در واقع می‌توان گفت این پیام‌رسان‌ها همانقدر که توانست نقش موثری در امکان ارتباط با هر نقطه از جهان را برای افراد فراهم آورد، از طرفی باعث محدود شدن روابط به فضای مجازی و به تبع آن فراموشی آداب معاشرت شده است به این ترتیب که کاربران راحت‌تر می‌توانند در این فضا بدون هیچ ابایی هر آنچه در ذهن دارند را با هر ادبیاتی به زبان بیاورند و به‌راحتی حتی به تحلیل مسائل اجتماعی و سیاسی و غیره بپردازند. مثلا در حال حاضر توئیتر تبدیل به تریبونی آزاد و قابل دسترس برای افراد شده است تا از این طریق صدای خود را به گوش همه برسانند و چه بسا در جریان اتفاقات روز افراد در همین فضا، با زبانی تند به انتقاد و گاهی فحاشی علیه یکدیگر می‌پردازند تا جائی که پای مقامات و مسئولین را هم به میان آورده است به عبارتی جنگ و مناقشه به فضای مجازی کشیده شده است و افراد با حمله‌های لفظی، به حریف ضربه می‌زنند.
حال سری هم به پیام‌رسان تلگرام بزنیم که در بستر آن کاربران حتی پا را فراتر از کلمات گذاشته و پیام‌هایشان را در قالب استیکر بیان می‌کنند. گروهای خانوادگی و اجتماعی و خبری و بسیاری گروه دیگر، امکان آشنایی زیادی را برایمان فراهم می‌آورد حتی با کسانی که تا به حال آنها را ندیده و نمی‌شناسیم. در قالب همین گفت‌وگوهای تلگرامی و توئیتری است که می‌بینیم به‌راحتی آداب معاشرت به فراموشی سپرده شده و دیگر کسی به آن شیوه قبل آن را رعایت نمی‌کند. این امر سبب شد تا کارشناسان و دغدغه‌مندان این حوزه، چاره‌ای برای حفظ این امر مهم بیندیشند.
در همین راستا یک شرکت آموزش آداب معاشرت به تازگی با همکاری فیس بوک، راهنمای پیام رسانی دیجیتالی را ایجاد کرده است؛ که بر اساس آن، به کاربران توصیه‌هایی درباره آنچه باید و یا نباید در چت‌های فردی و گروهی بگویند، ارائه شده است. این راهنما که با استفاده از تحقیقات انجام شده توسط مسنجر فیس بوک ایجاد شده، به افراد توصیه می‌کند که پیام‌های یک کلمه‌ای یا تک ایموجی را به دوستان خود ارسال نکنند، چرا که این قبیل پاسخگویی‌ها، فرد را بسیار مشغول و یا بی‌علاقه به صحبت کردن با او نشان می‌دهد.
از جمله نکاتی که این راهنما بر آن تاکید دارد، فرستادن یک پیام کامل از آنچه فکر می‌کنید به جای چند پیام کوتاه پشت سر هم است. حتی به این موضوع در چت‌های گروهی هم تاکید شده است، چرا که این کار تنها سبب گیج شدن سایر کاربران می‌شود؛ تصور کنید اگر در یک بحث گروهی همه پیام‌های ارسالی، کوتاه و ناقص باشد، و چند نفر به طور همزمان در حال ارسال پیام باشند، آن هم پیام‌های کوتاه و چند کلمه ای، آن وقت دیگر اعضای آفلاین گروه با حجم زیادی از پیام های کوتاه و درهم مواجه خواهند شد که بسیار گیج کننده و بی‌سر و ته جلوه می‌کند، اگر در دنیای واقعی همه با هم صحبت نمی‌کنیم و به احترام یکدیگر سکوت می‌کنیم و با ترتیب مشخصی گفت وگو می‌کنیم تلاش کنیم در دنیای مجازی هم این نکته را رعایت کنیم چرا که مخاطبان ما حقیقی هستند.
اشتباه بزرگ دیگری که ممکن است در چت‌های گروهی مرتکب شوید ارسال پیام‌های خصوصی‌تان با افراد در گروه‌های عمومی است. این کار حتی اگر به منظور شوخی و شیطنت هم انجام شود، باز هم ممکن است خوشایند فرد موردنظر نباشد و باعث خجالت و تضعیف اعتماد به نفس او شود. نکته بعدی اینکه هیچ گفت‌وگویی را به ویژه در چت‌های گروهی نیمه و ناتمام رها نکنید، حتی اگر در بحث‌ها با اختلاف نظر مواجه می‌شوید سعی کنید به شیوه‌ای محترمانه بحث را خاتمه دهید این کار علاوه بر احترام به نظرات مخالف، وجهه‌ای از یک فرد بالغ و محترم را از شما نشان می‌دهد.
و اما نکته قابل توجه و مهم که شاید بسیاری از افراد با آن مواجه باشند و شاید بتوان گفت غیر محترمانه‌ترین رفتار است، بی پاسخ ماندن عمدی پیام‌های دریافتی است، به این ترتیب که شما پیامی را بخوانید اما جواب را به چند ساعت بعد و یا یک روز بعد موکول کنید، نه تنها نشان دهنده پرستیژ و شأن شما نیست، بلکه به طور مستقیم شخصیت شما را نشانه می‌گیرد؛ هرگز این کار را انجام ندهید.
ممکن است برخی افراد به دلیل جایگاه و پست‌های اجتماعی در پاسخگویی تعلل کنند اما آسیب این رفتار تنها متوجه خود فرد خواهد بود. پاسخگویی به موقع شما به پیام‌ها نشان دهنده احترام شما به فرد مقابل است. اگر فرصت پاسخگویی و گفت‌وگو در آن زمان را ندارید، گزینه دریافت اعلان را غیرفعال کنید تا مجبور به پاسخگویی گزینشی نشوید چون ممکن است برای افراد این ذهنیت را پیش آورید که برایشان اهمیتی قائل نیستید و در غیر این صورت مخاطبان خود را در حالت تدافعی قرار می‌دهید.
نکاتی که در بالا ذکر شد توصیه‌هایی است که بر اساس بررسی کارشناسانه یک تیم متخصص بر رفتار کاربران در پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی انجام و به عنوان راهکار ارائه شده است. با نگاهی عمیق‌تر در می‌یابیم که بیشتر کاربران شاید هرگز متوجه این نکات نبوده‌اند و به‌سادگی از کنار آن عبور کرده‌اند اما همین مساله به ظاهر کم اهمیت آسیبی جدی را در زمینه آداب معاشرت متوجه افراد و به‌ویژه نسل جوانی که با توجه به شرایط فعلی، به جرأت بیشتر وقتش در فضای مجازی سپری می‌شود، می‌کند.
گزارش از مهدیا جوهرپور
انتهای پیام/