ویتامین‌ها، املاح‌معدنی و اسیدهای‌چرب امگا ۳ که به صورت مکمل‌های غذایی عرضه می‌شوند، در شمار پرفروش‌ترین محصولات داروخانه‌ها هستند و این مکمل‌ها ترکیب‌های مختلفی دارند و خریداران آن‌ها امیدوارند که با مصرف آن‌ها به سلامت خود بیافزایند.
امروزه در سراسر دنیا، تحقیقات متعدد و متفاوتی در مورد مصرف صحیح مکمل‌ها انجام شده، اما متخصصان تغذیه بر این باورند که مصرف مکمل‌ها تنها راه حل موجود نیست، یا به عبارت دیگر، هیچ فردی نباید مصرف مواد غذایی تازه و مورد نیاز بدن را کنار بگذارد و برای تامین نیاز‌های خود فقط به استفاده از مکمل‌ها روی آورد.
قرص‌های کلسیم جای لبنیات را نمی‌گیرد
متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی روز چهارشنبه در این زمینه به خبرنگار ایرنا گفت: بسیاری از افراد تصور می‌کنند اگر روزی چند قرص کلسیم بخورند، مشکلشان به طور کلی حل رفع و هیچ وقت دچار پوکی استخوان نمی‌شوند و کمبودی از این نظر نخواهند داشت.
روزبه مقدری افزود: با توجه به اینکه شیر منبع خوبی برای تامین کلسیم است، اما نباید این نکته را نادیده بگیریم که همراه با مصرف یک لیوان شیر، علاوه بر دریافت کلسیم از مواد مغذی دیگری مانند فسفر، ویتامین B ۲ و پروتئین نیز استفاده خواهیم کرد.
وی با بیان اینکه هیچ وقت با مصرف یک قرص کلسیم نمی‌توانیم تمام خواص موجود در شیر را دریافت کنیم، ادامه داد: به همین دلیل نیز هیچ زمانی قطع مصرف مواد غذایی و مصرف مکمل‌ها به تنهایی توصیه نمی‌شود و مصرف ویتامین‌ها و املاح در شرایط خاصی می‌تواند بسیار مفید و موثر باشد، اما هر یک از افراد در موقعیت‌های خاصی باید براساس نظر پزشک معالج یا متخصص تغذیه از مکمل‌ها کمک بگیرند تا نیاز آن‌ها تامین شود.
وی افزود: افرادی که دچار کم خونی و فقر آهن هستند، با مصرف مقدار زیاد گوشت، حبوبات و آجیل که منبع خوبی از آهن است نیز نمی‌توانند کمبود خود را جبران کنند، باید بر اساس نظر پزشک از مکمل‌ها و قرص‌های مورد نیاز کمک بگیرند تا مشکل رفع شود. گاهی نمی‌توانیم با مصرف مواد غذایی نیاز بدن را تامین کنیم و ناچار هستیم از مکمل‌ها استفاده کنیم.
مصرف مکمل‌ها فقط با نظر پزشک
این متخصص تغذیه تاکید کرد: نباید مکمل‌ها را خودسرانه و بدون تجویز پزشک یا متخصص تغذیه مصرف کنید، زیرا استفاده از مکمل‌ها نیز می‌تواند عوارضی در برداشته باشد. به عنوان مثال افراد زیادی برای درمان و کنترل ریزش مو از مکمل‌های روی استفاده می‌کنند و باور دارند این مکمل برای حل این مشکل مفید است، برخی دیگر از افراد که می‌خواهند فرزندشان قد بلندی داشته باشد و فکر می‌کنند خوردن مکمل‌های روی به رشد قدی آن‌ها کمک خواهد کرد، غافل از این که مصرف بی رویه و بیش از حد مجاز مکمل روی می‌تواند با ایجاد اختلال در جذب آهن، موجب بروز کم خونی و فقر آهن شود.
مقدری افزود: کودکانی که بدون تجویز پزشک از این مکمل‌ها استفاده می‌کنند، بخصوص زمانی که خود هم زمینه کم خونی و فقر آهن را داشته باشند، مشکلشان تشدید خواهد شد، مصرف مکمل کلسیم نیز در صورتی که فرد دچار کمبود کلسیم نباشد، همین وضع را ایجاد خواهد کرد و می‌تواند موجب بروز اختلال در جذب آهن و در نتیجه کم خونی و فقر آهن شود.
