به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، سوژه این گزارش از یک آگهی روزنامه به دست آمد آگهی بزرگ در روزنامه معروف شهر که تبلیغی پرطمطراق از یک کلینیک حیوانات خانگی بود. چیزی که جالب بود معمولا در تبلیغ های این طور کلینیک ها بیشتر برای حیوانات کوچک خانگی تبلیغ می شد اما در این آگهی،عکس دامپزشک با حیوانات غیرمتعارف چاپ شده بود. دیدن این تبلیغ آن قدر برای ما جالب بود که روانه کلینیک شدیم ولی مرکز بر خلاف آنچه که ادعا می شد گسترده نبود و حتی دامپزشک نیز در محل حضور نداشت.
نگه داری از پت ها،نشانه هایی از زندگی طبقه متوسط جدید
بعد از این مرکز روانه بولوار وکیل آباد شدیم منطقه‌ای از بروز و ظهور طبقه متوسط جدید که بیشترین تعداد کلینیک‌های حیوانات خانگی را دارد. در ابتدا به بیمارستان تخصصی حیوانات خانگی و پرندگان زینتی در ابتدای بولوار وکیل آباد مراجعه کردیم. در بروشوری که از بیمارستان دریافت می‌کنیم این بخش‌ها در بیمارستان به چشم می‌خورد: پت شاپ، مهد پت، بخش اصلاح و شست و شو (گرومینگ)، کوتاه کردن و آرایش نژاد‌های سگ و گربه، دندانپزشکی، بخش‌های سونوگرافی، رادیولوژی، داخلی و جراحی فوق پیشرفته از بخش‌های این بیمارستان مخصوص حیوانات خانگی است.
داخل فروشگاه لوازم حیوانات خانگی می‌شوم قیمتی از غذا‌های مخصوص حیوانات می‌گیرم. ابتدا از فروشنده سوال می‌کنم که چه نوع غذایی باید به گربه‌های پرشین داده می‌شود، توصیه اش بر دادن غذا‌های خشک آماده به حیوانات است و می‌گوید: از تغذیه حیوان با غذا‌هایی مثل مرغ پخته شده خودداری کنید، چون معمولا این نوع غذاها، باعث مشکلات گوارشی می‌شود.
قیمت هر کیلو غذای خشک ویژه گربه ایرانی بیست تومان و هر کیلو غذای خارجی چهل تومان است. از قیمت کنسرو‌ها سوال می‌کنم، هر کنسرو غذای خانگی ویژه گربه ۴۰ هزار تومان است. به سراغ لوازم حیوانات خانگی می‌روم جای خواب یک گربه و سگ خانگی از ۲۰۰ تومان تا یک میلیون تومان است.
از فروشنده درباره وجود حیوانات خانگی برای فروش می‌پرسم و پاسخ می‌دهد سگ‌های خانگی فروشی تمام شده است و هنوز امروز سگ‌های جدید را نیاوردند ظاهرا بازار فروش سگ‌های خانگی رونق زیادی دارد. در فروشگاه چندین گربه پرشین برای فروش موجود است. قیمت گربه‌های پرشین حدود یک میلیون تومان است.
فضاهای زندگی های امروز عاطفی تر شده است
علیرضا عزیزی دانشجوی مقطع دکترای جامعه شناسی و پژوهشگر می‌گوید:به نظر می‌رسد موضوع گرایش به حیوانات خانگی - و به طور ویژه سگ خانگی- را می‌توان در بحث تغییر الگوهای رفتار اجتماعی مورد توجه قرار داد.
او ادامه می‌دهد: به نظر می‌رسد، ظهور و بروز پدیده داشتن حیوان خانگی و چنین ظرافت‌هایی در زندگی اجتماعی را می‌توانیم نشانه‌ای از عاطفی‌تر شدن فضاهای زندگی مان در جامعه امروزی بدانیم، که به شکل گیری سبک‌های زندگی تازه‌ای منجر شده است که از الگوهای رفتاری متفاوتی پیروی می‌کند، و تحت تاثیر ارزش‌ها و هنجار‌های عام اجتماعی که از دیرباز برایمان باقی مانده اند، نیست.
