یکی از مسائلی که به‌ویژه در سال‌های اخیر بیشتر موردتوجه دانشگاه‌ها قرار گرفته، مساله‌محور کردن دانشگاه‌هاست. طبق برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، دانشگاه‌ها براساس توانمندی‌ها، قابلیت‌ها و ظرفیت‌هایی که دارند، طبقه‌بندی شده و وظیفه حل مسائل مختلف اجتماعی و به دنبال آن رفع نیاز مردم جامعه را برعهده می‌گیرند.
دانشگاه آزاد اسلامی بدون‌شک یکی از موفق‌ترین سیستم‌های آموزشی در کشور بوده و تاکنون توانسته با سپردن وظایف خاصی به برخی واحد‌های دانشگاهی، آن‌ها را به دانشگاه‌های حل مساله تبدیل کند که نیازی از کشور را برآورده کنند. مشکلی که تا سال‌ها دانشگاه‌های کشور از آن رنج می‌بردند، این بود که دانشگاه‌ها صرفا محلی برای تولید علم به شمار می‌رفتند و معمولا بازده قابل‌قبولی در راستای تولید محصول نداشتند، اما با توجه به طرح‌های جدیدی که چند سالی است اجرایی شده، اهداف خاصی برای دانشگاه‌ها در نظر گرفته شده است.
طبق برنامه ششم توسعه، مساله علم و تولید فناوری با جدیت بیشتری دنبال می‌شود، به‌طوری که حمایت‌های خاصی از پژوهش‌های مساله‌محور انجام می‌شود تا کشور بتواند در زمینه تجاری‌سازی محصولات مبتنی‌بر علم با موفقیت دوچندانی گام بردارد. طبق این برنامه، اولویت اصلی دانشگاه‌ها توسعه بیشتر در عرصه فناوری و مساله‌محور بودن است. برهمین اساس، دولت موظف است به‌منظور توسعه فناوری و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، از پژوهش‌ها، حمایت مالی داشته باشند. در این میان، نمی‌توان نقش دانشگاه‌های مهارت‌محور را در توسعه فناوری نادیده گرفت.
در این دانشگاه‌ها، بیش از هر چیز روی یکپارچه کردن مهارت‌های آموزشی و بسترسازی برای عملیاتی شدن آن‌ها تمرکز می‌شود و وزارت علوم در سال‌های اخیر موفقیت خوبی کسب کرده است. توماس هافمن، رئیس دانشگاه فنی مونیخ که یکی از برترین دانشگاه‌های فنی دنیا و برترین دانشگاه آلمان محسوب می‌شود، در این‌باره معتقد است سرمایه‌گذاری دانشگاه‌ها روی فناوری باید به سمتی پیش برود که با برآوردن نیاز‌های جامعه هم‌خوانی داشته باشد.
آلمان بازاری برای فناوری
آلمان یکی از پیشگامان دنیا در عرصه‌های فناوری، مؤسسات تحقیقاتی، دانشگاه‌های برتر فناوری، مهندسی و صنایع آی‌تی و تولیدی است. با توجه به ارتباط تنگاتنگی که میان تولید محصول و علوم دانشگاهی وجود دارد، به‌طور طبیعی آلمان از دانشگاه‌های قدرتمندی در زمینه‌های علمی و نیز حل‌مسئله برخوردار است. یکی از این دانشگاه‌ها، دانشگاه فنی مونیخ است. دانشگاه فنی مونیخ (TUM) تا امروز ۱۳ برنده جایزه نوبل را به نام خود ثبت کرده و به‌طورکلی، نقش تاثیرگذاری در گسترش پیشرفت‌های فنی در اروپا داشته و این پیشرفت‌ها تاثیر درازمدتی روی جامعه و فرآیند‌های تحقیقاتی دارد.
فارغ‌التحصیلان این مرکز دانشگاهی از سوی شرکت‌های مختلف دنیا بسیار موردتوجه قرار دارند. با توجه به روحیه کارآفرینی و نوآوری فارغ‌التحصیلان دانشگاه فنی مونیخ، این دانشگاه سهم بسیار مهمی در فناوری‌های تولیدی آلمان ایفا می‌کند و این کشور توانسته تا حد زیادی بازار فناوری را در زمینه تولیدات داخل به دست بگیرد. فناوری‌های روز با برند آلمان از حدود ۱۵۰ سال پیش تاکنون توانسته بخشی از بازار دنیا را از آن خود کنند که این موفقیت تا حد زیادی به واسطه فعالیت محققان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی اتفاق افتاده است.
