت درآمدی دارد و از زمان آخرین کاهش بهای نفت، ذخایرش را تقویت کرده است.
از طرف دیگر عربستان سعودی به شدت به نفت وابسته است. علاوه بر این ذخایر وجوه نقدی‌اش نیز به مدت تقریبا ۴ سال حدود ۵۰۰ میلیارد دلار باقی مانده است که این رقم از در تابستان سال ۲۰۱۴، ۷۴۰ میلیارد دلار بود.
تحلیلگران می‌گویند این پادشاهی به بهای نفت حدود ۸۰ دلار در هر بشکه برای تامین بودجه اش بدون استفاده از ذخایر نقدی یا اتخاذ طرح‌های ریاضتی دردناک نیاز دارد. اما بهای نفت به حدود ۳۵ دلار در هر بشکه کمتر از نیمی از این رقم است.
پروفسور هرتوگ اعلام کرد رکود اقتصادی به مدت دو سال می‌تواند این ذخایر را به شدت کاهش داده و فشاری را بر نرخ تبادل ارز در عربستان و همچنین طرح‌های این کشور برای تنوع بخشیدن به اقتصاد آنها وارد کند.
طرح اقتصادی ولیعهد سعودی برای این کشور بر پیشنهاد عرضه عمومی سهام شرکت نفتی عربستان، آرامکو، به منظور جذب نقدینگی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگر متمرکز بود. اما طرح آغازبه کار یک بازار بین‌المللی اصلی به نفع بازار مبادلات داخلی بی‌قید و بند سعودی کنار گذاشته شد و کاهش بهای نفت طی دو روز گذشته، سهام این بازار را ۲۰ درصد کاهش داد و ۳۲۰ میلیارد دلار از ارزش این شرکت را از بین برد.
این جنگ قیمتی بلافاصله پس از بازداشت اعضای خانواده سلطنتی عربستان، گمانه‌زنی‌هایی را مطرح کرد مبنی بر اینکه ولیعهد سعودی با پیش‌بینی این مشکلات، به دنبال مهار مخالفان بالقوه بوده است. برخی می‌گویند شاید او می‌خواسته قبل از اینکه فشار‌های اقتصادی ناشی از رکود، او را به لحاظ سیاسی آسیب پذیر کند، علیه دشمنانش اقدام پیشگیرانه انجام دهد.
کریستین اسمیت دیوان، صاحب‌نظر موسسه کشور‌های حاشیه خلیج (فارس) در واشنگتن اعلام کرد: «تهدید بن سلمان ناشی از رقبایش در کاخ سلطنتی نیست. این تهدید ناشی از سقوط درآمد‌های نفتی و پیامد آن بر طرح‌های اقتصادی آرمان‌گرایانه‌اش است.»
اما تحلیلگران دیگر، دیپلمات‌های سابق و مقامات رسمی با تجربه در عربستان سعودی و سعودی‌های نزدیک به دادگاه سلطنتی اعلام کردند شاهزاده محمد آنقدر قدرت خود را تثبیت کرده که هیچ نگرانی ندارد.
بن سلمان با بی رحمانه‌ترین رویکرد در تاریخ مدرن عربستان، و تا حد زیادی با ارعاب خانواده حاکم به تسلیم و تبعیت از او، بیشترین اختیارات مستقیم در این پادشاهی را بیش از هر پادشاهی در این چند دهه، غصب کرده است. حتی در یک رکود اقتصادی شدید، اعضای خانواده سلطنتی که او آنها را بازداشت کرده، امید چندانی برای به چالش کشیدن بن سلمان ندارند.
به گفته افراد نزدیک به دادگاه سلطنتی عربستان، وی پیشتر این مقامات را تحت نظارت شدید قرار داده بود و توانمندیشان را برای توطئه علیه خود محدود کرده بود.
سخنگوی دولت عربستان به درخواست‌ها برای اظهارنظر پاسخ نداد.