مصرف خودسرانه مکمل آهن خطرناک است
این استاد دانشگاه گفت: بسیاری از افراد بدون نظر پزشک، هر وقت احساس کنند لازم است، از مکمل‌های حاوی آهن استفاده کرده و تصور می‌کنند این کار نفع دارد. برخی پزشکان هم بدون بررسی دقیق و انجام آزمایش‌های لازم مصرف این مکمل‌ها را توصیه می‌کنند در حالیکه مصرف خودسرانه مکمل آهن نه تنها مفید نخواهد بود که حتی ممکن است مضر باشد.
مقدری افزود: آهن زیاد در بدن باعث ایجاد نقص سیستم ایمنی می‌شود و احتمال عفونت را افزایش می‌دهد، در کودکانی که بی رویه به آن‌ها قرص و شربت آهن داده می‌شود، احتمال سرماخوردگی، عفونت‌های دستگاه تنفسی، اسهال و عفونت‌های گوارشی بسیار بیشتر می‌شود و همچنین مصرف زیاد آهن می‌تواند رادیکال‌های آزاد را نیز در بدن افزایش دهد.
وی ادامه داد: رادیکال آزاد احتمال ایجاد لخته خون در عروق را نیز افزایش می‌دهد و سکته‌های مغزی و قلبی را به همراه دارد، به هیچ عنوان در گروه سنی بالای ۵۰ سال نمی‌توانیم و اجازه نداریم خودسرانه مکمل‌های آهن یا مولتی ویتامین را استفاده کنیم که مخصوص این سنین نیست.
مقدری تاکید کرد: مکمل‌های مولتی ویتامینی که در بازار وجود دارد، برای سنین خاصی تعریف شده و فقط باید براساس آن مصرف شود، مکمل‌های مخصوص دوران بارداری نیز با مکمل‌هایی که قبل از این ماه‌ها مصرف می‌شود، تفاوت دارد و باید براساس نیاز‌های خانم باردار تعیین شود. مصرف هر یک از مکمل ها، در هر سنی بهتر است براساس نظر متخصص تغذیه یا پزشک معالج باشد تا مشکلی برای فرد ایجاد نکند. به عنوان مثال، بسیاری از مکمل‌های تغذیه‌ای و ویتامینی در جذب و عملکرد دارو‌ها اختلال ایجاد می‌کند بخصوص سالمندان که از دارو‌های متفاوتی استفاده می‌کنند، باید این موضوع را در نظر داشته باشند.
وی با بیان اینکه مصرف مکمل روی و کلسیم با یکدیگر تداخل ایجاد می‌کنند و اثر یکدیگر را از بین می‌برند، افزود: اگر مجبور به استفاده از هر دوی این مکمل‌ها هستید، حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید تا او ساعت مناسب مصرف هر کدام را برایتان مشخص کند، مصرف مکمل روی با سایر مواد معدنی از جمله آهن، مس، منگنز و کلسیم تداخل دارد؛ بنابراین بهتر است این مکمل را به صورت جداگانه و فقط با آب ساده مصرف و برای پیشگیری از ایجاد تداخل در جذب مکمل روی باید از خوردن آن با شیر یا دوغ خودداری کرد.
این متخصص تغذیه گفت: غلات و حبوبات حاوی ماده‌ای به نام «فیتات» هستند که این ماده می‌تواند جذب روی را مختل کند، بنابراین یکی دو ساعت قبل و بعد از مصرف مکمل روی، این خوراکی‌ها را نخورید و اگر ناراحتی کلیه، کبد یا اسهال مزمن و دیابت دارید، موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
مقدری تصریح کرد: اگر مکمل روی مصرف می‌کنید، حجم مواد غذایی حاوی فیبر را در برنامه روزانه خود افزایش ندهید، دریافت فیبر فراوان می‌تواند دفع روی از بدن را به دنبال داشته باشد.
منبع : ایرنا
انتهای پیام/