وزیران امور خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان - سه کشور اروپایی امضاء کننده توافق هسته‌ای ایران - ۱۴ ژانویه ادعا کردند آنها هیچ گزینه‌ای جز فعالسازی مکانیسم حل اختلاف برجام برای بازگرداندن ایران به پایبندی کامل به توافق هسته‌ای ندارند.
بیشتر بخوانید: اروپایی‌ها با فعال کردن مکانیسم ماشه سعی می‌کنند ایران را مقصر جلوه دهند
لوسیانو زاکارا، استادیار مرکز مطالعات خلیج فارس در دانشگاه قطر می‌گوید سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان با این شیوه می‌خواهند آبروی خود را به خاطر شکست مهمترین دستاورد دیپلماتیک کشورهای اروپایی حفظ کنند. توافق هسته‌ای به دلیل خروج آمریکا از این توافق، از شکل واقعی خود خارج شده است.
زاکارا به دلایل متعددی برای فروپاشی تدریجی توافق هسته‌ای اشاره می‌کند. نخست آنکه، از همان ابتدا مشخص بود دولت ترامپ هر آنچه را برای تضعیف این توافق لازم است از جمله توسل به ارعاب و تهدید متحدانش با راه اندازی جنگ اقتصادی و تعرفه انجام خواهد داد؛ همچنانکه در قبال اروپا، چین و مکزیک به چنین رویکردی متوسل شد. بنابراین اتحادیه اروپا نتوانست شرکت‌ها و بانک‌های خود را به پایبندی به برجام و راه اندازی سازوکار پرداخت اینستکس ترغیب کند؛ سازوکاری که برای دور زدن تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران طراحی شده بود.
وی افزود: پس از اینکه بوریس جانسون عهده دار سمت نخست وزیری در انگلیس و مسئول تصمیم گیری‌های این کشور در عرصه سیاست خارجی شد اجماع اتحادیه اروپا درهم شکست. با توجه به همه این موارد تردید دارم ایران با همین بازیگران برای دستیابی به توافق هسته‌ای مشابه یا توافقی دیگر وارد مذاکره شود.
یکی از استادان دانشگاه روتگرز نیز به وابستگی نظامی، سیاسی و مالی دیرینه اتحادیه اروپا به آمریکا اشاره می‌کند که موجب یکپارچکی عمیق این اتحادیه با بازار آمریکا و هماهنگی آن با رویکرد‌های واشنگتن در عرصه سیاست خارجی شد.
وی افزود: وجود این وابستگی موجب شده تا آنها نتوانند در برابر فشار آمریکا مقاومت کنند. در جریان گفت‌وگو‌ها درباره برجام، اروپا نقش "پلیس خوب " و آمریکا نقش "پلیس بد" را ایفا کرد تا ایران را مجبور به پذیرش شرایطی کنند که کاملا نابرابر بود. مضاف بر این، اروپا درباره هدف واشنگتن در ارتباط با توافق هسته‌ای ایران دچار سوء تفاهم شد.
او گفت: این توافق در نظر آمریکایی‌ها تمهیداتی کوتاه مدت برای وادار ساختن ایران به از بین بردن زیرساخت هسته‌ای این کشور بود.
جمهوری اسلامی ایران با اشاره به خروج یکجانبه آمریکا از توافق هسته‌ای و کوتاهی اتحادیه اروپا در عمل به تعهداتش در قبال برجام، ماه مه سال ۲۰۱۹ اعلام کرد برخی تعهدات خود را به توافق هسته‌ای گام به گام کاهش خواهد داد. سرانجام، ایران پنجم ژانویه پنجمین گام را در کاهش تعهدات خود برداشت که لغو محدودیت‌ها در تعداد سانتریفوژ‌های فعال در این کشور بود.
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران هم در توئیتی اعلام کرد همه پنج گامی که ایران برداشته در صورتی که طرف مقابل به تعهدات خود عمل کند قابل بازگشت خواهد بود و همکاری کامل ایران با آژانس بین المللی انرژی اتمی ادامه خواهد یافت. اما لندن، پاریس و برلین ۱۴ ژانویه در بیانیه‌ای اعلام کردند کاهش تعهدات ایران را به توافق هسته‌ای نمی‌توانند بپذیرند و در عین حال ادعا کردند به حفظ این توافق همچنان پایبند خواهند بود.
انتهای پیام/