به گزارش گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از قم،دومین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی فقه پزشکی با عنوان "مراحل جنین از دیدگاه متون دینی و پزشکی" در مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) قم با حضور آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی دیشب برگزار شد.
آیت‌الله محمد قائنی، استاد حوزه علمیه قم، با اشاره به اینکه مراحل جنین از نظر فقهی در دو بخش دنبال می‌شود، گفت: بخش اول، مراحل تکون جنین پیش از نفخ روح و بخش دوم، پس از نفخ روح است. در واقع از نظر فقهی در جنین این دو مرحله وجود دارد که هر دو بخش آثار خاصی بر جنین می‌گذارد.
قائنی ضمن اشاره به مراحل تشکیل جنین از منظر آیات قرآن کریم و آفرینش انسان از خاک، بیان کرد: این مراحل در آیه «وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ طِینٍ، ثُمَّ جَعَلْنَاهُ نُطْفَةً فِی قَرَارٍ مَکِینٍ، ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا فَکَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ فَتَبَارَکَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِینَ؛ و به یقین انسان را از عصارهاى از گل آفریدیم، سپس او را [به صورت]نطفهاى در جایگاهى استوار قرار دادیم، آنگاه نطفه را به صورت علقه درآوردیم پس آن علقه را [به صورت]مضغه گردانیدیم و آنگاه مضغه را استخوانهایى ساختیم بعد استخوان‌ها را با گوشتى پوشانیدیم آنگاه [جنین را در]آفرینشى دیگر پدید آوردیم آفرین باد بر خدا که بهترین آفرینندگان است. (سوره مومنون/ آیات ۱۲ الی ۱۴) بیان شده است.
استاد حوزه علمیه گفت: از نظر مسئولیت مدنی و دیه، این‌گونه است که در آخرین مرحله از ولوج روح در جنین، دیه مقرر حدود ۱۰۰ دینار تعریف شده و از مرحله وروج روح به بعد بر حسب نظر فقها، جنین از نظر دیه و قصاص حکم یک انسان کامل متولد ۵۰ ساله را دارد.
قائنی با اشاره به اینکه قرآن کریم فقط به وجود مراحل جنین اشاره می‌کند و از این مراحل به نام‌های نطفه، علقه، مضغه، عظام و... نام می‌برد، بیان کرد: نظریه بیشتر فقها نیز با توجه به روایات، بر این است که مدت هریک از مراحل نطفه، علقه و مضغه چهل روز است و اگر قرار بر این باشد که با آنچه که از مدت هر یک از این مراحل در علم بیان شده، تطابق پیدا نکند، با علم و عصمت ائمه اطهار (ع) ناسازگاری ایجاد می‌کند. اشکال مهم در اینجاست که بین ۴۰ روزی که روایات معتبر از مرحله نطفه تعبیر کرده با مدت زمانی که برای این مراحل در علم ژنتیک آمده است اختلاف زیادی وجود دارد که به لحاظ ضابطه قانونی نمی‌توان آن را پذیرفت.
او با اشاره به اینکه در پایان مرحله نطفه، از منظر فقها دیه این نطفه، ۲۰ دینار است، گفت: بلوغ اسپرم (سلول جنسی مرد) در مراحلی که طی می‌کند تا آمادگی تلقیح با تخمک را پیدا کند، با توجه به حجم میکرونی اسپرم و اینکه مسیر بسیار طولانی (حدود ۹ متر) را طی می‌کند، می‌توان این پدیده را از عجایب خلقت نام برد.
او با اشاره به شعری منسوب به حضرت علی (ع) مبنی بر «تزعم انک جرم صغیر و فیک انطوی العالم الاکبر؛ آیا گمان کرده‌ای که تو یک جسم و ماده کوچکی هستی در حالی که در تو عالم بزرگی نهفته است» گفت: در حدیثی از امام علی (ع) در جلد پنجم غرر الحکم است که ایشان می‌فرمایند: «مَنْ عَرَفَ نفسَه فقد عَرَفَ ربَّه»؛ کسی که خود را بشناسد، تحقیقاً پروردگارش را میشناسد؛ لذا اول باید خود را بشناسید بعد خدا را بشناسید، عده‌ای پیش از شناختن خود، وجود خدا را انکار می‌کنند که قطعا اشتباه است.
قائنی با اشاره به اینکه مبدا تکون انسان همان اسپرم است و شان تخمک زن شان پذیرایی و پرورش‌دهندگی است، افزود: در روایات آمده‌است که در پایان ۴هفتگی (پایان مرحله نطفه) وزن جنین کمتر از یک گرم و اندازه آن حدود نیم سانتی‌متر و به عبارت دیگر از یک ارزن هم کوچک‌تر است و در ۸ هفتگی که از نطفه عبور کرده، این اندازه به سه سانتی‌متر می‌رسد.
