علی اصغر زارعان، دستیار ویژه معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان کرد: امروز صنعت هسته ای، صنعتی خاص، دارای فناوری بالا و موتور محرکه دیگر صنایع محسوب می‌شود و همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند اهمیت فناوری هسته‌ای از اکتشاف و استخراج نفت بیشتر است.
او گفت: با هدایت ائمه بزرگوار جمعه و انعکاس شایسته دستاوردهای ارزشمند صنعت هسته ای، امید و بالندگی در جامعه گسترش می‌یابد و امید دشمن به یاس تبدیل خواهد شد.
دستیار ویژه رییس سازمان انرژی اتمی ضمن گرامیداشت هفته دولت و یاد و خاطره شهیدان رجائی و باهنر و دیگر شهداء از صدر اسلام تاکنون، از ایجاد دغدغه و ابهام بی مورد و یاس و نومیدی در جامعه از سوی عده‌ای قلیل و انگشت شمار ابراز تاسف کرد و به تشریح افق‌های بلند مدت برنامه‌های حاکمیتی سازمان انرژی اتمی در حوزه‌های تولید برق، پرتودهی، تولید رادیودارو‌ها و تجاری سازی آن، افزایش طول عمر و نگهداری محصولات کشاورزی از طریق عملیات پرتودهی و تولیدات صنعتی و پزشکی و حوزه‌های دیگر این صنعت پرداخت.
زارعان افزود: مخالفت نظام سلطه با دستیابی کشورمان به انرژی هسته ای، بحث تولید انرژی نیست بلکه در حقیقت اثرگذاری صنعت هسته‌ای بومی روی سایر صنایع کشور آنها را عصبی کرده است.
دستیار ویژه ریاست سازمان انرژی اتمی در بخش دیگری از سخنانش موتور محرک فن آوری هسته‌ای را داشتن چرخه سوخت کامل این عرصه از جمله اکتشاف، استخراج، تولید قرص و مجتمع‌های سوخت عنوان کرد و گفت: مجتمع UCF اصفهان حدود ۲۸۰ هکتار وسعت دارد که ۶۰ هکتار آن صرفاً تحت کار فرآیندی قرار دارد. این سایت مهم از چند کارخانه حیاتی و مجزا تشکیل شده است که به اختصار به آن می‌پردازیم:
- کارخانه ZPP که در این کارخانه از خاک زیرکون اسفنج، زیرکونیوم با گرید هسته‌ای که فرآیند بسیار پیچیده‌ای است، تولید می‌شود. همچون اسفنج زیر کونیومی تولیدی آلیاژسازی شده و قطعات و کِلَدهای مجتمع سوخت هسته‌ای برای راکتور در حال بازسازی آب سنگین اراک و نیروگاه بوشهر شکل دهی و تولید می‌شود.
- همچنین کارخانه UCF که در این کارخانه عمدتاً عملیات تبدیل اورانیوم به اشکال مختلف که فرایند بسیار پیچیده‌ای می‌باشد صورت می‌پذیرد و از واحد‌های مستقل تشکیل شده است.
واحد اول: در این واحد طی یک فرایند خالص سازی و شیمیایی، کیک زرد ابتدا به UF۶ و در مرحله بعد به گاز UF۶ تبدیل می‌شود. با توجه به اینکه در این فرایند از گاز فلوئور استفاده می‌شود و گاز خاصی می‌باشد. گاز UF۶ تولیدی برای فرایند غنی سازی در مخازن ویژه‌ای به سایت غنی سازی طی تدابیر خاص ایمنی و حفاظتی به سایت غنی سازی نطنز منتقل می‌شود.
واحد سوم: در این مجتمع اکسید اورانیوم با غنای مختلف برای تولید سوخت نیروگاه بوشهر تولید می‌شود و UF۶ غنی شده در نطنز به این واحد انتقال و در این واحد طی فرایند شیمیایی تبدیل به اکسید اورانیوم غنی شده می‌شود و در واحد سوم کیک زرد با فراید شیمیایی به اکسید اورانیوم طبیعی جهت استفاده در سوخت راکتور در حال باز طراحی اراک تولید می‌شود.
واحد چهارم از اسیدفلوریدریک خشک گازی فلوئور که بسیار سمّی و خورنده است، بصورت منحصر به فرد در ایران تولید و جهت تولید UF۶ استفاده می‌شود.
