سازمان‌ها و دستگاه‌های نظارتی در این زمینه نقش اساسی ایفا کردند و جلساتی که ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، گمرک ایران، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و دستگاه‌های دیگر برگزار کردند ظاهراً نتیجه داده است. پنجره واحد تجارت فرامرزی یکی از اقداماتی بود که برای مبارزه با قاچاق کالا و ارز ایجادشده است. از سوی دیگر ساخت دستگاه‌های ایکس ری پیشرفته توسط صنایع دفاع و تحویل آن به گمرک به این دستگاه دولتی کمک کرده تا بتواند کشفیات بیشتری در حوزه قاچاق داشته باشد. در این گزارش به بخشی از کشفیات کالای قاچاق ورودی و خروجی پرداخته‌ایم.
واردات خودرو در ممنوعیت ثبت سفارش
از ابتدای امسال تا پایان پاییز امسال ۲۰۶۱ خودرو که به طور غیرقانونی وارد کشور شده توسط گمرک کشف‌شده است. این در حالی است که سامانه ثبت سفارش خودرو بسته است و ارزی برای آن تخصیص داده نمی‌شود. ارزش ریالی این ۲۰۰۰ خودرو بیش از ۱۵۰۰ میلیارد تومان است. جالب‌تر اینجاست که تعدادی از آن‌ها خودرو‌هایی با حجم موتور بالای ۲۵۰۰ سی‌سی است که در زمان باز بودن سامانه ثبت سفارش و واردات خودرو هم واردات این نوع خودرو‌ها به کشور ممنوع بود. اغلب خودرو‌هایی که وارد کشور شده حجم موتوری بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی دارند.
این خودرو‌ها اغلب از کشور امارات وارد ایران شده است، هرچند به دلیل نبود اطلاعات دقیق منشأ ورودی آن‌ها به صورت رسمی اعلام نشده است. آن‌طور که برخی کارشناسان و مقامات گمرک می‌گویند واردکنندگان خودرو‌های خارجی با این قصد کالا را وارد کشور می‌کنند که در زمانی دیرتر بتوانند ثبت سفارش آن‌ها را نهایی و بالاخره وارد کشور کنند. همچنین با فشار‌های رسانه‌ای بتوانند کالای دپو شده در گمرک را آزاد کنند، اما در شرایط ارزی کشور تصمیم گرفته شد فعلاً خودروی خارجی وارد نشود. از سوی دیگر واردکنندگان خودرو‌های خارجی با واردات خودرو‌های آماده، قطعات آن‌ها را به صورت جزئی وارد کشور می‌کنند تا بتوانند با فروش آن‌ها سود بیشتری نصیب خود کنند.
میوه ممنوعه
از ابتدای سال حدود ده میلیارد تومان قاچاق میوه به کشور شامل انبه، آناناس، نارگیل و میوه‌های دیگر کشف‌شده است. این در حالی است که میوه به عنوان یک مواد خوراکی باید پس از واردات توسط سازمان حفظ نباتات نگهداری شود تا آزمایش‌های آن‌ها به نتیجه برسد. این سازمان وظیفه بررسی سلامت میوه و میزان سمی که برای جلوگیری از آفت استفاده‌شده را بر عهده دارد، اما با ورود میوه قاچاق به کشور هیچ‌کدام از این نظارت‌ها انجام نمی‌شود و قطعاً سلامت جامعه به خطر می‌افتد. ازاین‌رو دستگاه‌های نظارتی مانند گمرک حساسیت بیشتری در این زمینه از خود نشان می‌دهند تا این نوع کالا‌ها وارد کشور نشوند.
رتبه اول قاچاق کدام کالا‌ست؟
نگاهی به اعداد و ارقام میزان قاچاق ورودی و خروجی نشان می‌دهد خودرو در رتبه اول قاچاق ورودی قرار دارد و ارزش آن هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است. در این کشفیات علاوه بر خودرو، موتور وسایط نقلیه هوایی، تریلر تانکردار و همچنین برنج و میوه نیز به چشم می‌خورد.
ارزش قاچاق خروجی هم متعلق به فرآورده‌های نفتی است که نزدیک به هزار میلیارد تومان را به خود اختصاص می‌دهد. گمرک ایران به دلیل این‌که کالای یارانه‌ای مانند سوخت به راحتی در دسترس مردم است حساسیت بیشتری برای صادرات محصولات و فرآورده‌های مربوط به نفت دارد.