در ادامه نشست سیدرضا طباطبایی استاد دانشگاه و دکترای تخصصی سلولی و مولکولی نیز به ارائه مباحث پزشکی پرداخت و گفت: قرآن کریم بحث آفرینش را به ۷ مرحله تکمیلی اشاره کرده و در حال حاضر دو مرحله هنوز در علم نامشخص است.
و آفرینش انسان از خاک را یکی از این موارد نامشخص دانست و افزود: ۶۰ عنصر از عناصر ساختار بدنی انسان شناخته شده و تدابیری که مشخص کند این ساختار‌ها تا حدودی به ساختار خاک نزدیک است وجود دارد، اما اینکه بگوییم به طور ۱۰۰ درصد آفرینش انسان از خاک است همچنان در علم زیست‌شناسی به آن نرسیدیم، همچنین مرحله نامشخص در علم، روح انسان است که جایگاه علمی مشخصی برای آن قائل نشدند.
طباطبایی با اشاره به مراحل جنین که در سوره مومنون به آن اشاره شده است، گفت: در مراحلی که در آیات قرآن کریم بیان شده به یک فاصله زمانی اشاره کرده و به شکل خاصی از جنین اشاره نمی‌شود برای مثال علقه را به یک شکل از ساختار جنینی نمی‌توان اشاره کنیم و در پیوست احادیثی که در تعریف این منابع وجود دارد، یک مرحله را نشان می‌دهد و یک زمان مشخص از رشد جنینی نیست.
او اظهار کرد: ساختار شناسنامه تمام سلول‌های بدن دارای ۴۶ کروموزوم (بسته‌های ژنتیکی) است و در فرآیندی که در لقاح و تقسیم انجام می‌شود باید در نهایت تعداد کروموزوم‌های موجود در سلول جنسی به نصف برسد، در مرحله‌ای که تلقیح اسپرم (سلول جنسی مرد) و تخمک (سلول جنسی زن) انجام می‌شود تا سلول فرزندی به وجود آید، در این فرایند، ۲۳ کروموزم از مادر و ۲۳ کروموزم از پدر به فرزند ارث می‌رسد که تبدیل شدن ساختار ۴۶ کروموزومی به ۲۳ کروموزومی در خانم اووژنز و در آقایان اسپرماتوژنز نامیده می‌شود.
این استاد دانشگاه با ذکر این نکته که دو نوع تقسیم در سلول‌های اسپرماتوژنی با نام میتوز (دوتایی شدن) و میوز (تقسیم کاهشی) انجام می‌شود تا در نهایت اسپرم را به وجود می‌آورند، افزود: از مجموع ۲۰۰ میلیون اسپرم که در دستگاه تناسلی خانم‌ها وارد می‌شود در نهایت یک اسپرم باید خارج شود که در این فرایند باید بهترین اسپرم باشد. در ساختار اسپرم بار الکتریکی مثبت و در تخمک بار الکتریکی منفی داریم و یکی از دلایل اتصال این دو به یکدیگر وجود بار‌های التکریکی ناهمنام است که یکدیگر را جذب می‌کنند (در علم فیریک جاذبه بین بار‌های ناهمنام و دافعه بین بار‌های همنام به اثبات رسیده است)؛ پس از ایجاد لقاح (ترکیب دو سلول جنسی مرد و زن) در لوله رحمی، بواسطه زنش شراره‌های موجود در این لوله، جنین از سمت لوله‌های رحمی در مدت سه روز حرکت کرده تا خود را به ابتدای رحم برساند و در هفته اول جنین به داخل رحم وارد می‌شود.
طباطبایی گفت: سیکل قاعدگی در زنان ۲۸ روز است و فرآیند تخمک‌گذاری در روز چهاردهم اتفاق می‌افتد (تخمک آزاد شده برای انجام لقاح به لوله رحم منتقل می‌شود) و پس از پایان ۲۸ روز تا مرحله بعدی که قرار است سیکل قاعدگی در خانم‌ها اتفاق بیفتد به عنوان دو هفته ابتدایی فرایند رشد جنینی محاسبه می‌کنند.
این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه ساختار شکل‌گیری تخمک در بدن خانم ۱۴ روز طول می‌کشد و بلوغ اسپرم در داخل بدن آقا حدود ۲۴ روز طول می‌کشد، افزود: لوله‌های رحمی محل انجام فرایند لقاح است و اگر زمانی که تخمک بالغ (عمر تخمک پس از ورود به لوله رحم ۱۴ روز است) در لوله رحم وجود دارد، اسپرم بالغ (عمر اسپرم پس از ورود به لوله رحم ۳۰ روز است) نیز حضور داشته باشد، ظرف۲۴ساعت لقاح صورت می‌گیرد.
او در پایان عنوان کرد:در سوره مومنون زمانی که از عبارت «نطفه» سخن به میان آمده است، یک ساختار کروی شکل از جنین را می‌توان مشاهده کرد و مراحل تبدیل نطفه به علقه تدریجی و طی دو هفته اتفاق می‌افتد.
انتهای پیام/ش