طوبی زرین (رقابت هنرمندان در ده رشته)، چهارسوی هنر (حضور نگارخانه ها)، بخش مدیر هنری و پژوهش، چهار بخش اصلی این جشنواره هستند.
درباره تغییر رویکرد از ملی به بین المللی با جمال عرب زاده دبیر هنری دوازدهمین جشنواره ملی هنرهای تجسمی فجر گفت و گویی داشتیم که در ادامه می خوانید.
درباره رویکرد این دوره توضیح دهید.
دوره دوازدهم با رویکرد آفرینش معاصر و شعار گفت و گوی هنر‌ها برگزار می‌شود. البته این نگاه را کمی دقیق‌تر کرده و رویکرد بین رشته‌ای برای جشنواره تعیین کرده ایم.
چرا در دوره دوازدهم بیش از گذشته به حضور هنرهای بین رشته‌ای تاکید دارید؟
معمولا استنباط جامعه هنری از مباحث بین رشته ای، ورود فرم‌ها و رشته‌های جدید به هنر است البته این نگاه هم می‌تواند یکی از اتفاق‌های بین رشته‌ای باشد، اما هدف ما این است که نشان دهیم هر رشته هنری می‌تواند فضای خود را روی رشته‌های دیگر بازتر کند. یعنی نوآوری از درون رشته‌ها باشد نه اینکه از بیرون یک چیز بسازیم و بگوییم هنر بین رشته‌ای است.
برخی از هنرمندان رشته‌های کلاسیک به توجه پررنگ مسئولان جشنواره به هنرهای نو و کم توجهی به آثار اصیل ایرانی معترض هستند. نظر شما چیست؟
این دغدغه همواره بین هنرمندان رشته‌های سنتی وجود دارد و گمان می‌کنند که حضور هنرهای نو، نوعی تهاجم به هویت آنهاست. اما جشنواره فجر این موضوع را به صورت یک فرصت مطرح کرده است. یعنی یک رشته متعارف می‌تواند معیار خود و محتوای اصلی خود را حفظ و فضا‌هایی را به آن اضافه کند. از طرفی آیا ما نمی‌خواهیم به سمت قالب‌های بیانی جدید پیش برویم؟ اگر بخواهیم در این مسیر قدم برداریم باید خودمان را مجهز کنیم. به طور مثال در حال حاضر نگارگر‌های بسیار موفقی داریم که در حیطه هنرهای معاصر هم درخشان هستند؛ بنابراین من این موضوع را یک فرصت می‌بینم نه خطر.
مکان جشنواره مشخص شده است؟
تلاش ما این است که جشنواره به صورت متمرکز در یک جا برگزار شود و کیفیت آثار نمایشگاهی نسبت به دوره‌های گذشته بهتر باشد، اما مکان هنوز تایید نشده است.
چرا فرهنگستان انتخاب نشد؟
فرهنگستان هنر فضای نمایشگاهی مناسبی ندارد و ارتفاع ساختمان برای نمایش برخی از آثار بسیار کوتاه است.
در دوره‌های گذشته آثاری به نمایش درآمد که رنگ و بوی هنر ایرانی اسلامی نداشت. با توجه به اینکه جشنواره فجر ویژه ایام انقلاب است، آیا نباید آثاری با ماهیت ایرانی، اسلامی و انقلابی نمایش داده شوند؟
این نگاه خیلی کلی است. هر جشنواره یک ادعایی دارد و ادعای جشنواره فجر این است که بتواند نمایشی از دستاورد‌های هنری یک سال گذشته باشد. فرهنگ ما همواره در حال تغییر است و آثار هم در حال تولید هستند، بنابراین ممکن است تعدادی از آثار، نمایشگر هنر سنتی باشند و بعضی‌ها هم جنبه‌های تحول یافته فرهنگ ما را نشان دهند که من هر دو را ایرانی می دانم. ما تلاش می‌کنیم تا شاخص‌های هنری در هنر سنتی و مدرن ایران در طول یک سال را به نمایش درآوریم.
