با کوروش حیدری که با نمایش «بیوه ها» به جشنواره تئاتر استان تهران آمده بود و از معترضین به آرا هیئت داوران و نحوه برگزاری جشنواره است، گفت و گویی داشته ایم که در زیر میخوانید؛
از سابقه و تجربه خود در عرصه تئاتر بگویید.
اولین تجربه من در تئاتر با بازی در نمایش «مهمان سرزمین خواب» نوشته چیستا یثربی در سال ۸۵ آغاز شد و اکنون هم نزدیک به ۱۱ سال است که با استاد محمدامیر یاراحمدی پژوهشگر، نویسنده و منتقد و همچنین عضو خانه تئاتر ایران همکاری نزدیک و صمیمانه‌ای دارم.
با چه رویکردی برای جشنواره‌های تئاتر به ویژه این دوره از جشنواره تئاتر استان تهران که برگزار شد، برنامه ریزی و تولید اثر میکنید؟
جشنوارهها در ذات خود سبب رشد و توسعه هنر و تئاتر میشوند. من با نگاه به افق جشنوارهها و نهاد برگزار کننده آن کار تولید میکنم و جشنواره‌ای را که پتانسیل کشف استعداد و تعالی هنرمند درونش وجود داشته باشد به یقین جدی خواهم گرفت.
باتوجه به اینکه برای اولین بار در جشنواره تئاتر استان تهران شرکت کردید آیا خصلت رشد و توسعه هنرمند در این جشنواره نهادینه شده بود؟
من دوره‌های پیشین این جشنواره را تجربه نکردم، اما در این سری از برگزاری جشنواره تئاتر استان تهران، متاسفانه نه کیفیت قابل توجه‌ای در کار‌ها دیدم جز یکی و دو اثر که آن‌ها نیز از دوستانم بودند و نه معیاری که سبب رشد و توسعه تئاتر و هنرمند باشد به چشم دیده شد.
باتوجه به اینکه نمایش شما در این جشنواره مقامی بدست نیاورد و تنها از بازی نقش مرد نمایش بیوه‌ها تقدیر شد آیا این ناکامی میتواند دلیلی بر این ادعای شما باشد؟
ببینید اساسا نظر هیئت داوران معیاری برای خوب و یا بد بودن یک اثر در جشنواره نیست. نگاه من به مقوله جشنواره تئاتر استان تهران یک نگاه انتقادی است و نه گلایه مندانه. من به عنوان یک فعال تئاتری می‌بایست به اتفاقاتی که درحرفه ام رخ میدهد واکنش نشان دهم.
بر استناد چه دلایلی فکر میکنید که این دوره از جشنواره تئاتر استان تهران در سطح کیفی پایین برگزار شد؟
اولین مسئله جهت گیری نسبت به متن مرا قانع کرد که این جشنواره در ادامه با مشکلاتی همراه خواهد بود. ظاهرا اولویت جشنواره تئاتر دفاع مقدس بوده و آثاری که با موضوع دفاع مقدس به جشنواره آمدند حق انتخاب شدن را از پیش دریافت کرده بودند.
البته مضامین جنگ و دفاع مقدس باید محلی برای پرداخت در تئاتر داشته باشد. جنگ اتفاقی است که با تاریخ معاصر ملت ما گره خورده و آثارش همچنان در کشور مشهود است اما نباید از آن به گونه ای استفاده شود که هر کس صرفا یک نمایش با موضوع دفاع مقدس کار کرد بر دیگران اولویت داشته باشد
در فرایند برگزاری هم داوری با حواشی همراه بود. بطور مثال اثر دیگری در کنار نمایش گروه ما مورد کم لطفی مدیران جشنواره قرار گرفت. نمایش «پنهان خانه پنج در» به کارگردانی آرش فلاحت پیشه هم در کارگردانی و هم در بازی شایسته توجه داوران بود.
