سه عملیاتی که معادله جنگ یمن را تغییر داد

به گزارش گروه بین‌الملل باشگاه خبرنگاران جوان، ارتش و انقلابیون یمن در ۵۹ ماه گذشته نشان داده اند که گزینه‌های استراتژیکی در اختیار دارند که می‌تواند در هر برهه معادلات نبرد را تغییر دهد. روز جمعه ۲ اسفندماه ۹۸ یکی از این برهه‌ها بود که ارتش یمن با حمله به شرکت آرامکوی عربستان در شهر ینبع بار دیگر اقتدار هوایی خود را به رخ آل سعود کشید. نکته مهم این است که این عملیات همزمان با سفر مایک پمپئو، وزیرخارجه آمریکا به ریاض اتفاق افتاد و انصارالله به نوعی با این حمله به استقبال وی رفت و پیام مهمی به واشنگتن نیز ارسال کرد. عملیات اخیر ارتش یمن در قالب "توازن بازدارندگی سوم" صورت گرفت. در این مطلب به بررسی سه عملیات توزان بازدارندگی خواهیم پرداخت.

عملیات توازن بازدارندگی اول
انصارالله یمن ۲۶ مرداد ۹۸ بزرگترین عملیات خود را از زمان آغاز تجاوز ائتلاف سعودی ــ اماراتی ضدیمن با عنوان "توازن بازدارندگی اول" انجام داد. یحیی سریع، سخنگوی نیرو‌های نظامی یمن در تشریح این عملیات گفت ۱۰ فروند پهپاد به‌طور همزمان، میدان نفتی و پالایشگاه الشیبه وابسته به شرکت آرامکو را در شرق عربستان در عملیات موازنه بازدارندگی یک هدف قرار دادند. وی افزود این میدان و پالایشگاه حاوی مخزن استراتژیک در عربستان با ظرفیت بیش از یک میلیارد بشکه نفت هستند. میدان الشیبه یک میدان نفتی در جنوب‌شرقی عربستان در منطقه الربع الخالی به‌شمار می‌رود و حدود ۱۰ کیلومتر از مرز‌های جنوبی امارات دور است. عربستان روزانه نیم میلیون بشکه نفت از این میدان استخراج می‌کند. میدان نفتی شیبه در عربستان که مورد حمله پهپاد‌های یمنی قرار گرفت، یکی از ۱۰ میدان نفتی بزرگ جهان بوده و دارای امتیازات و ویژگی‌های منحصر به فردی است. این میدان نفتی که توسط ۱۰ پهپاد یمنی هدف قرار گرفت، در جنوب‌شرقی عربستان در منطقه ربع الخالی واقع شده است. میدان نفتی الشیبه همواره مورد اختلاف عربستان و امارات بوده که این نزاع به‌ازای حل مشکل واحه البریمی به‌شکل موقت متوقف شده است.

شرکت آرامکو در سال ۱۹۹۸ تولید نفت از میدان غول‌پیکر الشیبه را آغاز کرد. در سال ۲۰۰۳، عربستان سعودی به شرکت‌های بین‌المللی فرصت سرمایه‌گذاری برای اکتشاف و بهره‌برداری از گاز را نیز در منطقه ربع الخالی داد. ظرفیت تولید مرکزی در میدان الشیبه ۵۰۰ هزار بشکه در روز است. میدان الشیبه به‌مدت ۷۰ سال می‌تواند روزانه یک میلیون و سیصد هزار بشکه نفت پمپاژ کند که به‌طور میانگین، معادل نیمی از حجم تولید کوچکترین تولیدکننده نفت در سازمان اوپک است. روزنامه گاردین در سال ۲۰۰۷ اعلام کرد جایی که روزانه یک میلیون بشکه نفت خام را با کیفیت بالا پمپاژ می‌کند، ارزش آن به معدن طلا نزدیکتر است تا میدان نفتی!

اهمیت عملیات توازن بارداندگی اول در این بود که برای اولین بار انصارالله یک هدف را در فاصله ۱۲۰۰ کیلومتری انتخاب کرد و هیچ کدام از سامانه‌های دفاعی عربستان موفق به رهگیری پهپاد‌های یمنی نشدند.

