به گزارش گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، دی سال ۹۱ بود که محققان یک شرکت دانش بنیان اعلام کردند موفق شده‌اند طرح بازیافت ضایعات هیدروکربنی جامد و مایع و تبدیل آن به فرآورده‌های نفتی بنزین و گازوئیل را اجرا کنند و قصد دارند واحد صنعتی این طرح را با ظرفیت تولید سالانه ۱۰ هزار تن گازوئیل و بنزین از زباله و ضایعات آلی راه‌اندازی کنند.
حدود یک سال پس از انتشار این خبر، یعنی سوم آذر ۹۲، مسئولان سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس از امضا قرارداد با بخش خصوصی برای بازیافت پسماند‌های صنعتی این منطقه خبر دادند.
حجت‌اله فریدونی که آن زمان مدیر جذب سرمایه و توسعه اقتصادی سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی بود، گفت: روزانه در این منطقه، ۲۰۰ تن زباله صنعتی تولید می‌شود که برای بازیافت آن‌ها با یک شرکت داخلی قرارداد امضا شده است.
او همچنین گفت: برای ساخت تاسیسات بازیافت پسماند صنعتی، ۱۰ هزار هکتار زمین در اختیار شرکت درینه سیاه - مجری اجرای طرح بازیافت پسماند صنعتی- قرار گرفته و ساخت تاسیسات مورد نیاز تا پایان سال (۱۳۹۲) طول می‌کشد.
حدود یک سال بعد از این ماجرا، یعنی ۶ آذر ۹۳، شرکت تعاونی دانش بنیان درینه سیاه که قرار بود این طرح را اجرا کند در نامه‌ای از مسئولان خواست بررسی کنند که چرا صدور مجوز ارزیابی آثار زیست محیطی مجتمع بازیافت ضایعات هیدروکربنی در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به تعویق افتاده است.
در این نامه آمده بود، طرح ساخت مجتمع بازیافت ضایعات هیدروکربنی عسلویه که شامل بازیافت ۲۰۰ تن زباله شهری و ۱۵۰ تن ضایعات پتروشیمی و پالایشگاهی در منطقه پارس ۱ و ۲ (محدوده‌ای به طول ۱۲۰ کیلومتر از عسلویه تا کنگان) است در تیر سال ۹۲ با هدف ساماندهی به وضعیت پسماند‌های شهری و ویژه سازمان منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس به تصویب شورای پژوهشی و شورای مدیران منطقه پارس رسید.
بنا به آنچه که در این نامه آمده بود، این طرح جزء طرح‌های زیست محیطی و دانش بنیان کشور است و تائیدیه معاونت علم و فناوری ریاست جمهوری، پارک علم و فناوری دانشگاه تهران و معاونت آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیط زیست کشور را دارد.
آن طور که در این نامه نوشته شده بود، با وجود اینکه مسئولان وقت حفاظت محیط زیست استان بوشهر در مهر ۹۲، محل در نظر گرفته شده را برای اجرای این طرح تائید کرده بودند و این موضوع در جلسه کارگروه ارزیابی محیط زیست در ۱۵ دی ۹۲ به تصویب اداره کل محیط زیست استان بوشهر رسیده بود، ۱۳ خرداد ۹۳، حسین دلشب مدیرکل وقت حفاظت محیط زیست استان عنوان کرد که این محل در محدوده منطقه گردشگری قرار دارد و باید عوض شود.
مخالفت با محل اجرای این طرح در حالی صورت گرفت که مجریان طرح معتقد بودند محل اجرا، در زمین داخل فنس منطقه ویژه پارس قرار داشته است.
مجریان طرح معتقد بودند که طرحشان یکی از معدود طرح‌های دانش بنیانی است که می‌تواند یکی از بند‌های قانون برنامه پنج ساله پنجم توسعه را اجرایی کند و استان بوشهر را به نخستین استانی تبدیل کند که در اجرای سند چشم انداز ایران ۱۴۰۴ دفن زباله را به صفر می‌رساند.
آنان می‌گفتند در طرحشان از فرآیند پیرولیز کاتالیسیتی استفاده می‌شود که یکی از سالم‌ترین فرآیند‌های بازیافتی در دنیای امروزی است. طرحی که می‌تواند از زباله، سوخت تولید کند و در ضمن هیچ گونه بو و آلایندگی هم تولید نمی‌کند.
به گفته آنان، این فرآیند در کشور‌های نوین جهان در حال توسعه است به طوری که کشور ژاپن تمامی زباله سوز‌های موجود را قرار است به فرآیند پیرولیز تبدیل کند.
حالا چند روزی است خبر‌هایی منتشر می‌شود که طرح بازیافتی که قرار بود سال ۹۲ اجرا شود قرار است در حوالی بندر تاریخی سیراف به اجرا در آید.
