سایر زبان ها

صفحه نخست

سیاسی

بین‌الملل

ورزشی

اجتماعی

اقتصادی

فرهنگی هنری

علمی پزشکی

فیلم و صوت

عکس

استان ها

شهروند خبرنگار

وب‌گردی

سایر بخش‌ها

اشتباه‌ترین رسوم در مجالس سوگواری/ گفتن این حرف‌ها به عزاداران ممنوع!

آداب بسیاری درباره مراسم ختم وجود دارد که از ریشه اشتباه بوده‌اند، اما متاسفانه از دوران کودکی در ذهن ما حک شده‌اند.

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، مرگ بالینی زمانی رخ می‌دهد که ضربان قلب یا وضعیت تنفس و گردش خون در بدن متوقف شود. در این حالت سلول‌های بدن بین ۴ الی ۶ دقیقه دوام می‌آورند تا در نهایت «مرگ بیولوژیکی» رخ‌دهد.

در این زمان سلول‌های مغز شروع به مردن کرده و با ورود به مرحله دوم، احیای فرد غیرممکن می‌شود. اما مرگ صرفاً به نبود نبض، جسم فیزیکی، تعاریف علمی و بیولوژیکی خلاصه نمی‌شود، بلکه بخشی از وجود فرد از دست رفته در قالب خاطرات مشترک با اطرافیان او در خاک دفن می‌شود. در این بین ما با افرادی روبرو هستیم که از شرایط ویژه‌ای برخوردار هستند و شوک بزرگی را در لحظه تجربه کرده‌اند.

کسانی که عزیزی از دست داده و به سوگش نشسته‌اند، غالباً همراه با اندوه از دست‌دادن عزیزشان، غم و اندوهی دیگر را نیز بر دل دارند و مجالی بیابند می‌گویند که چگونه رفتار دیگران و برخی آداب و عادات مرسوم، آنان را در سخت‌ترین تجارب زندگی‌شان، مجروح‌تر ساخته. از دلداری‌های تهی از معنا گرفته تا پذیرایی‌های طولانی‌مدت از مهمانانی که گویا برای دلداری صاحب‌عزا، در خانه‌اش اتراق کرده‌اند.

از احساس ترحم و دل‌سوزی نابه‌جا گرفته تا سنگ‌دلی برخی تعزیه‌خوانان میکروفون‌به‌دستی که تمام سعی‌شان را می‌کنند در سطحی‌ترین و کلیشه‌ای‌ترین شکل ممکن، ضجه اهل خانه را به آسمان ببرند تا احتمالاً کارشان به چشم بیاید.

بنا داریم از تجربه کسانی که داغدار مرگ عزیزانشان هستند برایتان بگوییم. آنچه در ادامه می‌خوانید را آیدا نوشته است:

"یازده سال پیش پدرم را در یک سانحه تصادف از دست دادم، درحالیکه نیم‌ساعت قبل با هم در خانه بودیم. طبیعتاً قضیه بسیار ناگهانی، شوک‌آور و دیوانه‌کننده است. افرادی که برای مراسم آمده بودند به من چه می‌گفتند؟ «گریه نکن! خدا صبرش رو می‌ده! خاک سرده، فراموش می‌کنی! گریه نکن دیگه! نگاه کن مامانت غصه می‌خوره! فکر می‌کنی بابات راضیه اینقد گریه می‌کنی؟! پدرت عذاب می‌کشه اگه تو گریه کنی».

فراموش‌کردن آن روز‌ها محال است. مصیبت ازدست‌رفتن عزیرت، یک‌طرف و مسائلی که بعد از آن و حواشی‌ای که به خاطر ندانم‌کاری‌های برخی پیش می‌آید، طرف دیگر.

انتقادات من در مورد افرادی‌ست که می‌خواهند همدردی کنند، اما آن را بلد نیستند. می‌خواهند آرامت کنند، اما بیش‌تر مضطربت می‌کنند. می‌خواهند تسکینی باشند بر درد فقدان عزیزت، اما خودشان باری می‌شوند بر دوشت.

