به گزارش خبرنگار اقتصاد و انرژی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، همه ما با شنیدن کلمه اعتیاد به یاد مواد مخدر مختلف از جمله هروئین، تریاک یا شیشه می‌افتیم در حالی که مصرف برخی قرص‌ها و داروهای تجویزی داروکده پزشکی نیز ممکن است بعد از مدتی باعث وابستگی دارویی و اعتیاد شود.
اعتیاد دارویی که به دنبال مصرف طولانی مدت یا دوز‌های بالای برخی دارو‌ها رخ می‌دهد می‌تواند روی مغز و رفتار فرد اثر بگذارد به گونه‌ای که کنترل مصرف از دست او خارج شود.
اغلب داروهای اعتیاد آور با افزایش دوپامین روی سیستم پاداش مغز اثر می‌گذارند و احساس خوب ناشی از آن‌ها فرد را وسوسه می‌کند تا دوباره آن دارو را مصرف و به همان حس خوب برسد که در نهایت به افزایش دوز، وابستگی و اعتیاد دارویی منجر خواهد شد.
لازم به ذکر است برخی دارو‌ها نسبت به برخی دیگر اعتیادآورتر هستند که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
۱. اپیوئیدها
داروهای گروه اپیوئید اغلب برای تسکین درد تجویز می‌شوند و مصرف آن‌ها نوعی احساس سرخوشی در فرد ایجاد می‌کند.
برخی علائم سوء مصرف داروهای اپیوئیدی عبارتند از:
سرخوشی
بی حالی
خواب آلودگی
گیجی
سرگیجه
تغییر در بینایی
سردرد
تشنج
مشکل تنفسی
حالت تهوع
استفراغ
یبوست
تغییر در رفتار یا شخصیت فرد
از جمله مهم‌ترین داروهای اپیوئید اعتیاد آور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. اکسی کدون؛ این دارو با تغییر نحوه پاسخ دهی سیستم عصبی مرکزی به درد عمل می‌کند و مانند هروئین دارای اثرات آرام بخشی و سرخوش کننده است.
۲. کدئین؛ این دارو معمولا برای درمان درد‌های خفیف تا متوسط تجویز و برای درمان علائم سرماخوردگی یا آنفلوآنزا با سایر دارو‌ها ترکیب می‌شود. به عنوان مثال اغلب شربت‌های سرفه تجویزی قوی حاوی این ماده هستند که در صورت مصرف زیاد می‌تواند خاصیت آرام بخشی داشته و سطح هوشیاری فرد را تغییر دهد.
۳. فنتانیل؛ یک اپیوئید مصنوعی است که برای درمان درد‌های مزمن و حاد و بیشتر در بیماران سرطانی تجویز می‌شود. گفته شده این دارو ۵۰ تا ۱۰۰ برابر قوی‌تر از مرفین است و باعث ایجاد حس سرخوشی و آرامش در فرد می‌شود.
این دارو به صورت غیر قانونی نیز تولید و به عنوان یک داروی مخدر اغلب با هروئین، کاکوئین یا هر دو ترکیب می‌شود. اعتیاد به این دارو علاوه بر علائم شایع اعتیاد به اپیوئیدها، ممکن است به توهم و کابوس نیز منجر شود.
۴. مپریدین؛ یکی دیگر از داروهای اپیوئیدی مصنوعی است که معمولا برای درمان درد‌های متوسط تا شدید تجویز می‌شود و مانند سایر اپیوئیدها باعث ایجاد سرخوشی در فرد می‌شود.
