قاچاق و خام فروشی بی سر وصدای ماده اولیه قیر (وکیوم باتوم) باعث شده بسیاری از واحدهای فرآوری و تولیدی قیر در هرمزگان از رونق بیفتند، این خام فروشی فرصت شغلی بیش از دو هزار نفر را تهدید می‌کند. بیش از ۹۰ درصد صادرات قیر کشور از هرمزگان است.
برای اطلاع بیشتر به سراغ بزرگ‌ترین تولید کننده قیر خاورمیانه در بندرعباس رفتیم این شرکت مواد خام اولیه را از پالایشگاه‌های بندرعباس دریافت می‌کند و پس از دپو و بدون فرآوری و با اتصال چند خط لوله به اسکله صادر می‌کند.
شرکت‌های متخلفی در این بین واسطه صادرات مواد خام وکیوم باتوم به کشتی‌ها در بندرشهید رجایی هستند، کشتی‌هایی که این مواد را به کارخانه‌های فرآوری در عمان و امارت متحده عربی و هند و چین حمل می‌کنند.
این شرکت بزرگ متخلف ، چند ماهی انحصار دریافت مواد اولیه وکیوم باتوم را در بندرعباس در اختیار داشت، هر چند در فاکتور‌ها و روال کاریشان مواد خام برای فرآوری به اصفهان منتقل می‌شد، اما در عمل و با بررسی میدانی خبرنگار مشخص شد نه ماده‌ای به اصفهان فرستاده می‌شود و نه تولید قیر با ورود مواد اولیه همخوانی دارد.
به گفته پیروی منش معاون بازرسی سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان بر اساس فاکتور‌های خرید میزان خرید وکیوم باتوم این شرکت در اردیبهشت ۲۰ هزار و ۵۰۰ تن ، اما میزان تولید قیر ۵۰۰ تن بوده است که بیش از ۱۹ هزار تن اختلاف دارد.
این تخلف پیش از این از سوی یکی از سازمان‌های تولیدی بیان شده بود، اما به آن توجهی نشده بود.
پیروی منش می‌افزاید: میزان تخلف این شرکت بزرگ تولید ۶۸۰ میلیارد تومان بوده است که با توجه به صادارت این محصول ارزش تخلف بیش از ۳ برابر عدد فعلی می‌رسد.
قیمت وکیوم باتوم در ۱۵ سال گذشته تغییری نکرده است و یک بار هم دولت قیمت این محصول را ۴۰ درصد افزایش داد که با فشار واحدهای تولیدی حذف شد. همین رانت باعث شد تا قیمت این محصول بسیار پایین‌تر از قیمت‌های جهانی عرضه شود.
بخشی دیگر از رانت در اختیار پالایشگاه هاست که این محصول را بصورت عمده و بصورت اعتباری در اختیار خریداران قرار می‌دهد. خریدارانی که بیشتر از ظرفیتشان این محصول را دریافت می‌کنند. دریافت مواد اولیه بیشتر از ظرفیت تولید هم انحصار ایجاد کرده است و هم زمینه خام فروشی را افزایش داده است،مهمتر از همه امکان رقابت شرکت‌های کوچک را گرفته است.
خام فروشی تولید و اشتغال را هدف گرفته است ، یکی از کارخانه داران قیر در شهرک صنعتی خلیج فارس می‌گوید: به علت کمبود مواد اولیه ظرفیت تولیدی کارخانه به نصف روز کاهش یافته است.
کارگر واحد دیگر نگران از دست دادن کارش است، واحد دیگر نیز با ۲۵ درصد ظرفیت تولید فعال است.
تا پارسال بیش از ۵۰ درصد قیر کشور در ۲۲ واحد تولیدی در شهرک صنعتی خلیج فارس تولید می‌شد، اما اکنون به کمتر از ۳۰ درصد رسیده است روندی که به همین شکل پیش رود در آینده نزدیک بسیاری از بازار قیر ایران از دست خواهد رفت.
به نظر می‌رسد بخشی از مشکلات صنعت قیر در کشور به متولیان گوناگون بر می‌گردد، بیش از ۵ وزارتخانه درگیرِ تولید و صادرات و قیمت گذاری قیر هستند.
روح الله دریایی مدیر کارخانه قیر آتراکران انرژی گفت: آگاهی نداشتن مسئولان از شرایط قیمت گذاری در بازار‌های جهانی یکی دیگر از مشکلات اصلی این صنعت است که باعث شده تا قیر ایران کمتر از قیمت جهانی عرضه شود و جذابیت‌ها برای صادارت مواد خام افزایش یابد.
بر اساس قانون باید قیر در بورس عرضه شود، اما رانت‌های موجود در این زمینه امکان عرضه در خارج از شبکه و قاچاق و خام فروشی این محصول را فراهم کرده است.
منبع:خبرگزاری صداوسیما
انتهای پیام/ب