بیماری شریان کرونری هنگامی بروز می کند که رسوب های چربی به نام پلاک در داخل شریان های کرونری تجمع می یابند. این شریان ها به دور قلب پیچیده و به آن خون و اکسیژن می رسانند. هنگامی که پلاک تشکیل می شود، شریان را تنگ می کند. در نتیجه این وضعیت مقدار جریان خون رونده به قلب کاهش می یابد. در صورتی که پلاک شکسته شود، تشکیل یک لخته خون می تواند سبب ایجاد حمله قلبی شود.
آنژیوگرافی یک آزمایش با استفاده از اشعه ایکس است که در آن تصاویری از جریان خون شریان های کرونری به ثبت می رسند. این آزمایش علاوه بر بررسی وجود تنگی شریان ها، محل و مقدار آن ها را نیز برای پزشک نمایان می کند.
در طول این آزمایش، یک لوله باریک به نام کاتتر در شریانی از دست یا پا قرار داده شده و تا به داخل قلب هدایت می شود. یک رنگ مخصوص (ماده حاجب) از طریق کاتتر به شریان ها وارد شده تا به نمایش شریان ها توسط اشعه ایکس کمک کند.
قبل از انجام آزمایش، فرد داروی آرام بخش دریافت می کند. محل ورود کاتتر بی حس می شود. ممکن است یک گزش یا سوزش اندک در اثر اعمال ماده بی حس کننده احساس شود. اغلب افراد در هنگام قرار داشتن کاتتر در عروق خونی خود دردی را احساس نمی کنند. با این حال، در هنگام تزریق ماده حاجب ممکن است مقداری گرما احساس شود.
آنژیوگرافی می تواند در انتخاب بهترین درمان به پزشک کمک کند. امکان دارد افراد به دلایل زیر نسبت به انجام آنژیوگرافی اقدام کنند:
این آزمایش می تواند به پزشکان نشان دهد که تغییر در روش درمان چه تاثیری بر بهبود آنژین یا کاهش خطر حمله قلبی و مرگ خواهد داشت.
آنژیوگرافی می تواند آهسته شدن جریان خون و محل تنگی شریان در اثر تشکیل پلاک را به پزشک نشان دهد. با این حال، آنژیوگرافی نمی تواند احتمال بروز حمله قلبی در اثر این پلاک ها را مشخص کند.
این آزمایش می تواند موفقیت فرایند یا جراحی را در بهبود علائم فرد به پزشک نشان دهد. ضروری است که افراد علائم آنژین خود را با پزشک در میان بگذارند. در صورت بروز موارد زیر باید به پزشک خود اطلاع داد:
در صورت بروز این وضعیت پزشک نوع یا مقدار مصرف دارو را تغییر می دهد. انجام آنژیوگرافی به معنای الزامی بودن انجام آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس نیست.
آنژیوگرافی برای افرادی است که به بیماری شریان کرونری و آنژین پایدار دچار هستند.گفته بدین معناست که علائم آنژین همچون فشار یا درد قفسه سینه در مواقع قابل پیش بینی بروز می دهند. آنژین پایدار هنگامی بروز می دهد که قلب به شدت در حال پمپاژ است.
از جمله این موارد می توان به هنگام ورزش کردن اشاره کرد. علائم این آنژین در هنگام استراحت یا پس از مصرف نیتروگلیسیرین از بین می روند. آنژیوگرافی برای تشخیص رگ های مسدود شده می باشد. طبیعتا پزشک با بررسی علائم موجود در فرد تشخیص می دهد که آیا فرد دچار انسداد رگ ها می باشد یا خیر. در نهایت اگر فرد دچار انسداد عروق بود، آنژیوگرافی تجویز می گردد.
آنژیوگرافی علاوه بر بررسی وجود تنگی و انسداد عروق کرونری می تواند محل و مقدار آن را نیز مشخص کند. این آزمایش می تواند به پزشکان نشان دهد که تغییر در روش درمان چه تاثیری بر بهبود آنژین یا کاهش خطر حمله قلبی و مرگ خواهد داشت. آنژیوگرافی نمی تواند احتمال بروز حمله قلبی در اثر تنگی های شریان ها را تعیین کند.
در صورتی که در حین آزمایش، پزشک تنگی شدید شریان ها را مشاهده کند امکان دارد بلافاصله نسبت به انجام آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس اقدام کند. بنابراین، قبل از انجام آزمایش بهتر است درباره این درمان ها با پزشک خود مشورت شود.
افراد باید نتایج احتمالی آزمایش و گزینه های خود در صورت بروز هر کدام از آن ها را از پزشک سوال کنند. در صورت عدم بروز علائم آنژین یا توانایی کنترل آن ها با مصرف دارو امکان دارد به انجام آنژیوگرافی نیاز نباشد.
انجام آنژیوگرافی با خطراتی نیز همراه است. بنابراین، در صورتی که فرد از قبل تمایلی به انجام آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس نداشته باشد، امکان دارد این آزمایش را انجام ندهد.
مدت فرایند 1 تا 3 ساعت بوده و فرد در همان روز به خانه مرخص می شود. امکان دارد برخی افراد به سپری کردن یک شب در بیمارستان نیاز داشته باشند. به مدت 1 تا 2 روز پس از فرایند باید تنها فعالیت های سبک انجام داد.
تنگی شریان ها می تواند به بروز علائم آنژین همچون فشار و درد قفسه سینه یا تنگی نفس منجر شود. درمان بیماری شریان کرونری علاوه بر کمک به رفع علائم، روند پیشرفت بیماری را آهسته کرده و از بروز حمله قلبی پیشگیری می کند.
درمان ها شامل مصرف دارو، تغییر سبک زندگی، آنژیوپلاستی و جراحی بای پس شریان کرونری می شوند. تمامی افراد مبتلا به بیماری قلبی حتی در صورت انجام آنژیوپلاستی یا جراحی، باید دارو مصرف کرده و در سبک زندگی خود تغییراتی ایجاد کنند.
با این حال، در صورتی که در حین آنژیوگرافی پزشک متوجه تنگی شدید شریان ها شود امکان دارد بلافاصله نسبت به انجام آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس قلب اقدام کند. به همین دلیل، بهتر است قبل از انجام آنژیوگرافی درباره این درمان ها با پزشک خود مشورت کرد. افراد در حین فرایند به دلیل دریافت دارو های آرام بخش احساس خواب آلودگی خواهند داشت.
آنژیوگرافی برای همه افراد مناسب نیست. این آزمایش معمولا برای افرادی که در معرض خطر اندک حمله قلبی بوده یا فاقد علائم آنژین هستند توصیه نمی شود.
در صورتی که فرد با مصرف دارو و تغییر در سبک زندگی خود قادر به کنترل آنژین باشد، نیازی به انجام این آزمایش نخواهد داشت.
در صورتی که آزمایش های دیگر همچون تست استرس قلبی اطلاعات کافی را جهت تعیین درمان به پزشک دهند نیازی به انجام آنژیوگرافی نخواهد بود.
در صورتی که فرد از قبل تمایلی به انجام آنژیوپلاستی یا جراحی بای پس نداشته باشد، امکان دارد این آزمایش را انجام ندهد.
دکتر قلب محمد حسین نجفی متخصص قلب و عروق در تهران (https://drhsnajafi.com/)
برچسب: آنژیوگرافی، آنژیوپلاستی، عمل آنژیوگرافی، قلب