عملیات توازن بازدارندگی دوم
یگان پهپادی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن صبح روز شنبه ۲۳ شهریور ماه در عملیاتی، تاسیسات نفتی عربستان را با ۱۰ فروند پهپاد هدف قرار داد. این عملیات که در نوع خود بزرگترین حمله پهپادی علیه زیربنا‌های حیاتی نفتی عربستان به شمار رفت سبب وارد شدن خسارت‌های سنگین به بخش نفت و گاز سعودی و همچنین ازبین رفتن هیمنه و حیثیت سیاسی و نظامی ریاض شد. در این عملیات دو پایگاه مهم نفتی عربستان یعنی البقیق و الخریص هدف قرار گرفتند. این حمله باعث شد تا تولید نفت عربستان به میزان ۵۰ درصد یعنی ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یابد و بیش از ۳۰ میلیارد دلار خسارت به عربستان وارد شود. حمله به دو پایگاه البقیق و الخریص، "عملیات توازن بارداندگی دوم" نام گرفت.

حملات انصارالله، شکنندگی سامانه‌های دفاع هوایی سعودی یعنی پاتریوت که ساخت آمریکاست را در محافظت از تأسیسات مهم نفتی در این کشور برملا کرد. مجتهد افشاگر، اسرار آل سعود درباره ترس و وحشت مقامات ریاض پس از این عملیات فاش کرد: «آل سعود این بار از ترس سرنوشت نفت و ترس از جنگی که آن‌ها را نابود کند، موضوع را جدی گرفتند و به این عقیده رسیدند که در صورت عدم اصلاح شرایط، زوالشان قطعی است. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در وضعیت آشفتگی و ناامیدی است به طوری که پس از حمله به «بقیق» مجبور شده است دوز قرص‌های آرام‌بخش خود را بیشتر کند.» در برابر این هراسی که بر ریاض حکم‌فرما شد آمریکا نیز برای دلداری و روحیه دادن به آل سعود از اعزام نظامیان خود به عربستان خبر داد.

نکته و اهمیت مهم عملیات توازن بارداندگی دوم این بود که در دو بعد نظامی و اقتصادی عربستان در برابر انصارالله شکست خورد. در عرصه نظامی انصارالله نشان داد که حتی پاتریوت‌های آمریکایی نیز نمی‌توانند در برابر حملات انقلابیون یمن از عربستان و آل سعود محافظت کنند. در عرصه اقتصادی حمله انصارالله به آرامکو به منزله تیر خلاصی به رویای بن سلمان در مورد سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ بود. چرا که قلب این سند، واگذاری ۵ درصد از سهام شرکت نفتی آرامکو به ارزش ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیارد دلار در بورس است. اما حمله انصارالله به شدت ارزش سهام آرامکو را کاهش داد و بعید است سرمایه گذاران غربی ریسک سرمایه گذاری در عربستان را بپذیرند چرا که امنیت مهمترین مولفه برای سرمایه گذاری است در حالی که حملات انصارالله به عربستان امنیت این کشور را کاملا با تهدید مواجه کرده است. به همین دلیل در عرصه اقتصادی علاوه بر هزینه سنگین جنگ یمن، سند چشم انداز ۲۰۳۰ نیز با چالش‌های اساسی مواجه شد.

عملیات توازن بازدارندگی سوم
سه‌شنبه دوم اسفند ماه ۹۸ "عملیات توازن بازدارندگی سوم" انجام شد. این عملیات با دو موشک بالستیک «قدس»، ۱۲ پهپاد صماد-۳ و موشک بالستیک و دوربرد ذوالفقار انجام شد. در این عملیات شرکت آرامکو و اهداف حساس دیگر در «ینبع» (در غرب عربستان) با دقت هدف قرا گرفت. سخنگوی ارتش یمن اعلام کرد که این عملیات در واکنش به جنایاتی که آخرین نمونه آن حملات به «الجوف» بود، انجام شد. وزارت بهداشت یمن اعلام کرد، در حمله اخیر ائتلاف سعودی به استان الجوف ۳۵ تن از جمله ۲۶ کودک کشته و ۲۳ نفر از جمله ۱۸ کودک، مجروح شده‌اند.