به گفته مقامات گمرک ایران اگر شرکتی خلاف اظهاری کند و به جای صادرات محصولات دیگر فرآورده‌های نفتی را صادر کند قطعاً پرونده قضایی برای آن‌ها تشکیل خواهد شد. اکنون برخی از گمرکات کشور مجهز به آزمایشگاه پیشرفته هستند و اگر کالایی شبیه بنزین و گازوئیل باشد هم توسط گمرک توقیف خواهد شد تا نتیجه آزمایشگاه به دست بیاید. به عنوان مثال از گمرک اصفهان یک شرکت اقدام به صادرات فرآورده‌های نفتی مربوط به سوخت به ارزش ده میلیون دلار کرده که پس از ورود گمرک تشکیل پرونده انجام و تحویل مقامات قضایی شد.
ارزش کالا‌های کشف‌شده غیرمجاز
کل کشفیات کالا در روند صادرات و واردات در ۹ ماهه اخیر حدوداً به ارزش ۲۷ هزار میلیارد ریال بوده است که در این زمینه ۲۹۱۲ پرونده تشکیل شده و در مراجع قضایی در حال پیگیری است.
این میزان کشفیات کالا و مواد مخدر صرفاً مواردی است که گمرک به عنوان کاشف بوده و میزان قابل توجهی از کالای قاچاق و مواد مخدر قبل از ورود به گمرک در رصد نهاد‌های انتظامی و اطلاعاتی قرار گرفته که با کمک گمرک کشف و ضبط شده‌اند که آمار کشفیات آن توسط آن نهاد‌ها اعلام شده است.
موتور هواپیما قاچاق شد
یک شرکت هواپیمایی اقدام به واردات موتور هواپیما کرده و بدون این‌که به دولت اعلام و فرآیند قانونی را طی کند موتور را روی هواپیما نصب‌کرده که در فرودگاه شیراز اکنون متوقف شده است. این شرکت هواپیمایی برای واردات موتور هواپیما از شبکه بانکی ارز هم دریافت کرده، اما، چون فرآیند قانونی واردات طی نشده است پرونده قضایی برای این شرکت هواپیمایی تشکیل شد که چرا یک شرکت با این‌که ارز دولتی دریافت کرده بدون اطلاع دولت اقدام به واردات و استفاده کالا کرده است.
دوروی تجارت غیرقانونی
وقتی صحبت از قاچاق می‌شود اغلب افراد ذهنشان سمت مواد مخدر می‌رود، اما حجم اصلی قاچاق در ایران مربوط به کالا‌ها ست. از ابتدای سال جاری تا پایان پاییز گمرک ایران ۲۷۰۰ میلیارد تومان کشفیات قاچاق داشته که ۱۶۲۰ میلیارد تومان مربوط به اقلام ورودی و ۱۰۸۰ میلیارد تومان متعلق به بخش خروجی است.
قاچاق ورودی شامل کالا‌هایی مثل برنج، میوه و خودرو می‌شود. اغلب کالای قاچاق خروجی هم مربوط به نفت خام و فرآورده‌های نفتی مانند بنزین، نفت گاز (گازوئیل)، مواد معدنی قیری و روغن‌های نفتی است. آماری که اعلام شده مربوط به کشفیات گمرک است و اگر دستگاه‌های نظارتی دیگر اقدام به کشف کنند در آمار گمرک نمی‌آید.
کالا‌ها چطور از گمرک قاچاق می‌شوند
گمرک ایران ابزار دفاعی زیادی در اختیار ندارد و تنها دستگاه ناظر ورود و خروج کالا به کشور و همچنین تطبیق اظهارنامه و کالای وارد شده است. برخی افراد با خلاف اظهاری اقدام به ثبت یک کالا می‌کنند، اما کالای دیگری وارد کشور می‌شود که در صورت مغایرت کالا توسط گمرک توقیف و تحویل مقامات قضایی خواهد شد. اخیراً سگ موادیاب در اختیار گمرک قرار داده شده تا بتواند در راستای مبارزه با قاچاق مواد مخدر بهتر گام بردارد. قبلاً گمرک دارای سگ موادیاب نبود.