زارعان در معرفی کارخانه تولید سوخت میله‌ای اظهار داشت: ابتدا پودر اکسید اورانیوم غنی شده به قرص با وزن مخصوص مشخص تبدیل و پس از آن قرص‌های تولید شده در میله‌های زیرکونیومی بارگذاری شده و پس از تست‌های ویژه، مجتمع سوخت از میله‌های سوخت تولید می‌شود که فرایند بسیار پیچیده و دقیق بوده و شرایط پذیرش تست‌های آن بسیار سخت است.
او در ادامه درمورد بازدید از سایت اصفهان، درمورد در کارخانه تولید سوخت صفحه‌ای گفت: این کارخانه از ۲ واحد مجزا تشکیل شده است. در واحد اول UF۶ با غنای ۲۰ درصد که از سایت نطنز به این واحد منتقل شده و طی فرایندی حساس به U۳O۸ با غنای ۲۰ درصد تبدیل می‌شود و در واحد دو از پودر U۳O۸ و صفحات آلومینیومی طی فرایند متالوژی و سخت، صفحات ساندویچی سوخت نورد و تولید می‌شود که طی مراحلی این صفحات به مجتمع سوخت صفحه‌ای تبدیل ودر راکتور تحقیقاتی تهران جهت تولید رادیودارو‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اقدام با توجه به خداباوری همراه با خودباوری و اعتماد به نفس ایجاد شده در صنعت هسته‌ای طراحی و تولید شده است
دستیار ویژه ریاست سازمان انرژی اتمی اشاره کرد و گفت: هوشمندی و هوشیاری، آینده نگری و تدبیر علی اکبر صالحی در کارگروه فنی سازمان انرژی اتمی بر اساس بی اعتمادی به طرف‌های بیگانه بود، که ما از این فرصت بدست آمده جهت اقدامات بعدی و تهیه نیاز‌های خود اقدام کردیم و بحمدالله دقیقاً همان تدابیر محقق شد و بسیاری از این اقلام و تجهیزات هم به صورت یدکی و بیشتر از نیاز تهیه و بعضاً با توجه به مواد اولیه خارجی، بصورت بومی در کشور طراحی و تولید شد و هم اکنون امکان صادرات هم فراهم است که می‌توان این قبیل اقدامات را استراتژیک محسوب کرد.
دستیار ویژه معاون رئیس جمهور گفت: اگر قرار شد به گذشته یعنی قبل از برجام برگردیم، تمام پیش بینی‌ها به صورت عملیاتی، جزء به جزء و مرحله به مرحله در نظر گرفته شده است. این نخواهد بود که به شرایط قبل و بطور مثال نسل سانتریفیوژ‌های P۱ برگردیم. به عبارتی به صرفه نخواهد بود و ما به شرایطی بسیار جلوتر از آنچه پیش بینی و تصور بشود از نظر قدرت و سرعت ورود خواهیم داشت؛ لذا هر موقع نظام تصمیم بگیرد تدابیر همه جانبه اندیشیده شده است و ما گوش به فرمان رهبری بوده و هستیم و اذن ایشان ملاک اصلی عمل است؛ لذا سرلوحه اقدامات سازمان انرژی اتمی ایران در برجام و پسابرچام عمل به الزامات معروف نُه گانه ایشان بوده است.
دستیار ویژه رییس سازمان انرژی اتمی همچنین در راستای تشریح الزامات ۹ گانه مقام معظم رهبری بر اجرای برجام به عناوین آن اعم از موارد زیر اشاره کرد: لغوتحریم با توجه به گرفتن تضمین برای لغو تحریم‌ها و نقض برجام با هر اظهار نظری مبنی بر باقی ماندن ساختار تحریم‌ها
- نقض برجام و توقف فعالیت‌های آن با توجه به وضع هرگونه تحریم در هر سطح و به هر بهانه‌ای و همچنین پرونده PMD
- هیات رصد کننده جهت انجام تعهدات طرف مقابل و تحقق الزامات اجرای برجام
- مرجعیت متن مذاکرات و نه تفسیر طرف مقابل در موارد ابهام سند برجام
- آغاز نوسازی کارخانه اراک پس از قرارداد طرح جایگزین و تضمین کافی اجراء
- طرح توسعه میان مدت صنعت انرژی اتمی و بررسی آن در شورای عالی امنیت ملی
- ساماندهی تحقیق و توسعه برای غنی سازی مورد قبول در برجام در پایام دوره ۸ ساله
- معامله و تبادل اورانیوم غنی شده در برابر کیک زرد در صورت عقد قرارداد مطمئن و تدریجی
وی در خصوص الزامات مربوط به این سازمان با بیان اینکه چهار مورد اخیر از این الزامات در حیطه وظایف سازمان قرار دارد و کاملاً محقق شده است، گفت: به عنوان مثال تبادل و انتقال اورانیوم غنی شده که مهم‌ترین اصل از این الزامات محسوب می‌شود به دستور حضرت آقا مقرر شده بود بصورت گام بگام اجرا شود. در جریان این اقدام که به معامله اورانیوم معروف شد سازمان انرژی اتمی با درایت و هوشمندی و توسل و توکل این تبادل را بدون هیچگونه خدشه و کارشکنی به بهترین شکل ممکن انجام داد. طی این کار ابتدا به ازای مقادیر اورانیوم غنی شده کشور بطور کامل کیک زرد تحویل گرفتیم و سپس اورانیوم غنی شده را بصورت امانت تحویل دادیم.