من معتقدم ما آموزشی در این خصوص ندیده‌ایم و کسانی که به دیدن فرد سوگوار می‌آیند، غالباً همدردی بلد نیستند. در مواردی که حرفی برای زدن نداریم، چیزی‌نگفتن بهتر از حرف بی‌معنا و بی‌ربط گفتن است. برخی نمی‌دانند که چه چیزی باید بگویند. «غم آخرت باشه!» جمله‌ای است که اصلاً معنی خاصی ندارد، و ممکن است تاثیر منفی روی فرد داشته باشد.

سوگ در ادبیات ما آن‌طور که انعکاس پیدا کرده، به این شکل است که تمام پیرایه‌ها، گردنبند، انگشتر و ... را از سر و گردن باز می‌کنند و هیج آرایشی وجود ندارد. منظور من این است که سوگ به این شکلی که در حال حاضر وجود دارد، نیست. مردم ما آموزش ندیده‌اند و با همان لباسی که ممکن است به کافی‌شاپ بروند، به مجلس عزا هم می‌آیند.

برای من که صاحب‌عزا هستم، شاید در آن لحظه دیده نشود، اما زمانی‌که پس از آن، به آن فکر می‌کنم، یک بی‌فرهنگی و ندانم‌کاری در آن می‌بینم که فکر می‌کنم باید این موارد آموزش داده شود و صرفاً سیاه‌بودن لباس مهم نیست. اگر مراسم به این منظور است که التیامی به درد فرد سوگوار بخشد، با شرایط فعلی چنین اتفاقی نمی‌افتد. حتی برای من این مراسم کارکرد عکس داشته است.

باید تمام این موارد آموزش داده شود و مردم بدانند چگونه رفتار کنند، چه بپوشند و چه جملاتی را استفاده کنند. تمام این موارد، مسائلی است که آموزش‌وپرورش ما باید مورد بررسی قرار دهد. انتقادات من در این مورد همیشه بوده و دل پُری نسبت‌به این قضیه دارم.

بخش دیگری از انتقادات من مراسم سوگ را در بر می‌گیرد. سر خاک برای من بسیار رنج‌آور بود. یک روز قبلش، پیش پدرم بودم، بغلم کرده بود و به هیچ عنوان مرگ، برایم قابل باور نبود. هیچ‌چیز را مطلقاً باور نمی‌کردم و مشخص نبود، کجا هستم.

پدرم را در بهشت رضا دفن کردیم و همه‌جا پر از خاک بود و یادم است زمانی که آمدند همه‌جا پر بود از گریه و زاری. انگار صحرای محشر بود و در این بین تو داری عزیزت را به خاک می‌سپاری و عزیزت را که یک عمر با او بودی و نسبت‌به او حساس هستی و جزو عزیزترین افراد دوروبرت بوده به شکل واقعاً رنج‌آور و نامحترمانه‌ای سر دست می‌رود و در آن گرد و خاک و کثیفی و شلوغی به خاک سپرده می‌شود. در چنین شرایطی، می‌گویند بیا و آخرین دیدارت را داشته باش. من دوست دارم آخرین دیدار با پدرم در محیطی پالوده‌تر و آدابی درخور این دیدار صورت بگیرد. هرموقع آن روز‌ها را به یاد می‌آورم غم ندانم‌کاری‌ها در کنار غم فقدان پدرم، بر دلم سنگینی می‌کند. واقعاً خاطرات خیلی بدی را از آن موقع به یاد دارم.

به خاطر دارم زمانی که به شدت گریه می‌کردم، فردی آمد و روی سرم خاک ریخت و گفت که خاک سرد است و فراموش می‌کنی! این را در مراسم مشابه دیگری نیز دیده بودم. این چه حرکت و رفتاری است که در آن وضعیت با ما صورت می‌گرفت؟ مگر غیر از این است که بیشتر فضا را متشنج می‌کند؟

من در خاک و یک عده‌ای نیز خاک روی سرم می‌ریزند و یک‌سری آدم دیگر هستند که خاکسپاری را انجام می‌دهند. این صحنه‌ها هیچ وقت از ذهن من نرفته‌است؛ هیچ وقت.... خیلی وقت‌ها در خواب‌هایم آمده و نمی‌توانم فراموش کنم.