سیراف در ۲۴۰ کیلومتری جنوب شرقی استان بوشهر قرار دارد و جزء شهرستان کنگان است. این بندر در میان طرح‌های پالایشگاهی و مجتمع‌های پتروشیمی واقع در عسلویه و کنگان قرار دارد.
این بندر به گواه مورخان در عصر ساسانی ایجاد شد و در قرن‌های سوم و چهارم هجری از نظر قدرت نظامی، سیاسی و اقتصادی مهمترین بندر ایران در خلیج فارس بوده است.
حفره‌های سنگی کنده شده بر شیب تپه‌های سنگی، چاه‌های سنگی، آبگیرها، سنگ‌فرش‌ها، غار‌هایی شبیه آتشگاه، سفال‌های بازمانده با نقش‌های گوناگون، پارچه‌ها و زیورآلات، معماری‌های گچی، اتاق‌های آذین شده به آثار هنری و ساختمان‌های دو و سه طبقه بخشی از میراث به جامانده از آن تمدن است.
بندر سیراف با شماره ۱۳۴۸۵ و آبگیر دره لیر این بندر با شماره ثبت ۲۳۳۲۸ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
محمد کنگانی فعال میراث فرهنگی سیراف در گفت‌وگو با خبرنگار گروه استان‌های باشگاه خبرنگاران جوان از بوشهر، گفت: از ابتدای امسال تا کنون ۴۰۰ هزار مسافر داخلی و ۹۰ گردشگر خارجی به سیراف آمده‌اند.
او افزود: با توجه به اینکه هوا کم کم خنک می‌شود، انتظار داریم میزبان تعداد زیادی از گردشگران در نیمه دوم سال باشیم.
کنگانی که تلاش کرده شهرش بیشتر مورد توجه گردشگران قرار گیرد، اجرای طرح بازیافت زباله را در دو کیلومتری سیراف، عاملی عنوان کرد که علاوه بر ایجاد مشکل برای مردم این شهر، باعث جلوگیری از ورود گردشگر به این شهر خواهد شد.
او افزود: همین حالا هم داریم آلودگی ناشی از فعالیت‌های صنعتی در عسلویه و کنگان را تحمل می‌کنیم و روا نیست که بوی تعفن زباله‌ها نیز به مشکلاتمان افزوده شود.
این فعال میراث فرهنگی بیان کرد: افزون بر این، جایی که برای ایجاد طرح بازیافت زباله در نظر گرفته‌اند نزدیک رودخانه‌ای فصلی و محل قشلاق عشایر است، عشایری که نیمه دوم سال را در آنجا می‌گذرانند، حالا اگر این طرح در آن مکان اجرا شود عشایر هم دچار مشکل خواهند شد.
کنگانی، از ایجاد دو پویش خبر داد و مکاتبه‌هایی که او و دیگر فعالان اجتماعی، در آن‌ها تغییر در محل اجرای طرح بازیافت را خواستار شده‌اند.
او گفت: قصد ما جلوگیری از اجرای این طرح نیست ما به محل اجرای آن اعتراض داریم و نمی‌خواهیم سیراف به جای اینکه در فهرست آثار جهانی ثبت شود به زباله‌دانی تبدیل شود.
در همین حال، سرپرست پایگاه میراث فرهنگی سیراف نیز گفت: تا کنون برای ایجاد این تأسیسات از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان و پایگاه ملی میراث فرهنگی سیراف هیچ گونه استعلامی گرفته نشده است. در حالی که برای اجرا و راه اندازی چنین تاسیساتی باید ابتدا از این اداره کل استعلام صورت گیرد تا کارشناسان تاثیر آن را بر بنا‌های تاریخی بررسی کنند.
سید مهدی آذریان افزود: بیشتر آثار تاریخی فرهنگی شاخص موجود در بندر باستانی سیراف که همه در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند از سنگ هستند و برخی آلاینده‌های تاسیسات صنعتی می‌تواند تاثیر جبران ناپذیری بر این آثار داشته باشد و در مدتی کوتاه آن‌ها را تخریب کند. از این رو باید به نظر کارشناسان میراث فرهنگی توجه کرد تا با حدس و گمان‌های خود دستخوش تغییراتی در زیست بوم مردم منطقه و آثار تاریخی این شهر نشویم.
او سیراف را قطب گردشگری جنوب استان، و یکی از گزینه‌های ثبت در فهرست آثار جهانی دانست و تاکید کرد: ایجاد مراکز صنعتی در کنار شهر و آثار تاریخی بدون استعلام و نظر کارشناسی میراث فرهنگی، ثبت جهانی بندر باستانی سیراف را با مشکل رو به رو خواهد کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر اوایل مهر امسال، طرح تولید گازوئیل و بنزین از زباله‌های صنعتی و شهری جنوب استان بوشهر را طرحی عنوان کرد که با هدف به صفر رساندن دفن زباله، برای نخستین بار در دنیا اجرا می‌شود.