زارعان توضیحات فنی مبسوطی در خصوص کارخانه تولید آب سنگین خنداب اراک و بازطراحی راکتور IR۴۰ و مزیت‌های فنی آن نسبت به راکتور قبلی ارائه نمود و گفت: طراحی مفهومی، پایه و تفصیلی به اتمام رسیده و وارد فاز ساخت و تهیه تجهیزات بر اساس زمانبندی مشخص جهت بهره برداری نهایی شده ایم. انشاء الله در آینده نزدیک خبرهای خوبی از این پروژه به سمع و نظر مردم بصیر ایران می‌رسد که قطعاً بازتاب جهانی نیز در بر خواهد داشت.
دستیار ویژه رییس سازمان انرژی اتمی پیرامون تحقیق و توسعه در انرژی اتمی به حرکت رو به جلو و مصادیقی از اقدامات توسعه‌ای و هدفگذاری در این حوزه اشاره نمود و گفت: تمامی الزامات در صنعت هسته‌ای توسط متخصصین این صنعت و با مدیریت جهادی عملیاتی می‌شود. به همین دلیل هیچگونه خللی در عرصه فنی صنعت هسته‌ای بوجود نیامده و لذا ترامپ توافق برجام را بدترین توافق تاریخ آمریکا می‌داند. ما نباید در زمین دشمن بازی کنیم. شکست ترامپ در سیاست خارجی کاملاً مشهود است. او می‌گفت چهل سالگی انقلاب را نخواهید دید. در حالیکه بر حسب رهنمود‌های مقام معظم رهبری در گام دوم انقلاب اسلامی، در اکثر حوزه‌ها در مسیر بالندگی و فرهیختگی قرار داریم. در این میان صنعت هسته‌ای با هوشمندی و تدبیر همه جانبه همراه با تلاش مضاعف مسیر توسعه و پیشرفت را در ابعاد گوناگون دنبال می‌کند.
زارعان با ابراز تاسف از نظرات برخی افراد ناآگاه و محافل کم اطلاع که می‌گویند صنعت هسته‌ای کند و یا تعطیل شده است، به برخی پروژه‌های در دست اقدام سازمان انرژی اتمی پرداخت و گفت: از جمله پروژه‌ها و اولویت‌های پیش روی سازمان که جنبه عملیاتی به خود گرفته و مسیر خودش را با شتاب طی می‌کند، می‌توان به موارد زیر به عنوان مصادیق اشاره کرد در ادامه می خوانید:
پروژه احداث واحد‌های ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر با بودجه‌ای معادل ۱۰ میلیارد دلار
- طراحی و ساخت سامانه سنجش بحرانیت که شاهد افتتاح بخش‌هایی از آن در ۲۰ فروردین ۹۷ و ۹۸ بودید و در ۲۰ فروردین ۹۹ نیز شاهد رونمایی از بخش‌های دیگری از این پروژه خواهیم بود.
- پروژه استاندارد سازی رادیودارو‌ها با هزینه‌ای معادل ۶۰ میلیون یورو و بالغ بر ۱۵۰ میلیارد تومان در تهران
- اجرای پروژه‌ای در حوزه درمان سرطان با بهره مندی از تجهیزات شتابدهنده‌ها با هزینه‌ای معادل ۲۰۰ میلیون یورو و بیش از ۲۰۰ میلیارد تومان
- اقدام لازم در خصوص تولید علم و دانش در حوزه فناوری تولید فوتون‌های درهم تنیده که تحولی بزرگ در عرصه ارتباطات امن، حسگر‌ها و ده‌ها کارکرد دیگر ایجاد می‌کند و بخشی از این اقدام تاکنون در ۲۰ فروردین ۹۸ رونمایی گردید. در ۲۰ فروردین ۹۹ نیز شاهد بهره برداری از فاز‌های دیگر این پروژه خواهید بود.