بی اهمیتی قضاوت های اجتماعی برای دارندگان حیوانات خانگی
این جامعه شناس می‌گوید:در سبک زندگی چنین افراد و گروه هایی، پیش داوری‌های ارزشی - هنجاری عام جامعه، تاثیر خود را از دست می‌دهند و آنها بر مبنای ذوق و سلیقه خود، شیوه زندگی شان و نحوه برخورد با طبیعت و حیوانات را بر می‌گزینند.
عزیزی ادامه می‌دهد: آنها ملاحظات بهداشتی و تغذیه‌ای مورد نیاز برای نگهداری حیوانات خانگی خود را مورد توجه قرار می‌دهند، سبک‌هایی از تجربه اوقات فراغت را بر می‌گزینند که لزوما با همراهی حیوان خانگی شان شکل می‌گیرد. آنها جریان زندگی و رفتار‌های روزمره شان را بر مبنای حضور آن حیوان خانگی تنظیم می‌کنند، گویی که عضوی از خانواده محسوب می‌شود که دارای خواسته‌ها و نیاز‌های ویژه خود است. این سبک از زندگی، وجود حیوان خانگی را به عنوان عضوی از خانواده پذیرفته و الزام‌های آن را مورد توجه قرار می‌دهد و در عین حال، از مزایای آن نیز بهره می‌برد.
بیشتر بخوانید:حواستان به حیوانات خانگی باشد
جامعه سازگار خواهد شد
عزیزی پژوهشگر اجتماعی تصریح می‌کند:قاعدتا، پذیرش چنین الگوهای رفتاری ای، از سوی آحاد جامعه، با کمی تاخیر و مقاومت همراه می‌شود، هر چند که از آنجا که این امر در جریان طبیعی تغییرات جامعه رخ می‌دهد، سرانجام این مقاومت‌ها فرو می‌نشیند و جامعه این سبک از زندگی را، همچون رخدادی طبیعی می‌پذیرد.
حیوان خانگی به مثابه عضوی از خانواده
تهمینه یکی از کسانی است که به نگهداری از حیوانات خانگی به خصوص سگ‌های منیاتوری علاقه دارد او می‌گوید: سه سال پیش که سگ خانگی ام را گم کردم به دلیل ناراحتی روحی ناشی از گم شدن حیوان مورد علاقه ام از خرید حیوان خانگی صرف نظر کردم.
او می‌گوید: اولین بار والدینم در ۶ سالگی یک پرنده برایم خریداری کردند در این سال‌ها حیوانات خانگی ام به دلیل بزرگ شدن و نبود امکان نگهداری، از من جدا شدند و هر بار از لحاظ روحی آزرده می‌شدم، چون با حیوان انس می‌گرفتم.
تهمینه می‌گوید: سگ خانگی داشتم که به مدت ۱۰ سال از آن نگه داری می‌کردم و مثل عضوی از خانواده شده بود به طوریکه بعد از گم شدن آن، پدرم دچار افسردگی شد.
نباید اهمال کاری کرد
به کلینیک حیوانات خانگی دیگری د می‌روم. از قیمت سگ‌های خانگی سوال می‌کنم. دامپزشک مرکز می‌گوید: قیمت سگ‌ها بسته به نژاد آنها از ۳ میلیون تا ۱۰ میلیون تومان است.
محمد دامپزشک مرکز از اهمال کاری عده‌ای در نگهداری از حیوانات خانگی انتقاد می‌کند و می‌گوید: عده‌ای فرصت کافی برای حیوانات خانگی نمی‌گذارند به طور مثال سگ‌های خانگی در ماه‌های اول احتیاج به توجه و مراقبت‌های عاطفی دارند در حالیکه برخی این فرصت را نمی‌گذارند و بعد از مدتی حیوان خانگی با سر و صدای زیاد آنها را خسته می‌کند و مجبور به پس دادن حیوان می‌شوند.
عده ای در جستچوی تمایز اجتماعی
این دامپزشک به نگهداری زیرزمینی برخی از حیوانات غیر متعارف در مشهد اشاره می‌کند و می‌گوید: برخی از افراد طبقه بالا در مشهد حیواناتی مثل توله شیر یا پلنگ در منزل خود نگه داری می‌کنند یا اینکه با نگهداری حیوانات زیادی مثل طاووس یا سایر پرندگان در باغ ویلای خود آنجا را به یک باغ وحش تبدیل کرده اند.