در این میان، ردپای مخترعان برجسته و مشهوری نیز دیده می‌شود که از این میان می‌توان به کارل فن‌لینده، سازنده اولین یخچال کاربردی و رودلف دیزل، سازنده موتور دیزل اشاره کرد. علاوه‌بر این، استارتاپ‌های متعددی هم از دانشگاه فنی مونیخ سر برآورده‌اند؛ Celonis در استخراج معادن، NavVis در تولید سیستم‌های ردیاب داخلی، Konux در زمینه تولید حسگر‌های هوش مصنوعی و اینترنت اشیا و Lilium که در تولید تاکسی‌های برقی فعالیت می‌کنند، همگی جزء استارتاپ‌هایی هستند که اختراعات متعددی را تولید کرده و به نوعی نیازی از جامعه را برآورده و حتی فردایی بهتر را برای بشر ترسیم کرده‌اند.
تحولات ساختاری پیش زمینه توسعه
به گفته توماس هافمن، پیشرفت‌های علمی قابل‌تغییر، تغییرات ساختاری ایجادشده در اقتصاد، تغییرات الگو‌های اجتماعی و بازار‌های کار که به سرعت درحال توسعه هستند، چالش‌هایی را برای آموزش، نوآوری، تولید و خدمات در تمام بخش‌ها ازقبیل فناوری، انرژی و آب‌وهوا، منابع و محیط‌زیست، حمل‌ونقل و زیرساخت، سلامت و تغذیه، اطلاعات و امنیت اطلاعات ایجاد می‌کند.
برخلاف پس‌زمینه تحولات جهانی و سیستم‌های ارزشمند درحال تحول، ما در قالب یک دانشگاه فنی وظیفه‌ای سنگین‌تر از قبل بر شانه‌هایمان داریم که آن، هماهنگی هرچه بیشتر فرآیند‌های تحقیق و نوآوری با ارزش‌ها، نیاز‌ها و انتظارات جامعه است. درنتیجه، ماموریت آینده ما در تحقیق و نوآوری مسئولانه خلاصه می‌شود و این تازه شروع یکی از بزرگ‌ترین اقدامات اصلاحی در تاریخچه دانشگاه فنی است. ما در هدفی که پیش گرفته‌ایم، بر رویکرد مهندسی تولید و محوریت تولید متمرکز خواهیم شد که جز با کیفیت بالا، دقت، پایداری و اعتبار تحقق نمی‌یابد و درنهایت این فرآیند را به مهندسی با محوریت انسان انتقال می‌دهد.
این امر مستلزم آن است که از طریق عملکرد‌های تعاملی، تحولی بنیادی را در قالب‌های تحقیقاتی و آموزشی برقرار کنیم. رشته‌های مهندسی، علوم زیستی و طبیعی و پزشکی با علوم اجتماعی و انسانی رابطه تنگاتنگ دارند. مهارت‌های مدیریت کسب‌وکار همراه با راهبرد‌های سیاسی و امکان تصمیم‌گیری به صورت یکپارچه منجر به ایجاد زیربنایی برای نوآوری‌های مسئولانه به‌منظور برآوردن نیاز‌های جامعه می‌شود.
رئیس این دانشگاه آلمانی حل مساله معتقد است با تکیه بر موفقیت‌هایی که مرکز فناوری مونیخ در جامعه داشته، می‌توان تنوع در علوم اجتماعی و انسانی ایجاد و به این‌واسطه، وابستگی میان فناوری، علم و جامعه را ارزیابی و بررسی کرد. با توجه به طراحی جدید دانشگاه فناوری مونیخ برای فناوری، باید از شیوه‌های طراحی تفکر در تدریس، تحقیق و فرآیند‌های نوآوری استفاده کرد تا بتوان از راه‌حل‌های کاربرمحور برای مسائل فنی پیچیده بهره برد.
برای اجرای این استراتژی، باید توانمندی‌های دانشگاه فنی را در رشته‌های مختلف به‌عنوان رشته‌های علوم پایه طراحی کرد. با وجود این، می‌توان با بازسازی رشته‌های مطالعاتی براساس ساختار حاکم بر یک سیستم دانشگاهی از نوع ماتریکس فعالیت‌های تحقیقاتی را تقویت کرد.