اگر به یکی از داروهای ذکر شده اعتیاد داشته باشید احتمالا هنگام قطع مصرف آن‌ها دچار علائم ترک دارو می‌شوید که برخی از آن‌ها عبارتند از:
اشتیاق به مصرف
آشفتگی یا کج خلقی
آبریزش بینی
مشکل خواب
تعریق بیش از حد
لرز
مشکلات گوارشی
۲. داروهای کاهنده فعالیت سیستم عصبی مرکزی
گروه دارویی کاهنده‌های فعالیت سیستم عصبی مرکزی یا CNS شامل باربیتورات‌ها و بنزودیازپین‌ها است. برخی علائم سوء مصرف این گروه دارویی عبارتند از:
خواب آلودگی
بی حالی
تحریک پذیری یا بد خلقی
گیجی
مشکلات حافظه
سرگیجه
سردرد
تغییرات بینایی
از دست دادن هماهنگی
لکنت زبان
حالت تهوع
استفراغ
تغییر در رفتار و شخصیت
از جمله مهم‌ترین داروهای اعتیاد آور کاهنده CNS می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. آلپرازولام؛ (به انگلیسی: Alprazolam و با نام تجاری: زاناکس و نیراوام) از داروهای تجویزی متعلق به گروه بنزودیازپین‌ها است که خاصیت آرام بخشی داشته و با اثر روی مغز و اعصاب (سیستم عصبی مرکزی) و تقویت ماده شیمیایی طبیعی به نام گاما-آمینوبوتیریک اسید (GABA) عمل می‌کند.
این دارو فعالیت سیستم عصبی مرکزی را کاهش داده و آرام بخش بودن آن در برخی افراد اعتیاد دارویی ایجاد می‌کند. اعتیاد به این دارو علاوه بر علائم ذکر شده ممکن است به توهم و کابوس نیز منجر شود.
۲. کلونازپام و دیازپام؛ این دو دارو نیز از دیگر بنزودیازپین‌های معروف هستند که برای درمان اختلالات اضطراب، اختلالات هراس و همچنین تشنج استفاده می‌شوند.
این دارو‌ها نیز اغلب به دلیل خاصیت آرام بخشی که دارند مورد سوء مصرف قرار می‌گیرند و احساس مستی و سرخوشی شبیه الکل ایجاد می‌کنند. برخی علائم سوء مصرف این دو دارو شامل پارانویا یا بد گمانی، توهم و یبوست است.
اگر به یکی از داروهای ذکر شده اعتیاد داشته باشید احتمالا هنگام قطع مصرف آن‌ها دچار علائم ترک دارو می‌شوید که برخی از آن‌ها عبارتند از:
اشتیاق به مصرف
اضطراب
حملات هراس
عرق بیش از حد
سردرد
مشکلات خواب
درد عضلانی
حالت تهوع
۳. محرک‌ها
داروهای محرک فعالیت مغز را افزایش داده و باعث تقویت هوشیاری و افزایش سطح انرژی فرد می‌شوند.
برخی علائم سوء مصرف این گروه دارویی عبارتند از:
سرخوشی
پرخاشگری یا رفتار خصمانه
پارانویا
توهم
کاهش اشتها
کاهش وزن
ضربان قلب سریع
مردمک گشاد شده
تغییر در بینایی
سردرد
حالت تهوع
استفراغ
تغییرات در رفتار یا شخصیت
از جمله مهم‌ترین داروهای محرک اعتیاد آور می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. آمفتامین؛ یک محرک سیستم عصبی مرکزی است که برای درمان اختلال بیش فعالی کمبود توجه و نارکوپسی (نوعی اختلال خواب) تجویز می‌شود. محصولاتی که حاوی آمفتامین هستند اغلب به دلیل اثر انرژی زای این دارو مورد توجه و سوء مصرف قرار می‌گیرند.
برخی علائم اعتیاد به این دارو علاوه بر علائم ذکر شده ممکن است شامل افزایش انرژی و هوشیاری، افزایش دمای بدن، افزایش فشار خون و تسریع تنفس باشد.
۲. متیل فنیدات (ریتالین)؛ این دارو نیز یک محرک است که روی سیستم عصبی مرکزی اثر گذاشته، باعث افزایش دوپامین در مغز می‌شود و به بهبود توجه کمک می‌کند. این دارو برای درمان بیش فعالی کمبود توجه و نارکوپسی تجویز می‌شود و می‌تواند اعتیاد آور باشد.
اعتیاد به این دارو علاوه بر علائم ذکر شده باعث آشفتگی یا مشکلات خواب نیز می‌شود.
اگر به یکی از داروهای ذکر شده اعتیاد داشته باشید احتمالا هنگام قطع مصرف آن‌ها دچار علائم ترک دارو می‌شوید که برخی از آن‌ها عبارتند از:
اشتیاق به مصرف
اضطراب
افسردگی
خستگی شدید
انتهای پیام/