ساخت ۵۰ سانتریفیوژ بانک خون در سازمان انرژی اتمی

به گزارش  خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، پیمان عشقی مدیرعامل سازمان انتقال خون در نشست خبری اظهار کرد: امیدواریم با توان و شتاب بیشتر به اهداف و شعار‌های اول انقلاب دست یابیم.

او ادامه داد: امیدواریم بتوانیم به عنوان یک سازمان خدمت رسان حیاتی که در قبال جان افراد مسئول است، وظایف خود را در قبال مردم و خانواده‌های شهدا ایفا کنیم و شرمنده آن‌ها نباشیم.

عشقی با بیان اینکه ارتباط و اعتماد مردم سرمایه اصلی سازمان انتقال خون است، اظهار کرد: در آمار و ارقام دیدید که مردم با چه اعتماد و رویکرد مثبتی نسبت به انتقال خون همیشه در صحنه بودند و از ما پشتیبانی کردند؛ هر زمان از مردم کمک خواستیم به حدی پای کار آمدند که بعد از یک یا ۲ روز اعلام کردیم که دیگر نیازی به مراجعه مردم نیست.

او بیان کرد: وظیفه سازمان انتقال خون استراتژیک و حیاتی است و نباید خودمان را در معرض بی اعتمادی حتی قشر کوچکی از مردم قرار دهیم.

رئیس سازمان انتقال خون با بیان اینکه یکی از اهداف سازمان انتقال خون پررنگ کردن نقش بانوان است، گفت: باید در تعاملات با جامعه و بالا بردن شاخص اهدای خون در بین بانوان تلاش کنیم؛ البته باید توجه داشت که موضوع تنها افزایش اهداکنندگان زن نیست بلکه هر کجا که بانوان پای کار آمدند، نقش برجسته‌ای داشتند؛ چرا که اگر خانمی خون خود را اهدا کند می‌تواند اعضای خانواده را همراه کند.

او با بیان اینکه طب انتقال خون مغفول و بر زمین مانده است، اظهار کرد: طب انتقال خون در آموزش پزشکی خلی مورد توجه قرار نگرفته و در پزشکی و پرستاری واحدی به نام اهدا یا انتقال خون نداریم. شاید دلیل آن این است که بحث مالی در آن جایگاهی ندارد.

عشقی بیان کرد: سازمان انتقال خون در سال ۱۳۵۳ تاسیس شد که بنیان گذار آن آقای دکتر علا هستند که می‌توانند رشد چشمگیر این سازمان را طی ۴۰ سال اخیر تایید کنند. باید توجه داشت اولین چالش سازمان انتقال خون پس از انقلاب اسلامی جنگ تحمیلی بود و پس از آن بلایای طبیعی در کشور رخ داد که مهمترین آن در زلزله بم بود.

او ادامه داد:  سازمان انتقال خون برای گسترش فعالیت‌های پلاسمایی، پالایشگاه انتقال خون را گسترش داد و از ۲۰ هزار لیتر به ۸۰ هزار لیتر رساند و شرکت پالایش پلاسما آغاز به کار کرد که البته به دلیل نبود تجهیزات، تعطیل شد. ما از این موضوع هم به عنوان فرصت استفاده کردیم و بر روی ارتقاء شاخص‌های سلامت خون و جلوگیری از زایل شدن پلاسماهایی که داشتیم، تمرکز کردیم و با ارتباطی که با شرکت‌های پالایشگر بین‌المللی برقرار کردیم، اقدام به پالایش قراردادی پلاسما کردیم، بر همین اساس داروهای مشتق از پلاسمای ایرانی تا حد بسیاری از پلاسمای ایرانی تامین می‌شدند.

بیشتر بخوانید: چرا پلاسما‌های خون ایرانی سر از کشور‌های خارجی در می‌آورند؟

مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران با بیان اینکه دومین چالش سازمان انتقال خون، ایجاد پالایشگاه انتقال خون بود، گفت: خوشبختانه توانستیم در مسیر ارتقای سلامت خون و فرآورده‌های خونی گام‌های خوبی برداریم و پالایش پلاسما از سال ۱۳۸۳ راه اندازی شد.

او ادامه داد: تلاش‌های ما باعث شد فرآورده‌های پلاسمایی تا حدود زیادی از پلاسمای ایرانی تأمین شود.

