بر اساس آخرین آمار‌ها هر ساله، سه میلیون زائر از کشور‌های عراق آذربایجان، ترکیه، افغانستان، هند، پاکستان، عراق، هند و کشور‌های حاشیه خلیج فارس مهمان این شهر می‌شوند. علاوه بر این ۲۸ میلیون زائر ایرانی رهسپار دیار امام هشتم می‌شوند.
وجود این تعداد زائر مستلزم میزبانی شایسته از آنهاست، زیرا هر یک از زائران در جایگاه یک مسافر درآمدی را برای شهر ایجاد می‌کند و ایجاد این درآمد باید متناسب با خدمات و میزبانی شایسته باشد و پذیرایی شایسته می‌تواند زائران بیشتری را به مشهد جذب کند.
انتظار برخورد خوب از مجاور
یک زائر عراقی که به همراه خانواده اش به مشهد سفر کرده است می‌گوید: از نحوه برخورد و رفتار مردم راضی هستم، اما مشکل اصلی در تسلط نداشتن کسبه و بیشتر مردم به زبان عربی و انگلیسی برمی گردد که در رساندن منظور خود دچار مشکل می‌شویم.
با زائر عراقی دیگری هم صحبت می‌شوم که به همراه همسرش به مشهد سفر کرده است او از برخورد بعضی شهروندان و کسبه گلایه می‌کند و می‌گوید: برخی نگاه‌های تبعیض آمیزی دارند در حالیکه گردشگر وقتی به کشور می‌آید، انتظار برخورد خوب و مهربانانه دارد.
او ادامه می‌دهد: سنتی در بین عراقی‌ها وجود دارد که از مهمان در داخل خانه خود پذیرایی می‌کنند و به ویژه در پیاده وری اربعین این سنت پررنگ‌تر است در واقع رفتار خوب مردم دو کشور با هم می‌تواند به اتحاد بیشتر کمک کند.
او ادامه داد: مردم باید بدانند رفت و آمد گردشگر باعث می‌شود درآمد ارزی بیشتری داشته باشند و این به حل مشکلات اقتصادی کمک می‌کند.
تبادلات فرهنگی به حل مشکلات کمک خواهد کرد
علی ذوقی دانشجوی دکترای روابط بین الملل می‌گوید: ارتباط بین ایران با عراق چند سالی است که بیشتر شده و رفت و آمد زائران ایرانی به عراق و بالعکس بیشتر شده است عده‌ای اعتقاد دارند این رفت و آمد‌ها آسیب‌هایی به همراه داشته است در حالیکه اگر مدتی بگذرد و تبادل فرهنگی بین دو کشور ایجاد شود، این مشکلات حل خواهد شد.
او ادامه می‌دهد: ارتباط با کشور‌های همسایه از جمله عراق باعث می‌شود از تهدید‌های بیگانگان خصوصا تهدید‌های آمریکا مصون باشیم و باید این ارتباطات که بخشی از آن در قالب تبادل گردشگر است بیشتر تقویت شود.
سفر‌های زیارتی فرصتی برای تقویت ارتباطات میان فرهنگی
یوسفی رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی مشهد می‌گوید: فرهنگ میزبانی، شرایط و بستر اجتماعی و فرهنگی هم در جذب و دفع مسافر دخیل است؛ اگر بخواهیم از فرصت زیارت و سفر‌های زیارتی برای توسعه و بهبودی این شهر، استان و کشور استفاده کنیم، سیاست‌های فرهنگی و اجتماعی متفاوتی را طلب می‌کند.
او ادامه می‌دهد: زیارت و سفر‌های زیارتی یک وجه روشن اجتماعی هم دارد و آن این است که به شکل گسترده‌ای روابط و مراودات اجتماعی صورت می‌گیرد؛ آشنایی‌های گسترده‌ای میان میهمانان و جامعه میزبان انجام می‌گیرد، چه در داخل و چه زمانی که زوار و گردشگران خارجی وارد می‌شوند و با جامعه میزبان پیوند برقرار می‌کنند.
رئیس پژوهشکده زیارت می‌گوید: در مقیاسی وسیع‌تر، در واقع یک نوع انسجام و پیوستگی اجتماعی میان اجتماعات مختلف به‌ویژه اجتماعات شیعی در جوامع مختلف ایجاد می‌کند و شاید از این جهت هم خیلی کم، سیاست روشنی طراحی شده باشد که ما از فرصت زیارت و سفر‌های زیارتی برای تقویت پیوند‌های اجتماعی میان جوامع شیعی و اسلامی استفاده کنیم.
آموزش فرهنگ میزبانی
محمد حسن واحدی کارشناس حوزه زیارت گفت: امروز نگاه مردم به زائر حضرت امام رضا (ع) باید اصلاح و تبدیل به نگاه خدمتی، مهربانی و وظیفه شود.
او ادامه داد: ارائه آموزش‌های لازم در حوزه فرهنگ صحیح میزبانی از باب تکریم زائر و تسهیل زیارت برای جامعه هدف که به طور مستقیم با زائران ارتباط دارند، امری ضروری است.
این کارشناس حوزه زیارت گفت: ضرورت آموزش زبان‌های خارجی در بین اقشار خاص و عام و توجه به این مهم در شهری مانند مشهد با توجه به جایگاه زیارتی آن ضرورتی انکار ناپذیر است.
واحدی ادامه داد: بیش از ۸۰ درصد گردشگران خارجی ورودی به مشهد را اعراب تشکیل می‌دهند، اما سطح دانش زبان عربی و مهارت برقراری ارتباط با گردشگران عرب زبان در بین بازاریان و کسبه اطراف حرم مطهر در حد ابتدایی و با هدف فروش کالا و اجناس است.
او گفت: ناآشنایی با زبان‌های خارجی از جمله عربی و انگلیسی، چالش پیش روی صنعت گردشگری خارجی و مردم در مشهد به عنوان دومین کلانشهر مذهبی جهان است ؛ از این رو آموزش زبان خارجی در حد محاوره به کسانی که ارتباط مستقیم با زائران خارجی دارند اعم از فروشندگان، تاکسی داران، رانندگان اتوبوس، هتلداران، راهنمایان گردشگری و امثال آن‌ها ضروری است.
میزبانان شایسته‌ای باشیم
علاوه بر بحث‌هایی که اشاره شد؛ از فرصت حضور زائران در شهر می‌توان برای توسعه استفاده کرد. در عین حال استفاده از فرصت زیارت برای توسعه، سیاست‌های متفاوتی را می‌طلبد. یکی از این‌ها به تقویت فرهنگ میزبانی برمی گردد و بخش دیگری از آن به تقویت خدمات ارائه شده به زائران برمی گردد که می‌تواند رضایت آن‌ها را در بر داشته باشد بنابراین میزبانی شایسته می‌تواند به تقویت اقتصاد زیارت در شهر برگردد که مسلما برای ساکنان و مجاوران شهر رفاه را در برخواهد داشت.
انتهای پیام//م. م