فرهاد قلی نژاد با اشاره به اینکه این طرح دو سال است که در سازمان حفاظت محیط زیست در دست ارزیابی است، افزود: مطالعات زیست محیطی و ارزیابی این طرح درسازمان حفاظت محیط زیست صورت گرفته و هم اکنون درمرحله صدور مجوز سازمان است.
او بیان کرد: سازمان حفاظت محیط زیست مجوز راه‌اندازی دو واحد (راکتور) را به شکل آزمایشی به این شرکت داده است، تا مشخص شود در این مرحله تا چه اندازه کار را (طبق استاندارد سازمان محیط زیست) جلو می‌برند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست، این اداره کل را یکی از حامیان طرح بازیافت زباله عنوان کرد و گفت: اگر این طرح با موفقیت صورت گیرد، بسیاری از مشکلات زیست محیطی زباله‌های کنگان وعسلویه را برطرف خواهدکرد.
قلی نژاد افزود: دستگاهی که قرار است در این طرح استفاده شود به دست شرکت مجری طرح اختراع شده و آن‌ها از خروجی دستگاهشان مطمئن هستند، اما سازمان حفاظت محیط زیست به شکل آزمایشی به شرکت یاد شده مجوز داده تا مشخص شود خروجی این دستگاه اختراعی مطابق استاندارد‌های زیست محیطی خواهد بود یا خیر و چنانچه نتیجه کارمطابق با استاندارد‌های سازمان باشد، مجوز را قطعی وکامل صادر خواهدکرد.
او در این مصاحبه به محل اجرا اشاره نکرد، اما گفت: سازمان محیط زیست، مکان مد نظر برای راه‌اندازی این طرح و فاصله آن تا مناطق مسکونی را تائید کرده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان بوشهر که به آینده این طرح خوش بین است، معتقد است دفن پسماند درخاک، موجب آلودگی خاک و زمین می‌شود، اما بازیافت می‌تواند چرخه تولید را احیا کند.
قلی نژاد چند روز بعد از این مصاحبه و پس از آن که بحث اعتراض به اجرای طرح بازیافت زباله در رسانه‌ها منتشر شد، گفت: فاصله طرح تا شهر سیراف ۲۰۰۰ متر است، در حالی که بر اساس معیار‌های استقرار صنایع فاصله یک مجتمع بازیافت باید تا مراکز مسکونی مانند شهر‌ها باید ۱۲۰۰ متر باشد؛ بنابراین از نظر فاصله تا مراکز مسکونی در منطقه جای نگرانی نیست، اما در خصوص مناطق تاریخی تاکنون موردی به سازمان حفاظت محیط زیست اعلام نشده و جا دارد سازمان‌های متولی اظهارنظر کارشناسی کنند.
او ادامه داد: اگر ضوابط کنترلی رعایت شود هیچ‌گاه یک کارخانه بازیافت نمی‌تواند آلوده کننده باشد و برعکس اینگونه کارخانه‌ها و مجتمع‌ها باعث کمک به کاهش آلاینده‌ها خواهند شد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست بوشهر معتقد است، در سال‌های اخیر میزان فراوانی از پسماند‌ها به ویژه زباله‌های شهری کنگان بدون رعایت اصول فنی در خاک دفن شده و مشکلات زیست محیطی فراوانی ایجاد شده در حالی که بازیافت از دفن زباله‌ها در خاک و ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی جلوگیری خواهد کرد.
قلی نژاد تاکید کرده که صدور مجوز استقرار به معنای از نادیده گرفتن دیگر نظارت‌ها و پایش‌های زیست محیطی نیست و سازمان حفاظت محیط زیست پایش‌های خود را هنگام ساخت، بهره برداری و فعالیت ادامه می‌دهد و اگر کارخانه موجب آلودگی شود از فعالیتش جلوگیری خواهد کرد.
او بر همین اساس، به مردم کنگان و سیراف اطمینان داده است که در صورت انتشار هر نوع آلودگی، فعالیت این شرکت متوقف خواهد شد.
مردم و فعالان اجتماعی و فرهنگی شهر سیراف منتظرند تا پاسخ مطالبه خود را از مسئولان دریافت کنند. مطالبه‌ای که برای حفظ هویت تاریخی و زیست محیطی شهر خود پیگیرش هستند.
آنان می‌خواهند شهرشان همچنان به عنوان شهری تاریخی در جنوب ایران بدرخشد و روزی نامش را در میان فهرست میراث جهانی ببینند.
گزارش از: علیرضا بحرانی اقبالی
انتهای پیام/ک