عشقی تاکید کرد: اهدای خون صد درصد داوطلبانه در کشور به عنوان یک موفقیت مهم در عرصه جهانی برای ایران است و اکنون شاخص‌های سلامت اهدای خون در کشور از جایگاه خوبی برخوردار است که با شاخص کشور‌های توسعه یافته برابری می‌کند.

چالش اعتباری تامین ۵۰ شانتریفیوژ بانک خون

عشقی درباره توافق نامه تامین ۵۰ شانتریفیوژ بانک خون گفت: دوستان در شرکت دانش بنیان وابسته به انرژی اتمی متعهد شدند که ۵۰ سانتریفوژ مورد نیاز سازمان انتقال خون را تامین کنند؛ البته این سانتریفوژ‌ها با سانتریفیوژ‌های هسته‌ای تفاوت دارد و برای جدا سازی خون است که مقرر شده بود شرکت دانش بنیان وابسته به سازمان انرژی اتمی این سانتریفیوژ‌ها را تولید کند، اما از نظر اعتباری مسائلی پیش آمد و به دنبال تامین اعتبار آن هستیم.

او با اینکه کیفیت سانتریفیوژهای ایرانی باید مشابه خارجی یا کمی کمتر از آن باشد،گفت:  حمایت از صنعت داخلی و تامین نیازهای سازمان انتقال خون به کمک شرکت‌های داخلی ، مطلوب هر ایرانی است، اما اگر کیفیت دستگاه ایرانی مشکل‌ساز باشد، نام آن حمایت از صنعت ملی نیست، بلکه خیانت به صنعت ملی است. یک شرکت سانتریفیوژهایی به ما داده اما خدمات  پشتیبانی نمی‌دهد، اگر این روند را ادامه پیدا کند، نام این شرکت را به وزارت بهداشت خواهیم داد تا در لیست سیاه قرار گیرد چرا که شرکت‌ها باید جنس خوب و خدمات پشتیبانی مناسب بدهند.

جمع آوری پلاسما از دستور کار سازمان انتقال خون خارج شد

او درباره اینکه جمع آوری پلاسما از دستور کار سازمان انتقال خون خارج شده است، گفت: تغییر سیاست سازمان انتقال خون بعد از چند سال تجربه، موضوع عجیبی نیست و هر سیستم زنده‌ای بر اساس تجربیات و نتایج، شرایط را تغییر می‌دهد، این تصمیم مهم به دلیل نتایج اقداماتمان در طی سال‌های گذشته بود.

عشقی افزود: باید توجه کرد که ۲ راه برای تامین پلاسما وجود دارد، یک راه آن تامین پلاسمای بازیافتی است و ما از خون اهدایی گلبول قرمز، پلاکت و پلاسما را جدا می‌کنیم و به پلاسمای حاصل پلاسمای بازیافتی می‌گوییم، این پلاسما پس از جداسازی، فریز و نگهداری می‌شود و بخشی از آن برای بیماران نیازمند مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ پلاسمای اضافی را برای تولید دارو‌های مشتق از پلاسما به شرکت‌های تولید کننده دارو‌های پلاسما ارسال می‌کنیم.

عشقی با اشاره به کیفیت بالای پلاسمای ایرانی اظهار کرد: سازمان بهداشت جهانی، ایران و برزیل را به عنوان الگو‌های جمع آوری و ارسال پلاسما در دنیا معرفی کرده است که این یکی از پیشرفت‌های سازمان انتقال خون محسوب می‌شود. ما پلاسمای با کیفیت را به شرکت‌های تولید کننده دارو‌های مشتق از پلاسما ارسال می‌کنیم.

او افزود: از سال ۸۳ تاکنون سیاست سازمان انتقال خون، افزایش میزان پلاسمای بازیافتی بوده است تا میزان اضافی را برای تبدیل به دارو‌های مشتق از پلاسما به پالایشگاه‌های بین‌المللی ارسال کنیم، سیاست سازمان انتقال خون در این حوزه تغییری نکرده است و هر زمان با کاهش اهدای خون مواجه می‌شویم، نگران هستیم؛ چرا که میزان پلاسما به میزان اهدای خون وابسته است.

