"حزب" در اصطلاح عبارت است از گردهمایی پایدار گروهی از مردم که دارای عقاید مشترک و تشکیلات منظمند و با پشتیبانی یکدیگر برای به دست آوردن قدرت سیاسی از راه‌های قانونی تلاش می‌کنند؛ بنابراین چهار شرط اساسی برای حزب برشمرده شده است:
۱- وجود تشکیلات پایدار مرکزی،
۲-وجود شعبه‌هایی که با مرکز پیوند و ارتباط داشته باشند،
۳-پشتیبانی و عضوگیری ازمردم،
۴-کوشش برای دست یافتن به قدرت سیاسی.
هر حزب دارای اساسنامه، نظامنامه مشخص و مدون، اعضای هیات موسس، هیات مدیره، شورای مرکزی، دبیر کل، معاونان، مدیران و... است که بیانگر اهداف و روند کلی حرکت آن است.
تعریف ارائه شده در واقع یک تعریف صریح و کوتاه از حزب سیاسی است که معمولا در تمام کشور‌هایی که به نوعی انتخابات درست و صحیح در آن‌ها برگزار می‌شود احزاب نقش اساسی و مهمی را ایفا می‌کنند. در این میان می‌توان به طور خلاصه کارکرد‌های مهم احزاب در یک کشور را اینطور برشمرد:
* احزاب این توانایی را دارند که که نیاز‌ها و خواسته‌های بنیادین یک لایه، قشر و یا یک طبقه اجتماعی را منعکس کنند و با سهمی که از قدرت به دست می‌آورند تا حدودی به این خواسته‌ها جامه عمل بپوشانند.
* احزاب را می‌توان یک عنصر تعاملی بین مردم، جامعه مدنی و حکومت دانست، در واقع کارکرد مهم و اصلی یک حزب در جامعه ایجاد ارتباط بین قدرت مستقر و جامعه مدنی است به همین دلیل می‌توان گفت احزاب پیش قراول توسعه سیاسی در یک کشور محسوب می‌شوند.
*احزاب همچنین بستر تعلیم و رشد افرادی تشکیلاتی و تحلیل‌گر برای مدیریت کلان کشور را فراهم می‌کنند در واقع احزاب محیط سیاسی مناسبی را برای رشد سیاست مداران بالقوه و آینده یک نظام سیاسی را ایجاد می‌کنند و این امر در گردش نخبگان سیاسی یک کشور اهمیت فراوانی را دارد.
* احزاب موجب شکل گیری یک هویت جمعی شناسنامه‌دار در جامعه می‌شوند که این امر علاوه بر تاثیر در شناخت اجتماعی و جامعه پذیری افراد زمینه افزایش سواد سیاسی را برای تمام اقشار و طبقات جامعه فراهم می‌کند و، اما مهم‌ترین کارکرد احزاب در یک کشور جلوگیری از تمرکز قدرت است. در واقع احزاب این ویژگی را دارند که مانع از تجمیع قدرت در یک سمت و یا یک فرد شوند، لذا این پراکندگی و سهم خواهی از قدرت موجب می‌شود تمام آراء و نظرات موجود در یک واحد سیاسی به طور نسبی در قدرت مرکزی سهم داشته باشند و هیچکس داعیه برتری و زورگویی در یک نظام سیاسی را نداشته باشد.
احزاب، گروه‌ها یا دستجات سیاسی که در یک کشور زمینه‌های مشترک ایدئولوژیکی نه چندان دور از یکدیگر دارند، برای بدست آوردن قدرت اداری و سیاسی جامعه به خصوص هنگام انتخابات پارلمانی، اختلاف خود را کنار گذاشته با هم صاحب اهداف سیاسی و اداری یگانه‌ای می‌شوند که در این صورت اگر موفق به روی کار آوردن دولت جدیدی شوند، قدرت حکومتی را به نسبت آراء اعضای احزابشان بین خود تقسیم می‌کنند بنابراین می‌توان گفت ائتلاف شامل چندین حزب می‌شود که ممکن است دارای نظرات مختلفی باشند، اما برای رسیدن به قدرت با یکدیگر همکاری می‌کنند.
جبهه، سازمانی است که نمایندگان سیاسی طبقات و اقشار مردمی برای نیل به یک هدف مشترک در آن متحد می‌شوند و به خاطر منافع مشترکی که در برنامه جبهه منعکس می‌شود، تلاش می‌کنند، ممکن است چند حزب و گروه با هم جبهه‌ایی را تشکیل دهند. جبهه شبیه ائتلاف گروه‌ها عمل می‌کند، بنابراین جبهه با حزب تفاوت دارد، زیرا حزب از سازماندهی یک طبقه یا یک گروه اجتماعی تشکیل می‌شود و هدف آن مبارزه در راه تحقق آن اهداف و نیل به آن منافع است و جبهه از حزب عام‌تر و دایره شمول آن فراگیرتر است. البته گاهی احزاب کار جبهه را انجام می‌دهند و گاهی جبهه کار احزاب را، البته در کشور ما مشخصه حزب و احزاب کمتر مشاهده می‌شود و گروه‌ها به صورت جبهه‌ای عمل می‌کنند تا فعالیت‌های حزبی. البته تعاریف ارائه شده در مورد هر سه مفهوم حزب، ائتلاف و جبهه ممکن است تا حدودی در عالم واقعیت مرز مبهمی را داشته باشد و نتوان به طور مشخص آن‌ها را ازهم تفکیک کرد.
با توجه به این مقدمه ابتدایی در مورد تعریف مفهوم حزب، کارکرد و تفاوت آن با جبهه و ائتلاف می‌توان اینطور ترسیم کرد: جبهه‌ها و احزاب مهم کشور در انتخابات مجلس یازدهم نقش مهم و کلیدی دارند.
انتهای پیام/