ترکیه نیز به عنوان کشوری که در مسیر جاده ابریشم٬ از دیرباز با چین در ارتباط بوده٬ به دنبال آن است تا در چارچوب پروژه بزرگ «یک جاده٬ یک کمربند» بهره بیشتری از اقتصاد چین بگیرد.
آیا ترکیه به شرق بازگشته است؟
همزمان با دور شدن تدریجی ترکیه از غرب و توجه به شرق٬ تقویت روابط اقتصادی با چین در دستور کار مقامات آنکارا و بخش خصوصی ترکیه قرار گرفته، اما هنوز هم در این مسیر نیاز به تلاش بیشتری وجود دارد و توسعه رابطه با پکن برای تیم اردوغان به یک ضرورت مهم تبدیل شده است.
ترکیه تا حد قابل توجهی در حوزه سیاسی و اقتصادی از سوی آمریکا مورد تهدید و تحریم قرار گرفته و این واقعیت را لمس کرده که حفظ و تعمیق رابطه اقتصادی با آمریکا و تلاش برای در امان ماندن از تبعات شوک‌های دلاری گاه و ناگاه٬ با مشی کنونی سیاست خارجی تیم اردوغان منطبق نیست. در همین حال٬ رابطه با اروپا نیز تعریف چندانی ندارد، اما توجه به کشور‌های قدرتمندی همچون روسیه٬ چین٬ ژاپن٬ کره جنوبی و مالزی٬ برای ترکیه مهم‌تر از سالیان گذشته است.
صادرات ناچیز٬ واردات بالا
حجم مبادلات تجاری بین ترکیه و چین در سده بیست یکم و به ویژه در سالیان اخیر٬ شاهد تغییرات جدی بوده است.
بر اساس آمار‌های رسمی وزارت اقتصاد و دارایی ترکیه٬ حجم مبادلات بازرگانی این کشور با چین در سال ۲۰۰۰ میلادی کمتر از ۱ و نیم میلیارد دلار بود، اما در سال ۲۰۰۳ و در دومین سال اقتدار حزب عدالت و توسعه٬ اندکی از ۳ میلیارد دلار فراتر رفته و سال به سال بیشتر رشد کرده است. به گونه‌ای که این حجم٬ در سال ۲۰۰۵ میلادی به ۷ و نیم میلیارد دلار رسیده و در سال ۲۰۰۷ میلادی حتی از ۱۴ میلیارد دلار نیز فراتر رفته است.
میزان مبادلات تجاری بین ترکیه و چین در سال ۲۰۱۱ میلادی به رقم طلایی ۲۴ میلیارد دلار رسید و در سال ۲۰۱۳ نیز رکورد ۲۸ میلیارد دلار را ثبت کرد، اما در سال ۲۰۱۸ با توجه به وضعیت نه چندان مطلوب بخش تولید ترکیه٬ مبادلات تجاری با طرف‌های چینی کاهش پیدا کرده و به ۲۴ میلیادر دلار رسیده است.
البته ذکر این نکته ضرورت دارد که در تمام این سالیان٬ تراز تجاری در روابط آنکارا پکن٬ با فاصله‌ای بسیار جدی و قاطعانه به سود چینی‌ها بوده و رقم صادرات ترکیه به چین٬ فقط در سال ۲۰۱۳ میلادی به رقم ۴ میلیارد دلار نزدیک شده و در سال ۲۰۱۸ نیز اندکی کمتر از ۳ میلیارد دلار بوده است. بنابراین٬ چین برای ترکیه٬ بازار بزرگ واردات کالا است و بخش مهمی از ملزومات بازار مصرف ترکیه از چین تامین می‌شود.
ترکیه در تدارک قطار صادرات
افزایش حجم واردات از چین و همچنین اتکای بیش از حد بخش صادرات ترکیه به مواد خام٬ موضوعی است که باب دل مسئولین اقتصادی ترکیه و فعالان اقتصادی بخش خصوصی نیست. ترکیه فعلاً خام‌فروشی می‌کند. به این معنی که از چین کالا‌های آماده می‌خرد که سود ارزش افزوده و بخش فن‌آوری آن برای تولیدکنندگان چینی بالا است، اما فلزات و کالا‌های خامی همچون مس٬ سرب٬ سنگ‌های قیمتی و روی به چین می‌فرستد که برخلاف کالا‌های وارد شده از چین٬ سود چندانی برای ترکیه ندارد و فاقد ارزش افزوده و سود آورده در بخش تولید و دستمزد منابع انسانی است.