عشقی با بیان اینکه پلاسما فرزیس یا تولیدی روش دوم تامین پلاسماست، گفت: در این روش اهداکننده پلاسما به مدت یک ساعت زیر دستگاهی می‌نشیند، خون وارد یک دستگاه شده و پلاسمای خون جدا می‌شود؛ پس از آن خون دوباره به بدن فرد باز می‌گردد و به آن پلاسمای تولیدی می‌گوییم، در این روش از هر فرد می‌توانیم نیم لیتر پلاسما دریافت کنیم.

مدیرعامل سازمان انتقال خون گفت: سازمان انتقال خون در چند سال گذشته به دنبال افزایش پلاسما فرزیس بود، اما این اقدام الزاماتی مانند تامین نیرو، تامین دستگاه، تامین فضا و تجهیزات و در عین‌حال تبلیغات داشت و هر فرد باید ۲۴ تا ۳۶ بار در سال مراجعه کند؛ زیرا انجام آن با یک یا دو بار مراجعه در سال صرفه اقتصادی ندارد. جمع آوری پلاسما از راه پلاسما فریزیس دیگر در دستور کار سازمان انتقال خون نیست و از سیاست کاری ما خارج شده است اما آمادگی داریم تا هر فردی کهداوطلب اهدا باشد، پلاسمای او را دریافت کنیم.

جمع آوری پلاسمای تولیدی به صرفه نیست

او تاکید کرد: فعالیت بخش خصوصی در جمع آوری پلاسما غیرقانونی و بدون مجوز نیست و این کار با مجوز‌های وزارت بهداشت انجام می‌شود؛البته موسسات خصوصی دریافت پلاسما باید استاندارد‌ها را رعایت کنند. باید توجه داشت که عمده پلاسما را بخش خصوصی تولید می‌کند و نظارت‌های بسیار سختگیرانه‌ای بر مراکز جمع اوری پلاسما اعمال می‌شود.

مدیرعامل سازمان انتقال خون با بیان اینکه جمع آوری پلاسمای تولیدی به صرفه نیست، گفت: ما بعد از سه سال ارزیابی کردیم و دیدیم به دلایلی مانند مشکلات کمبود نیرو، تجهیزات این کار به صرفه نیست، در استان‌ها پزشک نداریم و این پیام تلخی است که اعلام کنم در برخی استان‌ها فقط پزشک طرحی داریم که در این زمینه فعالیت می‌کند.

او افزود: با توجه به مسائل فرهنگی در کشور، مردم تمایل به اهدای خون دارند و تبلیغ برای جمع آوری پلاسما توجیهی ندارد، برخی وقتی متوجه می‌شوند که پلاسما برای تولید دارو استفاده می‌شود، می‌گویند سازمان انتقال خون وارد تجارت شده است در حالی که ما فقط می‌خواهیم مواد اولیه دارو را تامین کنیم، اما برخی اهداکنندگان انتظار هزینه مالی دارند؛ چرا که می‌گویند از پلاسما دارو تولید می‌شود ما باید فرهنگ سازی کنیم که افراد بدون چشم داشت برای اهدای پلاسما پای کار بیایند.

عشقی بیان کرد: بخش خصوصی برای دریافت پلاسما هزینه کمی را به عنوان هزینه رفت و آمد به فرد پرداخت می‌کند، اما سازمان انتقال خون، با توجه به رسالت خود که اهدای خون بدون چشم داشت است، نمی‌تواند هزینه‌ای پرداخت کند.

کاهش اهدای خون با ورود انتقال به حوزه پلاسما

مدیرعامل سازمان انتقال خون درباره چشم انداز ۱۴۰۴ و تولید داروی‌های مشتق از پلاسما با پلاسمای صد درصد ایرانی  در پاسخ به خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گفت: سازمان انتقال خون فکر می‌کرد که می‌تواند  سالیانه  ۲۰۰ هزار لیتر پلاسما فریزیس جمع آوری کند، اما علی رغم تمام تلاش‌های صادقانه سال گذشته فقط توانستیم ۱۴ هزار لیتر پلاسما دریافت کنیم و  چطور می توان انتظار داشت، سازمانی که ۴۰۰ میلیارد تومان کمبود بودجه دارد و با مشکل جذب  و اهدا روبرو است،  به این حوزه ورود  کند.