نیرو‌های موشکی و پهپادی ارتش یمن در عملیات خود به ینبع، هشت مکان را در عمق شهر صنعتی عربستان در ینبع هدف قرار دادند. بنابر اعلام منابع نظامی صنعا، پایانه صادرات نفت، پالایشگاه آرامکو که روزانه تقریبا دو میلیون و پانصد هزار بشکه نفت تولید می‌کند، کارخانه تولید گاز طبیعی و بندر ینبع که روزانه ظرفیت صادرات سه میلیون بشکه نفت و نیز صادرات فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی را دارد از جمله این مکان‌ها هستند.

در واکنش به این عملیات موفق انقلابیون یمن به شهر ینبع، ترکی المالکی، سخنگوی ائتلاف سعودی – اماراتی به رسم همیشگی اعلام کرد، پدافند این ائتلاف چند فروند موشک بالستیک شلیک شده از یمن را هدف قرار داد. البته وی هیچ اشاره‌ای به ۱۲ پهپاد صماد نکرد. این در حالی است که برخی منابع در عربستان خبر انهدام همه موشک‌ها را از سوی پدافند هوایی سعودی تکذیب و تاکید کردند، با وجود سکوت خبری سعودی ها، انفجار‌های قوی رخ داد و درباره انتشار تصاویر انفجار‌ها هشدار داده شده است.

در واقع در آستانه نشست وزرای مالی و سران بانک مرکزی در «گروه ۲۰» در ریاض و هم‌زمان با ورود «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا به عربستان٬ صنعا با هدف قرار دادن مواضع حیاتی عربستان در بندر ینبع پیام موازنه بازدارندگی سومش را برای سعودی‌ها فرستاد. این پیام در واقع هشداری برای ریاض و واشنگتن بود مبنی بر اینکه سیاست «خریدن زمان» نمی‌تواند تا پایان ادامه پیدا کند و این تفکر آن‌ها که می‌توانند با تعلل و زمان خریدن، قدرت «انصارالله» را مهار کنند٬ توهمی بیش نیست.

نکته مهم عملیات توازن بارداندگی این بود که این عملیات همزمان با سفر مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا به ریاض اتفاق افتاد. در واقع انصارالله یمن این زمان را با این هدف انتخاب کرد که به آمریکا اعلام کند در صورت تداوم جنایت‌ها حتی هدف قرار گرفتن اهداف آمریکا نیز دور از ذهن نخواهد بود.

نتیجه
انقلابیون یمن در ۶ ماه گذشته سلسله عملیات‌های استراتژیک خود را در قالب "توازن بازدارندگی" شروع کرده اند. هدف اصلی از این عملیات‌ها نشان دادن اقتدار موشکی و پهپادی انصارالله به متجاوزان است. نکته مهم در سه عملیاتی که در این راستا صورت گرفته این است که سامانه‌های دفاعی عربستان توان مقابله با پهپاد‌ها و موشک‌های یمنی را ندارند و این مسئله تبدیل به یک هراس راهبردی برای آل سعود شده است. عملیات انصاراله علیه شرکت آرامکو در شهر ینبع در غرب عربستان که اخیرا صورت گرفت نیز این پیام را به ریاض مخابره کرد که دیگر هیچ نقطه‌ای از عربستان برای آل سعود امن نیست و در صورت تداوم جنگ و تشدید جنایت‌ها علیه مردم بیگناه یمن، آل سعود باید منتظر غافلگیری‌های بزرگتری باشد.

آل سعود که پیشنهاد صلح انصارالله را رد کرد اکنون باید به دنبال پیدا کردن راه‌هایی با هدف مقابله با پهپاد‌ها و موشک‌های پیشرفته انصارالله باشد. بن سلمان به عنوان معمار جنگ یمن بیش از هر زمانی در حالت تدافعی قرار گرفته و در باتلاقی گرفتار شده که توان رهایی از آن را ندارد.

نویسنده: یوسف نوری

انتهای پیام/