به همین دلیل ترکیه به دنبال آن است تا با استفاده از ظرفیت ترانزیت ریلی٬ در این حوزه گام‌های جدیدی بردارد. در نظر گرفتن قطاری به نام قطار صادرات٬ برای انتقال چندین نوع کالای ترکیه‌ای به بازار چین٬ به عنوان یک پروژه جدی تعریف شده در حال اجرایی شدن است.
علی احسان اویگون مدیرعامل راه‌آهن ترکیه اعلام کرده که بر اساس توافق جدیدی که بین سران پکن و آنکارا صورت گرفته٬ از این به بعد قطار باری عظیمی که از چین و از طریق مرمره از ترکیه عبور کرده و به پراگ می‌رود٬ در مسیر بازگشت٬ کالا‌های ترکیه را به بازار چین خواهد رساند.
این اقدام از سوی ترکیه به عنوان «جاده ابریشم آهنی» نامگذاری شده و قرار است با هماهنگی اتحادیه‌های تولیدی و صنعتی٬ کالا‌های صادراتی ترکیه با کرایه بار ناچیزی به چین فرستاده شود. گذر این قطار از خط باکو – تفلیس و کارس ترکیه٬ فرصتی طلایی برای صادرکنندگان ترکیه‌ای خواهد بود و قرار است در استان کارس با راه‌اندازی یک مرکز تدارکاتی بزرگ، صادرات ریلی به چین مدیریت شود.
۴۰۰ قطار در سال ۲۰۲۰ میلادی
بر اساس آمار‌های منتشر شده از سوی مدیرعامل راه‌آهن ترکیه٬ قرار است در سال ۲۰۲۰ میلادی٬ بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ قطار٬ کالا از ترکیه به چین فرستاده شود و تیمی از کارشناسان و فعالان اقتصادی ترکیه٬ بازاریابی و هماهنگی را بر عهده گرفته و حالا تامین کالا و انتقال آن در دستور کار است.
در صورتی که ترک‌ها بتوانند در سال ۲۰۲۰ میلادی به هدف خود دست پیدا کنند و رضایت خاطر بازار چین را به دست بیاورند٬ تا سال ۲۰۲۴ میلادی٬ تلاش خواهند کرد تا سالانه دست کم یک هزار قطار کالا به چین فرستاده شود.
البته کل برنامه اقتصادی روابط چین و ترکیه٬ صرفاً محدود به صادرات و واردات نیست و هر دو کشور در دو بخش مهم و حیاتی سرمایه‌گذاری و همچنین فعالیت پیمانکاران٬ همکاری‌های گسترده‌ای دارند. علاوه بر این٬ پس از جذب ۶ میلیون گردشگر روسی در سال٬ حالا توریسم ترکیه به دنبال آن است که در سال٬ دست کم ۴ میلیون گردشگر چینی نیز به سوی خود جذب کند.
معذورات دیپلماتیک آنکارا
سال ۲۰۱۹ میلادی برای منطقه موسوم به ترکستان شرقی و اویغورها٬ سال خوبی نبود و گزارش‌های فراوانی از اعمال فشار و تبعیض بر مسلمانان چین منتشر شد. دولت چین٬ به بهانه مبارزه با احتمال رشد افراط‌گرایی٬ با اویغورها به درشتی مواجهه می‌کند و بسیاری از رسانه‌ها و جریانات فکری و سیاسی اسلام‌گرای داخل ترکیه نسبت به این موضوع معترض هستند.
اما اهمیت تقویت روابط سیاسی و تجاری با چین٬ موجب آن شده که دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه و دستگاه دیپلماسی ترکیه در این حوزه چندان وارد نشود و آن را به انجمن‌ها و گروه‌های مختلف بسپارد.
در هر صورت٬ آنکارا به دنبال تعمیق و توسعه روابط با روسیه است و به نظر می‌رسد٬ حالا که رابطه با روسیه به سطح مطلوبی رسیده٬ توسعه بیشتر رابطه با چین نیز مورد اهتمام بیشتری قرار بگیرد.
منبع: تسنیم
انتهای پیام/