مدیرعامل سازمان انتقال خون ادامه داد: ورود سازمان انتقال خون به  حوزه جمع آوری پلاسما در دو سال گذشته باعث شد که شاخص‌های اهدای خون از ۲۷ واحد در هر هزار نفر به ۲۵.۵ واحد در هر هزار نفر کاهش پیدا کند؛ از طرفی هم تولید پلاسمای بازیافتی‌مان سالانه حدود ۱۰ تا ۲۰ هزار لیتر کاهش یافت. از طرفی از طریق پلاسما فریزیس ۱۰ تا ۲۰ هزار لیتر پلاسما تولید کردیم که در واقع افزایشی وجود نداشت. این در حالی است که اعتماد مردم هم کمتر شد و با خود می گفتند حداقل بخش خصوصی مبلغی را برای این کار به ما پرداخت می‌کند اما انتقال خون این کار را انجام نمی‌دهد.

عشقی تاکید کرد:  ما به دقت بر عملکرد موسسات خصوصی جمع آوری پلاسما نظارت می‌کنیم، ما در صورتی که نتوانیم پلاسمای مورد نیاز را از به روش پلاسمافریزیس تامین کنیم و به موسسات خصوصی اجازه کار ندهیم، در تامین پلاسما دچار مشکل خواهیم شد.

راه اندازی مراکز جدید جمع آوری پلاسما منوط به ایجاد پالایشگاه خون

او در پاسخ به میزان پلاسمای ایران برای تولید داروهای مشتق از پلاسما در پاسخ به خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گفت: ما برای تولید داروهای مشتق از پلاسما به یک میلیون لیتر پلاسما نیاز داریم، ۲۰۰ هزار لیتر پلاسما را در سازمان انتقال خون و  300 هزار لیتر  هم بخش خصوصی تامین می‌کنیم و  مجبور هستیم ۵۰۰ هزار لیتر دیگر را از پلاسمای خارجی‌ها تامین کنیم، سیاست وزارت بهداشت و زیر مجموعه ها مانند سازمان غذا و دارو، سازمان انتقال خون، معاونت‌های مرتبط و شخص وزیر این است که راه اندازی مراکز جمع آوری پلاسما منوط به راه اندازی پالایشگاه خون باشد، اگر برای وزارت بهداشت ثابت شود که پالایشگاه در حال راه‌اندازی است، به شرکت‌های جمع آوری پلاسمای بیشتری مجوز می دهیم.

مدیرعامل سازمان انتقال خون بیان کرد: بهتر است به جای انکه ۵۰۰ هزار لیتر پلاسمای مورد نیازمان را از خارج تامین کنیم، این پلاسما در بخش خصوصی تولید شود یا آنقدر بودجه به سازمان انتقال خون بدهند که با هزینه فایده پایین این اقدام را انجام دهد البته تاکید می‌کنم که مدیر عامل سابق این سیاست را بر اساس مبانی علمی در پیش گرفت.

او تاکید کرد: نظارت سازمان انتقال خون بر موسسات خصوصی جمع اوری پلاسما سختگیرانه بوده  و اکنون ۱۱ شرکت تحت نظارت سازمان انتقال خون و با مجوز قانونیکار می‌کنند، ما با کوچکترین خطایی برخورد می‌کنیم، اما مردم باید بدانند که این موسسات وابسته به سازمان انتقال خون نیستند و حق ندارند لوگوی و تابلوی انتقال خون را نصب کنند، در عین حال ارسال پلاسما از سوی موسسات خصوصی هم فرایندی دارد؛ به طوری که پلاسما را گرفته آن را ذخیره می‌کنند، سلامت آن تایید می‌شود و سپس نماینده پالایشگر خارجی نظارت‌هایش را که بسیار سختگیرانه است انجام می‌دهد و سپس پلاسما ارسال می‌شود.

کسری بودجه ۴۰۰ میلیارد تومان سازمان انتقال خون

عشقی  با اشاره به کسری بودجه سازمان انتقال خون، گفت: ما ۴۰۰ میلیارد تومان کسری بودجه داشتیم که البته تقصیر کسی هم نیست، بلکه فرایند خدمات دهی سازمان انتقال خون و بودجه و اعتبارات آن به گونه‌ای است که این مشکل ایجاد می‌شود، ما در زمینه کیت‌های غربالگری و کیسه خون در حد شاخص‌های کشورهای توسعه یافته خرج و بهترین سیستم را فراهم می‌کنیم، اما هزینه اینها به ما بازنمی‌گردد و عمده آن در خزانه  باقی می‌ماند. مجلس شورای اسلامی و سازمان برنامه و بودجه باید این مسدله را مورد توجه قرار دهند. این اقدام باعث می‌شود که بدهی های ما افزایش یابد و قسمت عمده کسری بودجه ای سازمان انتقال خون به این دلیل است.

