انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
اولین بیماری کشنده در جهان سرطان است.
به گزارش خبرنگار حوزه کلینیک گروه علمی پزشكی باشگاه خبرنگاران جوان، سل یک بیماری عفونی است که معمولاً ریه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در مقایسه با سایر بیماری‌های ناشی از یک عامل عفونی، سل دومین قاتل بزرگ جهان است، به طوری که تنها در سال ۲۰۱۵، ۱.۸ میلیون نفر در اثر این بیماری جان خود را از دست داده اند.
در قرن ۱۸ و ۱۹، پیش از اینکه میکروب شناس آلمانی، روبرت کوچ، باکتری توبرکلوزیس را در سال ۱۸۸۲ کشف کند، در سراسر اروپا و آمریکای شمالی، این بیماری همه گیر گسترش یافته بود.
پس از کشف این دانشمند، توسعه واکسن‌ها و درمان مؤثر دارویی برای این بیماری به گونه‌ای پیش رفت که در یک مقطع زمانی، سازمان ملل پیش بینی کرد که این بیماری تا سال ۲۰۲۵ در سراسر جهان از بین برود.
با این حال، در اواسط دهه ۱۹۸۰، موارد ابتلا به سل در جهان رو به افزایش بود، به حدی که در سال ۱۹۹۳، سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعلام کرد سل یک اورژانس جهانی است. این اولین باری بود که به یک بیماری چنین برچسبی به خود می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: شایع‌ترین بیماری‌های چشمی را بشناسید
سازمان بهداشت جهانی تخمین می‌زند که سالانه ۹ میلیون نفر به بیماری سل مبتلا می‌شوند. سل یکی از سه عامل اصلی مرگ و میر در زنان بین ۱۵ تا ۴۴ سال است.
علائم سل شامل سرفه، تب، تعریق شبانه و کاهش وزن است که این علائم ممکن است برای ماه‌ها خفیف باشد و مبتلایان به سل ممکن است طی مدت یک سال از طریق تماس نزدیک، بین ۱۰ تا ۱۵ نفر دیگر را آلوده کنند.
سل یک عامل بیماری زا و پاتوژن موجود در هوا است، به این معنی که باکتری‌هایی که عامل بروز سل هستند از طریق شخص آلوده در هوا پخش می‌شوند.
سل معمولاً روی ریه‌ها تأثیر می‌گذارد، اگرچه می‌تواند به سایر اندام‌های بدن هم سرایت کند. پزشکان بین دو نوع عفونت پنهان و فعال سل تمایز قائل می‌شوند. در حالت غیرفعال باکتری‌ها در بدن باقی می‌مانند. آن‌ها هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند و مسری نیستند، اما می‌توانند فعال شوند . در نوع فعال، باکتری‌ها باعث ایجاد علائم می‌شوند و می‌توانند به دیگران منتقل شوند.
اعتقاد بر این است که در حدود یک سوم از جمعیت جهان مبتلا به سل نهفته هستند و در حدود ۱۰ درصد احتمال فعال شدن سل نهفته وجود دارد، اما این خطر در افرادی که سیستم ایمنی بدن ضعیفی دارند یعنی افرادی که مبتلا به HIV یا سوء تغذیه هستند یا افرادی که سیگار می‌کشند بسیار بیشتر است.
سل همه گروه‌ها و سراسر نقاط جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. با این حال، این بیماری بیشتر افراد جوان و افراد ساکن کشور‌های در حال توسعه را مبتلا می‌کند. در سال ۲۰۱۲، ۸۰ درصد موارد گزارش شده از سل فقط در ۲۲ کشور جهان رخ داده بود.
باکتری مایکوباکتریوم توبرکلوزیس عامل ایجاد بیماری سل است. سل مسری است، اما سرایت آن آسان نیست. شانس ابتلا به سل از شخصی که با او زندگی یا کار می‌کنید بسیار بیشتر از یک فرد بیگانه در محیط جامعه است. بیشتر افراد مبتلا به سل فعال که حداقل ۲ هفته درمان مناسب را دریافت کرده اند دیگر عامل سرایت نیستند.