- در زمینه فناوری لیزر در عرصه‌های صنعتی و پزشکی به رفع نیاز‌های کشور می‌پردازیم و از سرریز این دانش سایر صنایع بهره می‌برند و کشورمان به خود اتکایی رسیده و هم اکنون شانه به شانه با برخی کشور‌های دارنده این فناوری در حرکتیم و در این راستا به فناوری‌های بومی پوشش دهی لیزری و جوش لیزری رسیده ایم و بعضی از صنایع سفارش ساخت و تامین این قبیل لیزر‌ها را به مرکز ملی لیزر ایران داده اند که در آینده‌ای نزدیک به آنها از جمله در صنعت خودروسازی تحویل خواهیم داد.
- تولید اکسیژن ۱۸ و ترکیبات دوتره که اولین محموله آن درماه گذشته صادر شده و در حال حاضر می‌توانیم مواداولیه PET SCAN که برای تشخیص سرطان می‌باشد و قبلاً از خارج کشور تامین می‌شده را برآورده و مازاد تولید آن را به خارج کشور صادر می‌کنیم.
- طراحی و ساخت دستگاه طیف سنج مادون قرمز FDIR و دستگاه‌های آنالیزور مشابه با بهره مندی از توان داخلی و دانش بومی.
- تولید نیمه صنعتی سانتریفیوژ‌های IR۶ که ۲۰ فروردین امسال رونمایی شد و بازخورد بین المللی آن را شاهد بودید. این اقدامات با خون دل خوردن و با تلاش شبانه روزی علیرغم بعضی از محدودیت‌ها بدست می‌آید و ما براحتی آنها را از دست نخواهیم داد.
- هم اکنون سازمان انرژی اتمی در زمینه طراحی و ساخت انواع سانتریفیوژ‌های گازی، مایعات، جامدات و ترکیبی و همچنین در حوزه سلامت اقدامات ارزشمندی را به انجام رسانده است. آخرین اقدام در این زمینه عقد قرارداد با سازمان انتقال خون کشور برای تامین سانتریفیوژ مورد نیاز این سازمان با هدف فرآوری خون می‌باشد. امیدواریم تا آخر سال جاری تعداد ۵۰ دستگاه سانتریفیوژ درخواستی این سازمان را تحویل نماییم.
- در حوزه عملیات اکتشاف و استخراج اورانیوم با روش ژئوفیزیک هوابرد و الکترومغناطیس تاکنون حدود ۸۵ درصد از کشور اسکن شده و به لطف خدا با توجه به اقدامات روی زمین در خصوص این ماده راهبردی-که اگر نباشد خود بخود این صنعت تعطیل خواهد شد- سالانه حدود ۵۰ تن کیک زرد همراه با فرآوری لازم به صورت بومی تولید می‌شود و در سایت UCF اقدامات لازم روی آن انجام می‌گردد و طی فرآیندی فرآوری می‌شود. عملیات ژئوفیزیک هوایی از بهمن سال ۸۹ با نام قمر بنی هاشم (ع) آغاز و بر حسب برنامه ریزی دقیق در این حوزه از نظر فناوری و دانش بعد از استرالیا و کانادا جمهوری اسلامی دارنده این تکنولوژی در ابعاد گوناگون خواهد شد.
او خاطرنشان کرد:این فرآیند به سرعت در حال طی شدن است و اگر این پیش بینی و اقدام نبود، قطعاً با توجه به اینکه از فروش کیک زرد به ایران خودداری می‌شود، شرایطمان متفاوت بود. خوشبختانه در عرصه عناصر خاکی نیز موفقیت‌های قابل توجهی داشته ایم که در زمان مناسب به اطلاع مردم خواهد رسید. چرا که این صنعت با شعار "ما می‌توانیم" تاکنون کلیه موانع را از سر راه خود برداشته است و نمی‌توانیم در سازمان انرژی اتمی معنایی ندارد.