در آن لحظه نفس نمی‌توانی بکشی و فقط باید به حرف اطرافیانت گوش دهی. در آن وسط حتی یک عده‌ای هستند که به شکل نامناسبی، امر به معروف می‌کنند و شال و روسریت را توی صورتت می‌دهند.

بخش دیگر، آن افرادی‌ست که پشت میکروفن می‌روند تا ذکر مصیبت کنند. به نظرم برخی از این عزیزان دچار قساوت قلب شده‌اند و ارزش و بار عاطفی حرف‌هایی که می‌زنند را نمی‌دانند. این چه مجلس التیام‌بخشی است که فقط خواهر، مادر و اطرافیان من را آزار می‌دهد! تمام جملاتی که در آن مراسم، باعث آزار و اذیت من شدند را حفظ هستم.

به نظرم در هر خانواده‌ای باید یک فرد باشد که بتواند حرف بزند و قدرت سخنوری داشته باشد و به اقتضای آن موقعیت، جمع را مدیریت کند. یا فردی بیاید که از لحاظ دینی و معنوی عمقی داشته و درخصوص نحوه مواجهه با افراد آسیب‌دیده آموزش لازم را دیده باشد، اما متاسفانه غالباً یک‌سری افراد هستند که می‌آیند و به جای اینکه حال ما را خوب کنند، بدتر می‌کنند و به صورت کاملاً کلیشه‌ای کار را جلو می‌برند؛ بدون اینکه آموزش کاملی در این زمینه دیده باشند".

منبع: ایسنا

انتهای پیام/

 