از آنجایی که آنتی بیوتیک‌ها برای مبارزه با سل استفاده می‌شوند، برخی از سویه‌ها به دارو‌ها مقاوم می‌شوند. سل مقاوم به چند دارو (MDR-TB) هنگامی ایجاد می‌شود که یک آنتی بیوتیک نتواند همه باکتری‌ها را از بین ببرد، باکتری‌های باقیمانده در برابر آنتی بیوتیک و اغلب دیگران در همان زمان مقاومت می‌کنند. MDR-TB فقط با استفاده از دارو‌های ضد خاص سل بسیار خاص قابل درمان است که اغلب محدود یا در دسترس نیستند.
طبق اعلام مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، علائم بیماری سل شامل احساس ضعف، کاهش اشتها و کاهش وزن، لرز، تب و تعریق شبانه، سرفه شدیدی که به مدت ۳ هفته یا بیشتر ادامه یابد و درد قفسه سینه است. سل همچنین می‌تواند بر سایر قسمت‌های بدن تأثیر بگذارد وعلائم بستگی به بخشی دارد که روی آن تأثیر می‌گذارد.
سل درمان نشده، می‌تواند از طریق جریان خون به سایر نقاط بدن گسترش یابد. به عنوان مثال در استخوان‌ها ممکن است درد ستون فقرات و تخریب مفاصل ایجاد کند. در مغز می‌تواند منجر به مننژیت شود. در کبد و کلیه‌ها می‌تواند عملکرد فیلتراسیون را مختل کند و منجر به خون در ادرار شود. همچنین این بیماری در قلب موجب می‌شود توانایی قلب در پمپاژ خون مختل و در نتیجه منجر به تامپوناد قلبی شود که می‌تواند کشنده باشد.
سل معمولاً از طریق آزمایش پوستی با تزریق در ناحیه ساعد تشخیص داده می‌شود. برای بررسی سل، پزشک برای گوش دادن به ریه‌ها و بررسی تورم در غدد لنفاوی از یک استتوسکوپ استفاده می‌کند.
متداول‌ترین آزمایش تشخیصی سل، آزمایش پوستی است که در آن تزریق اندک توبرکولین PPD، عصاره باکتری سل، درست در زیر ساعد انجام می‌شود. محل تزریق باید بعد از دو تا سه روز بررسی شود و اگر برجستگی سخت و قرمز تا اندازه خاصی متورم شده باشد، احتمال آلودگی با سل وجود دارد. متأسفانه، آزمایش پوست صد در صد دقیق نیست و پیش بینی نادرست مثبت و منفی را ارائه می‌دهد.
با این حال، آزمایش‌های دیگری هم برای تشخیص سل وجود دارد. آزمایش خون، اشعه X قفسه سینه و آزمایش اخلاط سینه همگی برای آزمایش وجود باکتری سل قابل استفاده هستند و ممکن است در کنار تست پوستی مورد استفاده قرار گیرند. تشخیص MDR-TB نسبت به سل معمولی دشوارتر است. همچنین تشخیص سل به طور منظم در کودکان دشوار است.
در صورت وجود داروی مناسب و صحیح، به طور عمده، سل قابل درمان است. نوع درمان و طول مدت دقیق درمان آنتی بیوتیکی بستگی به سن فرد، وضعیت سلامتی عمومی، توان مقاومت بالقوه در برابر دارو‌ها و محل عفونت (ریه‌ها، مغز، کلیه ها) دارد.
افراد مبتلا به سل نهفته ممکن است فقط به یک نوع آنتی بیوتیک نیاز داشته باشند، در حالی که افراد مبتلا به سل فعال (به ویژه MDR-TB) اغلب به تجویز دارو‌های متعدد نیاز دارند.
در این بیماری معمولاً آنتی بیوتیک‌ها برای مدت زمان نسبتاً طولانی مصرف می‌شوند. اما مدت زمان استاندارد برای یک دوره آنتی بیوتیک در بیماری سل حدود ۶ ماه است.
دارو‌های سل می‌توانند برای کبد سمی باشد و عوارض جانبی غیر معمولی ایجاد کنند که در صورت بروز، می‌توانند بسیار جدی باشند. عوارض جانبی احتمالی شامل ادرار تیره، تب، زردی و از دست دادن اشتها، تهوع و استفراغ هستند که باید به پزشک گزارش شوند.
لازم است هر دوره درمانی به طور کامل انجام شود، حتی اگر علائم سل از بین رفته باشد، زیرا هر باکتری که از دوره قبلی درمان باقی مانده است می‌تواند در برابر دارویی که تجویز شده مقاوم شود و به ایجاد MDR-TB در آینده منجر شود.
انتهای پیام/