اینکه مدعی هستید آثار منتخب در جشنواره از میان ۵۷ اثر ارائه شده به جشنواره با جهت گیری همراه بوده و در طول جشنواره از میان نمایش‌های راه یافته به جشنواره هیئت داوران آثار خوب را مورد کم لطفی قرار دادند بر چه مبنایی است؟
من به مدیران ستاد جشنواره و برگزار کنندگان آن معترض شدم و از آن‌ها پاسخ خواستم. آن‌ها نیز در پاسخ صحبت‌های مرا تایید کردند و خود را ناگزیر به چنین نتیجه‌ای میدانستند. برای نمونه یکی از داوران از ابتدای شروع نمایش ما بخواب رفت و تا پایان نمایش نیز بیدار نشد و اتفاقا همین داور در جلسه داوری کار ما نسبت به اثر گروه جهت گیری داشت و دیگر داوران را متقاعد کرد که این اثر جلوه نمایشی ندارد.
این برخورد داور برای دومین بار با اثر ما تکرار شد. سال ۹۵ در جشنواره تئاتر شهر زمان اجرا بخواب رفت و تا پایان نمایش هم در خواب بود. آنجا هم تلاش کرد اثر را زمین بزند، اما خوشبختانه چهار داور دیگر نسبت به نمایش نظر مثبت داشتند و در پایان جشنواره بهترین نمایش از دید تماشاگران معرفی شد و جوایزی هم گرفت.
فکرمی کنید خروج چنین اطلاعاتی از درون جلسات مدیران جشنواره و هیئت داوری خود سبب برهم خوردن نظم اجرایی آن میشود؟
به هر حال در کشور ما ارتباطات حرف اول را میزند، وقتی ساز و کاری منطقی در جشنواره وجود ندارد و از طرفی در اجرای جشنواره دچار فساد میشوند من برای دفاع از حقوق گروهم می‌بایست از ارتباطاتی که میان مدیران جشنواره دارم استفاده کنم.
گروه ما برای اجرای اثر در جشنواره هم وقت بسیاری صرف کرد و هم چند میلیون تومان هزینه کرد، جشنواره و داوران می‌بایست به ما پاسخگو باشند.
بی نظمی را داوری سفارشی و سلیقه‌ای ایجاد میکند. معنای واژه داوری انقدر گویا هست که نیاز به تفسیر نداشته باشد. یک داور نه کارمند کسی است و نه برای کسی کار میکند. او مستقل است و باید از این استقلال صیانت کند. اگر این داوران به شهرستان‌های تهران بروند و ببینند گروه‌های نمایشی با کمبود امکانات و مشکلات مالی چگونه آثارشان را برای ورود به جشنواره تئاتر استان تهران آماده میکنند، هرگز و هرگز چنین جهت گیری‌های نامنصفانه‌ای نخواهند داشت.
حتی اگر مدیران جشنواره هم از داور خواسته باشند که موضع گیری خاصی نسبت به نمایش‌ها داشته باشد او نباید بپذیرد. او نسبت به داوری خود مسئول است و باید پاسخگو باشد. پرسش من از داوران و مدیرانی که اعمال نفوذ کرده اند این است وقتی مخاطب نمایشی را در سالن به تماشا می‌نشیند آیا او در آخر نسبت به عملکرد نمایش صاحب رای نیست؟ و وقتی بانظر عجیب هیئت داوران مواجه میشود که نمایش مورد پسندش را کنار زده و اثری به مراتب ضعیف‌تر را به آن برتری داده اند
آیا میتوان به ورود دوباره آن تماشاگر به سالن جشنواره امیدوار بود؟ این عمل اعتماد گروه‌های شهرستانی را هم نسبت به ماهیت و هویت جشنواره تئاتر استان تهران از بین می‌برد. جشنواره تئاتر استان با این رویکرد مصلحت اندیشانه و اعمال نفوذ در رای داوران قطعا خروجی مطلوبی نخواهد داشت و این جهت گیری‌ها سبب قربانی شدن استعداد‌ها و توانایی‌های گروه‌های شهرستانی میشود.