تبادل نظر
آدرس ایمیل خود را با فرمت مناسب وارد نمایید.
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۵۲
در انتظار بررسی: ۰
فریبا
۰۰:۰۰ ۱۶ مهر ۱۴۰۰
از رسوم عجیب ننوشتنه اسم دخترا در اعلامیه ترحیمه .مادر بزرگم فوت شده از طرف شرکتمون چندتا بنر ب اسم من فرستادن و زدن رو در اما رو اعلامیه اسم من و کلا نوه های دختر نیست ،میگم دخترا بیشتر براش زحمت کشیدن چرا اسم ما نیست عموهام میگن لعنت بر شیطون بفرست دختر ما از این رسم ها ندایم ! اصلا نمیتونم هضم کنم چ طور ممکنه بر فرض مثال یکی باشه 7 تا دختر داشته باشه پسر نداشته باشه ،چرا نباید اسم دخترا نوشته بشه .اندکی تفکر
ناشناس
۲۳:۲۰ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
انشاا... خدا همه رفتگان رو بیامرزه.
ناشناس
۲۳:۱۲ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
من رفتم به خواهرای شوهر دلداری بدم پدرشون فوت کرده بوده ولی نمیشد پیداشون کرد تو مرکز خرید در به در دنبال لباس برا روز ختم بودن!
مصطفی
۲۰:۵۷ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
تو یک مراسم بین مداح ها دعوا شد و هر کدومشون میگفتن نوبت منه بیچاره صاحب عزا مونده بود چیکار کنه
ناشناس
۲۰:۱۹ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
به نظر من کار اشتباه است.همین پذیرای که طرف عزادار میکنه.ازنظر روحی داغون باید پذیرای انجام بده.اگر خوب پذیرای نشه صد حرفم پشت سرت حرف میزنند .این دردو نمیدونی چیکار کنی..به نظر من همین پول خرج غذاوغیره میشه بدیم به نیازمند های که میشناسیم یا غذا را برای بهزیستی ببریم
محمدضيائى
۱۹:۳۳ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
باسلام مقاله بررسي رسوم اشتباه در مراسم عزاداري بسيار زيبا بود ولي زيباتر وكامل تر ميشد اگه به آداب ورسوم ونحوه مواجه با عزادران هم نظرات كارشناسان را بيان مي كرد
ناشناس
۱۹:۲۸ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
در این گزارش گفته نشده چی باید بگن. فقط گفتن چی نگن خب راهکاری هم بدید
امیر
۱۹:۰۹ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
تعارف نداریم دنیا جای ماندن نیست و اینکه میگن غم اخرت باشه معناش اینه که خودت قبل از همه بمیری!
ناشناس
۱۹:۰۳ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
سلام اگه تو این سریالهای تلویزیونی انقدر به جای جیق جیق کردن یکم به مردم آداب معاشرت یاد میدادن بهتر بود دقت کردین تو همه سریال ها فقط خانواده های ایرانی رو آدم های جیق جیقی و شلوغ کن ودعوا کن نشون میدن خوب اینا خیلی بده دقیقا آموزش اول از تو همین رسانه شروع میشه و از خودمون شروع کنیم و بچه ها مون یاد بدیم
مصطفی
۱۵:۱۴ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
من خودم به دوستان خودم در این مورد اشاره میکنم
که واژه خاک سرد است واژه ای بی معنی
بهتر است که صاحب عزا را درآغوش گرفته و فقط کلمه خداوند به شما صبر دهد را برایش از خداوند بخواهیم چون صبر همان استقامتی است که از لحاظ روحی شدیدا" نیازمند آن است و چیز دیگری نگوییم و
واژه غم آخرت باشد واژه ای بی معنی تر
چون غم آخری اصلا" وجود ندارد مگر میشود انسان نمیرد و صاحب عزا نشود پس بهتر است این واژه را اصلا" به زبان نیاوریم
ناشناس
۱۵:۰۵ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
حرف شما کاملا درسته ٬ ولی تغییر به این راحتی هم نیست . من خودم یادمه یکی رحمت خدا رفته بود و وقتی فردی از نزدیکانش وارد خونه ی آن مرحوم شد ٬ به طرز باور نکردنی شروع به زدن به صورت خودش کرد و همراه آن جیغ هم می زد . من به چشم خودم شاهد ناراحتی فرزندان متوفی بودم که چگونه اشک های بیشتری از چشمان آنها سرازیر می شد و گاها در آن لحظه فقط نمی توانستند طرف را با لگد بیرون بیاندازند .
ناشناس
۱۴:۴۹ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
من هر وقت ببینم یکی ناراحته یه تیکه از وجودش کنده شده داره میره زیر خاک وقتی ببینم داغونه گبج و منگه فقط و فقط بغلش میکنم تا هر چه قدر خواست گریه کنه داد بزنه اون لحظه براش سخته براتو هم سخته شنیدنش دیدن اینکه بی تابه بی قراره اما این براش از همه نوع همدردی بهتره سبک میشه اروم میشه کنارش باشیم و به حرفاش گوش بدیم بذاریم اون قدر راجع بهش حرف بزنه تا خالیه خالی بشه شنونده باشیم براش دورا دور مراقبشم باشیم بدن اون لحظه به این کار نیاز داره نیاز به گریه داره نباید بریزه تو خودش همین چون بعدا یه کوه میشه تو وجودش که باید همیشه با خودش بکشتش فرد داغدارم که تا ابد ساکت و غمگین نمیمونه یه جایی فوران میکنه حرف میزنه و این کمکش میکنه که راحت تر قبول کنه مصیبتشو.