شاهزاده احمد بن عبدالعزیز بلندپایه‌ترین شخصیت بازداشت شده بعد از گذشت ۷۰ سال، زمانی در لندن با بیان اظهاراتی از سیاست‌های ولیعهد سعودی فاصله گرفت، اما از آن زمان به بعد، حداقل در انظار عمومی، خود را فردی مطیع نشان می‌دهد. شاهزاده محمد بن نایف دیگر شخصیت ممتاز بازداشت شده در عربستان است که از سال ۲۰۱۷ در بازداشت خانگی قرار داشته است. بن سلمان او را در سال ۲۰۱۷ از ولیعهدی و سمت وزیر کشور خلع کرد.
دیپلمات‌های سابق اعلام کردند حاکمان قبلی سعودی، هشدار‌هایی قبلی را به واشنگتن و لندن قبل از بازداشت این مقامات بلندپایه می‌دادند.
ولیعهد سعودی هفته گذشته با دومنیک راب، وزیر امور خارجه انگلیس، و ماه گذشته با مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، ملاقات کرده بود. به گفته این دیپلمات‌ها و مقامات دیگر مطلع از این موضوع، با این حال ولیعهد سعودی هیچ اشاره‌ای به قریب‌الوقوع بودن این بازداشت‌ها نکرده است.
امیل حکیم، اندیشمند موسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی اعلام کرد مقامات غربی نگران هستند اعتبارشان به خاطر همدستی با یک رهبر غیرقابل پیش‌بینی به خطر بیفتد. اما تاکنون محمد بن سلمان با پیامد‌های جدی چندانی مواجه نشده است. او مداخله نظامی پنج ساله‌ای را در یمن داشت که حاصل آن یک فاجعه انسانی بود. او در سال ۲۰۱۷ صد‌ها تن از اعضای خانواده سلطنتی و دیگر سعودی‌های ثروتمند را در هتل ریتز کارلتون زندانی کرد و آنها را به پرداخت مبالغی هنگفت وادار کرد. او حتی به صورت موقت نخست وزیر لبنان را ربود و او را وادار به استعفا کرد (استعفایی که بعدا پس گرفته شد).
نهاد‌های اطلاعاتی آمریکا به این نتیجه‌گیری رسیدند که محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۸ دستور قتل جمال خاشقجی، مخالف سعودی و مفسر روزنامه واشنگتن پست، را صادر کرده است که در ویرجینیا زندگی می‌کرد.
از آن زمان به بعد، برخی تحلیلگران نشانه‌ای از بلوغ را در رفتار او به ویژه کنار کشیدن از درگیری مسلحانه بالقوه با دشمنش ایران در سال گذشته مشاهده کردند. بن سلمان در نشست تابستان گذشته در ژاپن با حضور رهبران ۲۰ اقتصاد بزرگ دنیا به عنوان یک رهبر سیاسی مورد استقبال قرار گرفت و توانست میزبانی نشست بعدی این گروه را در پاییز امسال در ریاض بدست آورد.
ترامپ او را دوستش معرفی کرد. رئیس جمهور آمریکا به او گفت تو کار فوق العاده‌ای کرده‌ای؛ و وقتی بن سلمان روز دوشنبه بازار‌های جهان را در شوک فرو برد، ترامپ بر این نکته مثبت تاکید کرد و در توئیت خود نوشت کاهش بهای بنزین برای مصرف‌کنندگان خوب است.
اندرو میلر، محقق پروژه دموکراسی خاورمیانه و یکی از مقامات سابق وزارت امور خارجه آمریکا، اعلام کرد این بازداشت‌ها و جنگ قیمتی کار بن سلمان است. میلر گفت برعکس حرف‌هایی که قبلا گفته شده، او هیچ عبرتی نگرفته و به بلوغ نرسیده است. او برعکس فهمیده است که فرای قانون است، چون عربستان برای متحدان غربی اش خیلی مهم است و همواره در این دار و دسته مورد استقبال قرار می‌گیرد.
انتهای پیام/