محمد می‌گوید: متاسفانه برای این افراد سلامتی حیوانات اهمیتی ندارد و بیشتر می‌خواهند حس فخر فروشی و تمایز خود را با نگهداری از این حیوانات نشان دهند در حالیکه شاید اگر امکانات تفریحی بیشتری خاص طبقه ثروتمند وجود داشت این افراد می‌توانستند حس تنوع طلبی و فخر فروشی خود را از این طریق بروز دهند.
او در عین حال نگهداری برخی از حیوانات خانگی مثل سگ و گربه خانگی را مثبت ارزیابی می‌کند و معتقد است نگهداری از این حیوانات در منزل حس مسئولیت پذیری در کودکان را تقویت می‌کند، زیرا والدین می‌توانند نگهداری از حیوان خانگی را به کودک بسپارند.
ظهور یک مد اجتماعی
محمد رضا حلاج (کارشناس ارشد روانشناس بالینی، پژوهشگر و مشاور بالینی) می‌گوید: نگهداری از حیوانات خانگی در جامعه ما تبدیل به یک مد شده است و از آنجایی که جامعه ما، مدگرا است و بیشتر به مظاهر جدید برای جلب توجه تمایل دارد به سمت نگهداری از حیوانات خانگی رو آورده است.
او معتقد است نگهداری از حیوانات خانگی دو بحث و جنبه دارد: جنبه اول مثبت است. انسان نیاز به احساس دوست داشته شدن دارد و معمولا حیوانات در برابر محبت انسان، محبت بدون قید و شرطی دارند در حالیکه درباره انسان ها، این قضیه صدق نمی‌کند و روابط بین انسان‌ها بیشتر با بده و بستان همراه است؛ بنابراین از دید مثبت می‌توان گفت، نگهداری از حیوانات خانگی حس دوست داشته شدن انسان را ارضا می‌کند.
حلاج ادامه می‌دهد: نگهداری از حیوانات نوعی الگو برداری از فرهنگ غرب است و می‌توان گفت، نگهداری از حیوانات خانگی ترویج زندگی غربی است.
شخصیت های نمایشی و نگهداری از حیوانات غیر متعارف
این روانشناس بالینی به نگهداری از حیوانات غیرمتعارف اشاره می‌کند: نگهداری از این نوع حیوانات برای ایجاد حس تمایز و خاص بودن است معمولا افرادی که به نگهداری از این نوع حیوانات روی می‌آورند شخصیت‌های نمایشی دارند. معمولا این دسته از شخصیت‌ها نمی‌توانند توانایی‌ها و دستاورد‌های خود را به صورت مثبت بروز دهند
حلاج در پاسخ به این سوال که آیا طبقه ثروتمند و اشراف به دلیل نبود امکانات تفریحی به نگهداری از حیوانات غیر متعارف رو می‌آورند می‌گوید: نمی‌توان این نظریه را درست دانست، زیرا معمولا طبقه اشراف جامعه با سفری کوتاه به خارج از کشور می‌توانند تفریح دلخواه خود را داشته باشند.
حلاج ادامه می‌دهد: همچنین افرادی که در خانه خود حیات وحش راه می‌اندازند به طور مثال ۵۰ تا طاووس نگه داری می‌کند بیشتر می‌توان گفت این افراد به نوعی مشکل ارتباطی و با افراد دارند و بیشتر شخصیت نمایشی دارند.
آسیب روحی برای کودکان
این روانشناس بالینی، همچنین درباره نگهداری از حیوانات توسط کودکان می‌گوید: این نظریه که کودکان با نگهداری از حیوانات مسئولیت پذیر می‌شوند رد شده است، زیرا نگهداری از حیوانات خانگی بیشتر آسیب روحی برای کودک دارد، چون معمولا ممکن است حیوان بمیرد یا اینکه امکان نگه داری از حیوان در خانه وجود نداردو باید از کودک جدا شود که در این حالت نیز به کودک آسیب روحی وارد می‌شود.
حلاج ادامه می‌دهد: ظهور پدیده تک فرزندی باعث شده خانواده‌ها به نگهداری از حیوان خانگی برای جبران خلا تنهایی کودک رو می‌آورد معمولا خانواده‌هایی که ارتباطات محدود دارند اگرچه خانواده‌های دارای تک فرزند با ارتباطات اجتماعی گسترده خلا تنهایی در کودکان آنها کمتر است و به نگهداری از حیوان خانگی روی نمی‌آورند.
گزارشگران: مریم مزروعی، حامد صبور