یحیی
۱۴:۱۰ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
قالو انا لله و انا الیه راجعون بگو همه از خداییم و بسوی او باز میگردیم
محمد
۱۴:۰۹ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
بالاخره نباید مرده راخاک کرد؟نباید تسلیت گفت؟ چیزی که خیلی دردناکه اتراق کردن وآوارشدن دیگران برای خوردنه.شایدکسی نداشته باشه خرج کنه .یامرده صغیرداشته باشه .این چه رسم مزخرفیه که حتماباید شام نهارداد؟
ناشناس
۱۵:۲۷ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
واقعا
ناشناس
۱۹:۱۰ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
حرف درست
86
۲۰:۲۳ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
بله درسته
منتظر
۱۴:۰۵ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
شما که این مقاله رو زحمت کشیدید و نوشتید . هنگام سوگواری چه حرف هایی رو به صاحب عزا بگیم بهتر است ؟ راه کار نداده اید .
بنده خدا
۱۳:۵۸ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
بحث خوبی بود خدارحمت کند پدر این شخص را .در بعضی موارد مخارج واقعا برای بستگان متوفی کمر شکن می شود .بهتر است فکری برای آن هم بشود.
ناشناس
۱۳:۵۷ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
من یکی بمیرم که کک کسی نمیگزه
میرن آدماااااااا
ناشناس
۱۳:۴۶ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
شما خودت تو مراسم ترحیم چطور تسلیت میگی برادر من؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
ابراهیم پهلو
۱۳:۱۲ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
برای زنده بودن ما برنامه ای وجود ندارد ان وقت شماانتظار داری برنامه کفن ودفن ما منظم وعلمی باشد؟
ناشناس
۱۳:۰۹ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
سلام همیشه دردئ را میگویید
ناشناس
۱۳:۰۷ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
جدا از حرفهای لازم برای همه ی گروههای جامعه ی ماست لطفا ادامه بدین وکاملترش کنید.
ایرانی
۱۳:۰۳ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
به قول کربلایی جامی آخ تا روز کتاب
ناشناس
۱۲:۳۸ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
ممنون از بحثتون
ناشناس
۱۲:۲۴ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
همه این موارد از فقر فرهنگی هست که متاسفانه در جامعه وجود دارد!!!!
آمین
۱۲:۱۲ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
مطلب درستی اشاره شده است و باید در این گونه موارد به درستی و عاقلانه رفتار کرد .
ناشناس
۱۱:۵۲ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
غم شما را می فهمم. از دست دادن عزیزان واقعاً سخت است. من حدوداً یک سال است مادرم را از دست داده ام ولی هیچگاه جای خالی اش پر نمی شود. هر روز که می گذرد این جای خالی اذیت می کند. در مراسم چهلم مامانم آقایی از مادر می خواند. 30 دقیقه خواند که در ایام فاطمیه بودیم. بسیار زیبا خواند. همه گریه کردند. خاطره آن رو را فراموش نمی کنم. آدم باورش نمی شود کسی که همه نفس هایت را با او شریک بودی یک دفعه قرار است در خاک بخوابد. واقعاً جاهای خالی اذیت می کنند.
کسی می تواند این حس را درک کند که خودش هم این راه را رفته باشد.
قاسم
۱۱:۱۱ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
متاسفانه.و در این زمان فقط به فکر خودمان هستیم و میت در چه حالی......
پويا نوري
۱۱:۰۰ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
كاملاً درسته
reza
۱۰:۱۸ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
ای کاش در زیر جملات و کار های نادرست صحیح آن حرکات و حرفها را می نوشتید
شناس
۰۹:۵۴ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
آخرش نگغتی که توی مجلس عزا چکار کنیم بهتره؟ به بازماندگان چی بگیم بهتره؟ همش انتقاد کردی.
خب اینارو که خودمونم میدونستیم!!
فیاضی
