هوشنگ جزی مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در گفت و گو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، درباره آخرین اقدامات صورت گرفته پیرامون کاهش خسارت سیل و بارندگی اظهار کرد: براساس اعتبارات صورت گرفته در حوزه‌هایی که برآورد خطر سیل را داشتیم، عملیات آبخیزداری و آبخوانداری به منظور کاهش خسارت اجرا شد.
وی افزود: در سیل اخیر، خسارت در مناطقی که عملیات آبخیزداری و آبخوانداری اجرا شده بود تا ۷۰ درصد کاهش یافت که این امر اهمیت اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری را نشان می‌دهد.
جزی ادامه داد: با توجه به آنکه بحث سیل تک محوری نیست و عوامل متعددی در آن تاثیر گذار است، از این رو نتوانستیم در تمامی کشور به گونه‌ای اقدام کنیم که بارش‌های سیل آسا خسارتی در بر نداشته باشد و به عبارت دیگر کل کشور را تحت عملیات آبخیزداری و آبخوانداری قرار دهیم.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه مطالعات اجرایی عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در ۲۶ میلیون هکتار در سطح کشور صورت گرفته است، بیان کرد: با احتساب اعتبار صندوق توسعه ملی، امسال ۱.۵ میلیون هکتار تحت عملیات آبخیزداری و آبخوانداری قرار خواهد گرفت که تاکنون ۶۰ درصد اقدامات ۱.۵ میلیون هکتار به طور کامل انجام شده و تا پایان آذر و بهمن صد درصد برنامه در صورت تخصیص اعتبارات محقق خواهد شد.
وی با اشاره به فاکتور‌های موثر در تشدید وقوع سیل گفت: تغییر کاربری اراضی، ساخت و ساز در حریم رودخانه ها، دستکاری در طبیعت منجر به تشدید وقوع سیل می‌شود و در برخی مواقع شدت بارش‌ها به حدی بالاست که باید اجازه دهیم به دریا بریزد چرا که هر گونه مانع سر راه منجر به ایجاد خسارت می‌شود.
مدیرکل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری ادامه داد: با وجود آنکه وقوع سیل چند جانبه است، اما در صورت اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری این امکان وجود دارد که قدرت و شدت سیل را کاهش داد.
جزی با اشاره به اینکه شمال تهران از لحاظ وقوع سیل بسیار حساس است، افزود: شمال تهران به ۲ بخش حوزه بالادستی رودخانه کن و محدوده شهری تقسیم می‌شود، از این رو از رودخانه کن تا محدوده شهری اقدامات آبخیزداری انجام دادیم و حجم بسیاری از رسوب را به تله انداختیم، اما همچنان به ادامه فعالیت نیاز داریم و بخش دیگر که در حوزه شهری است باید اقداماتی صورت گیرد تا رودخانه‌ها به وسیله اتوبان بسته نباشند و همواره از شهرداری تهران تقاضا داریم برای بازشدن دهانه رودخانه‌ها تمهیداتی بیندیشد.
بیشتر بخوانید: اجرای هر هکتار عملیات آبخیزداری امری مهم در کاهش فرسایش خاک
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری به طور متوسط یک میلیون تومان هزینه در بردارد، اظهار کرد: در برنامه ششم توسعه پیش بینی شده که در مجموع ۱۰ میلیارد تومان و به طور متوسط سالیانه ۲ میلیارد تومان به اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری اختصاص یابد تا بتوانیم تعهدات خود در برنامه ششم توسعه را اجرا کنیم. هر چند این میزان اعتبارات پاسخگو نیست، اما اختصاص آن از منابع صندوق توسعه ملی به اجرای این پروژه‌ها تاثیرات بالایی در برخواهد داشت.
مدیر کل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها درباره تاثیر اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری بر مدیریت سیلاب بیان کرد: در پی سیل اخیر تمامی مسئولان متوجه این امر شدند که خسارت در نقاطی که عملیات آبخیزداری و آبخوانداری انجام شد نسبت به دیگر نقاط به حداقل ممکن رسیده بود.
جزی با اشاره به اینکه فرسایش خاک تا ۹ تن در هکتار به واسطه اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری کاهش می‌یابد، بیان کرد: البته کاهش میزان فرسایش به تناسب وضعیت زمین در مناطق مختلف متغیراست، ضمن آنکه با توجه به نفوذ آب تاثیرات خوبی در آب چشمه، چاه و قنوات دارد.
وی ادامه داد: در مناطقی که بحران فرونشست زمین را داریم، سعی کردیم اجرای پروژه‌ها را متمرکز کنیم چرا که با اقدامات ابخیزداری در هر هکتار ۵۳۰ متر مکعب آب بیشتری به زمین نفوذ می‌کند.
این مقام مسئول با اشاره به اثرات اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوانداری گفت: اجرای اقدامات آبخیزداری در افزایش نفوذ آب و حفظ خاک، افزایش آب قنوات، کنترل نفوذ آب و جلوگیری از تبخیر، بهبود وضعیت کشاورزی، کاهش خسارت ناشی از سیل در مناطق مسکونی و زراعی و نفوذ پذیری آب به سفره‌های زیرزمینی تاثیرگذار است.
مدیر کل دفتر آبخیزداری و حفاظت خاک سازمان جنگل‌ها درباره تاثیر اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در کنترل مهاجرت بیان کرد: آبخیزداری و آبخوان داری اجرای اقدامات در یک حوزه آبخیز است که اجرای آن تعادل مدیریت منطقی، دسترسی افراد به تمامی منابع آب و خاک، امنیت غذایی و کنترل مهاجرت را در بردارد.
به گفته جزی، اجرای طرح آبخیزداری منجر به افزایش نفوذ آب و حفظ خاک، افزایش آب قنوات، کنترل نفوذ آب و جلوگیری از تبخیر و افزایش آب‌های زیرزمینی می‌شود.
وی با اشاره به اینکه کنترل سیلاب تنها به خاطر ناکارآمدی مدیریت آب نیست، بیان کرد: براین اساس در کنار مدیریت آب، حفظ پوشش گیاهی در بالادست‌ها، جلوگیری از تخریب و تغییر کاربری باید انجام شود.
این مقام مسئول در پایان با اشاره به اینکه اجرای پروژه‌های آبخوانداری و آبخیزداری حلقه مفقوده سیل‌های اخیر است، تصریح کرد: با وجود آنکه بستر لازم برای اجرای عملیات آبخیزداری و آبخوان داری در کشور مهیا است، اما نبود تخصیص اعتبارات لازم به این امر در طول سال‌های گذشته موجب شده تا آبخیزداری و آبخوان داری به طور کامل اجرا نشود.
انتهای پیام/