در دولت یازدهم زمانی چهاردستگاه ایکس ری کامیونی خریداری شد و در همان زمان بود که قرارداد ساخت ایکس ری‌های پیشرفته با وزارت دفاع به امضا رسید. وزارت دفاع چند ایکس‌ری را ساخته و تحویل گمرک داده و هنوز این قرارداد ادامه دارد. اکنون ده ایکس ری کامیونی و ۶۰ایکس ری انسانی و ... در کشور فعال است. گمرک به ۵۰ ایکس‌ری دیگر نیاز دارد، اما، چون سرمایه‌گذاری در این بخش زیاد است بخش خصوصی به سختی وارد می‌شود. هرچند اکنون گمرک قرارداد‌هایی را به منظور ورود بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در حوزه ایکس ری تنظیم کرده، اما دولت و مجلس باید توجه بیشتری در این زمینه داشته باشند.
مواد مخدر از ورود تا خروج
مواد مخدر اغلب از یک مبدأ وارد و به مقصد کشور دیگر راهی می‌شود که در این میان دستگاه‌های نظارتی از جمله گمرک آن را شناسایی ضبط می‌کنند. کشفیات گمرک از ابتدای سال جاری ۴۸۰ تن بوده؛ در حالی که کشفیات کل کشور حدود هزار تن است. در سال ۹۳ بیش از ۱۴۸ تن، سال ۹۴ بیش از ۲۸۹ تن، سال ۹۵ بیش از ۲۷۶ تن، سال ۹۶ بیش از ۱۵۳تن و در سال ۹۷ بیش از ۱۴۳ تن کشفیات مواد مخدر توسط گمرک ایران بوده، اما امسال در یک اقدام بی‌سابقه ۴۸۰ تن طی ۹ ماه کشف‌شده که بیشتر این مواد مخدر صنعتی است. حدود ۹ هزار کیلومتر مرز‌های آبی و زمینی کشور است، اما گمرک در ۵۰۰ کیلومتر آن بیشتر مستقر نیست. با توجه به امکاناتی که دستگاه‌های نظارتی در اختیار دارند میزان کشفیات قابل قبول بوده و همکاری چند دستگاه می‌تواند به این میزان بیفزاید.
کشف ۲۲۸ کیلوگرم شیشه جاسازی‌شده در سقف کانتینر یخچال‌دار از مبدأ افغانستان به مقصد امارات متحده عربی با بهره‌گیری از دستگاه ایکس‌ری و کشف ۱۳ کیلو و ۲۰۰ گرم مواد مخدر گل در باک خودروی سمند در هفته گذشته قابل ذکر است.
درمجموع میزان کشفیات گمرک در حوزه مواد مخدر در سال جاری نسبت به مدت مشابه در سال ۹۷ افزایش ۳۹۰ درصدی را نشان می‌دهد.
نقش گمرکات در کشفیات
از ابتدای سال جاری گمرک ۲۹۱۲ پرونده کشف قاچاق تشکیل و تحویل مقامات قضایی داده است. در گمرک بازرگان ۹۹۳ پرونده کشف قاچاق به ارزش ۱۳ میلیارد تومان، در گمرک بوشهر ۱۷ پرونده به ارزش هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان، در گمرک دوغارون ۷۹۶ پرونده به ارزش ۱۲.۵ میلیارد تومان، در گمرک میلک ۱۱۷ پرونده به ارزش ۱۹۰ میلیارد تومان، در گمرک باشماق ۱۸۳ پرونده به ارزش ۲۳ میلیارد تومان، در گمرک آستارا ۱۴۱ پرونده به ارزش ۵۴ میلیارد تومان، در گمرک اصفهان ۳۷ پرونده به ارزش ۱۱۰ میلیارد تومان، در گمرک جلفا ده پرونده به ارزش ۴۵ میلیارد تومان، در گمرک خسروی هفت پرونده به ارزش ۹۷ میلیارد تومان، در گمرک قم ده پرونده به ارزش ۱۹۰ میلیارد تومان و در گمرک کیش با سه پرونده به ارزش ۲۵۰ میلیون تومان تشکیل شده است.
منبع: جام جم
انتهای پیام/