پیشتر گفتید نگاه شما به جشنواره نگاه انتقادی است و نه گلایه مندانه، اگر شما را برای سال آینده بعنوان مجری برگزار کننده جشنواره انتخاب نمایند چه تدابیری به کار خواهید بست تا چنین مشکلاتی بروز نکند؟
برگرداندن متخصصین و اساتید به فضای جشنواره و سپردن سکان داوری به کارشناسان خبره و مسئولیت پذیر، اولین تصمیم من خواهد بود. جشنواره تئاتر استان تهران نیاز به استقلال دارد. گرچه یک جشنواره دولتی است و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران متولی آن است، اما میتواند استقلال نسبی پیدا کند.
چرا که مدیر کل استان پاسخگوی مدیران بالادستی خود در دولت است و هر دولتی هم سیاست‌های فرهنگی مجزایی دارد بنابراین اگر مدیر کل به این خط مشی متعهد نباشد بی تردید از کار برکنار خواهد شد. پس باید به جشنواره تئاتر استان تهران، استقلال نسبی داد تا حداقل برای چند روز اضافه شده به رزومه کاری مدیران برگزار نشود. این جشنواره میتواند با عهده گیری بخش خصوصی و نه انجمن هنرهای نمایشی گام موثری در اعتلای تئاتر استان تهران بردارد.
آیا برای دلایلی که مبنی بر اعمال نفوذ و مصلحت اندیشی مدیران جشنواره و انجمن هنرهای نمایشی در آرا داوران برشمردید، مصادق هم دارید؟
بله، مصداق بارز اعماق نفوذ و مصلحت اندیشی مدیران جشنواره و جهت گیری آن‌ها در آرا داوران معرفی سه اثر بدون اولویت به دبیرخانه دائمی جشنواره بین المللی تئاتر فجر است. در صورتی که بر طبق قوانین و چارچوب جشنواره تئاتر فجر حداکثر دو اثر از جشنواره تئاتر استانی امکان معرفی به دبیرخانه جشنواره تئاتر فجر را دارد. اما در اختتامیه جنشواره تئاتر استان تهران داوران بیشتر از سقف مجاز دست به این عمل زدند و این مصادق بارز اعمال نفوذ و تخلف قوانین دبیرخانه جشنواره تئاتر فجر است. بگونه‌ای که واکنش جناب آقای نادر برهانی مرند دبیر جشنواره تئاتر فجر را در برداشت و ایشان اعلام کرد هیچ مدیر کل، دبیر جشنواره یا داوری نمی‌تواند بیشتر از دو اثر به این دبیرخانه معرفی کند و از مدیران جشنواره تئاتر استانی خواست تا به قوانین احترام بگذارند.
مصداق بعدی درباره تهمت به اجرا گروه ماست؛ که پس از پایان اجرا بلافاصله شایعه پراکنی شد که این اجرا کاملا کپی شده از اجرای اولی است که آقای شهاب الدین حسین پور چند سال پیش در جشنواره تئاتر فجر به صحنه برد و هنرمندانی همچون خانم گلاب آدینه در این نمایش بازی می‌کردند. پاسخ من به افرادی که این شایعه را براه انداختند تا بر روی نظر داوران تاثیر بگذارد (نمی‌دانم شاید حتی این صحبت از درون هیئت داوران بیرون آمده باشد) این است که فیلم نمایش آقای حسین پور را در کنار اجرای ما بگذارند یا حتی از ایشان بخواهند که دو اجرا را با هم مقایسه کند اگر کوچکترین شباهتی در فضاسازی، طراحی نور و میزانسن یا هر چیز مشابه دیگری بین این دو اجرا دیدند من قول شرف میدهم که تئاتر را کنار بگذارم و سراغ حرفه و کاره دیگری بروم. شاید در شیوه و سبک مشابه باشیم، ولی در اجرا هرگز. من از شیوه و متد «تئاتر بی چیز گروتفسکی» و «سبک مدرن در تئاتر» برای بازی گرفتن از بازیگران استفاده کردم.
انتهای پیام/