در فرهنگ مردم جنوب کرمان ومنطقه منوجان، زمستان به دو بخش چله بزرگ (چله کلان) و چله کوچک (چله خرد) تقسیم شده است که چله بزرگ از (اول دی ماه تا دهم بهمن ماه) می‌باشد و چهل روز کامل و چله کوچک از (یازدهم بهمن تا پایان بهمن ماه) ۲۰ روز کامل و به همین دلیل، چون ۲۰ روز کمتر است چله کوچک نامیده شده است.
غروب آخرین روز چله بزرگ جشن برگزار می‌شد، و مردم دور هم جمع می‌شدند و از این جشن لذت می‌بردند و در نهایت با برپایی آتش و خواندن شعر و پایکوپی بدور آتش، سده را جشن می‌گرفتند.
این دو برادر (چله بزرگ و چله کوچک) در هشت روز در کنار همدیگر هستند که آن ۸ روز را (چار چار) می‌نامند. به چهار روز آخر چله بزرگ و چهار روز اول چله کوچک گفته میشود.
پس از چار چار نوبت به اهمن وبهمن پسران پیرزن (ننه سرما) می‌رسد که خودی نشان دهند ۱۰ روز اول اسفند را اهمن و ۱۰ روز دوم اسفند را بهمن می‌گویند.
در روستای مهرآباد منوجان شب یلدا همرا با جشن شبانه و دور هم نشینی و بیداری تا پاسی از شب و جمع شدن تمام فامیل و خانواده در منزل بزرگتر‌ها و ریش سفیدان و خانه مادر بزرگ همراه است.
جمعه حیدری بزرگ طایفه رمشکی‌ها درباره آداب و رسوم این مردم می‌گوید: روستای مهرآباد دارای سه طایفه بزرگ رمشکی مارزی و بشاکردی می‌باشد و در شب زیلدا از همه دعوت به عمل می‌آید و بزرگان هر سه طایفه در یک لهر و زنان و بچه‌ها در لهر دیگر در کنار (کودم) (جایگاهی که با گل رس درست میشود و مخصوص روشن کردن آتش شب یلدا می‌باشد در وسط لهر یا (کپر) و همه دور آن آتش می‌نشینند.
وی افزود: میزبان شب چله مادر بزرگ است، اما همه در این شب جنب و جوش خاصی دارند و هر کسی هر چه در خانه دارد بر روی سفره شب یلدا می‌گذارد.
حیدری با اشاره به سفره شب یلدا گفت: از جمله اسباب پذیرایی شب یلدا می‌توان به انواع حلوا‌هایی مثل چنگال (نوعی حلوا که با نان بزک و خرما آویشن روغن محلی) تهیه میشود؛ خرما بریز، حلوای دوشابی جلابی، حلوای شکری، کسور، گون، انواع نان محلی (تی موش، بزک، کرسک، تنکی، پراته‌ای نام برد که برای پذیرایی از شب یلدا درست می‌کند از رسوم شب چله (شب یلدا) مردم روستای مهرآباد منوجان می‌باشد.
عیسی بشکردی بزرگ طایفه بشکردی‌ها در رابطه شب چله گفت: گرفتن فال محلی در کنار فال حافظ از رسوم شب یلدا در این روستا است که بزرگتر فامیل برای تک تک افراد خانواده انجام می‌دهد و با قرائت و تعبیر این فال، سبب شادی آن‌ها میشود.
وی افزود: آچا یا قصه گویی مادر بزرگ و بزرگان خانواده هرکدام به نوبت یک آچا می‌گوید و گاهی یک قصه پند آموز است گاهی یک رمان قدیمی از دیگر آیین‌های زیبای این شب است.
علی پیشی بزرگ طایفه مارزی‌ها می‌گوید: در این شب از مهمانان با چنگال پذیرایی میشود و شیرینی و حلاوت آن نشان از دوستی و صمیمت مردم روستا محسوب میشود و شیرین کامی برای همه بهمراه دارد.
وی بیان کرد: با این که این مراسم و سنت‌های زیبا که بخش زیادی از آن با تغییر سبک زندگی، رو به تغییر گذاشته است، اما ما هرساله آن رو به طور مشترک بین هر سه طایفه بر گزار می‌کنیم و هر سال یک طایفه میزبان خواهد بود که این رسم علاوه بر ایجاد صفا و صمیمیت و انجام سنت حسنه صله ارحام، سبب رفع کدورت‌ها و دلخوری‌های فامیلی و خانوادگی هم میشود.
«شب چله»، هرساله در روستای مهرآباد برگزار میشود و این در حالیست که بسیاری از این آیین ها، رو به فراموشی رفته است؛ و حیف است که این سنت‌های زیبا از صحنه روزگار محو شود.
انتهای پیام/س