زارعان تاکید کرد: ادامه تحقیقات در رابطه با سیستم‌ها و زیر سیستم‌های گداخت هسته‌ای که در آینده جایگزین انرژی هسته‌ای خواهد شد، طراحی و آغاز احداث فاز اول مرکز جداسازی و توسعه کاربرد ایزوتوپ‌های پایدار در فردو به همراه ایجاد مرکز تامین مواد اولیه ایزوتوپ‌های پایدار. اگر اهمیت این فناوری بیشتر از غنی سازی اورانیوم نباشد، کمتر نیست. خوشبختانه بعد از برجام با همکاری کشور روسیه فاز اول این پروژه به اتمام رسیده و فاز دوم آن نیز به لطف الهی در فردو که نظام سلطه قصد تعطیلی آن را داشت، آغاز شده است. متاسفانه برخی نمی‌توانند این افتخارات را تحمل کنند و می‌گویند صنعت هسته‌ای تعطیل شده است. اتفاقاً در دو سه سال اخیر در عرصه‌هایی نه تنها کند نشده ایم بلکه فعالیت‌ها گسترش یافته است. اخیراً شاهد آغاز احداث مرکز تحقیقات ملی جداسازی و توسعه کاربرد ایزوتوپ‌های پایدار در مرکز فردو بوده اید.
دستیار ویژه معاون رییس جمهو گفت: ادامه تولید محصولاتی، چون آب سنگین، کیک زرد، هگزافلوراید اورانیوم طبیعی و غنی شده، رادیودارو‌های تشخیصی و درمانی و سایر محصولات بر اساس استراتژی و برنامه‌های پیش بینی شده.
زارعان در بخش دیگری از سخنانش تصریح کرد: اگر حمایت‌های مقام معظم رهبری و تمامی دولت‌ها نبود، قطعاً صنعت هسته‌ای در وضعیت مطلوبی قرار نداشت. وی همچنین به برخی از دستاوردهای مذاکرات با ۱+۵ در بعد فنی اشاره کرد و مواردی را به شرح زیر برشمرد:
- به رسمیت شناختن فعالیت‌های صلح آمیز صنعت هسته‌ای در مجامع بین المللی
- اخذ بیش از ۴۰۰ تن کیک زرد و افزوده شدن این ماده راهبردی به ذخایر قبلی در صنعت هسته‌ای
- بهره مندی از علوم و فناوری برخی کشور‌ها در عرصه فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای از جمله روسیه، فرانسه، چین و سایر کشور‌ها که قبل از برجام حتی اجازه صحبت کردن و مذاکره با آنها را نمی‌دادند، ولی حالا متخصصین ما با آنها فعالیت‌های مشترک تعریف می‌کنند.
- حضور و همکاری در صنایع هسته‌ای برخی کشور‌های اروپایی و همچنین روسیه و چین با حمایت آژانس بین المللی انرژی اتمی با هدفگذاری مشخص و در نظر گرفتن کلیه جوانب
- حضور جمهوری اسلامی ایران در بازار‌های بین المللی در راستای فروش اورانیوم و اخذ کیک زرد و فروش آب سنگین و مشتقات آن که در این حوزه جمهوری اسلامی انحصار شکنی نموده و کنسرسیومی که فقط چند کشور عضو آن می‌باشند را تحت تاثیر قرار داده است و این حرکت و اقدام مهم در زمینه تجاری سازی یا به عبارتی تجارت محصولات هسته‌ای است.
- اخذ مهر تایید و استاندارد‌های بین المللی برای محصولات صنعت هسته‌ای با هدف تجاری سازی. کشور‌هایی که در قبل از برجام عنوان می‌کردند آب سنگین ایران خلوص لازم را ندارد، امروز شاهد خرید محصول آب سنگین جمهوری اسلامی ایران با خلوص ۹۹/۹۹ هستند که به عنوان بهترین آب سنگین جهان محسوب می‌شود. همچنین مواد هسته‌ای تولید ایران به هیچ وجه دردنیا آنالیز نمی‌شد و تحریم بودیم. البته خودمان بعضاً با روش‌هایی آنالیز می‌نمودیم و به کار خودمان اطمینان داشتیم. ولی با فرصتی که برجام برایمان ایجاد کرد هم اکنون در پیشرفته‌ترین آزمایشگاه‌های کشور صاحب فناوری آنالیز‌های خود را اقدام می‌کنیم و تاییدیه‌های لازم را اخذ می‌نماییم. این اقدام در عرصه فنی و ایمنی اقدامی ویژه و خاص است.
- با توافقات انجام شده پس از برجام توانستیم بر حسب تعاملات بین المللی صورت گرفته برای اولین بار پس از انقلاب تجهیزاتی را برای انجام تست سوخت تامین نماییم و هم اکنون در سایت اصفهان نصب و راه اندازی نماییم. چرا که در این خصوص هر کشوری که می‌خواهد سوخت هسته‌ای تولید کند باید بتواند سوختش را تست PIE کند. این نیز از بعد فنی اقدام بزرگی محسوب می‌شود.