او افزود: درخواست سازمان انتقال خون این است که تا به جای اینکه پول در خزانه بماند، آن را مستقیم به ما بدهند. باید توجه کرد که سازمان پدافند غیر عامل، سازمان انتقال خون را  به عنوان سازمانی مهم تلقی می‌کند. بنابراین در بودجه ریزی باید به گونه ای عمل کنند که پول کیت‌های غربالگری ویروسی، کیت گروه بندی‌های خونی، کیسه خون و پول نیروهای قراردادی به ما پرداخت شود.

عشقی ادامه داد: امیدواریم انتخابات مجلس شورای اسلامی به خوبی برگزار شود و از نمایندگان می‌خواهم که در حوزه انتقال خون ملی فکر کنند، چرا که خون موضوعی است که به درآمد استان ها ارتباطی ندارد، ما درخواست داریم تا مجلس یک بار برای همیشه به بودجه انتقال خون واقعی فکر کند.

او در پاسخ به سوال درباره تبادل خون و فرآورده‌های خونی، گفت: ما نمی‌توانیم خون و فرآورده‌های خونی را برای سایر کشورها ارسال کرده و یا از آن‌ها خون و فرآورده‌های خونی خارجی ها استفاده کنیم، حتی اهدای خون هم از افراد دارای تابعیت بیگانه ممنوع است، البته درباره خون‌های نادر موضوع متفاوت است چرا که طبق مقررات و طی فرآیندهایی امکان تبادل آن وجود دارد.

دانشجوی فلوشیپ تخصصی خون سال آینده جذب می شود

عشقی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به راه‌اندازی فلوشیپ طب انتقال خون در سازمان انتقال خون، گفت: طب انتقال خون موضوعی مغفول مانده و بر زمین مانده است و حتی در آموزش پزشکی هم مورد توجه قرار نگرفته است؛ به طوری که در رشته‌های پزشکی و پرستاری واحدی به نام اهدای خون یا انتقال خون وجود ندارد البته راه‌اندازی موسسه طب انتقال خون از دستاوردهایی بود که که از سال ۱۳۸۷ با هدف پرورش نیروهای تخصصی و فنی مرتبط با بانک خون در رده‌های کارشناسی، کارشناسی ارشد و PHD فعالیتش را آغاز کرد. در حال حاضر هم ضروری است که فلوشیپ طب انتقال خون را در وزارت بهداشت به تصویب برسانیم. در حال حاضر ۹۵۰ بیمارستان کشور، در حد پیشرفت‌های سازمان انتقال خون نیستند. آن‌ها سیستم هموویژلانس دارند، اما نه در حدی که سازمان انتقال خون می‌خواهد؛ چراکه دانش انتقال خون در حدی که باید، آموزش داده نشده است.

وی افزود: راه‌اندازی فلوشیپ طب انتقال خون منجر به کاهش ضایعات خون در بیمارستان‌ها و کاهش عوارض ناشی از تزریق خون خواهد شد. بنابراین این اقدام ضروری است؛ چرا که برای درخواست، تزریق، تحویل، مراقبت و نگهداری از خون و فرآورده‌های خونی و همچنین پایش و کاهش عوارض ناشی از آن نیاز به تخصص در این زمینه وجود دارد. بنابراین فارغ از اینکه پزشک و متخصص در چه رشته‌ای فارغ التحصیل شده‌اند، ‌ برای ورود به این مقوله‌ها نیاز به گذراندن دوره فلوشیپ یکساله طب انتقال خون دارند. این افراد می‌توانند به عنوان مشاور در بیمارستان‌ها و بانک‌های خون مستقر شوند و این مشاوره تعرفه‌گذاری و قانونمند نیز خواهد شد.