ادعای تبدیل شدن جشنواره تجسمی فجر به بی ینال هنر ایران صحت دارد؟
به نظرم با اینکه جشنواره تجسمی فجر در آستانه دوره دوازدهم قرار دارد، اما همچنان از نظر ساختار جوان است، زیرا هر دوره دستخوش تغییر و تحولات قرار می‌گیرد تا خود را با فضای هنر معاصر ایران و جهان تطبیق دهد. این کار برای جشنواره‌ای که دولت از آن حمایت می‌کند بسیار سخت است، اما گام‌هایی را برداشته است.
از طرفی تلاش می‌شود تا جشنواره با یک ساختار معین برگزار شود. در حال حاضر فستیوال فجر ترکیبی از نمایشگاه گالری ها (آرت فر) و دو سالانه است. امیدواریم این رویداد فارغ از اینکه با چه عنوانی شناخته می‌شود نمایش مناسبی از هنر معاصر ایران باشد. پیش بینی می‌شود که در سال‌های آینده این موضوع،ساختار ثابت خود را پیدا کند.
به نظر شما چرا هنرهای تجسمی به منازل مردم نفوذ نکرده است؟
عرصه تجسمی مغفول مانده و رسانه ندارد به همین دلیل آشنایی مردم با این حوزه کم است. با اینکه تجسمی بسیار پر پتانسیل است و چرخه اقتصادی نسبتا خوبی هم دارد، اما بخش بزرگی از این آثار بین نخبگان فرهنگی و اقتصادی جابه جا می‌شود. متاسفانه در کشور ما هنر فقط به سمت لوکس و نخبگی حرکت کرده است. در صورتی که اگر سیستم آموزشی و رسانه عمومی این موضوع را از کودکی به افراد بیامورند این فرهنگ سازی شکل می‌گیرد.
چه راهکاری پیشنهاد می‌کنید؟
همه انسان‌ها در هر جامعه‌ای نیاز به هنر دارند، اما لازم نیست که همه آن‌ها هنر گران قیمت و لوکس در منزل داشته باشند. در حال حاضر آثار هنرمندان جوان مصرف نمی‌شود و چرخه بازار هنر فقط در محدوده قشر توانمند می‌چرخد. در صورتی که اگر آثار هنری را برای سطوح مختلف جامعه تولید کنیم همه مردم می‌توانند از این محصولات فاخر بهره ببرند؛ بنابراین آموزش و پرورش و رسانه‌های عمومی نقش مهمی در این زمینه دارند. در حال حاضر مردم نیاز‌های هنری خود را از طریق خرید آثار تزئینی که سطح بسیار پایینی دارد، رفع می‌کنند. در صورتی که با هزینه‌های بسیار پایین‌تر می‌توانند اثار هنرمندان جوان را خریداری و از چرخه هنر هم حمایت کنند. از طرفی باید بدانند که خرید اثر هنری نوعی سرمایه گذاری است که ارزش افزوده دارد؛ بنابراین باید مصرف کننده هنر هدایت شود، خیلی از مردم مصرف کننده هنر هستند، اما فرهنگ و سواد بصری لازم را ندارند.
تغییری در تیم دبیران روی داده است؟
در حال حاضر دبیر هر رشته معرفی شده، اما دبیر بخش خوشنویسی و تصویرگری تغییر کرده است.
با ارزیابی دوره‌های پیشین، دوره دوازدهم را چطور ارزیابی می‌کنید؟
من برای اولین بار است که با فجر همکاری می‌کنم و دوره‌های قبلی را از دور دنبال می‌کردم. به نظر می‌آید که در چند دوره آخر، دیدگاه معاصر جایگاه مهمی را در این جشنواره کسب کرده است. با بهره گیری از تجربه دوستان در دبیرخانه، جشنواره با کیفیتی را برگزار خواهیم کرد.
گفتنی است نمایشگاه دوازدهمین جشنواره تجسمی فجر روز ۲۳ بهمن سال جاری افتتاح می‌شود.
انتهای پیام/