بر این اساس، ۱۵ گروه در این دانشگاه با هفت دانشکده بین‌رشته‌ای جایگزین خواهند شد. همین اقدام، شعاع فعالیت‌های دانشگاه را در اتصال رشته‌های کلاسیک ازجمله حضور قدرتمند در رشته پزشکی گسترش می‌دهد. شبکه‌های جدید نوآوری دانشگاه فنی مونیخ در قالب قایق‌های پرسرعت علمی عمل می‌کنند که دسترسی به رشته‌های تحقیقاتی جدید را سرعت می‌بخشند. یک مدیریت دانشگاهی خدمت‌محور، دیجیتالی و متمرکز روی فعالیت‌های بین‌المللی به راحتی می‌تواند قابلیت‌های این ساختار ماتریکسی را تقویت کند.
یکی‌کردن علوم انسانی و اجتماعی
توماس هافمن بر این باور است که با حذف مرز‌های سنتی میان رشته‌ها، می‌توان قابلیت‌های جدیدی در تدریس دروس دانشگاهی ایجاد کرد. در این راستا قرار است به‌زودی دانشکده مطالعه و تدریس دانشگاه فنی با هدف فعال کردن شیوه‌های جدید بین‌رشته‌ای در آموزش مدرن و توسعه برنامه‌های جدید، در دستور کار قرار گیرد؛ به این معنا که مطالعه رشته‌های تخصصی به شکلی عمیق‌تر انجام می‌شود.
او بر این نکته تاکید می‌کند که با ادغام و یکپارچه‌سازی علوم انسانی و اجتماعی در قالب‌های آموزشی دانشگاهی، می‌توان ذهنیت جدیدی در رویکرد‌ها و اقدامات مدنظر ایجاد کرد. با کمک آزمایشگاه EdTech دانشگاه فنی، شکل‌های جدیدی از یادگیری ترکیبی و کار گروهی پروژه‌محور و مساله‌محور برای القای انعطاف‌پذیری، خلاقیت و کنجکاوی‌شناختی در استعداد‌های جوان ایجاد خواهد شد. در کنار تدریس آکادمیک و دانشگاهی، اصل دیگری در برترین دانشگاه فنی آلمان وجود دارد و آن ترویج گوناگونی میان محققان جوان است.
با راه‌اندازی سیستم ثبت‌نام اعضای هیات‌علمی دانشگاهی در سال ۲۰۱۲، مسیر تازه‌ای برای سیستم ثبت‌نامی اعضای هیات‌علمی در آلمان برقرار شد. امروزه، بیش از ۱۱۰ پروفسور در بخش تحقیق و تدریس دانشگاه فنی مونیخ فعالیت می‌کنند. متوسط سن درخواست استادان برای عضویت در هیات‌علمی دانشگاه ۳۴ سال است که در این میان، ۳۹ درصد را زن و ۴۰ درصد را هم شهروندان غیرآلمانی تشکیل می‌دهند.
درنتیجه، این دانشگاه فنی با سیستمی که در پیش گرفته، عنوان جوان‌ترین دانشگاه آلمان را به خود اختصاص داده که از نظر فرهنگی و جنسیتی نیز بالاترین درصد تنوع را داراست. توماس هافمن همچنین اشاره می‌کند که دانشگاه فنی مونیخ به‌عنوان یکی از پیشگامان در عرصه نوآوری فناورانه در میان دانشگاه‌های آلمان، یک برنامه توسعه کاری نوآورانه را برای ارتقای حد متوسط استادان در عرصه‌های تحقیقاتی و تدریس راه‌اندازی کرده است.
این برنامه، فرصت‌های آموزشی را در دوره‌ای از توسعه سریع فناوری و بازار‌های اشتغال با قابلیت تغییر سریع ایجاد می‌کند. این امکان بعد از فارغ‌التحصیل شدن دانشجویان دانشگاه فنی مونیخ و بعد از ورود به دنیای حرفه‌ای، میسر خواهد شد. در آینده، رقابت میان اکوسیستم‌های نوآوری - مانند «منطقه خلیج سانفرانسیسکو» و «بوستون» در آمریکا و مثلث طلایی (لندن، آکسفورد و کمبریج) در انگلیس – از رقابت صرف میان دانشگاه‌ها تنگاتنگ‌تر و قوی‌تر خواهد بود. دانشگاه فنی مونیخ با همکاری دانشگاه لودویگ ماکسیمیلیان مونیخ فرآیندی را اجرایی می‌کنند که از مزایایی، چون محیط علمی و تجاری قدرتمند مونیخ بهره‌مند خواهند شد و به این ترتیب، توزیع نوآوری را در کسب‌وکار و جامعه تسریع می‌کند.
منبع: فرهیختگان
انتهای پیام/