تعرفه‌های انتقال خون غیر واقعی است

عشقی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به تعرفه‌های حوزه آزمایشگاه‌های تخصصی و فوق تخصصی در حوزه انتقال خون، گفت: تعرفه‌ها در حوزه آزمایشگاه‌های تخصصی و فوق‌تخصصی در حوزه انتقال خون غیر واقعی است. برای مواردی مانند تشخیص مقاومت پلاکتی، ایمنوهماتولوژی و شناسایی گروه‌های خونی و... یا تعرفه وجود ندارد یا در حد غیر واقعی است که آزمایشگاه‌ها متضرر می‌شوند. این در حالی است که اگر کسی بر اثر نبود این آزمایش‌ها دچار مقاومت پلاکتی شود، هزینه تامین داروی خارجی برای شکستن این مقاومت ۱۰۰ برابر یافتن پلاکت سازگار برای شخص است. بنابراین برای جلوگیری از این ضرر به سیستم سلامت، سازمان‌های بیمه‌گر باید به این حوزه ورود کنند. ما آمادگی برگزاری نشست و جلسات مشترک با بیمه‌ها را در این حوزه داریم. بیمه‌ها اگر دلشان برای منابع خودشان می سوزد، تعرفه‌های انتقال خون را واقعی کنند.

او با اشاره به شاخص اهدای خون رد کشور، اظهار کرد: شاخص کل اهدای خون در کشور ۲۷ در هر ۱۰۰۰ نفر است و شاخص اهدای خون مستمرمان حدود ۶۰ درصد است. در عین حال میزان آلودگی به عفونت‌های منتقله از خون در حد کشور‌های توسعه‌یافته است. همه این موارد برای کشوری در منطقه اِمرو، دستاوردی کاملا مستند و مورد تایید سازمان بهداشت جهانی است.

عشقی ادامه داد: در عین حال در ۹ مرکز سازمان انتقال خون فرآورده‌های اشعه‌دیده برای بیماران نقص ایمنی و بیماران سرطانی آماده می‌کنیم. پلاکت را هماز طریق آفرزیس تامین می‌کنیم. میزان پلاکت‌های مصرفی در کشور نشان دهنده این است که خدمات درمانی به بیماران خونی، شیمی درمانی و... در حال ارتقاء است. در حال حاضر میزان تامین پلاکت به روش آفرزیس نسبت به سال ۱۳۹۷، دو برابر شده است. همچنین میزان پلاکت مصرفی‌مان رد سال ۱۳۹۷، حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار واحد بوده است که از این میزان ۲۰ هزار واحدش از طریق آفرزیس بوده و در اختیار بیمارستان‌ها قرار گرفته است. امسال هم ۳۷ هزار و ۹۰۰ واحد پلاکت به روش آفرزیس تولید کردیم که تا پایان سال به ۴۰ هزار واحد خواهد رسید. در عین حال باید از شورای‌عالی بیمه و سازمان‌های بیمه‌گر تشکر کنیم که تعرفه نسبتا مناسبی را برای پلاکت آفرزیس تقبل کردند. البته این پلاکت‌ها برای بیمارستان‌ها هزینه‌بر است که قسمت عمده‌ای از این هزینه را بیمه‌های مِ‌پردازند، اما تا بیمه پول بیمارستان را بدهد، بیمارستان طلبکار می‌ماند.
وی با اشاره به تاثیر تحریم‌های آمریکا بر فعالیت‌های انتقال خون، افزود: علی‌رغم اینکه آمریکا در بوق و کرنا می‌کند که تحریم‌های علیه ایران به سلامت مردم آسیب نمی‌زند، اما ما در تامین کیسه و کیت‌های لازم برای یکی از دستگاه‌هایمان دچار مشکلیم و به سختی آن‌ها را فراهم می‌کنیم.

عشقی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت شرکت پالایش و پژوهش، گفت: در سال ۱۳۹۳، این پالایشگاه به بخش خصوصی واگذار شد. طی این پنج سال با چالش‌هایی حقوقی مواجه شده است که وزارت بهداشت و سایر دست‌اندرکاران در حال رفع و رجوع این چالش‌ها هستند. البته من عزم جدی را برای ایجاد پالایشگاه می‌بینم و امیدواریم در سال آینده خبر‌های خوبی درباره این موضوع بدهیم.
انتهای پیام

انتهای پیام/