۱۴:۱۱ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
کاملادرست فرمودی درد راگفته دوای این دردها چیست ورفتار صحیح چگونه است
ناشناس
۰۹:۳۹ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
جالبه آخرش پیشنهادی درباره چه حرفی باید زده شود نداشتند و فقط به آموزش دادن اشاره کردند اما چه کسی باید این آموزش را بدهد که خود نیز بلد باشد؟؟!
ناشناس
۰۹:۱۱ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
اگرهمه اعمال براساس فرهنگ واحکام اسلامی وقرآنی باشد جامعه اسلامی ما دچار خرافات وافراطی گری درزمینه مذهبی ودینی نخواهد بود و بامراجعه به آیات و روایات معلومات ما به این امور بیشتر می شود.
محمد
۰۹:۰۹ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
بله مطلب مفیدی بود باید اموزش پرورش کلاس بزار این مهمه ......
ناشناس
۰۸:۵۳ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
كاش راه درستش هم مي گفتيد انتقاد كردند كه راه كار نيست آدم وقتي ناراحت هست ممكن هر حركت يا حرفي بشدت در ذهن بمونه درستش اين بود كه بگي چه بجاي اين حرف گفته بشه كه طرف از دردش كم بشه
ناشناس
۰۸:۴۴ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
در متن بالا به یک سری مسائل که به نظر نویسنده ناپسند بود اشاره شد ولی نگفتند به جای جمله غم آخرت باشه چی باید گفت؟ و یا در مراسم عزا به جای مواردی که از آنها انتقاد شد چچوری باید رفتار کرد و ... ای کاش وقتی از موردی انتقادی داریم پیشنهادی سازنده نیزدر جهت بهبود آن داشته باشیم .
ناشناس
۰۸:۳۸ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
خوب بله انتقاد خوب است ولی پیشنهاد هم می دادید که باید چگونه رفتار کرد و چی گفت که ما هم یاد بیگریم
ناشناس
۰۸:۳۷ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
همه حرفای ایشون درسته..واقعا بعضی ازمردم.فقط نمک به زخمت می پاشن...
ناشناس
۰۸:۳۳ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
معمولا ازنبایدهامیگیم ولی حرفی ازبایدها نمیگیم.مثلا همین که میگین فلان جمله وحرف رانگین ،اما نمیگین به جای آن بایدچی بگن.وقتی چیزی یاحرفی روحذف میکنیم براش جایگزین هم بذاریم.
یحیی
۱۴:۰۷ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
قالو انالله و انا الیه راجعون
ناشناس
۰۸:۱۶ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
حالا تو اون حال و هوا قبرکن میاد تقاضای پول میکنه ، گدا میاد پول میخواد ، کارگر بهشت زهرا میاد پول میخواد ، خلاصه یک ایل میان تا از تو که صاحب عزایی یک شکمی از عزا در بیارن ! چقدر ما فرهنکمون غنیه !
حمزه
۰۸:۱۵ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
انچه توسط معصومین علیهم السلام سفارش ده است را باید انجام داد در مراسمات مثل قران خواندن تعزیت گفتن با جملاتی که اهل بیت استفاده میکردند و به یاد مصیبت اهل بیت و سیدالشهدا افتادن و مقایسه این که مصیبت های ما نسبت به انها هیچ است اما انها صبور بودند و گریه بیاد امام حسین در چنین قضایایی باعث ارامش میشود و دادن صدقه به نیت میت توصیه شده است نه دسته گل و اسراف و تجمل گرایی
محمد
۰۸:۱۵ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
هر شخص یا قومی افکار دیدگاه و سنت های خودش یا خودشان را دارن
قرار نیست آنچه تو را متالم و ناراحت کرده بد و زشت باشد و....
خدا پدر شما و سایر رفتگان از این عالم پوچ را هم مورد مهر و مهربانی خود کندالهی امین
تراختورچی
۰۷:۴۹ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
بدترین رسم ما ناهار دادن به خاطر مردن یک نفره. مسخره و بی معنیه. طرف عزاداره میریم میگیم به ما ناهار بده!!! اگه پولدارها ناهار ندن این رسم جمع میشه. چون اگه فقرا ناهار ندن میگن نداشت که نداد. علما هم یاید این رسمو حرام اعلام کنن
ناشناس
۱۳:۳۴ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
احسنت .
ناشناس
۱۵:۳۴ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
خدا امواتتو بیامرزه. حرف خوبی زدی
کیانی
۱۹:۱۶ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
احسنت
محسن
۱۹:۲۸ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
بهترین نظر رو دادی شما.
این بحث غذا دادن واقعا کمرشکن شده.
86
۲۰:۲۴ ۲۷ آذر ۱۳۹۸
قربون دهنت